"weede Blad.
Woensdag 5 Mei 1920
ZONDAGSWET.
Gemeentereen kunnen uiïeonideringen
toestaan.
enibare vermakelijkheden zijn in beginsel
op Zondag verboden.
ingediend is een ontwerp Zondagswet:,
[et vraagstuk van de Zondagsrust, zegt
3minister van Biimenlandsche Zaken lin
memorie van toelichting, vertoond een
sdienstige en een sociale zijde: heili-
van den sabbat, naast erkenning
de noodzaak om uit hvgiënsche en
Éche overwegingen, na zes dagen ar-
een rustdag te verzekeren.
3 sociale beteekenis van de Zondags-
is door den wetgever in den 3a at sten
volkomen erkend.. Do regeer ing kan zich
nu een herziening van de geheel ver-
erde Zondagswet, van 1 Maart 1815
en meer urgent is geworden, bepa-
totfcon voorstel dat uitsluitend de gocte-
istige zijde van het vraagstuk betreft,
et -prec-kfc nochtans vanjfelf, dat de
stelijke levensbeschouwing, welke den
dag'nis den door God verordenden
dag erkent, niet door do wet kan wor-
opgedrongen. Ieder blijve volkomen
dien dag te besteden gelijk niet zijn
:htcn strookt. Maar van de overheid
met grond verwacht worden, dat zij
bij het inrichten en regelen van den
Jfe$ken dienst het goede voorbeeld geeït
5 dat zij voorts maatregelen treft, welke
somen, dat de wijding van tien Zon-
buiten bepaalde noodzaak word ver-
d, welke de mogelijkhid van vervul-
van godsdienstplichten in den ruim-,
zin bevorderen, welke eindelijk tegen-
i, dat aan de uitspanning van som-
u de rust van anderen worde opgeof-
Dat de overheid in deze, wil Bij haar
tegdheid niet overschrijden, haar taak
t beperken tot den openbaren dienst ten
openbare erf, ligt voor de hand.
et voorgezeten heeft de gedachte, dat
louter wét s cl wang veel zoude kunnen
Jen bbreikt. De regeering heeft er zich
iepaald op daartoe geëigend terrein een
ling te treffen, welke streeft naar alge-
ie gclegerïhbid tot Zondagsheiliging in
Ikbare mate.
iikel 1 erkent den Zondag als alge-
ïen chridteüjkbn rustdag,
tilsel 2 schrijft voor dat de overheid
n in gbval van volstrekte noodzake-
cid op Zondag burgerlijken of militai-
dienst 4oet verrichten en dat de. Zon-
diens» op zoodanige wijze wsrdt gere-
dat zooveel mogelijk gelegenheid
geboden de openbare godsdie-nst-
lingen bij te wonen of de godsdienst-
en to vervullen. Vrijwillige oefenin-
in clen wapenhandel worden op Zon-
tocgelaleu wanneer liet ondoenlijk is
op andere dagen te houden.
H tikel 4 luidt: Het Ss verboden op Zon-
in de nabijheid van kerken of andere
Iuwen voor den openbaren eeredienst
imd, gedurende de godsdiensteofening,
as le veroorzaken, waardoor de gods-
itoefening kan worden gehinderd. Dit
ui iis niet van toepassing, indien on-
ijdelijk geraas veroorzaakt wordt
middelen van vervoer.
volgende artikel behelst een verbod
optochten, behoudens tot openbare
dienstoefening ter plaatse waar zulks
ns de grond wc* geoorloofd is. Met
)og op plaatselijke toestanden is den
kjnteraad de bevoegdheid voorbehou-
bij verordening uitzonderingen toe tc
voor de uren na den middag.
:ikel G beoogt rustverstoring door ar-
in Iberoep of bedrijf te weren van den
baren weg en van de plaatsen die van
openbaren weg zichtbaar zijn of van
uil gbdruisch de rusl kan verstoren,
id die niet binnenshuis kan gcschie-.
valt buiten het verbod. Met het oog
laalseli.ike toestanden ós den gemeen -
beraad voórbeïïöuïïéifi uitzon do (fin gort bij
verordening te regelen.
