moz mm msz mz mm mj
en zedelijkheid des onderwijzers; het een
en ander door de wet te regelen.
liet openbaar onderwijs is een voorwerp
van de aanhoudende zorg der regeering; de
inrichting daarvan wordt door de wet gere-
geld.
De wet bepaalt, of en in hoever aan bij
zondere scholen onderstand uit openbare
kassen kan worden verleend.
In of voor elke gemeente behoort het lager
schoolonderwijs te voldoen aan de behoefte
der bevolking. Voor zooveel daarin niet op
andere wijze ia voorzien, geschiedt dit van
overheidswege in openbare scholen, voor 011-
verinogenden kosteloos, voor anderen tegen
betaling van een billijk schoolgeld.
De openbare scholen zijn toegankelijk
voor leerlingen zonder onderscheid van gods
dienstige gezindheid.
De Koning doet van den staat der hooge-,
middelbare en lagere scholen jaarlijks een
uitvoerig verslag aan de Staten-Generaal
geven."
De Sic. van 6 dezer bevat het ver
slag der commissie, in 1885 belast met het
afnemen der examens van hen, die akten
van bekwaamheid verlangden voor middel
baar onderwijs in Nederlandsche taal en let
terkunde, geschiedenis, aardrijkskunde, staats-
en handelswetenschappen en schoonschrijven.
Met het stoomschip Noordbraband zal
op 10 April aanstaande, te 2 J uur 's avonds,
eeue brievenmaal worden verzonden uit Rot
terdam naar Padaug en Batavia.
Men verwacht, dat ons prinsesje hare
koninklijke ouders ditmaal op hun gewoon
bezoek aan de hoofdstad zal vergezellen.
Het is nog niet zeker, maar er worden
alvast ten paleize op den Dam toebereidse
len gemaakt voor hare ontvangst. Ubl
De internationale conferentie over den
drankverkoop op zee zal in de eerste helft
van Juni te 's IJ age bijeenkomen. Tot ge
delegeerden van Nederland zijn benoemd:
mr. E. N. Rahusen, voorzitter van het col
lege voor de zeevisscherijenprof. Buys,
secretaris van dat college, en mr. Verkerk
Pittorius, hoofddirecteur der directe belas
tingen te 's Hage.
Nader onderzoek omtrent de aanva
ring der Java toont aan, dat de schade
aanzienlijker is dan men eerst meende. Het
scheelde weinig of de Java was gezonken.
De schade wordt geraamd op f 12000,
Gisterenmorgen is op 52-jarigen ouder
dom overleden, de heer C. D. Vreede,
sedert 1870 burgemeester der gemeente
Vrijenban, van 1877 tot 1881 hoofdinge
land en van toen af dijkgraaf van Delfland.
Een zware brand heeft het dorp Berg-
Ambacht geteisterd. Zondagmiddag te 12
uren brak hij uit in de schuur van K.
Oskam. Achtereenvolgens werden 8 woon
huizen met schuren, enz. door de vlammen
aangetastwaaronder 2 groote gebouwen aan
de overzijde der straat. Onder de verbrande
gebouwen behoort ook het postkantoor.
Slecht» weinig kon gered worden, daar de
zuidwestelijke wind de vlammen aanwakkerde
en nagenoeg al dc huizen met riet gedekt
waren.
Op verre na niet alle huizen en inboedels
waren tegen brandschade verzekerd, som
mige waren zeer laag verzekerd. 15 huisge
zinnen zijn zonder huisdak.
De brandweer, bijgestaan door die van
Ammerstol, kweet zich dapper van hare taak.
Slechts met veel inspanning heeft men den
verderen voortgang kunnen stuiten.
Naar de Tijd verneemt, is sedert on
geveer 8 dagen van den beurtschipper van
Meppel naar Amsterdam niets vernomen.
Men vermoedt, dat de schuit is gezonken
en de schipper met zijne vrouw en zes kin
deren omgekomen zijn.
Ter voorziening in de lessendie aan
den met 1 Mei a. s. aftredenden rector van
het gymnasium te Amersfoort zijn opgedra
gen, voor den tijd, die dan nog moet ver-
loopen tot het einde van den cursus, is tot
tijdelijk leeraar aan het gymnasium benoemd
dr. C. H. Kindermanndoctor in de klas
sieke letterkunde, thans tijdelijk leeraar aan
het gymnasium te 's Hertogenbosch.
