e:
BINNENLANiDSOHË BERICHTEN
BUITËNLANDSCHE BERICHTEN
tenschap eene nieuwe wending zon kunnen
geven en eene nieuwe periode openen, en
die voorspelling van Kopp is uitgekomen.
Ilet is juist de toenemende samenwerking
van chemie en physica, die aan de algeuieene
chemie eene vruchtbare uitbreiding der theo
rie hooft gegeven. Dit met enkele voorbeel
den tue te lichten had zich spreker ten
doel gesteld.
De kinetische gastheorie, van de physici
overgenomen, heeft de juistheid bewezen
van de weder in vergetelheid geraakte hy
pothese van Avoga-lro, en de hooge waarde
van de daaruit afgeleide atoomgewichten
blijkt het schitterendst uit de beroemde
tafel van Mendelejew-Lothar Meyer, door
spreker nu in haren beteekenis geschetst.
Daaruit bleek ook dat er nog meer grond
stoffen moesten bestaan, dan de toen bekende.
De eigenschappen van die nog niet ontdekte
grondstoffen werden door Mendelejew voor
speld. Sedert zijn werkelijk verscheidene
daarvan ontdekt b. v. het Gallium en Ger
manium, en de voorspellingen omtrent hare
natuur zijn uitgekomen. Spreker schetste
vervolgens de vorderingen door de Anorga
nische chemie gemaakt ten opzichte van
het vraagstuk betreifeude den gang der
chemische reactiën en het daarbij te ver
krijgen evenwicht.
Is de nieuwe theorie van Berthelot niet
zoo proefhoudend gebleken als men een tijd
meende, een groote stap verder werd gedaan
toen de voorstellingen der kinetische gas
theorie eu de inzichten door de thermody-
namische formulen verschaft, meer licht
over de zaak verspreidden. Ouder nauwkeu
rige waarneming van temperatuur, druk en
concentratie, moeten thans de scheikundige
verschijnselen, ook de eenvoudigste, opnieuw
worden onderzocht, en wel nu bij allerlei
temperaturen, onder allerlei drukkingeu en
in allerlei gewichtsverhoudingen.
De richting van het onderzoek uit de
nieuwe theoriën, en voorstellingen voort
vloeiende, is op 't oogeublik zeker in de
Anorganische Chemie de meest belovende,
en het kom' spreker voor dat zij den weg
aangeeft om op te sporen eu te verklaren
hoe in de natuur de mineralen chemisch
gevormd en uit de moederstoffen zijn afge
scheiden en hoe de grondstoffen en hare
verbindingen aait de oppervlakte der aarde,
hier opgehoopt, ginds verspreid worden. Deze
meening werd nu door spreker nader toe
gelicht met vermelding van enkele der
belangrijkste uitkomsten. Hieronder is de
kunstmatige bereiding van vele mineralen
zeker een bemoedigend feit. Gij zekeren druk,
zekere temperatuur en zekere verhouding
der grondstoffen zijn reeds fraaie verbindin
gen ontstaan. Niet gering was de indruk
toen nu voor een jaar de reeds bejaarde
Fréiny in de Académie des sciences kunst
matig gevormde robijnen vertoonde, die
volkomen gevormd waren. Nog treffender
is de kunstmatige vorming van den schoon
gekleurden smaragd en van den chrysoberyll
met zijn fraaien lichtschijn.
Nog weer later hebben beroemde chemici
vulkanische gesteenten in hunne kroezen na
gebootst, zooals het basalt en het trachiet.
De merkwaardigste uitkomst van de proef
nemingen van Fouqué en Lévy is zeker wel
de nabootsing van eenen meteoorsteen, dien
van Teiileul in het departement de la Manche.
Is het graniet nog niet bereid de kunst
matige vorming ook daérvan acht spreker
slechts eene vraag des tijds.
De vorderingen die de nieuwe richting in
de anorganische chemie heeft mogen oogsten
overziende, evenais de nieuwe velden van
onderzoek door haar geopend, worlt rede
te over gevonden zich daarover rechtmatig
te verheugen. Het is een voorrecht van
dezen tijd aan de hoopvolle toekomst op het
gebied der chemie te mogen mede arbeiden.
