keele «.g van de poëfüe, de Hooge
K.'ini van Arh'i.l inneemt. Die iïead heeft te nd-
viü<-en. maar de beilissing is bij do Regcering.
Zij draagt de verantwoordelijkheid. \ooi* ons
hoojrc Siaals' ollego, den Raad van State, geldt
<1 maakt hetzelfde.
Up dc vraag of niet opnieuw advies aan den
Hoogen Raad van Arbeid had kunnen worden
gevraagd, antwoordde de Minister, dat dit bij een
advisecreud college geen gebruik is en bovendien
te veel oponthoud zou hebben gegeven, waar
door de invoering derArbeidswot zeker een nviand
zou zijiPvertraagd.
De Minister had gaarno aan do loidors 'der
vakbonden nadere uiteenzetting willen doen, doch
daar hij zelf afwezig was, verzocht hij aan den
dircctctu-generaal van Arbeid do besturen der
Vakbonden in de metaal-nijverheid tot een onder
houd uit tc noodigen en hen in te lichten omtrent
dc motieven, welke ertoe hadden geleid op dit
punt af te wijken van het advies, door den lloo
gcn Raad van Arbeid uitgebracht. Die uitnoodigi-
ng was gesteld op 10 Sopteinber. Maar het tlnek
dat me», zoowol van de zijdo der katholieken,
cis der modernen, op die toelichting geen prijs «stolde
waarbij als reden werd opgegeven, dat men dc
argumenten wel kende. Eu het heeft den Minister
te meer bevreemd wijl men, blijkens een doos- het
R.-K. Vakbureau aangenomen motie, bespreking
met den Minister verlangt.
Betreffende den datum van dc invoering der
wet doelde dc Minister het volgende mede:
„Er zijn nog ccnige maatregelen van bestuur
bij den Raad van State. En dan moet er ook nog
eenigc tijd vorloopen lusssclien het publiceeren
dier algemeene maatregelen van bestuur cn het
in,werkingtreden der wet, omdat de werkgevers
daarop hun bedrijf hebben in te richten, ter
wijl de gemeente-besturen moeten zorgen voor
arbeidskaarten, liet aanleggen der noodige regis
ters enz. Een wet, die voor zoovele duizznden
personen en allerlei bedrijven geldt, stelt natuur
lijk hare eisehon bij do voorbereiding en do uit
voering. Dat kan nu eenmaal niet. overijld ge
schieden, wil men, dat alles onmiddellijk goed
loopt en geen sloornis of stagnatie ontstaat. Maar
ik hoop in elk geval, dat op een Zoiidag (als
ioisien dag der weck) in October de wet in wer
king zal kunnen lieden. Dc.juiste datum zal cro-
spoedig mogelijk worden bekend gemaakt. Maar
reeds nu kan ik wel zeggen, dat het zeker nog
in October zal zijn'1.
Op de informatie hoe het stond met dc ar
beidsregeling in de suiker-industrie, waaromtrent
nok werd gemeld, dat Z.Exc. van het advies door
den Ho ogen Raad van Arbeid gegeven, zou zijn
afgeweken, zcido de Minister: „Ik heb mij in
zake de arbeidsregeling voor do suikerinduetrio
gehouden aan het advies van den Hoogen Raad
van Arbeid. Men heeft daar dus niet, zooals in
een sociaal-democratisch blad geschiedde, een
grooton mond over op te zetten.
En nu wij toch even over de adviezen van den
Hoogen ry ad spreken, wensch ik ef- ten slotte op
1c wijzen, dat men «liet geheel consequent is in
zijn verlangens aangaande dc daartegenover dooi
de Re-gearing te ^olcen' eedrag6lijn. Toen ik mij
verc-enigde met hei "advies van genoemden Raad
inzake dc vaststelling van overgangsmaatregelen
voor de tcrtielnijverheid, maakte men mij daar
van grief. Dc had dat advies niet moeten opvol
gen. Thans, nu ik mij niet vereenig mot hot ad
vies inzake de mctaal-indu6tae, verwijt men v ij
hot tegenovergestelde en beweert men op dien
grond dat ik den Raad kleineer en tot nutte-
looze en noodelooze instelling verlaag. Noch hot
een noch het ander is 't geval. De Hooge Rand
van Arbeid is een instituut van hooge waarde,
een adviseorend lichaam, dat reeds veol belang
rijke diensten bewees en ongetwijfeld ook in de
toekomst hot groote nut van zijn bestaan teil
volle denionstrcoren zal. Maar de beslissing, do
verantwoordelijkheid blijft en moet blijven aan
de Regeering".
