A
XIKIJWS- KX ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
liet e <011 ra ii verschijnt dadelijks, behalve op Kon- en Feestdagen.
A80HNEMEIÏT
Donderdag 29 November 1888, N9. 282.
ADVERTENTIE»:
Bureel: Seheepmukerssteeg fc.
Uitgevers: Gebroeders Muré.
S t a il s- B e r i c li t e o
Onschuldig Veroordeeld.
Voot Leiden, per A maanden 1.25.
Franco door liet geheele rijk, per *5 maanden 1.60.
Prijs per Nummer 10 (Ynf.
202. JnnrK«iif{.
Van 16 regels0.00.
Elke regel meer0.15.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen, a contant, zonder rabat, per regel 0.10.
Aan tie geabonneerden op de llan-
ileliiiKeii en Ingekomen Stukken van
den Gemeenteraad is verzonden het
ZittingHVerslaK vn" Zaterdag 10
November ISSS.
Aan de geabonneerd»'» op de Han
delingen en Ingekomen Stukken van
den Gemeenteraad zijn de non. 234
244 der Ingekomen Stukken ver
zonden.
INKOMSTEN BEL AST1XO.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van LEIDEN brengen in herinnering
dat op 30 November e. k. de zevende termijn ia
vervallen van den aanslag op het Kohier,
dienst 1888, zoodat vóór of op dien dag
minstens teven achtete gedeelten van dengehee-
len aanslag moeten zijn voldaan.
Zij noodigen daarom belanghebbenden uit,
omter voorkoming ra» vervolgingtkosten
tot de betaling van hel verschuldigde ten kan
tore van den Gemeente-Ontvanger over te
gaan
Burgemeester eu Wethouders voornoemd
DE KANTER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leidin, den 28 November 1888.
L.EIUKX, 28 Xovcinber.
Dr. D. De Loos op „Nijverheid."
In het Nutsgebouw alhier vergaderde
gisteravond bet departement Leideu der
Maatschappij ter bevordering van Nijverheid.
De secretaris, de heer W. E. Verhef van
Wijk, las de notulen der vorige vergadering,
na de opening door den voorzitter, den heer
A. L. De Sturler, waarna deze heer kennis
gaf van het verblijdend feit dat een 1 Stal
leden tot het deparlemeol zijn toegetreden.
Daarna deed de secretaris voorlezing van
de circulaire, waarvan we in hoofdzaak den
inhoud reeds hebben meêgedeeld, omtrent
de voorgestelde tentoonstelling, welke cir-
culaire aan ruim 80 iudustrieeleu alhier is
toegezonden.
De heer P. T. C. Driessen vraagt of reeds
eenige zekerheid bestaat omtrent het wel-
FEUILLETON.
VRIJ VERTAALD UIT HET ENGELSCH,
VAN
W. W. 8.
134).
Danton Moultrie heeft goed voor zich
zelf gezorgd," merkle hij spottend op.
Het gelaat van Constance bleef onbewegelijk
als steen. Zij antwoordde rustig: ,Dat
vind ik ook."
Constance, ik heb u iets anders te
vertellen," zei de kolonel eu van onder
zijne vergrijsde wenkbrauwen zagen zijne
oogen haar somber aan. (Het onheil, dat
zij voor uageuoeg vier jaren heeft bewerkt,
heeft droeviger gevolgen gehad, dan gij u
hadt kunnen voorstellen. Ik heb van mor
genvóór ik Boston verlieteen onderhoud
met Ellen gehad."
#'t Verwondert mij niets. Ik was wel
zeker, dat gij uw afgod dadelijk moest gaan
aanbidden en dadelijk met al mijn schuld
bekend maken."
,En waar denkt ge wel, dat ik het
slagen der voorgenomen tentoonstellinghij
meent dat de ingenomenheid bij de indns-
trieelen alhier met de zaak niet groot is.
De voorzitter antwoordt dat daarvan nog
weinig kan worden gezegd, doch dat zeer
zeker velen zullen toetreden als aan de
zaak een begin van uitvoering zal zijn
gegeven.
Hierna gaf de voorzitter het woord aan
den heer J. Van liuyven, om verslag uil
te brengen over de algemeene vergadering
der maatschappij in 1 Juli en de volgende
dagen Ie 's Gravenhage gehouden. Voor
het uitgebreid en doorwerkt verslag werd
den rapporteur door een luid applaus dank
gebracht.
Nu verkreeg de heer D. De Loos, direc
teur der hoogere burgerschool voor jongens
alhier, het woord om de aangekondigde ver
handeling te houden »over het tiu". Spreker
zou de scheikundige quaestie van de zaak
buiten bespreking laten om alleen het belang
aan te toouen van de ontginningen der tin
mijnen in Iiidië. Er is eigenlijk slechts
óón soort van tiuerst en wel de verbinding
van tin met zuurstof. Op Bangha en Bil
liton wordt in hoofdzaak de tiuontguming
gedreven, op 't eerste eiland door het r.jk
op het tweede door de Billitonmaatschappij.
