Dagblad voor Leiden en Omstreken. ABONNEMENTSPRIJS IS LEIDES ES BUITEN LEIDES WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL f 2.50 PER WEEK f 0.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL f 2.90 Iste JAARGANG. - DINSDAG 13 APRIL 1920. - No. 10 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIEPRIJS PER GEWONE REGEL f 0.22i/f DES ZATERDAGS f 0.30 INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEPe KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent, bij roornitbctaling. Vrijheid. Herinnert men zich nog welk een storm van verontwaardiging er losbrak toen en kele maanden geleden een boek met onze delijke strekking in beslag werd geno men? En weet men nog welk een Indianen- gehuil meermalen werd aangeheven om dat sommige burgemeesters de opvoering van sohunnige tooneelstukken en de ver tooning van prikkelende films weigerden? Vooral- de socialistische pers stond hier bij vooraan. Wat zijn ze bespot de mannen die door sommiger vrijheid eenigermate te beper ken, voor de handhaving van de goede zeden waakten. Den reinen is immers alles rein! En die het vuil zoekt zal het tooli overal vinden. Waarom dan zulk een hinderlijke cen suur! Een van de voordeelcn van de komst van het Socialisme zal dan ook zijn dat aan dergelijke vrijheidsbeperking voor goed een eind wordt gemaakt. Ook dóarom werd de groote omwente ling in Duitschland met vreugde begroet. „Een verademing ging 12 Nov. 1918 door de rijen der vrijdenkenüen, toen de wet de censuur ophief. Vrij van iederen band, vrij van alle .ambtelij ke voogdij, zouden kunst, literatuur en pers als de phoenix uit de asch verrijzen en, de gouden vrijüieidszon tegenwekkend, komen op een hoogte, die elk naar cultuur dorstige als ideaal voor oogen zweefde." Zóó jubelde het hoofdorgaan van de Duitsche socialisten. Maar nu zijn we eenige maanden ver der. Men 'heeft nu volop kunnen genieten van de koesterende stralen van de gouden vrijheidszon. En nu geven we weer het woord aan het bovenaangehaalde orgaaan, dat zich en kele weken geleden als volgt uitsprak: „Kras egoisme, brutale uitbuiting en teugellooze speculatie op de laag ste mensohelijke hartstochten hebben tengevolge van den oorlog op de vrijheidsontwikkeling hun stempel gedrukt. En nergens heeft deze ont wikkeling slechter vormen aange nomen dan in de film". „Om het maar eerlijk te zeggen, het was schrikbarend te zien welk eene massa vuil op zulle een beeldvertoo- ning kan worden saamgebraoht. De gedachte, dat een deel van deze mis producten aan onrijpen en nog niet ontwikkelde menschen werd voort gezet, moet menigmaal het bloed van schaamte naar het hoofd doen stijgen Een ergere vergiftiging van de ziel, als door deze beelden wordt verwekt, is eenvoudig niet te bedenken". In welke zedelijke verwildering vraagt het blad verder „moeten de menschen verkeeren, die naar dergelijke voorstellingen tijgen". En dan wordt verder met ernst betoogd, dat zonder censuur niqt mag worden voortgegaan en de Overheid als rechter moet optreden. Dat eerlijke socialisten vroeg of laat tot de overtuiging moesten komen dat zij imet hunne schitterende leuzen de massa had den misleid, was te voorzien. Maar dat men reeds zóó spoedig tot be zinning komt, dat is toch wel een verras sing. STADSNIEUWS. Dr. Hepp, die alhier eerst 17 Maart zou optreden, zal thans naar men ons mededeelt, den 14 April in de Geref. Kerk aan de Hooigracht zijn stem doen hooren in het belang der Stads-Evangelisatie aan den Morsch, uitgaande van- de Geref. Kerk, alhier. Het was in December j.l. vijf jaar gele den dat üe zaal aan den Morsch in gebruik werd genomen. Onder Gods zegen is