BINNENLAND,
Het lichtschip Maas.
De „Maasb." schrijft:
In verbond met het zeer drukke scheep
vaartverkeer op den Nieuwen Waterweg is
de Regeering voornemens het tegenwoor
dige lichtschip van het station „Maas" te
doen vervangen door eer| geheel nieuw,
naar de moderne eischen ingericht licht
schip. De kosten voor het nieuwe licht
schip, d'at naar men hoopt in 1922 gereed
eal zijn, worden begroot op f 1,200,000.
Dc rentetrekkers.
liet dag-eüij-ksch bestuur der Vereeniging
van Remleta'ekkers heeft een adres gezon
den aan de Tweede Kamer, waarin wordt
gezegd, dat het verband tusöchen het per
centage invaliditeit en1 het rentebedrag
Uit het Sociale Leven.
Meer algemeen. Patrimonium.
Droeve toestanden. Ongelijken
Droeve toestanden. Ongelijke
lijk.
Reeds dadelijk bij de oprichting van ons
blad zijn wij begonnen met in een speciale
rubriek aandacht schenken aan de so
ciale beweging, meer bepaald de Christe-"
lijk sociale beweging van onze dagen.
De veelheid van gebeurtenissen op dit
gebied noodzaakte ons echter die gebeur
tenissen meer op den voet te volgen. Er
gaat schier geen dag voorbij of er zijn op
di.t gebied nieër of minder belangrijke za
ken te melden.
He|, is in verband daarmede dat wij'in
de rubriek „Sociale Berichten" zooveel mo
gelijk eiken dag op wat er in het sociale
leven belangrijks voorvalt, de aandacht
vesligen, om dan in het Woensdag- of Za-
terdagnummcr' de Christelijk so.cialc bewe
ging meer in het algemeen te bespreken.
Wij meenden goed te doen door aller
eerst aandacht te schenken aan de stich
ting en de ontwikkeling van een der oud
ste vereenigingen op di.j, gebied, het Ned.
Werkliedenverbond „P atri-
m o niu m".
Er is een tijd geweest-, dat er aan het,
optreden van Patrimonium onder ons veel
aandacht werd geschonken. De laat&t,e ja
ren echter is dat anders geworden.
Niet weinigen meenen dat dit Verhond
dat voorheen ongetwijfeld reden van be-
geliee] is verbrui: «n. 'Al-V invaliden cn bun
nagelaten) betrekkingen van vóór den oor
log lijden de bitterste armoede, zijn ge
daald tot de laagste sport van de maat
schappelijke ladd'er. De Vereeniging wijst
er op, d<at de maatregelen, die sinds don
laai sten tijd genomen zijn om hun van
wege hefi armbestuur of het JCóti. Nat.
Steuncomité een bijslag te geven, geheel
onvoldoende moeten, worden geacht. Zij
verzoekt ten slotte het daarheen te leiden,
d'at d'e rente wordt berekend naar het
Ihians geldende cHagloon; het armenzorg-
stelsel wordt afgeschaft, het lange wachten
op de uitkeering een eindie neme; en' aan
jeugdige invaliden een stijgende uitkeering
wordt, toegekend in verband- met d'em
leeftijd. -
^Nagelvast". -
Mr. C. Bake schrijft in bet Weekblad v.
■h. Recht:
In een werkje, getiield: „den Nederland-
scher Wechcorter", in 1613 te Amsterdam
verschenen, komt olgens mededeeling van
Johannes Bolle in het tijdschrift voor Ned.
Taa.l- en Letterkunde XXXIX, biz. S2, een
verhaal voor „Van eonen boer uyt. den
dorpe van. Abcoude, die zijn wijff -nagelde
door haer oore aen een post van een ca-
merdeure in zijh huysmghe ende ginck ter.
stont daer naer zijin buys vercoopem met
alle, dat daerdt ende nag-hel ygst inne
was."
