BINNENLAND.
Ingezonden.
Gemengd Nieuws
Gemeenteraad Zoeterwcude.
De Daad der gemeente vergaderde heden
morgen. Voorzitter burgcrnceé^vr P. Wap.
Afwezig de heere» G. v. Leeuwen, J. v.
Leeuwen en Noordman.
De (secretaris Heest de notulen der vorige
vergadering, welke na enkele opmerkingen
worden goedgekeurd.
Do voorzitter doel mpdedeeling van een
schrijven van G^d. Staten, dat zij hun goed
keuring onthouden aan het Raadsbesluit
tofc verhooging van hel presentiegeld (o-t
0. Zij wenschen het te behouden op 3.
Inzake liet méèningsverschil met de
gezondheidscommissie deelt de voorz. mede,
dat Ged. Staten dc commissie in gelijk stel
len, wat betreft de begrooting naar het
aantal iiws&ners. Wórdt besloten tot aan
koop van 100 wollen dekens en 100 tmolton
dekens, welke voor goedkoopen prijs ter be
schikking van ami be sturen en mindergc-
goede Ingezetenen beschikbaar worden ge
steld.
Aan de orde is thans het, voorsLel tot
wijziging der gel'dleening groot 50.000,
waarmede Ged. Staten niet ten volle ac-
coord gaan, vooral niet wat betreft de af
lossing der ciistribulieltosten over 1918 en
1919, welke bedragen in plaats- van in 17
jaar in 9 moeten afgelost zijn. Voorts moet
voor een bedrag van 8000 een aparte lee
ning gesloten worden, welke het Volgende
jaar als nadeelig saldo op de begrooting
zal komen. De geldleen,ing van 42000
wordt dan als volgt afgelost: dc eerste 3
jaar 4000, de overige 6 jaar ƒ5000. Hier
na geschiedt vaststelling van art. 45 der
Rouw- en Woni ngve rordening inzake ver
plichte aansluiting aan de waterleiding.
Naar aaleiding van een vraag van den
heer Los in de vorige vergadering om drink
watervoorziening voor de bewoners van
liet Westeinde, deelt de voorzitter mede de
regeling hiervan te Slompwijk, hetgeen
per vaartuig geschiedt, .wat echter hier
practisch onmogelijk is. B./On W. zullen
daarom prijsopgave vragen van een tank
wagen.
Do voorz. doet hierna voorlezing van.
de verordening op de keuring van waren,
welke als zoodanig wordt vastgesteld.
Door de in-werkingtireding der nieuwe
Arbeidswet inzake den 8-urigen arbeids
dag, wordt de verordening betreffende het
verbod van nacht en Zondagsarbeid in
bakkerijen ingetrokken.
Vervolgens geschiedt vaststelling der in
structie voor den gemeente-opzichter. Over
liet artikel dezer instructie om den op
zichter te verplichten eens per week in
plaats van eens per maand de wegen te in-
specteeren, staken de stemmen.
De heer De Graaf verlaat de vergade
ring.
Bij de bespreking branclschpuw werd
de vraag geopperd of er één- of tweemaal
geschouwd moest worden, waarbij de mee
ting vrij wel overhelde naar eenmaal per
jaar. De voorz. merkt echter op, dat hij
ni't de gevoerde besprekingen concludeerde,
«lat do brandschouw meer bij de brandweer
thuisbehoorde en vroeg derhalve of liet piet
wenschelijk zou zijn dit punt, bij de wijzi
ging der brandweer-verordening te bespre
ken. Aldus wordt ten slotte besloten.
Hot punt betreffende de herziening der
lijst van personen, waarvoor ondenstand
in de huishuur betaald wordt en voor wie
de ziekenfondsgelden van gemeentewege
worden voldaan, wordt van de agenda af
gevoerd tot de volgende vergadering.
Bij de rondvraag stelt de heer Los den
burgemeester de vraag of het hem be
kend is, dat een veertien dagen geleden van
bondag op Maandag in heli café Lubbe
dusdanig is huiegehouden, dat drie perso
nen rlien nacht daar moesten blijven, zoo
dat het meer en meer ep een nachthuis in
A'dani of R'dam gaat gelijken, terwijl door
vele angezeienen reeds herhaaldelijk hier
over geklaagd is. De voorz. zegt onderzoek
toe.