het werk daar steeds gegroeid, zoodat er thans in allerlei takken wordt gewerkt met een korps van ruim vijftig mannelijke 'en vrouwelijke arbeiders. Het zal zeker niet aan belangstellenden ontbreken nu de commissie er in slaag de een man als Dr. Hepp te doen optreden en bovendien nog de medewerking mocht worden verkregen van den onder ons op muzikaal gebied zoo bekenden heer Smink voor het orgel en mej. Haitsma Muiier voor zang, die ongetwijfeld veel zullen bij dragen dezen avond zoo aangenaam moge lijk te maken. Moge Gods zegen op dien avond en op het verdere werk van de commissie rus ten! De herhaalde arreslalies van dronken personen bewijzen, dat de vrije Zater dagmiddag tóch niet zoo veredelend werkt als werd gedacht. Ook verleden Zaterdag- cn Zondagnacht heeft de po litie druk werk gehad. - Zondagnacht werd er een gearresteerd in het bezit van een groot, vlijmscherp mes, dat hij open in den zak droeg- Eenige uren te voren had de politie reeds de schede in haar bezit gekregen. Gistermiddag te omstreeks half één viel al spelende een kind in het water van de Langegracht. Een uit de gasfabriek ko mend persoon sprong het kind na, en macht de voldoening smaken het onge deerd cp 't droge te brengen. Gisteravond vergaderde in de bene denzaal van „Patrimonium" de studie commissie der Antir. Kiesvereen. „Neder land en Oranje", alhier, onder voorzitter schap van den heer T. S. Goslinga. Deze tweede cursusavond werd door een 40-tal belfhgstellenden, waarvan het mee- rendeel bestond uit vrouwelijke leden der kiesvereen., bijgewoond. Na opening der samenkomst met gebed door den voorzitter en de lezing der notu len door den secretaris, den heer J. Noor- landt, werd door eerstgenoemde op zeer populaire en duidelijke wijze een inleiding gegeven op de conclusiën van het Cen traal Comité inzake de voorgestelde grond- wetsherzaeing en in verband met de van daag te Utrecht gehóuden deputaten-ver- gadering. Eerst lichtte spr. toe de beteekenis eener deputatenvergadering en van het Centraal Comité; het hooge belang van een grond wet en een grondwetsherziening; ging daarna in 't kort de geschiedenis na der herziening Cort van der Linden, om ten slotte een bevattelijke toelichting te ge ven op de aanhangige voorstellen ten op zichte van de troonsopvolging; de buiten- landsche betrekkingen; de meerdere pu bliekrechtelijke lichamen; de Staten-Ge- neraal; de verhouding van Kerk cn Staat; het Moederland cn de Koloniën, en het passieve vrouwenkiesrecht. Van de gelegenheid tot het stellen van vragen werd een ruim gebruik gemaakt, welke vragen door spr. afdoende werden beantwoord. Op de gebruikelijke wijze werd hierop deze interessante en leerrijke bijeenkomst door den voorzitter gesloten. Gisterennamiddag omstreeks half 5 had aan den Stationsweg' alhier een aanrij- 'fling plaats tusschen een wielrijder en een auto. 't Gevolg was, dat d'e fietis totaal wera vernield. Gelukkig kwam de berijder nog met den schrik vrij. De automobiel reed te hard en gaf geen signaal. Procesverbaal zal tegen den autobestuur der worden opgemaakt. Het nummer van de automobiel is bekend. Hedenmorgen te ongeveer .11.30 uur is de 59-jarige meubelmakersknecht D. P., werkzaam bij de fa. Gaspari, O. Vest 118, terwijl hij met zijn arbeid bezig was, plot seling aan hartverlamming overleden. Per brancard is het stoffelijk overschot naar zijn huis aan de Hooglandsche Kerkgraoht gebracht. Te 's-Gravenhage zijn geslaagd bij den Ned. Mode vakbond voor Dipj lorna A. (Costumière) Mej. M". A. Kouwenhoven en voor de Diploma B. {Coupeuse; Mej. S. Schreuder, beiden alhier. BINNENLAND. De „Prinses Juliana". De brand, die