Volgens artikel 7 zal venten in den och
tend verboden zijn, luidkeels venten en
vonten met gbbjuikmaking van geraasma
kende middelen don geheel en dog. De ge
meenteraad blijft bevoegd 't venten ook in
de middaguren te verbieden, of te beper
ken.
Artikel 8 verbiedt op Zondag markten,
openbare verkoopingien of beurs te hou
den: met bevoegdheid voor den ghmeente-
bod van dit artikel uitzonderingen toe
slaan.
Artikel 9: Het is verboden op Zondag
eenige openbare vermakelijkheid te hou
den, daaraan deel te nemen of daarvoor
gelegenheid te verschaffen.
Onder openbare vermakelijkheden be
grijpt deze wet mde alle tentoonstellingen,
vertooningen opvoeringen, uitvoeringen,
wedstrijden en spelen, - waartoe, al dan
niet tegfcn betaling, toeschouwers worden
toegelaten. Spelen in de openlucht, die niet
het karakter «dragen van wedstrijd, waar
voor de deelnemers geen Waling ontvan
gen, noch van .toeschouwers betaling
wordt gevorderd, zijn geen openbare ver
makelijkheden in den zin der wet.
Do gemeenteraad kan bij verordening
voor de uren na den middag op het ver-
Op de Raads-tribune.
Onze vroede vaderen de moederen hielden
/zich ditmaal bescheideuüjk op den achtergrond
'hebben zich Maandag weer eens geoefend :n
de kunst om niet veel woorden weinig te zeg
gen. en we kunnen niet ontkennen dat met na
me sommige sociaal-democraten het in deze
kuns: tamelijk ver gebracht hebben.
Wanneer men de debatten eens rustig na
leest, -zal men tot de ontdekking komen dat de
lengte aan 4en inhoud niet evenredig is.
Eerst werden we vergast op eene interpel
latie van den Iheer Dubbddeman, die om zijn
naam eer aan te doen, de gewoonte beeft voor
twee ie praten. Als onderwerp was aangekon
digd de toepassing van het Raadsbesluit tot 'a:r
verstrekken var. eeue uifckeering ineens.
Van deze interpellatie kan worden gezegd dat
ze doe! troi en mislukt -is, al naar men het
neemt.
Indien de bedoeling w as B. en W. op hun' num
mer te zetten en de betrokken persooen aan een
uitkcering tc heüpen, dan is het doel niet be-
rerkt. Dan toch-had moeten worden aangetoond
dat B. en W. willekeurig waren opgetreden en-
zich 11161 hadden gehouden aan'liet door den
Raad genomen besluit
Dit werd. everfwel niet gedaan.
Ze'is werd er B. eir W. min of meer een ver
wijt van gemaakt dat ze niet eigendunkelijk
hadden gehandeld, maar het 'besluit van den
Raad eenvoudig hadden uitgevoerd.
Zóó bezien ging dc interpellate evenals de
daaruit geboren moties, drie ia getal, ondanks
de sclianipcre opmerkingen aar. het adres van
den heer Para, geheel langs B. en W. heen.
Uit de besprekingen bleek echter overduide
lijk dat de interpeüant andere bedoelingen had,
en dat deze zaak werd aangegrepen om voor
het eigen petfc'tieke stand-je reclame tc maken.
He*, best kwam dit uit, toen de voorzitter den
beer De la iRie aan het verstand bracht, dat
hij om iets te bereiken de door hem genoemde
gevallen beter in de commissie van de licht
fabrieken ter sprake had kunnen brengen.
Uit de minder parlementaire wijze waarop
eh raadslid hierop reageerde, 'bleekwel dat men'
and ere plannen 'h a d.
Bij de bespreking in de commissie-vergadcing
zou misschien iets zijn bereikt of zou de onge
grondheid van de klachten zijn gebleken, maar
dan had men inet_voor de tribune ikunnen spre-
ken en dat is tenslotte toch maar de hoofdzaak.