Op voorstel van den heer L09 wordt ver
der besloten, dat degenen die geld van de
gemeente te vorderen hebben dit bij den ge
meente-ontvanger moeten afhalen.
Verder klaagt de heer Los over het (eigen
machtig optreden vooral wat betreft het
opleggen van boeten der controleuns van
het Brand stoffen bureau te Leiden. De voor
zitter zegt, dat hij gisteren een onderhoud
had met een der chefs van het B. B., die
verklaarde een doorloopende volmacht te
hebben gekregen van burgemeester van
Gils. Ilij zegt verder onderzoek toe.
De heer Stadhouder vraagt of van de
verlofdagen der politie de drie-October-dag
niet uitgeschakeld kan worden in verband
niet het doortrekken van vele feestgangers
uit Lelden, die des avonds veel last, aan de
inwoners vooral aan den Rijndijk, kunnen
veroorzaken.
voorz. zegt voorziening toe.
Na een vraag van den heer v. Bennekom
betreffende de bouwverordening sluit db
voorz. de openbare vergadering.
De kaasuitvoer.
In aansluiting van het, bericht betreffon-
<le een uitvoer van 50 percent der kaaspro
ductie over <fe week van 4—9 October,
meldt „de Tel." dat een hoeveelheid van
drie en een* half millioen kilo kaas ten uit
voer zal worden toegelaten, welke hoeveel
heid beschouwd moet worden als een voor
schot op het kwantum, dat het. eerstvol
gend half jaar in totaal geëxporteerd zal
mogen worden. De regeering is hiertoi
overgegaan om de fabrikanten in staat tc
stellen aan de momentcele vraag in
Duit6chland te kunnen voldoen.
Viscli en groenten naar Duitsehland.
Ingaande 26 dezer zullen de spoorweg
maatschappijen -op werkdagen zoo noodig
extra treinen laten loopen van IJmuiden
voor vervoer van visch, en van Maassluis
voor vervoer van groenten via Benlheim
naar Duitsehland.
Dc hoogc vrachtprijzen.
Door de organisatio der Tuinbouwers zal
bij de Directie der Spoorwegen worden aan
gedrongen op reductie voor het vervoer van
groenten. DM dit wel noodig is, blijkt wel
uit de omstandigheid, (jflt hgt vervoer per
spoor in DyilscHlajid 7Ö0 pet. goedkooper
is dan jn Nederland!
De Kóningin naar Groningen.
Zoo$s men weet, zal de Koningin op 5
November het electrisch boezemgemaal
„Electra"- te LammeVburen bij Zoutkamp
officieel openen. De Koningin en Prins
Hendrik zullen voormiddags te 11.03 met
gevolg per gewonen trein, waarin het Ko
ninklijk-rijtuig is aangehaakt, te Groningen
aankomen. De stoet zal dan onmiddelijk
per auto naar „Electra" rijden. Na de ope
ning van hot gemaal biedt het waterschap
„Electra" aan een klein gezelschap het
noenmaal aan in de woning van de beamb
ten van het waterschap.
Het vertrek van het Koninklijk echtpaar
zal plaats hebben le ruim 2 uur. In de wo
ning van den Commissaris der Koningin,
zullen daarna de hooge gasten de thee ge
bruiken. Zij vertrekken met den trein van
4.31.
Naar wij vernemen zullen ook de Minister
van Waterstaat, de heer Konig, en do heer
Rosenwald, administrateur bij het Depar
tement van Waterstaat, de plechtigheid
bijwonen.
Dr. Idenburg.
Na een korte en ernstige ongesteldheid
is overleden dc in Utrecht algemeen beken.-
de en geachte medicus Dr. A. G. A. Iden
burg- (broeder van den oud-gouverneur-ge<
neraal van Indic.
Dr. Idenburg was tevens als geneesheer
verbonden aan het Ziekenhuis der Staals-
De zee weer vrij.