Moge ik voor een oogenblik uwe belang
stelling in dat streven hebben opgewekt
zoo eindigde spreker zijne warm toegejuichte
rede. Inzonderheid van U, Cives Academici,
spes patriae et scieutiae. Als ik U vour mij
zie zweeft mij een beeld voor den geest
aan deze rede ontleend. Wat mij in de
chemische en physische werkingen op deze
aarde zeer treft, is de voortdurende omzetting,
opeenliooping, verspreiding van stoffen en
spankrachten.
Vergunt mij dat beeld op U toe te pas
sen, het moge U dezen dag bijblijven als
eene verheffende gedachte onder de feest
vreugde, waaraan gij U in het vuur en de
opgewondenheid der jeugd straks gaat over
geven. De Universiteit is de plaats waar
kennis en wetenschap worden opgehoopt en
in een middelpunt vereenigd, die langs
allerlei wegen verkregen en van velerlei
zijden samengebracht zijn, en die daar ge
kweekt en vermeerderd werden.
Aan ons te zorgen dat de temperatuur
van ons onderwijs, de druk van onze leiding,
de concentratie onzer leerstof, voor U zoo
gunstig mogelijk zijn. Aan U als gij ons
verlaat, om die kennis en wetenschap overal
te verspreiden, om dwalingen uit te drijven,
om het zekere overal te doen doordringen.
Bestrijdt halve keunis, valsche wetenschap,
die, uit waanwijsheid en onkunde geboien,
telkens weder het hoofd opsteekt. Doet door
uwen arbeid wed"r nieuwe wetenschap naar
ons toevloeien. Met hoe meer energie gij
dat doet, des te meer verhoogt gij den
roem der Leidsche Universiteit.
Toen aldus dit. gedeelte vau de feeslvie-
riug was afgedaan in een bizonder kalui
gedeelte der stad, was het meer bedrijvige
deel wederom aan de beurt en kon men
vooral op de Breê=traat en aangrenzende
straten van dat gejoel en geros getuige zijn.
Rijtuigen met de meest ouderscheiden groe
pen reden af en aan, en menig oranjekleurig
projectiel werd vau uit de rijtuigen geworpen
en gretig opgevangen. Bij de Papeustraat
brak van een der wagens de as eu ging
dat voertuig omver, de paarden met zich
meeslepende. Ernstige ongelukken kwamen
daarbij echter niet voor. fusscheu al de
bedrijvigheid door werd ook nog het carillon
van den Stadhuistoreu gehoord.
Toen de tijd dadr was waarop gewoonlijk
de tocht naar deu trein van 4.16 werd
aanvaard, werd ditmaal van die toebereid
selen niets ontwaard. Aan het station waren
de toegangen met staketsels, politie, infanterie,
artillerie, rijksveldwachters en spoorwegbeamb
ten afgezet, en dal wel zéé voldoende dat
waren pogingen gedaan om de treinhestormiug
tóch door te zetten die pogingen zeker
wel mislukt zouden zijn. Doch zooals boven
reeds gemeld, er was eene conspiratie tegen
de llollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij
op touw gezet en die conspiratie bleek déartu
te bestaan dat uien besloten had zich aan
het station, zelfs op deu Stationsweg niet
gecostumeerd te verlootten. Er was dan ook
voor de opgekomen nieuwsgierigen niets
bizonders te genieten, en bizouder kalm
konden de treinen passagiers uitlaten en
opnemen. De jongelui hebben door hunne
houding iu deze doen zien dat een enkel
verbod, zooals kenbaar gemaakt was, vol
doende was om hen van dat nummer vau
't programma te doen afzien. Ouder de
spoorwegautoriteiten merkten we op het
perron op de heeren Nierstrasz, ingenieur,
en Van Lokhorst, iuspecteur van het rollend
materieel.
inlusschen was in de stad de bedrijvig
heid sterk afgenomen en maakten zich de
deelnemers aan de vertooningen langzamer
hand gereed om zich wat te gaan drogen
en daarna zich aan tafel te begeven. Voor
hen die aan den gemeenschappelijken disch
wenschten deel te nemen was daartoe te 6
ure gelegenheid op de bovenzaal der sociëteit
Minerva. Te 10 uur begiut de kroegjool
op dezelfde sociëteit en het professorendiuer
blijft zooals men weet evenals de serenade
dezen keer achterwege.