Eerste lustrum J. C. G. 0. B.
De Jongelieden Christen Geheel Onthou
ders Bond (J. C. G. O: B.) hield deze week
zijn 5do algemeene vergadering in „De Da
geraad" te 's-Graveuhage. Ter gelegenheid
van het eerste lustrum van den Bond werd
dit feit op feestelijke wijze herdacht, 'ter
wijl de Eaagsche afdeeling voor dezo gele
genheid in het gebouw Prinsengracht 75
een begroetingsavond had georganiseerd.
De Bondsvoorzitter, de heer W. G. F.
Sc-heps van 's-Gravenhage, opende de alge
meene vergadering met het. laten zingen van
Psalm 43 2 en 3 en het lezen van den
146sten Psalm (onb.).
Dc Haagsehe afd.-Yoorzittcr sprak een
woord van welkom namens zijn afd. In zijn
openingsrede getiteld: „Met vaste hand cn
kloeken zin", teekende de Bondsvoorzitter
met enkele trekken de economische wereld-
omstandigheden; sprak zijn teleurstelling
uit over het toenemend drankmisbruik en
releveerde in 't kort de geschiedenis van dc
jiibileerende organisatie.
Spreker eindigde zijn rede met een klem
mende -oproep tot de jongeren om niet te
vertragen maar in alles te bonwen op, den
God des Levens.
Uit de presentielijst, bleek dat alle afdce-
lingen vertegenwoordigd waren.
Uit het jaarverslag van den vorigen se
cretaris-penningmeester, den heer A, v. d.
Voort van Zwolle bleek, dat dc toestand
van den Bond momenteel gunstig is, terwijl
in de zorgelijke financieele omstandighe
den eenige verlichting int rad. Besloten word
alsnog te ijveren voor Rcgeerings-subsidie,
waar, bij de vcrdeeling, de J. C. G. O. B.
schijnbaar vergeten is. Verschillende voor
stellen van. het Bondsbestuur cn afd. kwa
men hierna in behandeling. Aangenomen
werd een voorstel van het Bondsbestuur.
dat de afdeelingen voor het looponde boek
jaar de helft van de batige saldo's van hun
propaganda-avonclen, alsmede van hun do-
natie'6 in de bondskas zullen storten.
De begrooting van den penningmeester
werd eveneens geaccepteerd. De volgende
jaarvergadering zal te Zwolle gehouden
worden. Inzake de Nationale Blauwo Week
werd de navolgendo motie aangenomen.
De J. C. G. O. B. enz.
kennis genomen hebbende van het feit, dat
sommige drankbestrijdingsorganisatics de
Nationale Blauwe Week niet uitsluitend
blauw wenschen gehouden te zien; maar
allerlei politieke en sociale organisaties in
deze actie willen betrekken, acht dit een
vertroebeling van het karakter van deze
actie, en besluit met alle geoorloofde mid
delen krachtig te ijveren voor het zuiver,
dat is uitsluitend „Blauw" houden van de
ze zaak daar hij anders zijn medewerking
niet meer hieraan zal kunnen verleen en,
besluit deze motie te publiceeren en gaat
over tot de orde van den dag. Na de rond
vraag werd de morgenvergadering om 1
uur met het zingen van do eerste coupletten
van het Bondslied gesloten.
De middagvergadering ving om 2 uur
aan.
staan had, thans wel gemist kan woï-den.
Meermalen kon men de meening lioo-
ren verkondigen, dat Patrimonium lang
zamerhand. den verkeerden kant uitgaat.
Dat het te democratisch wordt, te materia
listisch, en dat het daarom zonder bezwaai
gemist zou kunnen worden.
Ook in de kringen der Christelijke
werklieden wordt, soms met minder waar
deering over dezen bond gesproken.
De Christelijke vakorganisaties worden
steeds sterker.
Het ideaal: alle Christelijke werklieden
in eigen organisaties onder te brengen
wordt al meer benaderd.
En daarom kan n u Patrimonium, hoe
goede diensten het vroeger ook bewezen
moge hebben, wel gemist worden.