Bij de beoordeling van een en ander moet
tiet uit het oog worden verloren dart een ■der
gelijke reclame-makerij geheel ligt in de lijn van
onze Leidsdte socialisten, van wie -Br. van Eek
-op 'ket laatste congres van de SJD.AjP. ver
klaarde dat zij tijdens de levenstnkklelenfcrisis
ïlrci gemeentebestuur hadden bestookt met -mo
ties £7i betoogingen, ook ais de schuld lag frij de
rijksregccring.
•Dezelfde tactiek wordt ïru naar i:et schijnt op
nieuw toegepast om op -die manier de aandacht
te trekken erf vtfór dè Is. verkfegkgen propa
ganda te maken.
Men speculeert hierbij op de onnadenkendheid
van de kiezers maar de mogdijkheid bestaat dat
eindelijk de oogen open gaan en dat de werk
lieden er voor bedanken zich nog langer als
speelbal te laten gebruiken.
Lang en breed is gesproken over de salarissen
van politic- en bruggen-pcrsoneel
Als naar gewoonte gingen de roode neefjes
elkaar met dikke woorden te lijf tot groote
stichting van de toeschouwers die alvast eea
ioork>opige indruk kregen van de roóde broe
derschap in de socialistische heilstaat.
Wij Jcuimen het optreden van den lieer Knuttel
a"s regel niet bewonderen maar erkend moet
worden dat 'hij de spijker precies op den kop
sloeg toen hij beweerde dat zijn rose neefjes cn
nichtjes in den Raad schijnen te zitten als
agenten va^ -ce organisaties.
Het ging zelfs zoover dat op een gegeven
©ogenblik verschillende'amendementen aan Ge
orde kwamen) omdat men naar het scheen de
„lastgevers" niet goed had begrepen.
Trouwens, de heer Dubbeidcman was bij een
.volgend punt zoo eerlijk om te erkennen dat hij
.van de zaak waarover het ging geen verstand
had, maar alleen weergaf wat de organ:sat:e
hem had voorgepraat.
Bij de gevoerde debatten werd meerrnaleu
•gewezen op de eischen aan het politie-personeel
en andere beambten te stellen.
Het is misschien in strijd met „de democra
tische gedachte" en dan kan bet natuurlijk niet.
•maar anders zou overwogen kunnen worden
of het geen aanbeveling verdient ook aan
Raadsleden zekere numimum-eischen van be
schaafdheid en ontwikkeling te stellen.
Als b.Y. een Raadslid «uitdrukkingen gebruikt
de aan het kroegleven 'herinneren en na tot de
orde te zijp geroepen dergelijke uitdrukkingen
handhaaft, omdat hij daaraan gewoon is,en wan
neer een ander_ïïd met veel air spreekt over
•de kenn'S era de taak van inspecteurs van poli-
te, terwijl ui: a5es blijkt dat hem zelfs de inecs:
elementaire kennis omtrent het aan de orde
zijnde onderwerp ontbreekt, dan gevoelt men
dat een heel klein en heel gemakkelijk examen
tje niet overbodig zou zijn.
Het resultaat van de eïleii'angen debatten
was dat de voorstellen van B. en W. werden
goedgekeurd. Na dc grondige wijze waarop ze
werden voorbereid viel trouwens niet anders
te verwachten. Jammer van al de tijd die er aan
besteed werd.
Aan het slot nog een kort tooneel-deba'. De
■beer De Lange herhaa'de wat hem door ken
ners van het tooneel was voorgezegd, wat
sommige leden aanleiding gaf zeer verontwaar
digd te doen-. De meerderheid van den Raad
scheen het echter, met hem eens te zijn dat
het niet noodig is de kunst te bevorderen, door
van tooneeivoorstelliagen een lagere belasting
tc heften.
Ondanks de twee zittingen die Maandag ge
houden,' werden was het nog r.iet mogelijk de
agenda af te doen, zelfs -de salarisregeling kwam
'niet gereed.
'Pessimisten boweeren dat de Raad ook a.s.
Maandag nog piet riet deze agenda klaar zal
ikomen, daar verschillende voorstellen zich uit
stekend ieenen om als propagandamateriaal voor
de verkiezingen te worden uitgebuit.