onlangs ontstaan is in de mailboot „Prinses Juliana", liggende aan de werf der Kon. Maatschappij de Schelde te Vlissingen is, naar de Stoomvaart maatschappij Zeeland heeft medegedeeld, veroorzaakt door een werkman der Li- tum-fabriek, die de onvoorzichtigheid be ging, met open licht te werken in een ruimte, waar zich benzol dampen konden verzamelen. De substantie, welke benzol bevatte, geraakte hierdoor in brand met het gevolg, dat een gropt deel der betim mering van het voorschip verbrande. De Litumverf daarentegen heeft zich zeer goed gehouden ondanks de hooge tempe ratuur, waaraan zij was blootgesteld, en heeft dus met de oorzaak niets te maken. Mr. D. Ellis van Raalte. f Zaterdagmoren is te Rotterdam plotse ling Overleden de heer mr. D. Ellis van Raalte, een der bekende advocaten daar ter stede, het hoofd van een zeer beklant kantoor. De heer Van Raalte had Vrijdag nog gepleit en voorts den geheelen dag nog gearbeid. In den vroegen morgen van Zaterdag trof hem een beroerte, en hij is overleden zonder meer bij kennis te zijn geweest. De overledene was ook rijksadvocaat. Vuurwapenen. Door den Minister van Justitie is aan de Commissarissen cTer -ïvoningin verdocht streng te willen doen toezien dat alleen vuurwapenen wórden verkocht door fren die daartoe de vereischte vergunning be zitten. Spoorweg-abonnementskaarten. Door de_ directies der Nederlandsche spoorwegen is bepaald, dat voor abon nementskaarten, die door de houders b or den ingeleverd, voordat de geldigheids duur is verstreken, de waarborgsom zal worden terugbetaald, wanneer dé kaart na den dag van inlevering geen vólle maand meer geldig is. Vergoeding voor het nietgebruiken wordt dan niet verleend. Uitzondering hierop kan worden gemaakt voor abonnementen, die bij inlevering nog een langere geldig heid hebben dan een maand. Het Havenconflict. De Ned.. Federatie verspreidt te Rotter dam een manifest, waarin aan het slot: „De werkgevers verlangen van u, arbei ders, dat gij uw hersens zult gebruiken. Wij verlangen dit evenzeer van u, en dat gij u daarom niet tot slaven zult laten ver lagen, want dit en dit alleen houden de voorwaarden der scheepvaart-kapitalis ten in. Zij eischen een volledige en smadelijke onderwerping; zij zeggen niet voor dwang te zullen wijken. \Velnu, arbeiders, wijkt gij niet voor den dwang uwer broodhee- ren. Laat ons vechten tot een bevredigende oplossing van het conflict is verkregen. Be nieuwe dienstregeling. Hoewel de nieuwe dienstregeling bij de spoorwegen, die over enkele weken zal worden ingevoerd, nog in voorbereiding is, kan reeds thans wpnden medegedeeld, dat het aantal treinen met ongeveer vijf en twintig procent vermeerderd zal wor den. Valsche zilverbons. Er zijn wederom valsche ailverbons van f 1 aangetroffen. Deze bons dragen de serieletters R. -T. F.; de nummering had zeer onvoldoende plaats. Terwijl n.l. bij de echte bons het num- merteeken en het nummer gelijktijdig zijn aangebracht, schijnt dit bij de valsche bons in twee keer te zijn gebeurd. Het nummerteeken is gedrukt, terw ijl de num mering zelve met de hand is geschied, waarbij de cijfers van den nummeroteur geheel van de echte afwijken, hetgeen het best uitkomt bij vergelijking van cijfers 4, 2 en 5. De bons zijn gedrukt op een vettig per kamentachtig papier. Verscheidene der letters, in het bijzonder de kleinere, ver toornen afwijkingen en zijn minder scherp, der zaak valsch, doch daarbij en daardoor constateerd worden in het woord gevan genisstraf", dat ïn de valsche zilverbons, inplaats van met eene v, met eene f werd vermeld. Het watermerk is uit den aard der zaak valsch, dcoh daarbij en daardoor