Het heeft zijn plicht gedaan, maar kan
nu dan wel gaan.
Naar 't ons voorkomt een zeer verkeer
de opvatting, gevolg van hafc feit, dat men
zich geen rekenschap geeft van liet doel
en de laak van een algemeen Christelijke
sociale vereeniging als „Patrimonium" be
geert te zijn.
't kan daarom geen kwaad als nog eens
de aandacht wordt gevestigd op liet ont
staan en do geschiedenis van Patrimonium.
Hel, zag er in de vorige eeuw toen de
revolutiekooris had uitgewoed op maat
schappelijk gebied ook in ons land treurig
utf.
Ook van de vruchten van den rcvohilie-
boom waarvan veie» zulke groot: vtrwach-
De voorzitter opende dc samenkomst,
liet zingen van Psalm 68 2, richtte een
woord van welkom tol de bezoekers en deed
mededeeling, dat bericht van verhindering,
om dc vergadering tc bezoeken was inge
komen van kapelaan Simon is van Den
Bosch, dir. van „Sobrietas", terwijl Dr. J.
C. de Moor, van Amsterdam, lid van de ad
viescommissie, reeds eerder boricht van
verhindering had gezonden. Ds. W. H. Gis
pen, van Scheveningen, lid van de advies
commissie, vertegenwoordigde het hoofdbe
stuur van de Geref. Vereen, van Drank-
bestr. cn sprak in beide kwaliteiten een luid
toegejuicht warm woord van gelulcwensch.
Hierna kreeg do heer C. Veerman van
Leiden, Bondssccretaris het woord, om tc
spreken over: „Het karakter van den Bond"
waarbij spreker do volgende stellingen ver
dedigde:
1. Het karakter van den Bond openbaart
zich allereerst in een zelfstandige jeugd.
2. Het Bondskaraktcr brengt mede, on
der de Christelijke jeugd de eenheid te be
vorderen.
3. Het Bondskaraktcr openbaart zich
ook in zijn positief Christelijk standpunt.
4. Het houdt rekening met de diepe waar
heid, dat wie de jeugd heeft, de toekomst
bezit.
5. Het Bondskarakter, moet naar buiten
laten zien, dat jeugd baart leven.
Over dit referaat ontspon zich eenige dis
cussie, waarna de inleider van repliek
diende.
De opwekkende' rede werd door Ds. C.
v. Wijngaarden, Ned. Hciv. pred. te Voor-,
schoten uilgesproken. Z.Ecrw. had als ti
tel gekozen: ..Geheelonthouding eisch van
Chrislenroeping."
Dc geanimeerde samenkomst werd, na
het zingen van Gezang 96, door den lieer
A. v. cl. Voort, van Zwolle, met dankzeg
ging gesloten.
Nadat do Bondsvergadering even ge
kiekt was, verecnigdcn velen zich aan een
gemeenschappelijk diner, waarbij nog me
nig goed woord gesproken werd.
's Avonds werd een fcestvergadering ge
houden waarin Ds. P. Ch. v. d. Vliet van
Hazerswoude een feestrede hield.
KERK EN SCHOOL
Syrode G«ref. Kerk ia Zuid-Afrika.
Op deze Synode zouden) o-m. in behande
ling komen d® voorstellen;
Die Sinod© ioopiveeg: die wcnsïikheid van
•samenwerking met die Gerei. Kerk in Neder
land om uitbreiding tc gee aan onse -Belyde-
nisskrifte met. die oog op die hedendaagse
dwalinge.
Die Sinoile spreek sig uit oi ddt proiytlik
is vir die belango van onse Gemeentes dat so
veul van onse predicate Iegelijk na Holland
gaan om vir die dokterstitel tc gaan s/tudeer.
Die Eenv. Sinodc neem in oorwe'ging "n
Afrikaansche Psalmberyming met gepaste
saugwys vir Kerkelike gebruik.