CiA'IVEKSlT KIT.
Aan de rijksuniversiteit alhier zijn nog
de volgende examina met gunstig gevolg
afgelegd, als
Propaedeutisch examen in de Godgeleerd
heid door deu heer F. Sinninghe Damsté.
Eerste natuurkundig examen door den heer
H. E. Zijlker.
Candidaals examen in de Godgeleerdheid
(2e gedeelte) door den heer H. Visscher.
Doctoraal examen in de wis en natuur
kunde door den heer E. J. Grotendorst, en
Doctoraal examen in de rechtswetenschap
door de heeren C. De Kempenaer en Tb.
C. Gevers.
«EEICIEELE HEKICUTKN.
Door Z. M. is aan den brigadier-majoor
bij de brigade maréchaussée in de kolonie
Curasao C. L. Bercks vergunning verleend
tot het aannemen van het ordeteeken der
vierde klasse van het Borstbeeld van den
Bevrijder, hem door den President der Ver-
eeuigde Staten van Venezuela geschonken.
Door mevrouw W. 11. baronnesse Van
Reede vau Oudshoorn weduwe van den lieer
uur. Hendrik Jochems, onlangs te Wassenaar
overleden, is aan de diaconesse-inrichtiDg te
's Hage gelegateerd de som van/8000, vrij
van successierechten.
Een schoonvader te Alfen had na
den dood zijner getrouwde dochter het 1 ja
rig ktnd dat zij naliet, tot zich genomen,
louter uit goeden wil, gelijk Ier teiecbtzit-
ting van de Haagsche rechtbank bleek, eu
weigerde eenige malen het aan deu vader
in wiens handen hij het kind siecht verzorgd
dacht af te geven.
Het O. M. zou zeer veel consideratie
met den bekl. gebruikenen vorderde wegens
het onttrekken van een minderjarig kind
aan het wettig gezag van den valer, 14
dagen gevangenisstraf.
Uitspraak over 8 dagen.
Een deze week te 's Gravenhage gehou
den bazaar ten behoeve van de gestichten
voor lijders aan vallende ziekte te Haarlem
en Heemstede heeft, naar het D. Z. II.
en 's Gr: mededeelt, f 7600 opgebracht.
Uit Rotterdam schrijft men aan het
D. v. Z. U. en 's Gr. Zondagavond maakte
een vreemdeling een waudeliug door de stal,
en had 100 centeu in den zak. Op weg gaf
hij aan elk die hem een doosje licifers te koop
presenteerde een cent, eu had bij terugkomst
in ziju hotel nog 9 centen over. Onder hen
die een cent kregen, waren 2 mannen eu 14
vrouwen die een kind op den arm hadden,
en voorts eeltige kinderen uaar zijne schatting
beneden de 1 'J jaren oud.
De Vereenigiug „Musis Sacrum" ie
Dordrecht heeft uenoemd tot directeur der
afdeeling „vocale en instrumentale toonkunst"
den heer Carel Bouman, kapelmeester bij het
Eon. Dordrechtsch Fanfarekorps.
Door het vertrek van den heer C. Van der
Linden, naar Amsterdam was genoemde be
trekking opengevallen.
Naar de Amst. Cl. uit betrouwbare
bron verneemt, beslaat het plan om eene
maatschappij op te richten tol exploitatie
van het Paleis voor Volksvlijt. Aan liet
hoofd van die maatschappij zou komen te
staau de heer Ton Sr., directeur der centrale
markten te Dusseldorf. Het Paleis vuor
Volksvlijt zou alsdan tot eene groote hal
ingericht worden, waar bloemen, planten,
groenten, vleesch, visch enz. zouden te koop
aangeboden worden. Er ziju reeds onder
handelingen aangeknoopt met de aandeel
houders vau het Paleis voor Volksvlijt,
waarvau de meerderheid zich bereid ver
klaard heeft, zoodat de onderhandeliugen
spoedig tot een goed einde zullen gebracht
worden, terwijl men zich met een adres tot
de bevoegde autoriteiten zal wenden, ten
einde een subsidie te ontvangen, daar, zoo
het plan gelukt, de reeds lang beloofde en
verwachte groentenmarkt van gemeentewege
niet opgericht zou behoeven te worden.