Dat het mijngevaar op de route van de
Zeeland-booten geheel als voorbij wordt
geacht, blijkt wel daaruit, dat thans weder
het medevaren van postcommiezen is inge
steld, hetgeen de laatste jaren niet het ge-
v&l was, juist om dit gevaar en dit niette
genstaande den nachtdienst weder is inge
voerd.
De Communistische partij
het puikje vau al wat rood is hield Zondag en
Maandag een algemeene vergadering.
De leider David Wijnkoop scheen niet bepaald
in extase over wat hij van de Russchische lieil-^
staat gezien had.
Hij beweerde nu zelfs, dat men ten opzichte
van de verwachtingen betreffende do wereldrevo
lutie niet meer naar Rusland, maar naar Frank
rijk en Italië, en vooral naar Engeland moest
zien.
Hij verdedigde de 21 punten van Lenin, waar
naar do communisten moeten dansen.
•De meerderheid 'bleek weinig auimo voor dc
behandeling dier punten te bezitten. In dit geval
had ze toch nog cé helder oogenblik.
Toen een der aanwezigen iets vroeg naar
wreedheden, in Rusland, word Wijnkoop ietwat
onrustig. Hij voroÓrdoelde.in principe
der gel ij ke vragen en gelastte den
lastigen vragensteller te zwijgen.
Vragen als deze vondt hij zot. Er i6 wel wat be
ters to doen, o.a. liet voortdurend trachten, om
de arbeidersvakvereenigingen to revolutioneeren,
zelfs bij de christelijke vakverenigingen moeten
pogingen daartoe worden aangewend.
Na een verwarde hopeloozo discussie, bcold
van den toekomstigen „heilstaat",- word een motie
aangenomen, waarin besloten werd de discussie
cpniouw voort te zetten, om daaruit dan te be
slissen een commissie te benoemen of een besluit
op te schorten.
Een bepaald besluit werd niet genomen, maar
het schijnt in do bedoeling to liggen het Soc.-
Dem. Vakverbond binnen te dringen en daar voor
de daadwerkelijke revolutio propaganda te maken.
Er waren slechts weinig leden aanwezig.
Maar do voortdurende scheldpartijen onderling
geven geen hoogeit dunk van do heilstaat waarin
de Communisten de lakens kunnen uitdeden.
De „verdiensten" ean een werklooze.
Een medewerker van de „N. R. Ct." uit het
Rijnland, schrijft in een brief aan dit blad, dat
de Duitsche magistraats-personen tegenwoordig
wel Salomo's wijsheid bezitten.
Bijv. in Solingen. Daar zijn een aantal werk
looze». Ze krijgen vetten onderstand van do stad,
doch zijn niet tevreden. Dus laten ze door «en
van de Onafhankelijke» een ei6cli instellen van
100 pet. verhooging dor workloozenvcrgoeding,
vrij eten uit de volkskeuken, benevens vergoeding
voor kolen.
In de raadszaal moest dit zotte voorstel wor
den beslist, maar voor de beslissing viol bestorm
den de honderden werkloozen de tribune, bezetten
het plein voor het stadhuis en namen zoo'n ijfei-
gende houding aan dat de raad, zwichtend voor
geweld, het voorstel maar aannam. Do Engelsche
militaire politie stak geen hand uit om den raad
to beschermen.
Maar nu blijkt, dat oen werklooze in Solingen
veel meer „verdient" dan iemand dio werkt! Een
werklooze met drie kinderen krijgt er 274 mark
per week aan stedelijlcen onderstand. Daartegen
komen thans de werkzame menschen in Solingcn
op, ook zij willen moor gold, vooral de gemeente^
arbeiders. Geen wonder dat Solingen tot over de
ooien in de schuld zit.
(Buiten verantwoordelijkheid der RedJ
Geachte Redactie!
Het is reeds weken geleden dat Uw blad ons
het bericht eener a.s. vergadering bracht van
liet bestuur van „Nederland cn Oranje'', 't Was
toen nog September en wij dachten: het komt!
„Nederland en Oranje" zal dan toch dezen win
ter ook eens toonen niet alléén in de pardon,
niet alleen eenigo weken vóór do vorkiezingsda*
gen lo leven.
