Internationale koloniale en uitvoerhandel tentoonstelling.
De postboden, wie by de invoering van de wet op de postpakket-
dienst het vervoer van pakjes op straffe van schorsing of ontslag werd
verbodenhebben daardoor natuurlijk een niet onaanzienlijke» bijslag op
hunne bezoldiging moeten derven. Naar het D. v. 's Gr. uit goede bron ver
neemt worden door hel hoofdbestuur der posterijen nu maatregelen geno
men om de hoegrootheid van dat geldelijk verlies te onderzoeken. Zeer
waarschijnlijk zal dus eene vergoeding volgen.
Het D. D. meldt: Z. D. H. mgr. Andreas Ignatius Schaepman, aarts
bisschop van Utrecht, assistent-bisschop bij den pauselijken troon, ridder
der orde van den Ned. Leeuw, metropolitaan der kerkelijke provincie van
de Nederlanden, is dezen morgen ten vier ure aan eene langdurige ziekte,
eu na het herhaalde ontvangen der laatste H. Sacramenten, zacht en kalm
overleden.
--Te Delft is gisteren morgen uit het water aan het Oude Delft, ter
hoogte van de Oude Kerk, het in verregaanden staat van ontbinding verkee-
rend lijk opgehaald van een tol hiertoe onbekend manspersoon.
Te Amsterdam in het Odéon is eene vergadering gehouden van afge
vaardigden van Nederlandschc IJsvereenigingen, ter goedkeuring van de
ontwerp-staluten voor een Nederlandsch Schaatsenrjjdersbond10 vereeni-
gingen waren vertegenwoordigd, die de statuten met kleine wijzigingen
goedkeurden, liet voorloopig bestuur bestaat uit de heeren M. J. Waller,
voorzitter, mr. J. Silverda, mr. M. M. van lleloma, Jacob J. van Vollenhoven,
J. van Butlingha Wichcrs, secretaris.
Te Utrecht is door de politie aangehouden een buitenman, die in eene
tapperij in de Twijeslraat zijne gemaakte verleringen trachtte te voldoen
door een sigarenbon, in den vorm van een bankbillet, in betaling te geven.
Er werden nog meerdere billelten van verschillend bedrag in zijn bezit
gevonden.
Woensdag II. vierde de Broedergemeente te Zeist een belangrijken feest
dag. Zij mogt zich niet slechts verblijden, dat het Zeisterzendinggenoot-
schap 89 jaren bestaan had, maar ook dankbaar herdenken dat vóór
150 jaren de eerste zendelingen van Hernnhut waren uitgegaan, en het
zendingswerk sedert dien tijd onafgebroken had kunnen worden voortgezet.
Vrijdag II., laat in den avond, kwam aan het veer te Steenderen een
koloniaaldie zich per rijtuig door een koetsier uit Zutphen naar eerstge
noemde plaats deed vervoeren. De pont afwachtende, die aan de overzijde
lag, stapte de militair uit het rijtuig, doch de koetsier, die dronken was,
bleef zitten. Eensklaps begint het paard ongeduldig te trappelen, en loopt
achteruit, waardoor de koetsier en het rijtuig te water geraakten, met het
ongelukkig gevolg, dat eerst den volgenden morgen bij Brummen paard en
rijtuig werden opgevischt, terwijl van den koetsior nog niets is ontdekt.
Zatnrdag II. had aan het station te Hengelo een treurig ongeval plaats.
De heer t. W.hoofd eener school Ie Haaksbergen, zjjn naar Amsterdam
vertrekkende» broeder de hand ten afscheid reikende, die deze, gezelen in
den reeds in beweging zijnden trein, aannam, struikelde, met het gevolg,
dat zijne linkerhand onder den wagon verbrijzeld werd. Na spoedig aange-
bragte hulp werd de lijder naar de woning zijner familie overgebragi en
hem 'savoiids de verbrijzelde hand even boven het gewricht afgezet.