De werkstaking te Enschedé.
Uit Enschedé meldt men aan het Ubl.
Gisterenmorgen tegen 7 uur waren ruim
tweehonderd werkstakers der fabriek van de
heeren J. F. Scholten en Zonen voor deze
inrichting verzameld en was nagenoeg gelijk
getal arbeiders als Zaterdag weer aan het
werk gegaan. Twee sociaal-democratische
raddraaiers bewogen zich onder de menigte
en spoorden haar aan niet toe te geven.
Toen het uur sloeg, waarop gewoonlijk het
werk in de fabriek begint, kwamen vier
mannen de patroons nogmaals spreken en
zeiden hun, dat de werkstakers Zaterdag
aan het werk hadden willen gaan, indiende
heeren Scholten maar 1 cent, d.i. ongeveer
38 pCt. van de loonsverlaging, wilden toe
geven maar dat zij daarmede thans niet
meer genoegen namen en eerst dan aan het
werk zouden gaan, als de heeren 50 pCt.
der loonsverlaging toegaven. De heeren
Scholten konden dezen eisch niet inwilligen.
Hun antwoord was, dat zij nu evenmin als
ooit zouden toegeven, er op wijzende, dat
de firma veel had verloren en nog verliest
op het exportwerk. Wilde men het werk
hervatten, dan kon dit tegen de vier weken
te voren aangekondigde verlaging geschieden,
waarvan niet zou worden afgeweken. Na
dit stellige antwoord ontvangen te hebben,
deden de vier afgevaardigden buiten verslag
aan de menigte en spoorden haar aan het
werk niet te hervatten. Immers zij, die nog
boerenarbeid hadden, konden daarvan leven
en de anderen, die volkomen broodeloos
zullen zijn, zouden ondersteund worden door
de giften, die ruim zouden vloeien (waar
schijnlijk rekent men op onderstand van
socialistische zijde.)
Men stelde eene organisatie voor om een
en ander te regelen. De werkliedeu ziju aan
de fabriek in ploegen verdeeld en nu moesten
de ploegbazen meestal de oudsten zich
onledig houden met het ontvangen dier gif
ten en deze uitdeelen aan degenen, die er
het meest behoefte aan hadden; er was al
reeds iets ontvangen.
Inderdaad was de opbrengst der verga
dering van gisteren na aftrek der onkosten
ten voordeele der werkstakers, voor wie ook
eene geldinzameling werd gehouden. Naar
schatting werd echter ten hoogste een tien
gulden ontvangen.
Nadat deze regeling was voorgesteld, kwa
men nog twee vrouwen bij de heeren Schol
ten en wezen er op, dat zich velen onder
de werkstakers bevinden, die, uit vrees voor
de belhamels, het werk niet durven hervat
ten. Zij voor zich waren van de spoelzaal
en wilden het werk wel opnieuw ter hand
nemen, indien de patroons haar wilden ver
zekeren, dat ze morgen ander werk zouden
krijgen; want als er niet wordt geweven
heeft men in een dag voor langen tijd op
gewonden garen genoeg. De heeren Scholten
zeide haar, dat zij beginnen moesten het
werk, zonder eenige voorwaarden te stellen,
te hervatten. Dan konden zij zien wat ge
daan werd; te meer toch daar de helft der
arbeidsters van de spoelzaaleene goede twin
tig, aan het werk zijn gebleven. De vrouwen
verwijderden zich toen en sloten zich bij de
menigte aan, die, na gedurende eenigen tijd
in de nabijheid der fabriek te zijn gebleven
rustig uiteenging, om tegen elf uur het
achterstallige loon te komen ontvangen.
jDe uitbetaling van het loon aan de
werkstakers liep kalm af. Wat verder zal
geschieden is onzeker, want deels is de
menigte vrij bedaarddeels bestaat zij uit
kwaadwilligen die over alle fabrieken ver
spreid zijn, en daar het vuurtje trachten
aan te blazen.