We zullen er maar het beste van hopen.
Land-en Tuinbouw.
Bs „Codro".
De „Codro'* hield deze week een
druk bezochte vergadering.
Als bestuursleden werden bij accla
matie herkozen de hecren J. W. Roozen,
A. Verduvn Jr. en G. van Zanten Jr.
Aan de orde was daarna de bespre
king- van liet proces tegen de regeering".
.Meegedeeld werd. dat de kosten door
het bestuur geraamd Bijn op f 3 por
aandeel. Heb proces loopt over het vollo
bedrag, dat van 'de regeering te vorde
ren is. Ifct is nog niet te zeggen, welk
bedrag aan de aandeelhouders zal wor
den uitbetaald, als het proces gewon
nen wordt. In elk geval dient de Codro I
Steffi fiaar vcrpncïïïïngen te voldoen, efi
zij kan dat nu nitel.
Jhr. Teding van Berkhout zclle uit
een, dat de Haarlemsche bank aan hel
bedrijf van de Codro enorm veel schade
lijdt, onetfndfi" veel meer dan de aandeel
houders. De Bank vertrouwt nu, dal de
leden de gelden voor het. proces bijeen
zullen brengen opdat in de. eerste plaats
de Bank de verloren gelden en daarna
de loden de hunne zullen terugkrijgen.
Aan de regeering zal om 2 miiüoen
gulden worden gevraagd, maar indien
1 rnillioen wordt verkregen, dan zal de
Bank haar geiden terugkrijgen en blijft
er ook voor de leden nog wat over.
De voorzatter .vertdaarde nog, dal het
bestuur vrijheid moet hebben, des
noods een minnelijke schikking aan fo
gaan. Verder is het noodig, zoo zeide
hij, dat de leden op de Kamerleden in
vloed gaan uitoefenen en aan toon on,
'dat dc minister Codro onrecht wil aan
doen1. De adviseurs beschouwen de zaak-
niet als dubieus. Het bestuur meent
'dan ook, dat het proces moet worden
voortgezet. Nadat! de" aandeelhouders
'dc aandeelen hebben volgestort, is aan
rde Haarlemsche Bank nog ongeveer 1
müfiocn en 1 ton te betalen. Dè*prödiic-
ten van het laatste jaar en de volle
onbelaste waarde van de gebouwen en
bezittingen van de Codro staan daarte
genover. Er zijn ongeveer 3500 aandeel
houders-
Met 1 stem tegen word. onder alge
meen Applaus, besloten, het proces te
gen de regeering te gaan voeren en
daarvoor f 3 per aandeel te storten.
TONGBLAAR OP DE VEEMARKTEN.
Dc minister laat bet vee, dat óp de marti
jen aan tongblaav blijkt te lijden, in beslag
riemen en slachten; de schade is dan voor
don veehandelaar. Het is echter gebleken,"
dat dieren, oogenschijnlijk nog gezond van
stal of uit de wei gaan, op de markt plot
seling ziek worden. Hiervoor nu de hande
laam te laten „bloeden" wekt verzet bij hen
Want er was geen kwade trouw in 't spel.
Daarom he'eft 'het hoofdbestuur van den
Nedcrlandschc Bond van Veehandelaren
zich tot- den Minister gewend, en verzocht
zwaardere controle uit te oefenen op de
boerderijen en bij de vee-inlading en ster
ken drang tot verplichte aangifte. Omdat
afmaken tot groote ischade leidt, verzoeken
zij tongblaarve'e, da'fc op de markt komt,
niet in beslag te nemen en af te maken,
doch op de kosten van den aanvoerder op
te stallen en Ie laten uitzieken, of even
tueel alleen met goedvinden van den eige
naar ,tte doen slachten.
Het wssr in April.
Het Kon. Ned- Meteor. Instituut in Dc
BMdt heeft het volgende voorioopige
overzicht gepubliceerd van het weer in
April.
In dc eerste drie weken van April
was die dagelijksche maximum tempe
ratuur ruin: 2 graden, het minimum
ruim 3 graden hoven .normaal. Daarna
waren do afwijkiingen_geriiig.
