Dagblad voor Leiden en Omstreken. BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 PER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 iste JAARGANG. - VRIJDAG 3 DECEMBER 1920. - No. 208 BUREAUHOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRIJS PER GEWONE REGEL f t 10.221/3 DES ZATERDAGS £0.30 INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEF, KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent: Zaterdags 75 cent, bij vooruitbetaling 1 Geen man en geen cent. Hot gaat met de S. D. A. P. als met een handig zakenman, die telkens wat nieuws yerzint om reclame te maken voor zijn taak. Sommigen weten daarbij zoo handig te werk te gaan, dat het publiek den indruk krijgt dat de artikelen zoo ongeveer gratis jeschikbaar worden gesteld. Later blijkt dan wel dat men z i c h- e 1 f bedrogen heeft door in zijne opper vlakkigheid aan de schitterende reclame al te groote waarde te hechten. Precies zoo gaat het nu ook met de S. A. P. Men is voortdurend in de weer om de laandacht te trekken en de menschen in den •jlwaan te brengen, dat d i t nu de partij is, «waarvan voor het sociale en staatkundige lieven nu letterlijk alle heil is te ver- inwachten. Eerst werd het reclamedoek beschilderd 'ïfmet algemeen kiesrecht. Ongeken- fde heerlijkheden zouden van de invoering yan dit kiesrecht het gevolg zijn. j Als eenmaal zoo ongeveer alle mannen vrouwen aan de stembus konden ver schijnen, dan zouden we krijgen een hemel op aarde. Het algemeen kiesrecht zoo ver- klaarde een Soc. Dem. blad, is de nieuwe _j Messias. 2 Toen echter eenmaal het A. K. was inge- was de aardigheid er meteen af. 1 De massa die zich aan een schoonen schijn had vergaapt gevoelde er niet veel meer R voor, en de partijleiders opgeschrikt door J ,wat in Maastricht en Leiden plaats vond, I zouden het misschien gaarne per eerste go- tegenheid over boord zetten, f Sprak Mr. Troelstra niet telkens van de jdirect e actie, die de democratie zij het dan .tijdelijk moet vervangen?, Het bleek dan ook al spoedig noodig een l' andere lokkende leuze te bedenken. f Socialisatie werd nu het wacht woord, dat de geesten in beroering moest brengen. Deze leuze had dit voordeel, dat nie mand precies wist wat er eigenlijk mee be- j doeld wordt, izoodaF"iedere propagandist dit paardje zoo mooi op koh tuigen als hij zelf beliefde. Naarmate het vraagstuk van de Sociali- eatie echter meer bestudeerd werd en in an- dere ons omringende landen de practische .toepassing hopeloos mislukte, begon ook de J belangstelling te tanen. En het is nu al duidelijk dat men over so cialisatie niet zoo hard en zoo mooi kan roepen, dat het gros van de kiozers er warm voor wordt. Dit feit, gevoegd bij de steeds hoogere eischen die de S.D.A.P. aan de beurzen der partijgenooten stelt, en de onvastheid in de leiding, was oorzaak dat het roode standje al meer dreigde te verloopen. Om dit verloop zoo mogelijk te stuiten en weer eenige opwinding te veroorzaken, heeft het Partijbestuur weer iets nieuws be dacht. Iets wat meer tastbaar is-. En practische bezwaren zijn er al even min. Immers de andere partijen zullen wel zor gen dat leger en vloot intact blijven en dat voor de landsverdediging wordt gezorgd. Men kan zonder gevaar, alles wat hierop .betrekking heeft, afwijzen. En mocht men ooit zolf aan de regeering komen, welnu dan is er altijd nog wel ge legenheid zijn draai te nemen en het voor beeld van partijgenooten in andere landen te volgen. Hoofdzaak is nu slechts, dat do kiezers in den waan komen dat al het geld voor mili taire doeleinden uitgegeven, weggegooid geld is, en dat men ora op deze uitgaven te bezuinigen terecht kan bij de S. D. A. P. Bovendien is dan dit voordeel bereikt, dat met de Communisten die de S. D. A. P. de wind uit de zeilen trachten te nemen, beter kan worden geconcurreerd. Wij hebben hier dus te doen, met niets anders, dan een nieuw staaltje van volks misleiding. Dat is een scherp woord. Maar, zooals we nader aantoonen, niot t e scherp. 