Voorts is een rapport ingediend in zake het
huwelijk van een blaaikcnj lidmaat met een
geklc-urdc:
,.U kommissie beskou die huwelik vain 'n
blanke lid met, 'n gekleurd®:
1. as In ernstige vergrijp teen die maatskap-
riike orde wat, onder die voorsienige bestel
van God 'n skerpe skqidslijn tussen blankes
en( gekleurdes getrek het, en
2. as hl ernstilge vergrijp teen ons siuodale
besluit wat klcurlinggemeenlties geinstiltiueer en
bepaal liet dat dienaars van kleurlinggemeen)-
tes geen diens sal deen in en|ige ander ge
meende as die van' kleurlinge nie.
„U kommissie is daarom van oordeel» dat
sodanige blanke die 'koasekwenfeie' van slj bu-
weliksdaad moefi-aanvaar en sig bij die kleur-
ünggemeente moét voeg.
•>Sij lidmaatskap bij die blanke gemeente
bou ipsofacto op om te bestaam
«Wat aangaap, ons Undswidfte^-dde kan
in hnerdae saak nie as maatstaf geldi nie, om
dat die oen landswet verbied. en* strafbaar ag
wat die ander toelaat"*
Uit do Kerk getreden.
Naar „Dio Chr. Welt" meldt, zijn in cl" pr»-
vineic Brandenburg 80.262 personen in 1919 uit
de Kerk gegaan, van welke slechte 332 zi :h bij
een ander Kerkgenootschap hebben aangesloten.
Toegetreden zijn 1448 leden, van welke 1000 uit
dc RoomBch-Katholieke Kerk en 174 uit hot Joden
do ui.
Een kort, maar ontstellend bericht: liet de
monstreert den ontzetter.dcn geestelijken acliler-
uitgang van het Duiteclie \olk. In ooi log re
lingen koesterden gold li'cl woord:
De dingen zijn niet zoo zo schijnen
De worm knaagt aan het lekkerst ooft
En rozegeur bedekt vcnijncn;
Hij dooit zeer licht, die licht gelooft.
Vrijheid moest er zijn. Alle bander,
dio ook maar eenigeimate knelden moes
ten worden verbroken. Men wilde vrij
zijn, niet slcclils van mens. helijke tyrannic
en willekeur, maar ook van de-goddelijke
wellen.
De beloofde vrijheid die in werkelijkheid
niets anders beteekende dan li a n d e 1 o os-
h e i d, liep hoe kon liet anders, op bitter?
teleurstelling uit.
Zeker, er kwam vrijheid. Ieder kon» doen
en laten wat hij verkoos. De werkmap die
niet wilde arbeiden on die met-zijn positie
geen genoegen nam, kon zijn werk laten
staan. Hij was vrij. Vrij om Ie werken,
maar ook vrij om van honger en ellendc-
nie-t zijn gezin om te komen.
De werkman was viij, maar ook de pa
troon.
„Ieder voor zich" werd do leuze, met liet
onvermijdelijk gevolg flat niet het recht,
maar de macht zegevierde.
Het. werd een woeste, onbarmhartige
door niets beteugelde strijd, waarvan dc
afloop reeds van te voren vast. stond.
Dc patifjjen. waren al le ongelijk.
Aan do eene zijde, zegt de voorzitter
van het eerste Christ lijk Sociaal Congres,
stond ervaring, inzicht,, ontwikkeling, ta
lent, geld) en invloed en aan de andere zij-
loluiir hooft liet dc roede Godsinitl gevoeld, lïvt
einde zal vrccsclijk zijn.
Bijbelverspreiding.
Dc Vereeniging voor Bijbelverspreiding te Am-
eterdam, die zich ten doel 6telt „dc verspreiding
van den Bijbol of g weel ten daarvan bij hoogere
en lagere standen, en dit zonder andere verkla
ringen dan illustraties c.d." zal dit. jaar ver
spreiden 90,000 evangeliën (geïllustreerd), plin.
1200 bijbels en plm. 2000 nieuwe testamenten,
150,000 groote wandtekstcn en 100,000 kleine
tekstkaartjes, benovens 30,000 zangbundels voor
zondagsschool en evangelisatie, 30,000 raad- on
troostbockjes en 30,000 uitgekozen psalm- en
sproulronboekjee.
rit EDIK ANTEN IN DE GEREF.
KERKEN.