Te Vrouwen-Parochie is een jongen van 13 jaren, die van het land
huiswaarts keerde, van het paard gevallen en kort daarna aan de gevolgen
overleden.
Te Groningen had dezer dagen een 6-jarig knaapje, dat aan het
Schuitcndiep bij de Bloemstraat speelde, de onvoorzigtigheid op een rad van
een daar staanden met steenkolen beladen wagen te klimmen, wat door den
voerman niet was opgemerkt, dewijl deze aan de andere zjjde van den wa;
gen stond. Toen hij nu de paarden aanzette, viel het jongentje van het
rad onder den wagen, zóó dat hij ernstig aan het hoofdje werd gewond en
oogenbhkkelijk dood was.
Te Raamsdonk is gisteren nacht brand ontstaan in een schelf met
spaanders, waardoor twee schuren en eeltige schelven spaanders, welke op
een korten afstand stonden, algebrand zijn. De brand wordt aan moedwil
toegeschreven.
Zaturdag 11. had in het lokaal //Krasnapolski" te Amsterdam eene druk
bezochte vergadering plaats, waarvan men de beste verwachtingen mag
koesteren voor het welslagen der tentoonstelling, in het bijzonder wat de
Ntderlandsche afdeeling //uitvoerhandel" betreft. Hel uitvoerend comité had
nam. dc verschillende gewestelijke en plaatselijke commissiën, in ons land
gevormd, uitgeuoodigd om algevaardigden naar Amsterdam ten zenden, ten
einde met het comité de belangen der tentoonstelling Ie bespreken en maat
regelen te beramen, ten einde de Nederlandsche aldeeling zoo goed mogelijk
te doen slagen
De voorzitter, de heer Cordes, president van hel uitvoerend comité, heette
de leden der commissiën welkom in de hoofdstad eu schetste in korte trek
ken hel doel der bijeenkomst en de wording der tentoonstelling. Even als
bij alle grootsche ondernemingen waren ook hier in het begin tal van
teleurstellingen geweest. Wel had zich hier reeds voor het einde van hel jaar
1880, onder voorzitterschap van den oud-burgemeester den Tex, eene com
missie gevormd, die aan het denkbeeld, hel eerst door den heer Agostini
geopperd, om hier te lande eene internationale tentoonstelling te honden,
zoude trachten gevolg te geven, maar de pogingen lot het verkrijgen van
van een aanzienlijk rijks subsidie misluktrn en de commissie stond op het
punt haar mandaat neder te leggen.
Toen geschiedde een aanbod van eene gunstig bekende aannemersfirma, de
heeren Tasson Washer te Brussel, die bereid waren een tentoonstellings
gebouw te stichten en alle financiële risico's der zaak op zich te nemen,
volgens plantten goed te keuren door en onder leiding van een uitvoerend
comité, zamengesteld uil 11 personen, waarvan zeven Nederlanders. Aan
dal aanbod kon gevolg gegeven worden, door de gunstige beschikking der
stad Amsterdam, om de terreinen achter het nieuwe rijks-museum groot 22
bunders kosteloos al te staan, en hel werd aanvaard onder de strenge be
palingen van een contract, waardoor de leiding van hel uitvoerend comité
verzekerd werd.
De hooge regering verleet.de den meeste» sletiti aan de onderneming.
Z. M. de koning aanvaardde het beschermheerschap, de minister van kolo
niën het eere-voorzit terschap, allerwege in den lande werden commissiën
door de commissarissen des konings in de provinciën in het leven geroepen
en de uitnoodigingen tot de buitenlandsche regeringen gerigt geschiedden
door de Nederlandsche regering.