Van 1710 dagteekent de ontginning van
het tiustroomerls. Reeds in 1725 werden
voor de outginning Chineezen te hulp ge
roepen en in 1750 bedroeg de opbrengst
reeds 66000 pikols. Later is die opbrengst
weêr belangrijk gedaald totdat ze in 1856
100.656 pikols bedroeg. Van 1821—86
is opgebracht 4.101.900 pikols. Sedert
1851 is die zaak meer vau de wetenschap,
pelijke zijde aangepakt gewordeu. De be
werking geschiedt uitsluitend door Chineezen,
die lot gezelschappen vereenigd zijn, alles
beheerd door administrateurs en onderad-
ininislrateurs. Iii 1886 waren 91 mijnen
op Bangha met 5224 werklieden. Door
ons gouvernement waaraau alle tin moet
worden geleverd wordt per pikol 16jj golden
betaald -j- 14 gulden onkosten maakt 30
gulden terwijl de tin aan de markt met 75
h 80 gulden per pikol wordt betaald.
Baugka heeft eenc bevolking vau 74.714
zielen eu onder ben slechts ruim 200 Euro
peanen en daarmeê gelijk gcsteldeu. Na de
ïuvoeriug in 1883 van machines in een der
districten van Bangka is de productie daar
met 60 °/0 vermeerderd en de productie-
koste met bijua 3 gulden per pikol ver
minderd. De tinerts wordt met kool ge
gloeid de tiustroomerls is gewoonlijk bijna
zuiver door de aanhoudende verbrokkeling
en spoeling.
Vóór 1880 werd door de ingenieurs zoo
goed als geen invloed uitgeoefend op de
exploitatie; de administrateurs hadden het
roer dienaangaande in handen. Na 1884
zijn ingrijpende maatregelen genomen om
administratie en exploitatie volkomen van
elkahr te scheideu. Bangka levert jaarlijks
aan ons gouvernement 3.264.000 gulden
winst van de tinontgiuuing.
Toen Billitou in 1812 aan Engeland werd
toegewezen was het een schrikverwekkend
rooversnest. In 1821 werd Billiton door
Nederland in bezit genomen en langzamer
hand trad een toestand van rust op Billiton
in. Toen kon ook daar aan de exploitatie
van tinmijnen worden gedacht. In 1852
werd, na een voorloopig onderzoek door den
ingenieur De Groot, de concessie tol ont
ginning aan belanghebbenden verleend. Tot
1886 bedroeg de geheele opbrengst op Bil
liton 1.339.812 pikols. Over de gesch.edenis
der verschillende concessies werd door spre
ker een en ander in het breede besproken.
De directe voordeden voor ons land zijn
te vinden in de f561.900 b. v. het laatste
jaar aan allerlei rechten door de maatschappij
aan onze regeeriug betaald. De indirecte
voordeden zijn het aanleggen van bruggen
en wegen op het nog woeste eiland en het
beschaven o. a. der kustbewoners die te voreu
vau roof leefden. Het aantal inwoners be
draagt 35.174 waaronder 95 Europeanen.
De inlandsche bevolking is itt tien laalsleu
tijd ongeveer verdubbeld.
Ook in audere werelddeelen wordt of werd
tin gevonden, zoo in Engeland, Spanje, enz,
doch minder zuiver dan uil onze koloniën.
In Amerika wordt veel tin gevoudeu in
Bolivia en Peru.
De voorzitter vraagt of iemand nog iets
omtrent het gehoorde heeft te vragen. De
heer Van Kneuen vraagt wat er met al dat
tin gebeurt, waarop de heer De Loos ant
woordt dat voor het vertinnen van ijzer en
koper, voor kanonnen, standbeelden, enz. tin
itt groote hoeveelheden wordt gebruikt en
dat die grondstof afslijt. Bovendien wordt
eene groote hoeveelheid tinzouten verbruikt
in fabrieken als die van de heeren Driessen,
katoendrukkers alhier. De heer De Sturler
vraagt of er verschil bestaat in de kosten
van exploitatie door den staat (op Bangka)
en van particulieren (op Billiton). De spreker
van dezen avond antwoordt dat die onkosten
voor beiden ongeveer gelijk staan en wel
ongeveer 30 gulden per pikol.
De heer Pelix Driessen vraagt of er ook
in Afrika reeds tinbronnen zijn gevonden,
hetgeen door den heer De Loos in ontken-
nenden zin wordt beantwoord.
Daar niemand meer het woord verlangt
over het onderwerp van dezen avond meent
de voorzitter in den geest der vergadering
te handelen door den spreker hartelijk dank
te zeggen voor de uitvoerige uiteenzetting
van het onderwerp. Hij heeft tot zijne
vreugde gezien dat ook op commercieel ge
bied de heer De Loos deze vereeoiging van
nut kan zijn en hij hoopt dat de leden nog
vele malen van die kennis van dien spreker
nut zullen kunnen trekken, (applaus).