De Ode Algemeene Vergadering van Pre
dikanten der Gereformeerde Kerken in Ne
derland werd op Woensdag 15 en Donder
dag 16 September 1920 in het gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen te Utrecht ge
houden.
Professor L. Lindeboom, van Kampen
opent de Woensdagmorgen-vergadering.
Aan het verslag van den Secretaris, Ds.
J. G. Kun6t Arnhem, is het volgende ont
leend
Onze Vereeniging neemt met eere hare
plaats in in het leven der Kerken; op het
werkprogram der jongste Generale Synode
stonden verscheiden punten op de agenda
die vroeger door deze Vereeniging waren
besproken. Herinnerd wordt in 't bijzonder
aan de noodzakelijkheid der wijziging van
het huwelijksformulier.
Het contact met het Gereformeerd Theo
logisch Tijdschrift bleef ook dit jaar be
stendigd. Een Uitgever was bereid, de uit
gave voort te zetten.
Op de uitgeschreven prijsvraag over een
historische uiteenzetting'van dc ontwikke
ling der Remonstrantsche ideeën kwam
geen antwoord in.
In dc plannen tot herziening der Bijbel
vertaling kwam belangrijke wijziging. De
broeders Prof.*Ds. Grosheide. Dr. Ridder
bos, Dr. Noordtzij en Dr. Aalders zijn
voornemens, met Prof. Greydanus dc boe
ken van het O. en N. Testament over te
brengen en van een korte uitlegging te
voorzien; een Uitgever neemt de kosten
voor zijn rekening.
Er zijn 342 predikantsleden; voorts 98
kerken. Er zijn 304 begunstigers.
Ds. S. Huismans (Doetinchem) wordt bij
acclamatie tot bestuurslid herkozen.
Dc Voorzitter stelt voor, het bestuur aan
te vullen met een lid uit de noordelijke pro
vinciën. Als zoodanig wordt Ds. Laman
(Assen) bij acclamatie gekozen.
Er wordt een steun van f 150 toegezegd
aan het Geref. Tijdschrift, waarbij vooral
hot. N.-Holland6ch Kerkblad Dr. de Moor
cn Ds. Lindeboom voor de hartelijke steun
dank wordt betuigd.
Dr. H. A. van Andel (Solo) houdt een
referaat, over: „Den grondslag yan de Zen
ding in het Kerkelijk leven."
De stellingen luiden:
1. De Zendingstaak, aan de Kerk opge
legd, neemt, ondanks de betrekkelijk groo
te zendingsliefde in onze Kerken, nog niet
de plaats in, waarop ze recht heeft volgens
de Heilige Schrift.
2. Terecht gaat het zendingswerk in on
ze Kerken van de plaatselijke kerken uit.
3. De kleine zendingskracht verhindert
vele plaatselijke Kerken zelf een bepaalde
zendingstaak op zich te nemen cn belet de
volle toepassing van het systeem;
4. De samenwerking =van vele plaatselij
ke kerken in één bepaalde zendingstaak
heeft geleid tot een tc grooten invloed van
zendingsdi put aten.
5. Dc 1< iding van het zendingswerk be
hoort meer daadwerkelijk te berusten bij*
do Kerkcradcn van de zendende cn van do
meewerkende Kerken.
6. Dc leden der Kerken beboeren inebr
dan tol dusverre door de Kerkeraden, be
paaldelijk door do Dienaren des Woords,
in dc zaken der zending te worden ingeleid.
Aan dc besprekingen nemen deel Ds.
Hock, Ds. C. Lindeboom, Ds. C. N. Inipeta,
Ds. v. d. Munnik en Ds. van Dijk.
Om half zeven wordt do avondvergade
ring geopend Ds. Koffijberg licht zijn ge
publiceerde stellingen toe.
Do bespreking had Donderdagmorgen
plaats.
Nadat Dondrrd.agmorgcn eerst het refe
raat van Ds. Koffijberg in bespreking was
3ë ilc zwakken, de onervarenen, dc ouwe
tendon, do niet-bczitfers, die niets anders
hadden dan een hongerige maag die lot
eiken prijs gevuld moest worden.