ff Zoo ziju in de fabriek der heeren Van
Heek, waar ongeveer I3Ü0 lieden werk vin
den, tal van personen, die men maar half
vertrouwt; zij bewerken de goedgezinden
en als dezen een luisterend oor leeneu
organiseert men zich tot eene werkstaking
en heeft dan slechts de hand op te steken
om allen hun werk te doen eindigen. Zoo
is de werkstaking bij de heeren Scholten
en Zonen begonnen. De vrouwen, die met
den arbeid voortgingenwerden van de
weefgetouwen afgesleurd. Velen harer gin
gen dan ook niet anders dan schoorvoetend
en met betraande oogen tot de werkstaking
over. Nog heden bij de uitbetaling zag ik
vele vrouwen, die met haar loon, waarop
zij nu reeds twee dagen te kort kwamen,
schreiend vertrokken. Zij durven echter
niet aan het werk te gaan uit vrees voor
de anderen.
t,Kwaadwilligen zijn hier, zooals gezegd,
in overvloed maar uit viees voor de gewa
pende macht bepalen zij zich tot lijdelijk
verzet.
ff De Krim met Sebastopol, twee wijken
die geheel bevolkt zijn door fabrieksarbei
ders, zijn 's avond» vrij »terk in beroering,
al is Zondagavond kèlm voorbijgegaan.
//Zaterdagavond was het er alles behalve
rustig en smeet men uit donkere erven,
waarin de gewapende macht niet kon door
dringen met dakpannen en potscherven. Met
een daarvan maakte uw berichtgever kennis.
Al had dus geen ernstig verzet plaatstoch
bleek men onwillig te zijn om de huisdeuren
te sluiten en uiteen te gaan voor dit gelast
werd.
f,Wat er ook gebeure, burgemeester Van
der Zee is overtuigd den toestand volkomen
te beheerschen en het is ongetwijfeld aan
zijn krachtig optreden te danken, dat tot
dusverre de werkstaking geen ernstiger
karakter draagt.
0Men weet evenwel niet wat gebeuren
kan en het zou niemand verwonderen als
de werkstaking door een of andere oorzaak
plotseling een ernstiger karakter ging nemen.
Nog voortdurend moeten zij, die aan het
werk zijn gebleven, worden beschermd,
want nog gisteren-avond werden zij door
kwaadwillige werkstakers met moord en
doodslag bedreigd."
Nog meldt de Zulfscke Courant'.
De dag van gisteren (Maandag) is de
meest zorgwekkende, omdat het gisteren
morgen èu de vraag zal zijn of bij het aan
zetten der machines de arbeid hervat zal
worden èn hoe de arbeiders zich gedragen
zullen nadat zij hun loon hebben ontvangen.
Jaren geleden, nog op aandrang van wijlen
ds. Everts, is bepaald, dat de loonen op
Maandag in plaats van Zaterdagavond zullen
uitgekeerd worden. Enkele fabnkanttn doen
het zelfs Dinsdag morgen. Deze maatregel
vindt hierin zijn grond, dat er Dinsdagsin
Enschedé markt gehouden wordt. Toen in
vroeger tijd Zaterdagavonds de loonen werden
uitbetaald, was het geld Maandagavonds
dikwijls reeds op, zooiiat moeder de vrouw
Dinsdagmorgens in haar beurs niets meer
had, om op de markt inkoopen te doen.
Wat de quaestie der loonsverlaging betreft,
vergete men niet, dat in verhouding tot
andere fabrieksplaatsen in Twente en in
verhouding tot den slechten tijd de loonen
te Enschedé te hoog waren. Zelfs na de
verlaging staan zij in vele opzichten niet
beneden die van Manchester, wanneer men
ze berekent voor de weverijen per stuk en
voor de spinnerijen per pond. Over 't geheel
heerscht er onder de fabrieksarbeiders weinig
armoede, ondanks den langen barren winter,
nog minder zelfs dan een vorig jaar. Wat
meer zegt, het kleinbezit is in de laatste jaren
te Enschedé belangrijk toegenomen. Een on
langs gedane aanvraag, om bouwgrond voor
een 15U arbeiderswoningenbewees, dat een
groot gedeelte dier woningen door de arbeiders
uit eigen bespaarde penningen worden opge
richt. Daar zijn er natuurlijk wel, die Del
niet te best hebbenwat op eene arbeiders
bevolking van IUjUüO zielen wel niet anders
mogelijk is, maar aanleiding tot werkstaking
kan niet uit bestaande ellende voortvloeien
Zooeven vernemen we, dat het te Enschedé
ook lieden rustig is gebleven. De werk
staking heeft zicli evenwel uitgebreid tot de
fabriek van de firma Menko, zoodat op het
oogenblik op twee fabrieken niet gewerkt
wordt. De andere fabriek is, zoo als men
weet, die der firma J. F. Scholten Zoon.