1 De belastingen zijn hoog. En leger en vloot zijn nu eenmaal niet populair. Welnu, wat is dan gemakkelijker en een voudiger dan de oude leuze van Domela Nieuwenhuis over te nemen en het „geen man en geen cent" in het roode vaandel te jschrijven? Het is wel waar dat alle leidende perso- f nen en organen in de S.D.A.P. zich tot nu .toe togen deze leuze als onuitvoerbaar en j niet in 's lands belang hebben verzet en dat het Congres er niets van wilde weten maar .voor een partij die nu eenmaal speculeert /op do domheid en de onnadenkendheid van de massa, wordt dit geen bezwaar geacht. Bedenkelijk verschijnsel. De liberale N. Rott. Crt. wijst in haar nummer van 27 November op een bedenke lijk verschijnsel. „Intusschen zoo heet liet nog wel Jonder „Wetenschappelijke Berichten", blijkt de aanzienlijke toeneming van ge boorte in een tijd, waarin Europa door de nawerking van den oorlog met een feitelij ke overbevolking te worstelen heeft, en ook hier te lande een stijgende werkloosheid te vreezen staat, een bedenkelijkver- s c h ij n s e 1, hetwelk er op wij6t, dat ons volk de eischen van den tijd zeer onvolko men blijkt te verstaan. Te hopen is daarom zegt het blad, dat het toenëmingspercentage eerlang, door da ling der geboorte tot aanzienlijk lager cij fer, weder binnen redelijke perken moge worden teruggebracht. Wij willen nu niet wijzen op het beden kelijke verschijnsel dat dergelijke kost, door een groot liberaal dagblad als „weten schappelijk" aan de lezers wordt voortgezet. Maar w e 1 is het noodig de aandacht te vestigen op het bedenkelijke verschijnsel, dat ons volk op deze wijze door de pers. wordt vergiftigd en van zijn levens kracht beroofd, en op het niet minder be denkelijke verschijnsel dat het groote go- vaar van de liberale en z. g. neutrale pers door vele Christenen nog te weinig wordt ingezien. En toch, nog altijd is van kracht het woord van kardinaal Pie, Bisschop van Poitiers: „Al zoueen volkaog zoo gods dienstig z ij n, 't godsdienstig- ste zelfs ter wereld, al zou dit volk zich geregeld om den pre dikstoel scharen en naar de schoonste preeken luisteren: lee6t dat volk slechte boekon en bladen, na dertig jaren zou heteen v o 1 k van goddeloozen en oproerlingen zijn geworden. Menschel ij kerw ij ze gespro ken, is er geen prediking die het uithoudttegendcslechteper s." STADSNIEUWS. Onze Burgemeester. Naar wij vernemen is er in den toestand van onzen Burgemeester aanvankelijk een gunstige wending gekomen. De temperatuur was heden belangrijk- lager. Do geneesheer was over den toestand dan ook zeer tevreden. FEUILLETON. De gemeente onder het kruis (Onder dc Pclgrini-vadcrs.) 