De hoeveelheid neerslag bedroeg ge
middeld ongeveer <5 mM. tegen 40 mM.
normaal; vooral in Zeeland:-viel veel re
gen.
Hot aantal onweersdogen was bijzon-
dor groot; den 20sten onweerde het
over nagenoeg hot gehcele Jand. Hot
aantal uren mot zonneschijn te De
BLldt bedroeg slechts HO. tegen ruim
253 uren nogmaal in April-
Hat gebruik van Tabak.
Wij willen ditmaal eens nagaan, schrijft Me
dicus in de N. Venl. Crt„ «net elkander welk
een rol de tabak speelt uit geneeskundig oog
punt cn zoo. recht op ons doel afgaande, ce
vraag stellen, waarop het 't meest aankomt en
die altijd ons wordt voorgelegd: „ïs rooken en
pruimen schadelijk voor onze gezondheid?" La
ten wij ons eerst (bepalen tot het rooken. Wij
maken er ons nu niet van af met te wijzen op
een of anderen ouden Ttecr, <fe van den .Toetert
ochtend tot den ia:cn avond oraafscheld; rik met
zijn pijpje verbonden is. Immers één zv. j.uw
maakt geen lente! Wij hebben op medische
gronden aan te toonen dat rooken al of efi
schadelijk is voor het mensc'nc'ijk organ.sme,
Men Heeft nu "als belangrijkst argument te
gen het rooken ingevoerd de vaat-verkalking,
welke hierdoor :n de hand gewerkt zou wor
den. Hoewel deze meenlng zoo algemeen bc«
kend en verbreid heeft men ze toch nooit
v.etenschapipeiijk kunnen volhouden en de be
wijzen te dien opzichte op voldoen Je v ij zei
kunnen leveren, Dit 1 gt cenigsz s voor do
har.d. Wij a'ien worden a. op cr.geveer 50-ja-
r«en leeftijd aangetast door de zooeven ge*
noemde bloedvaatverkalking. de één wat meer,
de ander wat minder. Men zott dus hebben
aan. te toonen, dat deze bij dc rookers i;t hevi
ger mate voorkomt dar, bij de r.iet-rookcrs en
in onzen goeden ouden tijd ook bij vrouwen.
Hierin is men nu echter gcenszhis geslaagd.
Het is u a'len bekend, dat het vergif, dat dei-
zo schadelijke werking zou uitoefenen, de ni
cotine is. Het lag dus op den weg der order-
zoekers eens na te gaan, welke werking dit ver
gif o.p het organisme en dan vooral op dd
'bloedvaatwanden had. Zooals in zoovele der
gelijke kwesties meende men door middel van
die prooven tot een oplossing te kunnen ko
men. Men ging dieren me: dvergif inspu ten
cn men. slaagde e- in zoodoende bij het proef
dier een vaatwandverkalking le roorsctij:: tö
roepen.
Ge zult onwillekeurig zoo bij het eerste le
zen u verheugen over dit buitengewoon gun
stige resirttaat, want het bewijs was geleverd,
dat nicotine de b'oedvaa:wan iverka'k ng te
voorschijn riep.
Wie mijner geachte lezeresseu en lezers zou
echter eenige waarde willen hechten a3n een
dergelijk experiment? Wie iou een dergelijke
inspuiting ook maar Ln de verste verte willen en
durven vergelijken ir.et het rooken van een
pi.ip. sigaar of sigaret, nog afgezien van het feit
of wij zoo maar zonder meer de uitkomsten van
bet dier verkregen, op den mensch mogen over
brengen.
Om cu (te vraag te beantwoorden of het roo
ken schadelijk is voor onze gezondheid heb
ben wij verschikende dingen in acht te nemen.
A^ereerst de hoeveelheid, die gerookt wordt.