Men schrijft aau de Z. Ct. uit Ootinar-
sura: De werkstaking, die hier verleden
week plaatsgreep, heeft niets te beteekenen.
Zij betreft slechts een fabriek vau zeer kleinen
omvang. Vond zij hare verklaring in een
zeer laag loon een beste wever, 20 cent
per stuk krijgende, kon niet meer dan een
rijksdaalder in de week verdienen toch
hebben de arbeiders spoedig hunne oppositie
opgegeven. Sommigen zijn teruggekeerd,
anderen hebben werk gevonden aau het
nieuwe kanaal Almeloo-Nordiiorn. Op den
langen duur zal de fabriek wellicht een an
dere bestemming krijgen, want valt de con
currentie met Engeland voor Enschedé al
zwaar, de Ootmarsumsche fabriek kan haar
door de ongunstige geisoleerde ligging, in
geenen deele het hoofd bieden.
In den afgeloopen nacht zijn te Maas
tricht op verschillende plaatsen de venster
ruiten ingeworpen. Drie der belhamels zijn
gearresteerd.
Zaterdag jl. is door een conducteur
van den spoorweg Luik-Maastricht aangifte
gedaan van het volgende voorval. De con
ducteur had in burgerkleeding, als zijnde
buiten actieveu dienst, plaats genomen in
een waggon 3de klasse in den trein, die te
4 ure van Maastricht vertrok. Tusschen
laatstgemelde stad en Gronsveld werd hem
door twee hem onbekende medereizigers om
geld gevraagd, en toen hij dit weigerde,
hadden zij eene revolver en een ponjaard te
voorschijn gehaald. Hij had hierop ijlings
het portier geopend en was uit den trein
gesprongen en naar Maastricht geloopen.
Een onmiddellijk ingesteld onderzoek heeft
tot geen gevolg geleid.
's blt iVEVIIlGE.
Door Z. M. zijn benoemd: tot burge
meester van Linne, J. H. Meuwissen; van
Luyksgestel, J. A. Verhoeven, secretaris
dier gemeente; tot president der arrondisse-
ments-rechtbauk te Dordrecht, mr. J. J. De
Reus, thans rechter in gemelde rechtbank;
tot ambtenaar van het openbaar ministerie
bij de kantongerechten in het arrondissement
Middelburg, voor de kantons Oostburg,
Terueuzen en Hulst, ter standplaats Middel
burg, jlir. mr. W. E. Th. M. Van der Does
de U ïllebois, advocaat en procureur te 's Gra-
venhage, tevens beëedigd klerk ter griffie
van de arr Jiid.-rechtbank aldaar; en tot no
taris te Fijnaart, VV A. C. Van der Colli',
candidaat-notaris te Druneu.
Door Z. M. is aau Theodor Posewitz,
geb. te iglo, in Hongarije, vergunning ver
leend de geneeskunst uit te oefenen op
Nederlandsche zeeschepen, met uitzondering
van oorlogsvaartuigen, onder voorwaarde,
dat hij de wettelijke bepalingen omtrent de
uitoefening der geneeskunst in Nederland
stiptelijk nakome.
Door Z. M. zijn bij het leger in Neder-
landsch-lndië benoemd tot off. v. gez 2de
kl.de voor dat leger opgeleide militaire
studenten (artsen) J. L. M. Raupp en C.
E. Fiedeldy, en is de off. v. gez. 2de kl.
bij het leger in Nederlandsch-Indië, H. J.
De Voogt, op zijn verzoek, eervol uit Zr.
Ms. militairen dienst ontslagen.
De minister van financien zal op 8
en die van marine op 9 dezer geen audiëntie
verleenen.