16) Te midden van zijne diepe smart kwam ide zekerheid van de liefde Gods in Christus Jezus bij den ongelukkigen vader in al hare kracht in hem op, en een gebed steeg uit zijn hart voor de arme Indianen op, voor wier oog zij het licht des Evangelies moesten laten schijnen. - Op eens ging er van het hoofd der troep een kreet op: „De Indianen! de Indianen! zij komen op ons aan!" Tenzelfden tijde schoten er een veertig- of vijftig-tal Indianen onder afgrijselijk gebrul uit het bosch, en een hagel van pij len vloog op de pelgrims aan. Zij wilden juist een oogenblik rust nemen; eenigen hunner hadden reeds hunne geweren in rust gesteld, maar kapitein Standish hield zijn mnsket in de hand. Hij schoot terstond, en er ging een vree- eelijk gebrul onder de wilden op; een hun ner viel en gaf den geest. De Engelschen hadden zich in carré opgesteld ouder bedek king van de barricade van een klein kamp dat door de matrozen op de kust ter plaat je der ontscheping was gevestigd. „De Eendracht." B. en W. stellen den gemeenteraad voor, ten behoeve van de woningibouwvereeni- ging „De Eendracht" voor den aankoop van grond en den bouwi van 54 enkede wo ningen, 12 beneden- en 20 bovenwoningen, 2 winkel woningen met 2 bovenwoningen en 2 pakhuizen ten Noorden van den Lagen Rijndijk, een voorschot van 711,600 aan te vragen. Gedurende de wintermaanden, ingaan de Woensdag 15 December, zal het beken de inlichtingen-bureau bij het station, van de vereeniging van „Vreemdelingenverkeer" weer gelsoten zijn. Naar wij vernemen is de bazar Woensdag 24 November in den Schouw burg ten bate van het noodlijdend Duitscho kind gehouden, uitmuntend geslaagd. Het aantal bezoekers was boven verwachting en de verkoop verliep uitstekend. De opbrengst was, gerekend de korte openstelling van den bazar dan ook bijzon der hoog en bedroeg ongeveer f 920. Wij ontvingen: „Op voor onthouding" een blad uitgegeven door het Leidseh Drankweer-eomité ter gelegenheid van de Anti-Alcohol-Tentoonstelling van 4 tot 11 December in den Foyer van de Stadsgehoor zaal te houden. Het blad bevat verschillende pakkende artikelen over het drankvraagstuk, o, a. van Ds. v. d. Vliet te Hazerswoude en de heeren Veerman en Oostveen alhier on is een uitstekende reclame voor de Tentoon stelling, die naar wij vertrouwen niet na zal laten een indruk te geven van de ver derfelijke werking van den Alcohol. Wij herinneren aan de ledenvergadering der Anti-Revolutionaire Kiesvereenigiug alhier, welke hedenavond wordt gehouden. De vergadering heeft plaats in het gebouw „Nalhanaol", Moriaansteeg. Belangrijke besprekingen zullen worden gehou den. Alle leden op hun post! De Chr. Gymnastiek- en Schermverccniging „Jabu" alhier liuopü op—SU JnnuMl 0..0. i«i A* groote zaal der Stadsgehoorzaal haar 2o openbare turnavond tc geven. Het rijk voorziene program ma zegt ons reeds dat „Jahn" haar goede naam zal hoog houden. In het perceel St. Aagtenstraat "30 waar de rijwielbewaarplaats van den rijwielhandelaar R. J. Schalks is gevestigd, ontstond gisteren brand in den schoorsteen. Het vuur kon gebluscht worden met eenige slangen op de brandkranea van de watorleiding in de naburige stalhouderij. Er is weinig schade aangericht. Gisterenavond werd door het Plaatse lijk Rev. Socialistisch Comité een groote herdenkingssamenkomst van wijlen F. Do mela Nieuwenhuis gehouden, waarin als sprekers optraden Albert de Jong en C. Kits en het Soc. Zangkoor eenige liederen zong. De belangstelling was uiterst gering. Er waren in 't geheel nog geen tachtig personen aanwezig. Aan het postkantoor alhier en do daaronder ressortoerendo hulpkantoren werd gedurende de maand November 1920 gestort f 841.833.07, uit betaald wegens cheques f787.549.69,5. Op de postrekening van dit postkantoor word bijgeschreven a. wegens stortingen f 769.917.67b. wegens overschrijvingen 1557.123.46,5. Afgeschreven: a. wegens overschrijvingen f 1305.246.09,5b. wegen6 chequos f 867.451.01,5. Op den laatsten der maand was het aantal re keninghouders van dit kantoor 580. Een nuttige