Wij allen ikennen ze. die de ipijp, sigaar o 'si
garet 's morgens bij het «it bed stappen, ja
zelfs op bed aansteken en neerleggen a?s zij
zich 's avonds ter ruste begeven. Het behoeft
nauwelijks eenig betoog, dat een dergelijk ge
bruik of liever misbruik uk den booze is en
zich op één of andere wijze later doorgaans
wreekt, hetzij in maag- of darmstoornissen,
iiarttóoppingen, geziehtsstooririssen (wij kennen
de zgn. Tabaksyicdbeid), algemoene bezwa
ren samenhangende met thet zenuwstelse, enz,
enz.
Het spreekt van self dat mcnschen, die elke
5 dagen een kistje sigaren van 100 oprooken
of een pond tabak in de week, het slachtoh'er
worden van éér. of meer dezer bezwaren.
Naast de hoeveelheid, die wij dagelijks roo
ken, hebben wij ook onze aandacht te wijden
aan de quaHtcit van hetgeen men rookt. Zeer
zware tabak of sigaren zullen eerder ongunstig
op ons organisme werken dan lichte; even-zoo
een oude doorgerookte pijp. waarin de nicotine
opgezameld «rit van weken her. Voorts hebben
wij nog een woordje te spreken over de gesvoe-
■UgieLd L o. t. van het gebruik van tabak bij
verschillende personen.
Er zijn menschen bij wie de geringste hoe
veelheid nicotine a! misselijkheid te weeg
brengt, evenals bij, een kleinen jongen, die zij.i.
eerste sigaretje rookt. Het organisme is dus
bij die meiiBchen zeer gevoelig voor nicotine.
Wij kennnen drt bij tal vair geneesmiddelen cu
zoo vertoont b.v. de één een buitengewone ge
voeligheid voor kinine, de andere, voor aspc-
rine, een derde voor iodoform etc. Daar rookeu
ten doel heeft het teven te veraangenamen evere
als ^et gebruik var. een kop thee of kofiie, zoo
zou ik «willen aanraden, dat deze menschen zich
geen geweld aandoen, daar hun pogingen toch
grooteiadeels vruchteloos zuüen blijven.
Voorts wil «k er nog op wijzen, dat rookeu
op een auchteren m-aag of tegen fiet eten, wan
neer dus onze maag bijna ledig is, ten streng
ste moet worden afgekeurd, daar dan de nico
tine als «het ware onverdund in ons maagdarm-
kanaal te land komt.
t het Sociale leven.
Socialisatie. Merkwaar dig e uit
spraken. Kan dat er af?! Driqi-
ncele proef. Dreigende uitsluiting
Chi .steliikc Vakbonden.'
„De Gereformeerd© Kerk'' handelt
r. J. Kromsigt over bezwaren te-
de socialisatie waarbij hij vooral
Kostelijke zijde der djngen In het
«vat.
toch op één geestelijk bezwaar lo-
algeheele socialisatie van bedrijven
productiemiddelen (fabrieken etc.)
ie ik u nog wijzen, omdat daarop,
r ik weet, nog niet of althans niet
ieg„ gewezen is. Het is dit. Hoe zal
wanneer alle productiemiddelen
aarmede alle kapitaal gekomen is
den Staat, nog andere kerken en
len kunnen bouwen, dan due onder
Scontrole staan en d'e dus voor
Ljticvc Gtiristcnen in de meeste gc-
onbruiJ\baar zullen zijn? Thans
■den de Christenen, die zich mot het
[son dor wij s niet tevreden -konden
cn, uit hun privaatbezit eigen schom
bouwen. Doch indien dit privaatbc-
ui vervalt of althans weinig meer
"aagt, dan men voor z'n degelijk,-
ivcn nooqig heeft hoe wil men dan
hg gold hijeen brengeji om daar-
scholen te houwerr^TTonderwnjzers
pzoldigcn? leder gevoelt, dat dit