veel te scherp^ïta^igebrach*^liet papier formaat van de valsfhe bons is in de hoogte iets minder groot- dan bij de echte. Ministerie van Landsverdediging. Op de vraag van den heer Rutgers: „Kan de Regeering mededeelen of het voorne men bestaat de departementen van Oorlog en Marine te vereenigen?" antwoordde de Minister van Binnenlandsche Zaken: Dit voornemen bestaat. Voorstellen met het oog op die vereeniging zullen de Ka mer bereiken. Crediet aan Duitschland. Eenige Duitsche gevolmachtigden zijn thans te 's-Gravenhage aangekomen om besprekingen te houden over hoeveelhe den en prijzen van levensmiddelen welke dóór Nederland ter uitvoering der op 31 Maart geteekende overeenkomst betref fende de verstrekking van een voorschot van 25 miUioen gulden voor den aankoop daarvan, zouden kunnen worden geleverd. BUITENLAND. Het intergealiieerde incident. Onze lezers weten wat daarmede be doeld wordt. Het is de bekende kwestie tusschen Frankrijk en Engeland, waarbij eerstge noemd land een groote veer heeft moeten laten. Millerand zegt, een van onze groote dag. bladen heeft van Lloyd George een kaak slag gekregen die hard is aangekomen. En zoo is het. Nadat eerst aan de Fransche regeering was medegedeeld dat men het in Londen niet met haar eens was, kwam een volgend officieel bericht, waarin het heette dat Frankrijk geheel op eigen verant woordelijkheid handelde en dat het stellig niet in het voornemen van de Britsclie regeering lag om Britsche soldaten aan een bezetting van een onzijdige strook te laten deelnemen. Alsof dit nog niet mooi genoeg was, kwam een volgend bericht, waarin het heettte dat de vorige onaangename me- dedeelingen niet waren gedaan om de openbare meening in welk land ook op te winden, maar „hoofdzakelijk om schade voor het EngelschFransche bondgenoot schap te voorkomen", waarop „de hoop van de wereld voornamelijk gevestigd is". Dan volgt een ernstige vermaning dat „elk bondgenootschap snel uiteen moét vallen, indien eenig lid van een verbond in een belangrijke aangelegenheid op eigen ini tiatief en zonder toestemming van de an dere leden" handelt. Vervolgens weer een kleine verzachting. En ten slotte de verze- kering dat het „geloof en vertrouwen in, de Entente of de vriendschappelijke ge- voelens voor het Fransche volk geeng- zins verminderd" zijn. Voor het Fransche volk. Maar van de regeering en dat heeffi zéér de aandacht getrokken, werd nietge- repL. Dit alles heeft uitteraard in politieke) kringen geen geringe beweging veroor-, zaakt. Het meest sensationeele feit is zeker wel dat Lloyd George den Britschen ge zant te Parijs gelast heeft de zittingen van den Raad van Ambassadeurs niet bij te wonen, alvorens Frankrijk verklaard zal hebben geen afzonderlijke d i- plomatieke actie meer te zullen on-, dernemen in verband met het vredesver-i drag. Millerand verzekerde den gezant, lord Derby, dat de Fransche regeering, alvo- rens te handelen in eenige intergealiieerde kwestie, welke de tenuitvoerlegging van het. vredesverdrag betreft, zich zal over tuigen van de instemming zijner bondge- nooten. Waarop Lloyd George door gezant Der-« by liet verklaren niet met M/illerand's ver zekering tevreden te zijn, omdat de Fran sche regeering niet gezegd had, dat zif geen actie zou ondernemen, indien haar, bondgenooten zich daartegen mochten verzetten." Vooral in Frankrijk, maar daar niet al leen, heeft dit scherpe optreden van Lloyd George, groote sensatie gewekt. Men verwijt hem dat hij wiet alleen ver geldt wat Duitschland gedurende den oor log heeft gedaan, maar-ook wat Frankrijk deed, dat zijne houding onkiesch en on vriendschappelijk is en in hooge