Te Utrecht heeft hedennacht in de
kazerne der genietroepen een moord plaats
gehad waarvan de geniesoldaat S. het slacht
offer en de korporaal F. de vermoedelijke
dader is geweest.
Eenige fabrikanten te Utrecht hebben
nu eu dau de aardigheid te adverteeren, op
een vreemdsoortige wijze die betrekkelijk
goedkoop is, doch weinig bijval vindt. Van
den bovensten omloop van deu Domtoren
werpen ztj honderden strooibiljetten. Voort
gestuwd door den wind, fladderen de biljetten
als vogels in de lucht,-altijd een en dezelfde
richting uit, en komeu gewoonlijk daar te
land, waar zij weinig waarde hebben voor
belanghebbenden, zooals op singels eu in plant
soen, waar men ze als ware het gezaaid vindt
liggen.
Gisterenmiddag werd het schip, bevaren
door schipper Hollander, met een sleepboot
naar Arnhem gesleept. Bij het passeeren
van de gemeente Doorwerth viel het 6 jarig
zoontje van den schipper bij ongeluk over
boord, en verdween al dadelijk iu de diepte,
zoodat het kiud verdionk. Het lijkje is
nog niet opgevischt.
Uit een der Friesche gemeenten ver
dween voor eenige jaren een man, zonder
iemand iets van zijn voornemen te zeggen,
en vertrok naar Amerika, achterlatende veel
schuldeischers, die het hun toekomende maar
afschreven. Dezer dagen verscheen onze land
verhuizer eenskbps weer in ziju dorp, en be
taalde daar voor een goed deel zijn schulden.
Thans is hij weer naar de nieuwe wereld,
zooals hij zeide, om het restje van ziju
schulden te verdteneu eu dan af te betalen.
De Gruuingsche politie is zoo geluk
kig geweest een bende jeugdige zakkenrollers
te vatten, die het vooral op de beursjes der
boerinnen die op de weekmarkt kwamen,
voorzien hadden. De oudste der booswichten
is 14 jaar. Zij hadden verschillende berg
plaatsen in den grond, waar zij de gestolen
voorwerpaH. wegmoffelden.
Doopte „Carnaval-commissie" te Breda
is tot de verschillende vereenigingen te dier
stede het verzoek gericht, om deel te nemen
aan deu grooteu gecostumeerden optocht, wel
ken de commissie zich voorstelt, bij voldoenden
steun, op Maandag 4 Maart te houden.
Men schrijft aan de R. Cl. uit Eind
hoven:
Naar wij uit goede bron vernemen, heeft
de Ktezersvereenigiiig „Nocrd-Brabant" voor
de caudidatuur van het lidmaatschap der
tweede kamer het oog gevestigd op iemaud
in Holland. Daartegen gsan reeds nu vele
stemmen op, vau lieden die meenen, dat de
provincie Noord-Brabant beter deed met
iemand uit haar midden af te vaardigen om
de belangen van het district en der provincie
te vertegenwoordigen.
Men schrijft aan ie Tijd ui' Vaals:
Er is hier druk sprake van de oprichting
van een badhotel met aanverwante speelzalen,
welke door den kapitein Jovès in den nabu-
rigen vrijstaat Moresnet zouden worden ge
bouwd.
Naar men zegt, zullen de spelen Trente,
Quaraule, eu voornamelijk de Roulette, die
Spa tot het rendez-vous der speelooblesse
maakten, daar weder iu zwang kouieu.
Wij gelooven echter dat De duitsche en de
Belgische Regeering tegen het plan van kapi-
leiu Jovès in verzet zullen komen.
PEB TELEGRAAF.