Do aangekondigde datum was gepasseerd en
wij grepen eiken avond naar do „Nieuwo Leid-
ccke" om ie zien op welken datum de ledenver
gadering zou wordon uitgeschreven. Er waren
immers verschillende voorstellen ingekomen in vor
band met de dezen winter te voeren actie! Maar
helaas, hoe wij keken. Koe wij wachtten1, Ti was
&I tevergeefs. lefife niets van hot op dio be
stuursvergadering gesprokene uit. Wij gingen daif
ook eens ipfornieeren en tyoordeu lóf. onze niet
geringe teleurstelling: ,do bestuursvergadering is
uitgesteld eu tot op lieden nog niet gehouden".
Nog enkele dagen en de Noyembermaand is in 't
land. „Nederland en Oranje", haar bestuur al
thans, slaapt evenwel nog haar zomcrslnap door,
als had ztj aJs politieke vereeniging in 't geheel
geen roeping in dozen tijd. Ook ..Observator"
dacht hierover na en slaakte dan ook Zaterdag
j.l. de verzuchting: Waar blijft Leideu? Andere
plaatsen -zijn reeds lang actief!
M. d. R. Ook naar aanleiding van dezo ver
zuchting kon ondorgetoekende het niet nalaten
langs dezen weg to vragen: maar hoe zit dat don?
Is er dan geen voorstel ingekomen van enkele
loden, die toch wel eons iets hooren willen daar
op? Lazen wij dan niet van plannen van. het Con
ti aal Comité die op uitvoering wachten? Zijn er
dan nog niet moer zaken (het oplaten treden van
sprekers etc.) dio een onderwerp van bespreking
kunnen Uitmaken en waarvan-de behandeling zéér
urgent is?
Er is in onze partij nooit geestdrift' to over als
er niet iets bijzonders zéér dicht op handen ie.
Toch zijn er altijd nog wel te vinden die zich
loor de geregelde achlie willen géven. Het be
stuur schijnt er evenwel op uit te zijn ook deze
enkelen van zich to vervreemden en de bij hen
overgebleven liefdo voor de partij te dooden.
Zoo'n houding in dézen tijd. Geacht bestuur,
blijf zoo actief en go zult ongetwijfeld succes heb
ben.
Of wijst het bestuur op art. 8 van ons regle
ment, dat ook 10 leden do bevoegdheid geeft oen
vergadering uit te schrijven. Maar moet het be
stuur dan altijd volgen? Is het niet tot leiding
geven goroepon? Geen tijd misschien? Maar
waag dan toch on6 partijleveu daar niet aan en
draag Uw bevoegdheid aan anderen overl Of
wél tijd maar.... ja, wat dan? Let toch eens
niet altijd alléén op art. 4 sub 1, 2 en 3, maar
let toch ook eens op sub 4 en liandel dienovereen
komstig.
G. RIETKERK.
Leiden, 26 Oct. 1920.
Tc Hengelo stierf Donder-
dag j.l. plotseling 'de 70-jarige heer R., die,
nadat hij dien avond- 'bij familie op bezoek
was geweest, zich vóór hot naai- bed gaan
nog »-ven in een stoel aan lafel had gezet.
Zijn oudste dochter verwijderde zich even
eoi vond bij haar terugkomst in 'do huis
kamer haar vader reeds stervendle. Dit had
op 'haar zenuwgestel zoodanigen invloed,
dat zij 'zich onder geneeskundige behande
ling moest stellen. Haar toestand' Wend ech
ter met den dag erger, en Maandag, enkele
uren nadat men haar'vader grafwaarts had
gedragen, stierf ook zij.