mate krenkend voor Frankrijk. Intusschen zijn de gevolgen niet uitge bleven. De Parijsche correspondent van het Ro- meinsche blad „Idea Nationale" meldt, dat volgens zijn inlichtingen, Frankrijk reeds pogingen aanwendt, om zich eervol uit de hachelijke positie, waarin het ten opzichte van zijn bondgenooten gekomen is, terug te trekken. Frankrijk is bareid, zoo wordt verzekerd. Frankfort te ontrui men, zoodra de Duitsche troepen uit de neutrale zone teruggetrokken worden. In sommige kringen te Parijs zegt men, dat de aftocht der Franschen slechts een kwestie van dagen zal zijn. Mede wordt gemeld dat met het oog op de goede houding der bevolking de Fran sche generaal den eisch betreffende do betaling van 10.000 mark in goud heeft la ten vervallen. De Engelsche politiek. Onwillekeurig vraagt men zich af, hop het komt dat de vroegere bondgenooten Frankrijk en Engeland thans reeds zoo scherp tegenover elkaar staan. Een der bladen geeft de volgende ver klaring, die zeer aannemelijk lijkt: De heele ongelukkige Fransche politieTc van den laatsten tijd is voortgekomen uit teleurstelling over het feit, dat het vredes- tractaat nog niets tastbaars heeft opgele verd, behalve dan de teruggaaf van El- zas-Lotharingen. Men zit er met de ruines van de slagvelden, de geknakte nijverheid en de ontredderde financiën. Engeland daarentegen heeft re den om tevreden te zijn. Z-n sterkste me dedinger ter zee in Europa is onschadelijk gemaakt. Duitschland heeft geen oorlogs- en geen koopvaardijvloot meer, als kolo- FEUILLETON. EEN VERWOEST LEVEN dooi HUGO KINGMANS. (Nadruk verboden.) 101 En op Marie's toestemmend gelcmik: „Ja, welk meisje weet de Vischmarkt niet. Ze wandelen er wét graag, omdatenfin, ik w-eet dat wel. Welnu, op de Vischmarkt staat, zooals je weet, Luxor. Wat, ken-je de bioscoop Luxor niet? Nog niét er ge weest? Schaaim je wat! Nou, dan wordt het tijd, zeg...... Apropos, je moet mijnheer Van Oostrum maar eens lief aankijken. Dan heb-je kans, dat-ie je meeneemt. Nu, 't is een goeie partij, zeg. Als je dien het lroofd op hol kan brengen! Maar ik zeg je, dat het niet gemakkelijk gaat. 't Is een halve vrouwenhater. Intusschen draaf ik door, als een hollend paard. Nou dan, op de Vischmarkt is Luxor. Het is een schitterend-verlicht gebouw, dat goed in de gaten loopt. Twee straten voorbij Luxor is de Heerestraat. Die sla je in. Vervol gens de eerste straat links cn je bent in de Javastraat. Het is no. 22. Ik zal dan even een briefje schrijven, dat je straks wel wilt halen. Je moet op antwoord wachten." Toen Marie vertrokken was, grijnslachte de officier en wreef zich vergenoegd de handen. „Wat 'n gelukkige inval was dat daar zooeven. Ik ben toch onder een goed gesternte geboren. Dat ik daarom niet eer der heb gedacht. Op een dood-eenvoudige manier breng ik ze bij mekaar. Die Van Oostrum valt er natuurlijk op aan, als een leeuw op z'n prooi. Komaan, vlug even geschreven." Hij zette zich aan z'n schrijftafel, nam een carte-correspondence en schreef, ter wijl de pen krassend over het papier gleed: Amice frater. Ziehier het meisje in kwestie. Je zult aan haar een gemakkelijke overwinning hebben, want ze is grenzeloos verwaand en wil veel hooger dan dienstbode. Maak haar wijs, dat zij advocaatsvrouw wordt. Wat zeg je van de snoes." t.t. JANSONIUS. „Hier is het briefje. Marie", zei de luite nant, eenige oogenblikken later. Je zult bij mijnheer Van Oostrum wel op de ka mer moeten komen. Hij is nu eenmaal zoo beleefd. Maar als je met mij goede vrienden wil blijven, nog eens, breng hem het hoofd niet op hol. We zijn beide vrij gezel en we moeten van de meisjes niets hebben." Marie