staking. Er heeft, zooals men weet, aan de Haag- sche gasfabriek onlangs een staking plaats gehad, waarbij 50 werklieden het werk er bij neerlegden. Toen zij dit gedaan hadden, kwam men tot de ontdekking, dat zij eigenlijk gemist konden worden en men liet ze staken. Dat bezorgde de gemeentekas een voordeeltje van f 1510 per week. Maar uit de begrotingsstukken blijkt, dat er nog meer overbodige werkkrachten waren. Bij de Gasfabrieken alleen kon het personeel met 93 man, bij de Ziekenhuizen mot 28, bij den Reinigingsdienst met 24 man verminderd worden en bij de overigen diensten werden vacatures, zonder schade voor den dienst niet meer aangevuld. In 't geheel is de Gemeentedienst in kor ten tijd ontlast van 288 werklieden en 158 ambtenaren. Dat scheelt ettelijke honderd duizenden guldens per jaar. De oorzaak van deze razzia was de sta king der 50 en dus, zegt de T ij d, heeft die staking voor de Gemeente haar nut gehad en nu was meteen de zuinigheidscommissio met haar strijd, tegen de lijntjestrekkerij gereed. De nieuwe posttarieven. Blijkens het eindverslag omtrent het wetsontwerp tot wijziging van de Postwet van de pakketpostwet en andere wet, waar in bepalingen voorkomen op het vervoer per post betrekking hebbende, heeft de bij de Memorie van Antwoord ingediende Nota van Wijziging zeer de aandacht van Com missie van Rapporteurs getrokken en ko men enkele der daarbij voorgestelde wijzi gingen haar niet onbedenkelijk voor. De toestand van de ex-kcizerin. De toestand van de ex-keizerin is uiterst kritiek. Men verwacht ieder oogenblik het einde. De rijstprijs. Het „Nod. Weekblad voor den Handel Kruidenierswaren" verneemt. Het do rijst prijs opnieuw belangrijk gedaald is en au©' soorten zes gulden lager te koop zijn. De rijstprijs staat volgens dit blad zoo wankel en verdere val is zoo nabij, dat de pellers die anders zoo trouw het consigne van hun bond nakomen reeds thans onder den door hun organisatie vastgestelden prijs ver- koopen. Zoover bekend heeft zoodanige af wijking nooit plaats gehad. De O. W.-bclasting. Men verzoekt de aandacht te vestigen op eene in de Staatscourant opgenomen be kendmaking van den Minister van Finan cien, volgens welke ieder die over het jaar waartoe do 1ste Augustus 1918 behoort, in de oorlogswinstbelasting moet worden aangeslagen, en die niet voor 31 Decem ber 1920 een aangiftebiljet heeft ontvangen, verplicht is daarvan voor 1 Februari 1921 schriftelijk aan de belastingadministratie mededeeling te doen. Het niet voldoen aan deze verplichting wordt gestraft met hechtenis van ten hoog ste één maand en heeft tengevolge dat de belasting wordt verdubbeld. Inlichtingen zijn te bekomen bij de in specteurs en ontvangers der directe belas tingen. Uitvoer van paarden. De Minister van Landbouw heeft be paald, dat de uitvoer van paarden naar en via Belgie- behalve per spoor, tram of schip ook mag geschieden te voet. Deze beschikking treedt in werking met ingang van heden. Het Suikerconïlict. Het Ned, Weekblad voor den handel in kruidenierswaren verneemt dat a. s. Dins dag door de arbitrage-commissie circa vijf tig verzoeken van grossiers zullen worden behandeld, die zich financieel benadeeld achten door de plotselinge verlaging van don suikerprijs en de opheffing der suiker- distributie. Uitvoer. De invoer van varkens uit Nederland j*3 in Frankrijk wederom toegestaan, op voor waarde, dat zij een. gewicht hebben van ten minste 50 kilogram en geadresseerd zijn aan nog nader aan te wijzen slacht huizen. De in- en doorvoer in en door Frankrijk van paarden, ezels