«gelijk wordt- En van de kerken
H precies hetzelfde,
s dc staal alle. productiemiddelen,
{die kapitaal, tot zich trekt, trekt hii
bjk alle macht lot zich. Tegenover
- ren Crpcsus-Slaat is de enkeling
-ol machteloos. Vroeger kon hii
op zijn grooter of kleiner privaat-
l terugtrekken, doch dit heeft hij
js niet meer. Het is dus geheel van
£;laat afhankelijk. Hij is op do
wSinstcllingcn (zoowel op de staats
kerk als op dc; staatsschool) aangewe
zen. Als de geest *op deze in stellingen
de geest des ongeloefs is (en dit is zeer
ie vrcczen. daar de meerderheid 4van-
delt „op den breedten weg" en staat te
genover het positieve Christendom) is
er dus nergens een toevlucht meer. De
gewetensvrijheid komt 'dus bij alge-
heeio socialisatie volkomen in het ge-
dirang. Denk hier eens goed over na,
spreek er «mei uw kennissen over en
zeg hun 'dat zij toch alles doen om de
oogen voor de ze groote schaduwzijde
der „socitLl'isat'ic", waarop tot nog toe
nog niet of nog zeer weinig van Chris
telijke zijde dc aandacht gevestigd is,
te openen*
Patrimonium vestigt 'de aandacht op
enkele merkwaardige ui-t in gen in het
onlangs verschenen socialisatic-rapport
van de S. D. A. P-
„De Commissie is eenstemmig van
Oordeel, dat een stukloon, omringd rne-t
waarborgen zoowel legen le geringe be-
Iconing als tegpn ovcK/natige arbeids
inspanning, de meest aanbevelenswaar
dige toonvorm is. Er l'igt niets verkeerds
of vernederends in voor den arbeódcr.
■wanneer hij betaald' wörd;t naar zijn
praestatic"
„Sociahsatie". aldus lozen wij i-n de
zelfde paragraaf, „eischt van de arbei
ders ce.ii hoog gevoel van gemcen-
scliaps plicht"
Voldoen zij 'diaairaan niet, 'dan moe
ten zij met 'de middelen van het kapita
lisme gereageerd: worden."
O wee!
Men ii1 ag vragen: wat 'doet 'de sociaal-
democratie reeds nu, ons .dat „gevoel
van gemoensrhapspKichl" op te wekken
en le versterken?
Bekent, men niet reeds in Diiitscli-
Iand dat men (ten aanaben van 'dut punt
in vc rzuin is?
Met Christelijke havenairheiiders, met
Christelijke mijnwerkers, die Ifet alge
meen belang sleWen boven persoonlijk
cn groepsbelang, zou men beter kun
nen „socialiseeren" dan met sociaal
democratische werklieden.
Maar dm Christelijke arbeiders wor
den om hun opkomen voor liet alge
meen belang juist door dc so-ciaal-dc-
mocratcn gesmaad.
Men woel hoe lïard de openbare on
derwijzers gewoon zijn te schreeuwen
over hun „hongerloon!je". Zóó droevig
heette hun loC dal de Bondsmannen
25ich voor enkele weken in hun geweten
verplicht achtten om op groote plakka
ten, door het gansche land verspreid,
de ouders te waarschuwen hun kinde
ren nooit Voor onderwijzer tc Men o-p-
lcklen, daar se als arbeider veel groo
ter- inkomen kunnen maken-
Wij begrijpen dit alles wondcrweL
zegt onze Rotterd.
Maar wat we nu niet begrijpen is dit:
In de Bode, het orgaan van.den Bond,
wordt den leden meegedeeld dal in dc
zomervadanfci© Tiulkui worden georga
niseerd zes bondsreizen.
De bondsleden worden dan ook «opge
wekt om deel te nemen aan een dier
bondsreizen, die aldus zijn ingericht:
twee excursies gaan naar Zwitserland,
'drie naar België, één naar Londen.