PRETORIA, 8 Febr. De Transvaalsche
regeering maakt liet wetsontwerp openbaar
tot instelling van een volksraad, bestaande
uit twee kamers. De leden van den tegen-
woordigen raad worden leden der eerste ka
mer. De leden van bei-Ie kamers moeten
Protestant en twee jaren als grondbezitters
iu de republiek gevestigd zijn.
NEW YORK, 8 Febr. Het wetsontwerp
betreffende de oprichting eener maatschappij
tot het graven van het Nicaraguakanaal is
door het huis van afgevaardigd' n en den
senaat goedgekeurd.
BEL6IK.
Omtrent de wijze, waarop het ODgeluk
bij Groeuendaal heeft plaats gehadheeft
een ingenieur een vrij uitvoerig verslag ge
geven. Het komt in hoofzaak neer op liet
bekende feit, dat de locomotief van den trein
ontspoorde, ongeveer 50 meier véór de via
duct, die dwars boven den spoorweg liep, en
zoodoende tegen den linkerpijler botste. Deze
werd geheel vernield en de brug, die toen
slechts op ééH pijler steuude, brak midden
door. Terwijl de rechterhelft zitten bleef,
viel het linkergedeelte in ziju geheel op deu
trein. Dat dit deel der brug ééne massa
bleef, bewijst, dat aan de constructie niets
outbrak.
A' fci L, A A 3».
Zooals men weet, verzette de Iersche
afgevaardigde O'Brien zich ook ditmaal bij
zijne gevangenzetting weder hevig tegen de
pogingen out hem de gevangeniskleeding
aan te trekken. Men heeft hem thans ver
gund gedurende zijn straftijd te Clonmel
zijn eigen kleederen te dragen eu zich in
de ziekeuafdeeling der gevangenis op te
houden, waar hij beter voedsel ontvangt.
I» UlTSCHnaa
Bij de behandeling der staatsbegrooting
in den rijksdag kwam gisteren ter sprake
het voorstel van deu heer Mirbach, om de
regeeringeu uit te noodigen tot gemeen
schappelijk handelen met Engeland, indien
deze mogendheid het initiatief mocht nemeD
tot invoering van den zilveren standaard.
De minister van financiën verklaarde, dit
de gevoelens verschillen ten opzichte van de
vraag, of Duitschland juist deed toeD het
den gouden standaard aannam. Te recht
hebben de verschillende regeeringen steeds
eene afwachtende houding aangenomen, en
de toestand van het muntwezen in Duitsch
land geeft geen aanleiding dit standpunt te
v.-rlaten. Een gemeenschappelijk optreden
met andere mogendheden is slechts das
mogelijk, wanneer hare maatregelen voldoende
zekerheid bieden, dat zij het bij haar geldendt
stelsel zullen verlaten. Eerst wanneer daa'
omtrent een besluit zal zijn genomen, kaï
de weg worden vastgesteld, welke zal wordei
ingeslagen.
De heer Vou Bennigsen was tegen hel
voorstel, dat hij zelfs beschouwde als eene
bemoeiing met de inwendige aangelegenheden
van Engeland.
De heer Kardorff had van den minister
een meer afdoend antwoord verwacht, doch
trok onder de bestaande omstandigheden het
ook door hem geteekende voorstel iu.
tó OS T K A «IJ H.
De Oostenrijksche Kroonprins,
De koning van België is van Weenen
vertrokken en naar Brussel teruggekeerd.
De koningin eu de kroonprinses-weduwe
zullen Zaterdag Weenen verlaten. De
laatste zal echter over eenige weken naai
Weenen terngkeeren.
Het getal kransen, kruisen en ruiken
bloemen dat aan bet stoffelijk overschot van
den kroonprins vereerd is, bedraagt 835.
Gister-avond zijn zij allen naar de Capucij-
nerkerk overgebracht.
De metalen lijkkist waarmede de houten,
die het stoffelijk overschot vau kroonprim
Rudolf bevat, moet worden omkleed, is noj
niet gereed. Zoodra zij is afgewerkt en haar in
houd heeft ontvangen, zal zij waarschijnlijk
in deu rechter nis worden geplaatst, recht
voor de lijkkist, waarin de stoffelijke over
blijfselen van den ongelukkigen keizer Mali'
miliaan van Oostenrijk rusten.
