IIII8 Si E
C OIIR AIL
1883.
DINSDAG 9 JANUARI
W°. 7.
STADS-B ERICH TEN.
Eene belangrijke Nedcrlandsclie uitvinding.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
De Courant verschijnt dagelijks', Zon- en Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel jaars f 1.50, franco p. p. f 2.
afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar voor 5 cents.
De prijs der Adverlentiën is van 14 regels f 1.iedere regel meer 25 cents.
Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden, op Donderdag 11 Januari
1883, des namiddags te twee uur.
1°. Benoeming van eene leerares in de gymnastiek aan de openbare scholen
voor lager en middelbaar onderwijs. (237)
2°. Idem van een lid der Commissie voor de bewaarscholen. (24o)
3'. Idem van twee leden der Commissie voor het Museum. (241)
4°. Verzoek van P. Fontein Jr. om een stoep te leagui. (280)
5°. Idem van N. J. Goedeljee om een trottoir te leggen. (280)
6". Idem van C. Van lloeken lot wegneming van een gedeelte berm aan
den lloogen Rijndijk en van een boom. (238)
7°. Idem van F. Dirksen om restitutie van betaald schoolgeld. (239)
8°. Voordracht lot hel instellen van eene rechtsvordering legen den voor-
maligen pachter van het Zijlhek en diens borgen. (243)
9». Verzoek van A. Van der Poel, om een sloep te leggen. (2)
10'. Idem van G. Rijk-Van der Heust om een brug te leggen. (2)
11». Voordracht betrekkelijk de verbouwing van het lokaal der Jongens
school 2,|f klasse op het Pieterskerkhof. (1)
12". Staal van af- en overschrijving op de begrooting, dienst 1882. (3)
Zooals wij reeds eenige dagen geleden hebben gemeld is doet' den heer
A. Zalm te Rotterdam, eene belangrijke uitvinding gedaan, welke belooft
van het grootste nut in de toekomst te zullen zijn, doordat zij voorziet in
een lang gezocht, maar tot heden niet gevonden voor werktuigen onont
beerlijk belang.
l)e vinding toch bestaat uil eene nieuwe mechanische <;-p- en neder- of
ook wel heen- en wcdcrgaan.le beweging, welke haar ontstaan te danken
heeft aan eene door stoomsirooming verkregen verschil in druk, onder en
boven eene zuiger en het weder ontstaan van evenwicht van die druk ten
gevolge van niet-stroomingwelke inrichting tevens dit ontzachelijk voordeel
leeft, dat zij wel sloom gebruikt, maar niet verbruikt.
Deze beweging is op verschilllendc wijzen nuttig toe te passen, daar men
op de bekende manier haar cvetteens in eene ronddraaiende kan overbrengen
en daarenboven levert zij het bewijs, dat de snelheid van stoomende sloom
evenredig is aan den tegenstand, die zij op haten weg ontmoet. Deze wet
dan ook was het die den heer Zalm op het denkbeeld bracht, om geholpen
door die mechanische beweging, een regulateur te vervaardigen die vooruit
onder alle mogeljjke omstandigheden de beweging van een stoomwerktuig
regelt.
liet groote nut. dat voor de industrie in het algemeen voortspruit uit de
toepassing dier nieuwe beweging behoeft bijna geen beloog.
Meuig fabriekant toch zal menigmalen het gebrek eener goede regeling
dier beweging in zijn nadeel hebben moeten ondervinden. liet is der
halve aan geen twijfel onderhevig of deze nieuwe regulateur, zal de tol nu
toe bestaan hebbendeindien deze de naam van regulateur kan waardig
genoemd worden, geheel en al verdringen, daar deze de vroegere in alle
mogelijke opzichten verre overtreft. Om slechts een enkel bewijs te leveren
van haar veel verhevener standpunt boven hare oudere zuster, is het genoeg
te melden, dat de uitvinding van den heer Zalm, juist het kwaad, het ge
vaar voorkomt, terwijl de reeds bestaande regulateur, steunende op de
middelpuntsvliedende kracht, het kwaad tot grondslag heeft.
Vooral voor schepen is deze nieuwe vinding van onschatbare waarde
daar deze natuurlijk hel meeste behoefte hadden aan een goede regulateur
en niettegenstaande deze noodzakelijkheid tot heden toe niets hadden, wat
hierin ook slechts eenigzins in kan voorzien, leder zeevarende weet welke
bezwaren er aan verbonden zijn om bijv. met holle zee tesloomen, hetgeen
buitendien dikwijls onmogelijk is, daar, door het steigeren van het vaar
tuig de voortstuwer (de schroef), telkens geheel of gedeeltelijk boven water
komt en dientengevolge de stoomwerktuigen geheel of gedeeltelijk onbelast
raken, terwijl de hoeveelheid van den naar de werktuigen vloeiende stoom
hetzcllde blijft en derhalve de aanleiding kan zijn, dat deze werktuigen veel
tneer omwentelingen maken dan vooraf bepaald is, waardoor het prachtigste
stoomschip in een enkel oogenblik in een niet te besturen wrak kan ver
anderen.