Door de invoering van de machines
raakte de arbeider nog meer zijn zelfstan
digheid kwijt. De waarde van zijn arbeids
kracht verminderde en doordal het aan
bod <le vraag zeer ver overtrof, was hij
wel genoodzaakt, de grootst mogelijke hoe
veelheid arbeid, legen een zoo klein moge
lijk loon te. verkoopen.
De scherpe concrrentic en 'net ontbreken
van eenige regeling drong ook de goedwil
lende patroons in deze richting mee te
Hierbij kwam nog da.t, de Overheid in
die d.agen het ,,laat maar waaien''-systeem
huldigde.
'I, Mocht stormen en kraken in dc we
reld van den arbeid, zij dacht er niet aan
tusschenbcidö ,t.o komen. Zij zag piet 4c
tranen van do verdrukten, hoorde niet het
geroep van hen die ais in Mozes' dagen
schreeuwden, vanwege de hardheid hunner
dienstbaarheid.
„In die dagen was er geen rechter in
Isr&ël. Een ieder deed wat recht, was in
z ij n o oogen."
Uit dien nood der tijden is toen dc orga
nisatie geboren.
De in 1864 gestichte Inleïliiitiui:
liedenbónd die de revohiitJe in zijn banier
schreef en de godsdienst als 'den groot sten
vijand beschouwde, viel bier niel in den
smaak.
Rotterdam, in hel onderwerp: „Welke zijn
de oorzaken van bet Kerkelijk gescheiden
leven der Gereformeerden in Nederland".
Na een inleiding over de beteekenis van
het onderwerp, bespreekt Referent eerst het
feit van de Kerkelijke gedeeldheid der Ge
reformeerden. Persoonlijke oorzaken en
plaatselijke toestanden hebben soms geleid
tot het vormen van scheurkerken, waarvan
voorbeelden zouden kunnen worden gege
ven. Men dient bij de algemeene oorzaken
meer onderscheid te maken tusschen do
oorzaken van het het Kerkelijk gescheiden-
z ij n en die van het Kerkelijk gescheiden-
b 1 ij v en.
Spreker geeft, de verzekering, dat het zijn
bedoeling niet is de schuld van de Kerkelij
ke gedeeldheid geheel op anderen te schui
ven. Ook <le Geref. Kerken hebben hun deel
daaraan, gelijk Ref. nader aantoont.
In de middagvergadering hield Ds. S.
Huismans, van Doetinchem, een referaat
over „het privaatbezit in het licht der Hei
lige Schrift" en verdedigde de volgende stel
lingen:
1. De Schrift erkent een relatief privaat
bezit.
2. De Schrift eischt geen gelijkheid van
privaat bezit.
3. De Schrift eischt het noodige privaat
bezit voor allen.
4. De Schrift misprijst niet alle weelde.
5. De Schrift misprijst de opeenhooping
van privaat bezit bij weinigen.
6. De Schrift eisht niet, dat het privaat
bezit altijd voortduren zal.
Do hoofd acte
In „School en) Levon" schrijft de heor W.
V> d. Haak over het hoofdacte-examen en»
vraagt, wie van de oudere onderwijzers de
"zaak eëns aansnijdt in dien zin, dait het hoofd!
akte-examenf gesplitst wordt of dat wie voor
een vak voldoende heeft gehad, en afgewezen;
wordt, het volgende jaar in dat vak niet opr.
nieuw geëxamineerd behoeit te worden.
Da redacteur, prof. Ca$imir. .voefc't hieraan
toe:
„Wat ik wel verschrikkelijk vind, is datt
wie eenmaal is afgewsezen. het volgende jaar
er weer net zoo voor staat.En inmijn ervaring
heb ik zoo heel wat menschen gezien, die
het eene jaar voor deze, het andere voor die»
groep vakken onvoldoenlde kregen cn veer
wie het behalen van da hoofdakte een einJc-
loos getob werd. Vergelijk daarmee nu eens
onze academische examens; dikwijls voo' li-
gegaan door tentamina en waarbij, na uiwij-i
zing, de tijd wordt bepaald, binnen welken
men{ teruf? kan komen. Het is een zeldzaam-»
heid als een» student „12 maanden krijgt",
een hoofdakte-candidaait krijgt altijd, als liiï
zakt, twaalf maandenf. Gezwegen nog v:.ni
de kosten: twéémaal (eenmaal voor 't scli-if-
itelijk, .eenimaal vóór t mondeling) moet do
candidaat dikwijls reizen er.i vernachten. En
ïwlat wordt er niet- angiig voor gewaak'.1.-
dat de candidaafc zijn eigen leemtewers
krijgt- met «andersom als bij het examen gym
nasium. Wat hebben die arme hoofdak%-cjn-
didaterr. toch misdaan, dat zij zoo behandeld
worden?