Giister namiddag heeft op
d<en Amsterdamschen Straatweg tusschen
de Liedebrug en de Vinkebrug, -onder de
gemeente Haarlemmeiiliedo, een ernstig
auló-ongeluk plants gehad. Een auto, die
van Amsterdam kwam, moest uitwijken
voor een handwagen 'en, iis toen Legen oen
paal aangereden. Een der inzittenden, de
omstreeks 30-jarige Joop van den Berg,
zoon van den eigenaar van 'Cafc „Neuf",
Gr. Houtstraat alhier (een broeder van den
directeur van het Stadion) werd onmiddel
lijk gedood. Denbeer Joop Beijnes, even
eens uit Haarlem werd licht aam hel hoofd
gewond. Een derde inzittende van den auto,
een lieer 'uit.Ctijswijk, bleef ongedeerd. Het
lijk werd naar liet. S(. Elisabelhs^aisLlmis
aldaar vervoerd. De auiomobüel is in een
sloot terechtgekomen.
In d c ri vier'de M a a s l e Rot
lerdam is gisteravond tengevolge van golf
slag, veroorzaakt door een paissceicnd
stoomschip, het aak scheepje „Adiiaha" ge
zonken, hetwelk zwaar beladen was met
turf. De bemanning wist zich te redden
door Haastig 'op liet sleephoo-ljo over te
gaan.
Gisternacht k w a m de age nt
M., te Roosendaal, bij "'l arrestceren van
een beschonken man mefc dezen in gevecht.
Beiden rolden i'iï eem sloot, waar de politie-
men den woesteling, die een mes hanteerde,
neerschoot. Men vreest, voor zijn Heven.
Gistermorgen li a 1 f acht
kwamen tweo wielrijders te Rotterdam met
elkaar in 'botsing. Een ervan, de 22-jarige
J. B. kwam vallen- onder een juist pas
seer end e auto van de N.V. Iloek's Zuur
stof- en 'Machinefabriek. Een half uur na
dat bij per politiebrancard naar liet zie
kenhuis was ovei'gcbraeht, i's bij aan do be
komen kwetsuren overleden.
I n den goud- en z i 1 v e r w i n-
kel van den heer Rond in tie Passage te
Den Haag is Maairbdagavomd ingebroken.
De heer Rond was afwezig; zijn dochter
was om tien minuten voor 10 ook uitgegaan
met den hond ear toon- ze om elf uur terug
kwam, vernam 7.e van het.'dienslmeisje, dat
tien jniinutien vroeger was binnengekomen,
wat, er was geschied.
Het meisje heeft geritsel gehoord en
gummi geroken. Waarschijnlijk heeft ulo in
breker want hier schijnt iemand op
eigen houtje gewerkt le hebben een
gummijas aan gehad.
Do komst, van het meisje schijnt hem ge
stoord te hebben. Uit de etalage waren
e enige zilveren horloges cji alle gouden
voorwerpen, waaronder vele ringen-, ver
dwenen. Maar een kostbaar bakje met rin
gen was onaamgeiroea'd gebleven.
Dc dief is door de achterpoort .bij het
Buitenhof binnengekomen en heeft een ruit
uitgesneden.
Do heer Rond is legem inbraak verzekerd.
Gistermorgen k w a m een
bewoner tc Amsterdam zijn beklag doen,
dait gisteren drie ipersonen in zijn woning
waren gekomen em een eloctrische kachel,
alsmede eenigo glooiil-ampjjes harden mee
genomen. Zij hadden zich uitgegeven voor
inspecteurs der G. E. W. eai een hunner
had zelfs een lint met penning getoond. De
politic istioldc naar aanleiding van deze
klacht een onxlerzoolt in (em hot bleek haar,
dal, het drietal inderdaad inspecteurs der
elcetriciteitswerkcai was en tevens onbe
zoldigd rijksveldwachter. Zij hadden rede
nen gevonden ooi -de lampjes en de kachel
mede te nemen, In verband met gepleegde
onrcgolma li gh eden.
Het drietal heeft een uitgebreide eontrö-
Ictochl, door de Indische buurt en omstre
ken gemaakt en daar zes maal diefstal van
stroom gecoat alteend. Tegen cenige bewo
ners is prooes-verbaal opgemaakt.
Meestal' zijn het 'Meetriciens ddie dc bepa
lingen -der O. Ij). W. op (handige wijze we
ten ite, ontduik en.