De heer C. J. Leembruggen nam het
woord om het bestuur van het departement
dat het initiatief had genomen tot het maken
van het uitstapje naar de Nederlandsohe
gist- en spiritusfabriek te Delft, een uitstapje
dat zoo tot tevredenheid der leden aanlei
ding heeft gegeven; spreker hoopte dat nog
vaak.gelegenheid tot zulk een uitstapje voor
het departement zou worden geboden. Daar
niets meer aan de orde is sluit de voorzitter
de vergadering.
Hedenochtend vroeg viel aan de Oude
Vest alhier eene vrouw bij 't goed spoelen
te water. Een voorbijganger haalde haar
met eenige moeite op 't droge zonder dat
zij door 't ongeval bizonder letsel had be
komen.
lil /.IKK, LKUUH K\ MUSST.
Ilolluian-Concert.
De heer Joseph Hollman, solo-violoncellist
van Z. M. den koning, gaf gisteravond in
de Stadsgehoorzaal een concert met medewer
king van mej. Anna Witsen, sopraan, en
de beeren Julius Röntgen, piano, en Joseph
Cramer, viool. Een weinig talrijk publiek
arme kind heb gevonden? In het huis van
Gerald Portes. En dat was nog niet genoeg
maar ook als zijne verloofde."
Hoe koelbloedig Constsnce ook was,
dit nieuws bracht haar toch een weinig
in vuor.
yBij Gerald Fortes? Mel hem verloofd?
Neen, maai dat is werkelijk unique 1
Waarschijulijk heeft zij, niet wetende wat
zij uitvoerde, zelf die verloving in de hand
gewerkt, 'k Vind het onbetaalbaar!"
Coustance barstte los in een hartelijken
schaterlach.
,Ik wil toch hopen, dat gij die schitte
rende partij niet met uwe praatjes bena
deeld hebt? Ha zoo, daarom was zij dus
gepasseerden avond met dien man in den
schouwburg!"
Constancebezit gij dau in het geheel
geeu hart, geen geweten?"
rBedaar toch! Ge verlaugt waarschijn
lijk van mij te wetenof ik niet een innig
berouw gevoel over de moeielijkhedendie
Ellen door mijn toedoen heeft ondervonden?
Volstrekt niet. Wat ik baar beb aange
daan komt nog in geene vergelijking met
hetgeen zij aan mij heeft verdiend. Weet
gij waarover ik berouw heb? Dat ik u
alles eerlijk beb opgebiecht. Dat spijt me,
en ik had het ook zet-r zeker niet gedaan,
zoo ik niet had voorzien, dat gij het anders
uit haren mond hadt vernomen. Het liefst
waie het mij geweestzoo dat schepsel geheel
eu al vernietigd was."
rDat het niet gebeurd is, heeft men
w aarlijk niet aan u te dankenantwoordde
de kolonel.
In weinige woorden deelde hij nu Ellen's
wedervaren mede, terwijl Coustance rustig
bleef zilten eten. Toen hij met zijn ver
haal geëindigd was, merkte zij op: rDie
Elleu Harmon schijnt voor avonturierster in
de wieg gelegd 1 Gerald Portes haar brui
degom 1 't Is prachtig 1 Hij kan nu met
haar trouwen en meteen alles weder goed
oiakcu. Zoo komt zij zonder hindernissen
weder aan haar eigen fortuin! 't Verwon
dert me, dat gij daaraan niet schijnt ge
dacht te hebben. Wies echter hiervan
verzekerd, dat zij niet in dit huis kan
terugkomen. Ik wil geeu uur lang met
haar ouder hetzelfde dak doorbrengen. Zooals
ik haar haatie toen zij dit huis verliet, zoo
haat ik baar nu nog.
Het ia alleen te bejammeren, dat ik haar
niet voor altijd uit uwe oogen heb kunnen
verbannen. En wat wilt gij nu met haar
beginnen? Haar weder in genade aan
nemen, haar met opene armen ontvangen,
weder haar pleegvader worden en eeu nieuw
testament maken in denzelfden geest als het
testament, dat gij vernietigd hebt bij de
ontdekking dat zij met den bruidegom vin
een ander ontvlucht was? Geloof toch
niet, dat ik in ons huwelijksleven met
blindheid geslagen was. Ik weet, dat gij
al dien tijd over dat meisje hebt getreurd,
dat gij naar haar hebt verlangd, en dat
zelfs in de eerste dagen van onze ver
bintenis in onze heerlijke wittebroods
weken! Men zou bijna gssn denken aan de
zwakheden vbd een oud man."
De blikdien de oude man haar toe
wierp, deed zelfs Constance een oogenblik
verbleeken.
r't Is waar," zeide de kolonel Dufart,
«dat ik het gemis van Ellen heb betreurd.
Zij is en was mij altijd onuitsprekelijk dier
baar, ik was krankzinnig, toen ik voor
eene korte poos slechts, door uwe rede
neeringen, haar uit mijn bart heb kunnen
verbannen. Ja, 't ia mijn plan haar tegen
dien Gerald Fortes, tegen ieder die baar
vijandig is, te beschermen. Kau zij hier
geen te huis vinden, dsn zal ik haareldeis
onder dak brengen."
(Wordt vervolgd.)