Zou niet het zinken van de stoomboot De Koning der Nederlanden" ver
oorzaakt kunnen zijn doordien de as en daardoor het achterschip tengevolge
van die onregelmatige beweging te veel geleden had Zijn niet de Friesland
en r.og vele andere stoomschepen op gevaarlijke plaatsen gestrand die zij
hadden kunnen vermijden, indien de krachtige werktuigen tegen wind en
I
stroom hadde kunnen inwerken in stede van door te hooge zee tot werke
loosheid te zijn gedoemd. Is eindelijk niet de monitor de 4dder vergaan
omdat door de holle zee men niet kon doorstoomen, op een oogenblik dal dit
dringend noodzakelijk was, en het roer daardoor geheel en al nutteloos werd
of is misschien toen men, door noodzakelijkheid hiertoe gedwongen, toch
stoomde, de machine tengevolge der ongelijkmatige beweging op een critiek
oogenblik defect gemaakt. Kan dit buiten het verliezen van zooveel men-
schei.levens ook dat iets geweest zijndat om 9 uren op den avond vatt
dien rampzaligen dag is gebeurd. (Zie rede van den heer Lieftinck, lid van
de tweede kamer, in de IV. R. C. van 11 December).
Nog veel meer voorbeelden zonden wij kunnen aanhalen, maar het is
voldoende deze treurige herinneringen te eindigen met de opgave van het
Bureau Veritas, welke beweert dat in de maand October alleen 15 stoom
schepen zijn vergaan.
Al strekt deze nieuwe uitvinding dan ook slechts tot vermindering ter
voorkoming van gevaar bij stoomschepen dan nog zoude hierdoor de mensch-
heid een ontzachelijkc dienst bewezen zijn.
Maar buitendien kan die nieuwe beweging op vele andere wijzen worden
toegepast cn van de ontwikkelde werkkracht op den vuurrooster eener
stoomketel meer voordeel worden getrokken dan tot heden het geval was.
Spoedig zullen alle belangstellende in de gelegenheid worden gesteld de
werking van een en ander en op terrein voor ieder toegankelijk, te zien,
daar de toestellen voor dit doel reeds worden vervaardigd in de fabriek van
den heer II. Raijtr te Rotterdam, welker fabriek voor dit doel zal worden
ingericht, aangezien de uilvinder daar speciaal zijne toestellen laat vervaar
digen en waarvoor een fabrieksmerk zal worden gedeponeerd.
In al'.p landen van Europa en ook in Amerika, alwaar industrieele eigen
dom wordt beschermd, is door den uitvinder reeds patent genomen. En
hoewel Nederland hiertoe nog niet behoort, zal zij toch immer met trotsch
mogen ntêrzien op deze vinding, het werk van een harer ingezetenen.
LEIDEN, 8 Januari.
Gisterenavond hadden zich in de Stadszaal de leden der tooncelvereeni-
ging Harmonie en een groot aantal genoodigden verecnigd, ter viering
van het twintigjarig bestaan dier vereeniging. Voor den aanvang der
voorstelling nam de voorzitter het woord en vvenschte bij deze gelegenheid
een blik Ie werpen op hetgeen gedaan was door het nu 20 jaren geworden
meisje. Met genoegen zag hij op den algeloopen tijdkring terughoeveel
lief en leed had zij moeten ondervinden en getrotseerd, en ook hoeveel was
door haar gedaan op het gebied der kunst om meermalen voor weldadige en
nuttige doeleinden werkzaam te zijn. Met dankbaarheid herdacht hij die
velen, welke zooveel feil hadden gehad voor den bloei der vereeniging,
waaronder zij die hunne talenten zoo dikwerf ten dienste der vereeniging
hadden aangewend, ook de damesdilettanten welke hun zoo krachtig ter
zijde stonden. Spreker eindigde zijne rede met een hartelijk welkom toe te
roepen aan allen hier tegenwoordig en hoopte, dat ook dezen avond zal
mogen worden geteld bij die velen, welke door de vereeniging reeds waren
geschonken, ünmiidelijk na deze toespraak werd eene feestcantate uitge
voerd, woorden van den heer P. Meeuwsen, eerelid der vereeniging, te
'silage, muziek van den heer J Van Berkel, lid van verdienste, alhier. De
uitvoering was netjes en wij gelooven een woord van lof niet te mogen ont
houden aan hem, die de muziek had geleverd voor die schoone woorden.
Daarna had de opvoering plaats van een tweetal tooneelstukjes «De Schoon
vader of de man van den blaauwen brief" en «Eene kleine vergissing" beide
stukjes liepen flink van stapel en ook nu weder werd het bewijs geleverd,
dat de vereeniging steeds voorwaarts gaat en ook raad weet den leden eenen
preltigen avond te bezorgen. Zonder in eenige détails te treden mogen wij
niet vergeten de dames een woord van lof toe Ie brengen voor hun prachtig
spel, en denken daarbij tevens aan hem, die de zoomoeielijkerol van Dwars
op meesterlijke wijze vervulde. Tegen het einde van hel voorstuk werden
de dames door een lid der vereeniging met een drietal bouquetten vereerd.
Dat deze handeling in den geest der leden viel, bewees een daverend applaus
en fanfares van de muziek. Ook met veel genoegen werd het besluit ver
nomenwaarbij de heer C. Sommer en mej. A. Grenlzitts, het lidmaatschap
van verdienste der vereeniging werd aangeboden. Voor den aanvang van
het bal had nog eene tombola plaats, welke voor menigeen eene verrassing