„fin nu, mc€ oen fi n, twin'Ji? jaar zullen:
er nog altijd enjkrie onderwijzers rondloope-iv
met de oude hulpakte: verdwaalden cn min
der bevoegden en minder bezoldigden',
misschien Vusschcn jongeren! later opge
leid en niet gekweld door examens: Dit moeti
m.i. zooveel mogelijk voorkomen) worden cm
er moet ernstignaar gestreefd, dit verseliil
weg to werken. Persoonlijk zou ik geneigd!
zijn, elkeen boven de 20 jaar met meer dan
10 dienstjaren), die i»n de praclijk goed voN
deed, na een „colloqimn doet urn", liet ge*
tuigschrift uit te reiken. Maar ik geloof nie,'?
dat men dit zal aandurven) Welnii: late mem
dan de regeling treffen, hier voorgestaan^
Men 1 rcffe de eenvoudige bepaling, dat n:i
afvijzing t'o akkert waarin minstens hea
cijfer is ve:' regen, niet cpmieuw geëxami
neerd o:'uC:i binnen twee jaar. Dan hcudf
men di moed er in, cn als nu de minister
dan i: g eens e urwenk gaf. 0111 oudeieu nie*
al te si;ei.Gelijk te feeluhdden
Dit dpnl.keeld verdient aanbeveling, tfri
examen voor de hoofdakte is niet een cu-
schuldig exan;cr( en we kennen menscr.env:
die wcr. vijfmaal werden afgewezen, en zelfs
een bc'.'ld van» iemand, wiens droevig-taaie
volharding hem dertien malen naar her exa-
.rr.cn dreef, tot» hij ten slo'/.e de hoofdakte
.verkeeg of krctly Dat een dergelijk endaloos
getob cn tl& voortdurende teleurslcllingem
van dergelijke onderwijzers tegen 'liet direct®
belang van het onderwijs zijn, is duidelijk.
Dc voor liet onderwijs "zoo noodige nn ewekl-
jjtjjjl II I I—III «BH
Het gevolg was dat bet Atg. Ned. Werk-
liedenvt :bond werd opgericht, welke bon I
zich tc.ii dorl stelde langs ordelijke wegen
«te arbeiden lot, verheffing van des werk-
mans redelijke waarde, stoffelijke wel
vaart, maatschappelijke vrijheid, mede door
middel van bescherming van den arbeid
enz.
Wat van dit.verbond de kracht moest
uitmaken, werd zijp zwakheid, I-Iei wilde
neutraal zijn, en me.t geen godsdiensti
ge ge?' billen rekening houden", maar dat
Dc positie werd voor de leden van Chris
telijke belijdenis steeds-moeilijker en- toen
in 1873 lie|. Verbond openlijk partij koos,
voor openbaar neutraal onderwijs, voor
leerplicht en algemeen kiesrecht, werden
onze mannen gedwongen de organi
satie die voor hen geen plaats meer bood,
te verlaten.
En,zij' althans de meesten hunner
hebben 't gedaan en getoond dat sloffolijlc
voordeel en stoffelijke belangen' bij hen
niet dc eerste plaats innamen.
Zij begrepen dat zij van bet N. W. V.
niet langer lid konden en mochten zijn.
maar zij begrepen ook, dat zij méér hadden
te doen dan zich terug te trekken, maar
dat bet hunne "taak was, aan de oplossing
yan liet sociale vraagstuk mee te werken.
't Was onder die omstandigheden dat
„Patrimonium" werd opgericht. Hierover
echter een volgend maal.