ïe AniBterdam werd' M a a n-
dag rfeest gevierd in do Vrpltkstraat, t*r
gelegenheid vam dem hond er (tel en verjaar
dag van mej. GoubïtzHttlesimiEen groot
gecLeeJte van dc straat, was versierd'en niet,
het (minst nummer 277, waar mej. Góubtlz
woocnlt. Des middags bracht de burgemees
ter een kort bezoek aam de honderdjarige,
evenals de opperrabbijn A. S. Onderwij
zer.
Door ombekende oorzaak is
een baggermachine van dom aaaunemer G.
W. B. tc Heerenveen in brand geraakt en
vernield. Het overschot zonk.
Verleden week moest de
vlieger Döring bij Heereiyvéen oen nood
landing doen, waarbij heft vliegtuig bescha
digd weid. Het; is nu builen d'on motor
verkocht voor7 guld'en. Het was
verzekerd.
Te Winschot'e r—Z ij 1 z ij n g i s-
ternaclilt 4 beste sohapen van den heer P.
door handen verscheurd.
Op verschillende 6 i g a r en-
fabrieken le Rh enen breekt werklocteheid
uit. Op sommige wordt maar drie dagen
por week gewerkt, terwijl waarschijnlijk
dc fabriek van do ILrlma Oltto 'Roelofs zal
worden opgeheven.
Door de fa. Van Gelder Zo
nen papierfabriek te Renkum, zijn 70 arbei
ders ontslagen wegens slapte in het bedrijf.
T e II a»a r t, g em. A a 11 e m, 8r e e ft
de heer J. C. Lommers 'deze week een
mooie gave urn gevonden, waarin inog een
kleine urn aanwezig wais, welke uilfc den
Germaaneehen lijd stammen. Reieds eerder
waren, meer; doch geschonden urnen ge
vonden.
InhetGoofisdepolitieeen
dievenbende op het. spoor gekonjen, die ge-
heele parijen rijwielonderdeelen uit de rij-
wielfabriek, Toreitetraat te Hilversum had
den ontvreemd eni die medeplichtigen ook
te Amsterdam hadden. Reeds zijn 12 ver
dachten gearresJteerd waaronder eenlge aan
de fabriek werkzaam.
Ma andagmiddag arres-
[eerde de gemeentepolitie te Weert een
•drietal Maandaghouders. Dat ging even
wel gepaaixl met zooveel verzet der gear
resteerden, 'dat dc politic van hare waptne
gebruik moest maken en een formeel gt-
vechit ontstond. Daarbij kreeg cén der gear
resteerden een zóó beduidende enijwonde
in een zijner dijen, dat diens overbrenging
naar het istedeïijk hospitaal voor genees
kundige Vu lp noodig was.
M a a aid a g mi d dag had te
Doorn een hosting plaalts tusschen de auto
van den hoer J. N. Daalderop em een an
dere. De heer D. em zijn vrouw werden ern
stig gewond naar liet St.-AiidreasgesUcht te
Tiel gevoerd.
-vin de weide va n denveeh ou
der J. v. d. Weide, to Schenkenschans, bij
Leeuwarden, zijn tin deze -week zes koeien
aan loodvergif|,iging gestorven. In dat land
liggen* eenige pas met roods menie' geverf
de, doem aiog niet opgestelde palen van het
provincaal elecitrtechbedrijf. Men ver
moedt dat de dieren aan deze palen heb
ben gelikt.
Een hevige b ra n d waar
van de oorzaak onbekend is, brak, Zater
dagavond laat, uit iu een grooto loods
even buiitcn zwolle, waarin zich bevonden
een hoeveelheid bewerkte bouwmaterialen
van den aannemer Coppenrade en een aan
tal nieuwe Duitsche ameublementen. Alles
werd ec-n prooi der vlammen. De loods,
eigendom van dc gemeente Zwolle, was
verzekerd.
In de Thomas a Kempis-
straat tc Zwolle heeft een ongeluk plaats
gehad. Het 2-jarig dochtertje van v. d. K.
stak met haar zusje op 't laatste oogen
blik voor een wagen de straat over, viel
en kwam onder liet paard. Daarna kreeg
het kind een der wielen over het lioofd en
raakte verward in een van den wagen han
gend touw, zoodat het nog een eind werd
meegesleept. Overgebracht, naar het Sopliia-
xiekemhuis te de kleine spoedig overleden.