en muildieren is wederom toegestaan. Voor zoover die dieren dóór België gevoeid worden, moeten zij vergezeld gaan van bewijsstukken, waar uit blijkt, dat zij in België niet zijn overgo-* laden. „Sts. Crt." De Kroonprins van Djokjakarta. Naar het Haagsche Aneta-kantoor ver neemt., zal de kroonprins van Djocja per e.s. Oranje op 27 December a. s. Nederland verlaten. Na aankomst in Indië zal hij eenigen tijd te Batavia en te Bandoeng vertoeven en in Februari 1920 zal de te genwoordige sultan aftreden en de kroon prins hem opvolgen. Dit is een zeer bijzondere gebeurtenis, daar weinig gevallen bekend zijn, dat ecu Indisch vorst bij zijn leven, is afgetreden. Staten-Generaal. EERSTE KAMER. Tot lid van de commissie voor de steno grafie (vac. van Staal) wordt benoemd do heer Han Houten (lib.), die de benoeming aanneemt. Aan de orde zijn verschillende wetsont werpen. Bij de behandeling van het ontwerp tot regeling van de bezoldiging van den Raad van State betoogt de heer de. Vos van S t e e n w ij k (C,H, Overijseï), dat het tuunianmore Ijvguxtttr in het VOOrloopig verslag geldt het reit, aflï~ae j._ afdeeling geschTllen van bestuur een extra- toelage boven het algemeen salaris zouden krijgen. Hij is er van overtuigd, dat het voorgestelde „doceurtje" het eergevoel van dit collego kwetst. De regeling zou een slechten invloed hebben op de samenstelling van deze afdeeling en tevens, met het oog op de consequenties voor andere colleges groot nadeel voor de schatkist tengevolge hebben. De heeren VanEmbden (v.-d„ Noord Holland) en Geertsema (lib., Gronin gen) verdedigen de regeling, waartegen de heeren Van den Berg (a. r., Zuid-Hol land) en M e n d e 1 s (s.-d., Groningen) be zwaren opperen. De heeren Reekers (r.-k., Gelderland) en 't Hooft (a.-r., Gelderland) onder schrijven de bezwaren van den heer D e Vos van Steenwijck. De heer Idenbur g (A.R.) vraagt of deze regeling beslist noodig is om op den duur de afdeeling geschillen van bestuur te bezetten met de meest geschikte elemen ten. De Minister van Binnenland echo Zaken (de heer Ruys de Beere- brouck) betoogt, dat het werk van de af deeling geschillen van bestuur veel zwaar der is dan van de andere afdeelingen van den Raad van State en dat dit den laat- 6len tijd ten zeerste is toegenomen. Op de vraag van den hoer Idenburg ant woordt 6preker dat het gewenscht is door ruimere bezoldiging keus te krijgen van leden, die zich voor deze afdeeling willen beschikbaar 6tellen. Spreker zou het betreu ren, als dit wetsontwerp werd verworpen. De musketten hielden do wildon in be dwang. Zij waren intusschen aan den in gang van het bosch, half verscholen achter de boomeh en bleven hunne pijlen op de Europeanen afschieten. Het opperhoofd was oen groot eterkge- spierd man, beschilderd met verschillendo kleuren en versierd met een vederbos op het hoofd. Hij zelf had nog niet geschoten, maar bestuurde de bewegingen yan zijne manschappen, met den vinger aanwijzende bp wien der Engelschen gemikt moest wor den. Op eens zag de heer Bradford dat het opperhoofd iets van zijnen gordel haalde. Werktuigelijk bukte hij zich; een pijl vloog hem over het hoofd, die met zoo veel kracht was afgeschoten, dat zij nog siste, toen zij in de zee viel. Drie malen herhaalde het opperhoofd zijno pogingen, die malen vlo gen de pijlen zonder dc Engelschen te tref fen. „Dat is in waarheid de pijl die des daags vliegt," zeide de heer Hopkins tot kapitein Standish, die naast hem stond. „Ja", zeide de kapitein lachend; „maar geen duizend zijn het en geon tienduizend aan