Er is sprake van eene verplaatsing
van mgr. Spolverini Apostolisch Minister,
te 's Hage, naar Brussel.
Zaterdagmiddag omstreeks 3 uur derail
leerde de locomotief van de IJselstoomtram
op de lijn Den HaagVoorburg, nabij den
Schenkweg. Persoonlijke ongelukken had
den niet plaats. Er werd eene vertraging
van 2 uren ondervonden.
Ter vervanging van den, op zijn ver
zoek eervol ontslagen directeur van het
Koninklijk Zoölogisch Botanisch Genoot
schap alhier, den heer J. C. J.VanOgten,
werd gisteren door het bestuur van dat ge
nootschap tot dien post benoemd de heer
Dr. A. C. Oudemans jz.conservator van
het zoölogisch museum te Utrecht.
BUITEN LANDSOHE BERICHTEN?
II JL O 1 K.
Te Brussel waren Zondag de troepen
in de kazernes geconsigneerd.
Uit Bergen meldt men dat op bevel van
gen. Van der Smissen, Defuisseaux en Fau-
viaux te Patnrages zijn gearresteerd.
Te VVetteren, nabij Genthad Zondag een
socialistische meeting plaats. Er waren door
de autoriteiten voorzorgsmaatregelen genomen.
De rust is niet verstoord.
In de steengroeven van Lessines en te
Maffles zijn werkstakingen uitgebroken.
Er zijn verscheidene personen gearresteerd,
verdacht van medeplichtigheid aan de plun
dering van het klooster Soleilmont.
De gevangenis te Charleroi is zoo vol
dat in cellen, bestemd voor éeu persoon,
zich 3 gevangenen bevinden.
Het gerechtshof te Charleroi heeft
gisteren verschillende personen veroordeeld,
beschuldigd van het verlaten der verblijf
plaats hun bij rechterlijk vonnis aangewezen;
voorts van bedelarij, alleen of in vereeniging
met anderen, onder bedreiging en afpersing
en eindelijk van aanranding op de vrijheid
van den arbeid. De straffen ioopen van drie
maanden tot 5 jaren gevangenis. De vol
gende zitting van het hof zal aanstaanden
Woensdag gehouden worden.
Op dit oogenblik bedraagt het aantal
werkstakers nog 10,000, doch overal heerscht
volkomen rust, en de meesten zullen heden
den arbeid hervatten.
ENGISLAND.
De heer Ashmead Bartlett vroeg in de
gisteren gehouden zitting van het lagerhuis
of Griekenland zich thans naar de raadge
vingen der mogendheden had gevoegd en
zich van Europeesche vredebreuk zou ont
houden. De heer J. Bryce, ondersecretaris
voor buitenl. zaken, antwoordde, dat de
Grieksche regeering de aanneming der be
doelde raadgevingen niet had aangekondigd
en het Engelsche kabinet geene berichten
had ontvangen, welke het in staat stelden
om het tweede deel der vraag te beant
woorden.
Gladstone is weder lijdende aan keel
aandoening.
Donderdag blijft bepaald als de dag
waarop Gladstone zijne wet voor Ierland
zal indienen. De oppositie rekent er op,
dat Gladstone spoedig daarna zal vallen.
FH AN KK1J H. j
In Decazeville blijft de toestand zeer
ernstig. Dagelijks geven de bijeeukomsten
door Basly, Duc-Quercy en Roche belegd,
aanleiding tot buitensporigheden, die tenslotte
lot ernstige ongeregeldheden moeten voeren.
Zondag zijn Duc-Quercy en Ernest Roche
gearresteerd. Zij zijn geboeid naar de ge
vangenis te Villefranche gevoerd.
S ft* A N «I ft£*
Men gelooft dat de ministerieele meer
derheid in de kamer van afgevaardigden
ongeveer 2/3 van het aantal leden zal uit
maken.
OVITICULAND.
Een officieele statistiek toont aan dat
er op dit oogenblik ongeveer twee millioen
Duitschers iu Noord-Amerika zijn, 395.000
in Rusland, ongeveer 100.000 in Zwitser
land en Oosteunjk-Hongarije, 82.000 in
Frankrijk en 40.000 in Engeland.