De havenai'boide r P. do
R. tc Rotterdam werd in het ruim Van het
s.s. „Baderia 5" door een vallende scheer-
balk getroffen. De man werd 6n zeer ern-
stigen toestand in het Ziekenhuis opge
nomen.
Gister m" or genisteUtrecht
in 'de WiiHem straal een man van 80 jaar
bij het. aanmaken van de kachel in brand
geraakt en aan de verwondingen- over
leden.
Een paar weken geleden,
werd te Oostc-r,zee een stuk land gekocht
voor f 8500, buiten de kosten. Hel, is thans
volgens het ,,Nbl. v. Fr."' voor drie acblcr-
eenvolgende jaren verhuurd voor f 1000
per jaar.
Land- en Tuinbouw.
In verban'cl met den slechten fruitoogst
dit jaar, heeft het hoofdbestuur der Ned.
Pomologisehe Vereeniging besloten dc ten
toonstelling voor verpakt fruit in 1920 niet
te" doen plaats vinden.
In de Westlandechc tuinen is reeds vorst-
schade vastgesteld; de hier en daar nog te
veld staande boonen hefoben geleden.
Landbouwarbeiaers.
Op de algemeene tweojaarlijk6chë verga
dering van den Nederl. Bond van Land
bouwarbeiders, welke in December wordt
gehouden, komen voorstellen aan de orde-
om den bondszetel van Leouwarden te ver
plaatsen naar Amsterdam of Utrecht; om-
de contributies en de stakingsuitkeeringen
te verhoogen eiiTiet strijdprogram aan tc
vullen met: gelijkstelling van ge landbouw-
arbciders met de iiKlustricarbeidere ten op
zichte van sociale en arbeiderswetgeving;
medezeggingschap in de bedrijven, nationa
lisatie van den grond en socialisatie van dc
bedrijven.
Het nnt en de scKaïfc ran Eraafei
Terwijl do een de kraai houdt, voor
delijk, meent een ander, dat zij voorj
is voor den landbouw. Het oordeel ie
gemakkelijk, want de schade, die v
aanrichten, trekt de aandacht,, terwijl
goede veelal onopgemerkt blijft, hetzij
er minder op let, hetzij het minder goj
constateeren valt. Het is noodig naui
rig dc levenswijze van een dier na te j
voor men kan uitmaken of hot bijzoi
bescherming verdient, dan wel meer
minder sterk vervolgd of desnoods t
roeid moet worden
Nu ligt het voor de hand, als mei:
welen, waarmee de kraai zich voedt,
ïjiaag le openen en den inhoud te onde:
ken en dit is dam ook meermalen gec
maar de onderzoekers moeten er teven
kening mee houden, dat niet alle sp
even vlug verteren, en bijv. graanko
veel langer in de maag blijven dan dit
voedsel, als ritnaalden, emelten, snu
vers, resten van muizen e. d. Nu zijn ei
na geen vogels die uitsluitend yoord,
of wel schadelijk voor den landbouw
want do hoofdzakelijk vleeech- en inse
etende nemen ook'wel plantaardig vo<
tot zich en de herbivoren (plantenei
vergasten zich wel eens op insecten
toespijs. Bij het bemachtigen'van insi
worden vaak wel planten beschadigd.
In 't voorjaar en in den herfst heeft
gezaaide graan meer of minder van
kraaien te lijden, omdat zij het zaad
de jonge plantjes uit den grond hi
Zelfs is 't, wel voorgekomen, dat een 1
bouwer zijn akker voor de tweede l
moest bezaaien, omdat het eerste zaad
heel was uitgepikt. Dit zijn echter
zelden voorkomende uitzonderingen.