mijne rechterhand. Wij zijn allen springlevend en gezond." „Omdat de Heer der heirscharen met ons is", liet de Puritein er op volgen. „De Inüiqnen hebben in hunne woedo niet op den tegenwind gelet, zoodat hunne scho ten alle misten," zeide de kapitein mompe lend; maar hij durfde dit niet hard op zeg gen; nooit kwetste hij het geloof dat hij niet in dezelftio mate als zijno metgezellen bezat. Het geschreeuw der Indianen verflauwde. Zij telden twee dooden en vele gekwetsten. Do pijlen vlogen nog over do sloep heen, waarin een kleiner aantal pelgrims de vlucht had genomen, maar het opperhoofd gaf een teeken, en men zag de Roodhuiden zich tot den aftocht gereed maken. „Nu een aanval gedaan!" riep kapitein Standish, en gevolgd door Hopkins, die vergezeld werd van twaalf onverschrokken mannen, ging hij over de grenzen van het kleiöe kamp. Zij liepen het bosch in. Het was er doodstil; eenige sporen van bloed op het gras, waar de gekwetsten gevallen wa ren, spraken alleen van den strijd die er had plaats gehad; op eenigen afstand lag het zand bezaaid met pijlen. S De Engelschen raapten er een dertigtal I van op. Zij waren dun, lang, en van ijzeren I' punten, hertshoornen of arendsklauwon voorzien. „De vijanden des Heeren zijn verdwenen' merkte de heer Bradford op. „Zijn volk kan in veiligheid terugkeeren." „Naar uwe tenten, Israel!" riep de kapi tein; en men ging den weg op naar de sloep. De geheele troep dankte God, voor men onder zeil ging. Men rekende er op naar een haven te gaan, welke de matrozen op een vorigen tocht hadden ontdekt; maar het weder was boos; de sneeuw begon te vallen; de koude verstijfde de handen van de roeiershet zeil scheurde. De nacht begon in te vallen. Hét gevaar was groot; maar aller gelaat was strak. „Zie, de Heere regeert!" zeide de heer Bradford. „Hij stilt het bruisen der zee, het bruisen harer golven, en het rumoer der volken", antwoordde de heer Carver; en de tocht werd stilzwijgend voortgezet; allen gevoel den zich in de tegenwoordigheid van God en onder zijne hand. „Ik herken de haven!" riep eindelijk de matroos uit, die het vaartuig l>06tuurde, en hij wendde het naar het land. Het was hoog tijd, de mast brak op drie plaatsen. De woedende zee teisterde het vaartuig; men naderde juist op het oogenblik dat een zware golf het scheepke op de kust wierp. Al de pelgrims konden gelukkig aan wal stappen, druipnat, verstijfd van koude, ontbloot van levensmiddelen. Zij legden een vuur aan en deden het gebed. Do onzekere gloed van de vlam veroor loofde hun niet in den Bijbel te lezen, dien de heer Bradford altijd in zijn' zak droeg; maar het Woord des Heeren was in het go- heugen van zijne dienstknechten gegrift, en het zingen van Ps. 90 weerklonk op de kust van Nieuw-Engeland: „Hecre, Gij zijt ons geweest een toevlucht van geslacht tot geslacht". Onder de hoede van die toe vlucht sliepen de pelgrims rustig. Bij het aanbreken van den dag zagen zij dat zij zich op een geheel onbekende plek bevonden. De stuürman had zich ver gist; hij had niet de haven teruggevonden die hij meende te herkennen. De Engelschen waren op een klein eiland, op eenigen af stand van het vasteland aangekomen. Ver-» baasd keken zij rond. „Of ik heb mij werkelijk vergist", zeide eindelijk de heer Allerton, „of de Heer zelf heeft ons hier heen geleid. Dit is geen ha ven, zooals die wij zochten. Zij komt mij geschikt voor groote schepen voor, en da kust schijnt goed; wij moeten hier ontscha» pen." i (Wordt vervolgd), j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1920 | | pagina 1