Iloe kan dat van het hongerloon af?
en dat nog al in hetzelfde jaar waarin
do plakkaten, diie den consciëntiekreol
tien volke overbrachten, zulke aanmer
kelijke offers stelden <-
.j
?ft-\ v
In een onzer Twcntsclïe induslrie-
pdaatsen wordt door oen tcxtielaTbei-
derso-rganisatie een origincelc proef ge
nomen met de electriache huisweefnij-
verUdiid-
®e proef is begonnen met twee ge
touwen, dlie door de week aan hel loo-
pen" worden gehouden -door dc
vrouwen der arbeiders. Om beurten ne
men ze tusschen de getouwen plaat?.,
aMeen 's Zaterdagmiddags nemen de
mannen, eveneens om beurten, het
werk van haar over
liet Is de bedoeling de winst op te
polten en aan het eind van het jaar 'n
paar nieuwe machines le koopen. Zoo
voortgaande rekent men er op na en
kele jaren "de beschikking le hebben
over een aantal weefstoelen. (Maar niet
in het hebbr-n van deze we -fstoelen.
ligt het groole. doel: men wil .proefon
dervindelijk uitmaken, of cn wolk een
beslaan de hui swecfn ij verheid aan
biedt
Tot dusver zijn dc resultaten schit
terend, Er dient echter bij gezegd te
worden, dat do arbeiders onder des
kundige leiding staan en dok anders-
%zlns onder gunstige omstandigheden
werken.
De 'Centrale Raad voor do Bouwvakken
in Nederland heeft, volgens do „N. R. C."
tot dc toegetreden bonden cn raden den
volgenden brief gericht:
In de vergadering van den Cenlralen
Raad op 30 April heeft do staking der Stu-
cadoors te '6-G ravenhag'o een punt van
.langdurige bespreking uitgemaakt.
Deze «taking duurt thans ruim 9 weken
en wordt gevoerd met het doel de Werkge
vers te dwingen tot het' toestaan van loo-
rvon en arbeidsvoorwaarden, afwijkend van
dft?, door den Cenlralen Raad geadviseerd.
Aldus heeft de stucadoorsstaking tc
's-Gravenhage een niet te onderschapen be
teekenis voor alle takken van het bouw
bedrijf Ln het geheele land cn zal haar uit
slag io sterke mate op den gang van za
ken in de andere bouwvakken zijn invloed
doen gelden.
Ilct word't echter voor de stucadoorspa-
troons te 's-Gravenhage; die steeds meer
werk zien uitbesteden aan werknemers-s**-
sociotim, terwijl vele stakende arbeiders
werk builen die gemeente vinden en een
z^'cr groot aantal huizen slechts op vol
tooiing van stucadoorsarbeid wachten om
te 'kunnen worden afgeleverd, bijzonder
moeilijk, op den duur den strijd voor allen
alleen vol te houden.
Daarom zal «het wellicht noodig blijken,
dat hun binnen afzienbaren tijd feïteijke
steun wordt aangeboden.
Met volkomen instemming van den Gen»
traion Raad zal Me Nederl. Slucadoors-Pa
troonsbond den werknemersorgajiisatics
berichten, dat, indien ni& op 17 dezer de
slucadoors te 's-Gravenhage den arbeid
hebben op de voor de andere bouwarbei
ders gVWende voorwaarden, de stucadoors-
gezelien over het geheele land zullen wor
den uitgegoten.
2. Indien nic; binnen 8 dagen na. het
onverhoopt ingaan van de stucadoorsuit-
isuiting over het gebeele land, ovenjen-
stemming is verki. gen, wordt den rr>td
van patioonsvereenigingen in de bouwbe
drijven te "s-Gravenhage geadviseerd, in
alle bouwvakken aldaar een uitsluiting te
bewerkstelligen.
Mochten ook hiervan binnen acht dagen
geon bevredigende resuiLalen' lirt gevolg
zijn, dan zal do centrale raad zich genood
zaakt .zien to adviseeren, deze maatregel
over liet gehcele land uit tc- breiden.
Hierover zal ie zijner rijd uit den aard
der zaak nog nftdot overi»-g worden ge
pleegd.
"Daar dc tijd van voorVi-'idLng fe kort
was on in verband met de verkiezingen
in Duilschland, die de DuiUche vakbe-
wegingsleidcrs vasthouden, i^ de ilatuui
van het tc Den Ilaag houden interna
tionale congres van '.hristelijke vakver
bonden. dat oorspronkelijk in Ie ocrt>:e
dagen van Mei zou plaats hebben, verscho
ven tot. ver in Juni. Er is nog geen defini
tieve datum vastgesteld.