Nauwkeurige onderzoekingen van
Schleli, een bekend dier- en la.nd.bouwlai
ge, hebben aangetoond, dat dc gomidd
schade aan graan door kraaien td
bracht 1 op dc 6500 korrels zomergraai
1 op dc 4300 kqrrels wintergraan bedra
Maar vroegrijp graan, vooral wintergi
wordt soms ook met wortel .en tak ui
rukt en verslonden. Evenzoo stelei
kraaien de aardappelen, die pas ge
(gepoot) zijn en zelfs wordt gemeld, dai
een enkelen keer aardappelen uit
groeiend of rijpend veld halen. Verder
den zij zich ook met rijpende erwten; 1
loof .en raapplanten trekken zij wel uit
grond om een ritnaald of ander schadi
insect, te verorberen, maar in dit geval
de uitgetrokken plant toch door het in
vernietigd worden. In slechts 25 van
481 onderzochte kraaienmagen vond
Seidell overblijfselen van groene bla
andere onderzoekers constateerden 18,9
van den inhoud van kraaienmagen
plantaardige bestanddeelen. Nu moet I
hierbij ook in aanmerking nemen, dat oi
dit plantenvoedsel in groote mate bel
ren onkruidzaden, met name afkomstig
duizendknoopen (bekend als wilde b
weit, raaskonk en krodde).
Het groote nut van de kraaien ward(,
oorzaa.kt, doordat zij veel dierlijk voe»
gebruiken en vooral veel muizen verdel
van 1 November tot 15 Maart 31 mui
van 16 Maart tot 15 Mei 15
van 16 Mei tot 24 Juni 10
van 25 Juni tot 31 Aug. 3
van 1 September tot 31 Oct. 85
Per jaar totaal: 144mui
In het voor- en najaar is dus het v
van dc kraaien voordcelig voor den oo
Bovendien voorkomen deze vogels, d
juist in die tijden (voor het paren in
zomer) zooveel muizen te verdelgen,
muizenplaag. Werd het aantal muizen
grooter, dan zou ook de verdelging to
men. Dit blijkt, wanneer men in muize
ren den inhoud der kraaienmagen on
zoekt, men vindt er dan veel meer rei
van muizen in, dan in andere jaren.
Dan verdelgen de kraaien een groot i
tal schadelijke insecten. Dr. Schleh von<
dc magen van 258 der door hem onderzi
te 474 kraaien in 't geheel 1565 schadel
kevers of larven daarvan, daaronder
ritnaalden, 184 meikevers en 354 engei
gen (larve van den meikever), boveni
429 rupsen en vlinders en 52 emelten,
nog duizendpooten en slakken.
Wanneer men in een kraaienmaag s
meer plant aardig dan dierlijk voedsel vi
mag men daaruit nog niet besluiten, da
kraai meer graan of ander plan taai
voedsel heeft, gebruikt dan insecten, on
het dierlijk voedsel maar zeer kort,
plantaardig daarentegen zeer lang in
maag blijft. Zoo nam llörig een voe
proef. Hij gaf kraaien 150 ritnaaldcB
meikevers en 100 roggckorrels 1e eten
doodde de dieren na 2.15 uur. In de
gen vond hij toen nog alle roggekor
natuurlijk in sterk gezwollen toest.
maar van de verorberde insecten slechts
meikeverpoot en anders niets. Bij een ai
rc proef liet hij de kraaien eten 150 rifcn
den en 5 meikevers en na 1,45 uur wees
maagonderzoek slechts zeer kleine, nas
lijks herkenbare sporen van de verorb<
insecten aan.
Deze conclusie kan woorden aongenan
Wanneer 100 kraaien 10 uur per dag
secten verzamelen en opeten, verslinden
1650 schadelijke kevers, waaronder 1
515 ritnaalden, 195 meikevers en 375 en;
lingen, 452 rupsen en 26_ emelten, benei
eenigo andere kleine diertjes.
Nu moet hierbij weer in aanmerk
worden genomen, dat kraaien ook nuti
insecten verdelgen. Dr. Schleh cons latei
dat 100 kraaien van 574 onderzochte in
keren tijd 116 nuttige legen 330 schadel
insecten hadden verslonden, maar de ov
ge 474 uitsluitend schadelijke.
Vooral als kraaien jongen hebben, zijl
-ijverige wiseetcnvcrdelgers.
Uit deze beschouwing blijkt duidelijk,
de kraaien meer nut dan schade aan
landbouw toebrengen cn dus beschei
moeten worden.