wist natuurlijk niet, wat te ant woorden. Inderdaad verlegen bloosde zij en verliet maar gauw de kamer. Die lui tenant deed zoo gek vond zij dat zij liever maar uit z'n nabijheid bleef. Wat 'n onzin. Dien mijnheer Van Oos trum wós het zoo? Zii bekeek even het adres. Ja, Van Oostrum dien zou zij het hoofd op hol brengen? Hij zou zeker van denzelfden stand als mijnheer Janso- nius zijn. Welnu, wat bazelde die kerel dan? Een dienstbode en dan dien vriend van dien officier, 't Was immers onzin? Plots herinnerde zij zich dan de waar zegster, die op de kennis had "voorspeld, dat zij een goede partij zou doen in de s*ad. Mijnheer Van Oostrum zou wel van goeden stand zijn. Misschien had hij wel geld. En hij was nog vrijgezel. Zou dat? „Kom, wat ben ik dwaas", lachte zij dan bij zichzelf, „wat 'n onzin." Maar toch bleef het haar bij, onderweg, en toen zij, na eenig zoeken, in de Java straat voor no. 22 stond, klopte het hart van het dwaze, trotsche meisje en kleurde een hooge blos haar wangen. „Mr. A. van Oostrum, Advocaat en Pro cureur", las zij op het bordje, terwijl zij aanschelde. Een stevige dienstbode deed open. „Ik heb hier een brief voor mijnheer Van Oostrum", zei Marie, „en moet op ant woord wachten." „Komt u maar even in de vestibule, dan lcunt u daar wel op antwoord wachten", zei het meisje. Eenige oogenblikken later kwam zij terug: „Wilt u maar op mijnheer's kamer komen?" En toen Marie boven kwam: „De tweede deur rechts". „Dag, juffrouw", verwelkomde Mr. Van Oostrum haar. „Neemt u een stoel. Som mige dienstboden kunnen zoo lomp zijn. Wat is dat voor een manier van doen, om u in de vestibule te laten wachten. Ik zal even een antwoord voor mijnheer Janso- nius schrijven." Marie keek intussohen de weelderig ge meubileerde kamer rond, waaruit zij con cludeerde, dat de bewoner zoo niet rijk, dan tooh bemiddeld was. „Is u een kennis van mijnheer Janso- nius?" wekte de stem van den advocaat haar uit haar mijmering. „Hij heeft mij toch nooit over u gesproken." Marie zat op heete kolen. Zou zij zeg gen, dat zij dienstbode is of vlug wat an ders verzinnen? Maar dat was 'immers onzin. Hij kwam het toch van zijn vriend te weten." „Neen, mijnheer, maar ik ben de dienst bode van de mevrouw, waar mijnheer Jansonius zijn kamers heeft", zei ze. hem vast aanziend, even, een ondeelbaar oogenbtik. „U een dienst/bode?" vroeg Albert van Oostrum op zoo een ongelooflijken toon, dat Marie lievig bloosde. „Nu houdt u inij toch voor den gek!" „Neen, mijnheer, waarom zou ik datfj Het is heusch waar." „Ja, als u het zelf zegt, zal ik het wel moeten gelooven. Maar het is ongelooflijk. Als ik u vergelijk met het mispunt dat u zooeven opendeed dan valt de ver gelijking toch wel iionde.nl procent in uw; voordeel uit. Maar u korr.l toch niet hóen vandaan? Ten minsts aan uw spraak t<$ hooren, zou ik moertort van niet." „Neen, mijnheer, ik kom van liet dorp B."- „Zoo, dan bevalt het stadsleven w /.eken wel. 't Is zoo heel anders, hè?" „Ja, ik vind het wel prettig, maar ik ben nog zoo alleen. Een vriendin heb ik nog niet." „Och. wie weet, hoe spoedig u een vriend hebt lachte Albert van Oostrum, baac zijn antwoord aan luitenant Jansoiwua overreikend. ,.U wilt die wel aan mijd vriend geven. En dan moet u hem zeg ga ril o, neen, dat zult u niet doen, maar datt doe ik het dat hij mij meer zoo'n lieï boodschaps'?rije mag sturen. Dat vrooHJXl mijn vrijgezellc'nlevontje eens wat op." En toen Marie bloosde: „Nu. Ja, juf* frouwmaar ik wept uw naam nog niet eens" „Lokkerse, Marie Lokkerse, mijnheer/*»] (Wordt vervolgd', J

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1920 | | pagina 1