Om echter bij de Nederlandsche nijverheid het nu en dan uitgesproken
vermoeden weg te nemen, dat de tentoonstelling eene speculatie van vreem
delingen zou zjjn, besloot het uitvoerend comité niet alleen voor zjjne reke
ning een algezonderljjk gebouw groot 4000 meters ten behoeve der kolo
niale afdeeling te doen bouwen, maar huurde bovendien van de ondernemers
eene oppervlakte van 4800 meters in het hoofdgebouw en 1000 meiers
in de machinen-galerij. Wordt nu, zooals het te hopen en te verwachten
is, het wets-ontwerp van den minister van waterstaat, handel en nijverheid
tot toekenning van een subsidie van 150,000 door de wetgevende magt
aangenomen, dan behoeft aan onze inlandsche industrie niet volgens regle
ment/25 per meter voor plaatsruimte in het hoofdgebouw en de machi
nen-galerij te worden berekend, maar kon dat plaatsgeld met 40 pCt. ver
minderd worden.
Tot nu toe is slechts voor 1/5 gedeelte van die ruimte aanvraag gedaan,
men'mag echter hopen, dat het aantal der aanvragen, dat reeds nu belang
rijk toenemende is, aan de Nederlandsche afdeeling een goed figuur zal doen
maken. De sub-commissiën in het land kunnen de bereiking van dat doel
met kracht bevorderen en op hare hulp rekent het comité dan ook in de
eerste plaats.
Daarop verleende de voorzitter het woord aan verschillende der aanwezige
afgevaardigden, die bedenkingen in het midden bragten en nuttige wenken
gaven.
De oppositie, die in onderscheiden deelen van ons land ontstaan was, werd
besproken door dc hh. Raedt van Oldenbarneveldt (Kampenf, van Hasselt
(Drenthe) en Wolthekker (Groningen). Zij noemden die oppositie volkomen
ongegrond, vooral na de ophelderingen door den voorzitter gegeven, waar
aan zjj de meeste publiciteit zouden willen geven. Dezelfde denkbeelden
werden geuit door den heer J. Dnyvis (Utrecht), die verklaarde, dat de
commissie te Utrecht geen oppositie voeren wil en door de mededeelingen
van het comité, volkomen is gerustgesteld; vroeger dacht men dat de leden
van het uitvoerend comité niet meer waren dan de commissarissen van eene
naaml. vennootschap, die in den regel geen werkzaam aandeel aan de zaken
nemen. Hij drong aan op de openbaarmaking van het tariel voor de expe
ditie en de bewaring der pakkisten
De heer W. F. Braat (Delft) verklaarde, dal de Dclftsche commissie met
het grootste genoegen kennis had genomen van de voornemens der regering
en van het uitvoerend comité en besloten had zich tot de staten-gcneraal te
wenden, ten einde de aanneming van het subsidie-wetsontwerp te bevorde
ren. Krachtig werd dit denkbeeld aan alle comité's in overweging gegeven
door den lieer Bosch ('s Hertogenbosch). De heer Bonvy (Dordrecht) gaf in
overweging de verschillende maatschappijen van nijverheid in ons vaderland
uit te noodigen om deel te nemen aan dc jury-werkzaamheden.
De heer van Citters (Dellshaven) wilde een onderscheid invoeren tusschen
groote eu kleine industrie en de deelneming der kleine industrie gemakke
lijker maken. De heer de Bordes (den llaag) deelde mede, dat de llaagsche
commissie zich om inlichtingen over dc tentoonstelling tot den minister van
waterstaat, handel en njjverheid had gewend en de meest mogelijke sympa
thie voor de zaak bij zijne excellentie had gevonden.
Eene langdurige discussie ontstond over de vraag, door de hh. van Wensen
(Leiden), de Clercq (Haarlem) en Bosch ('s Hertogenbosch) geopperd, in hoe
ver de niet-fabrikanten, de agenten of importeurs, die niet zelf produceren,
maar de buitenlandsche producten invoeren in ons land of in dc overzeesche
gewesten, aan de tentoonstelling kunnen deelnemen op eigen naam en in
de Nederlandsche afdeeling. Al deze sprekers drongen op toelating, zij
het ook binnen zekere grenzen, aan. Het denkbeeld vond echter hevige
bestrijding bjj den heer Delprat (lid der commissie voer de afdeeling //Uit
voerhandel") buitenlandsche producten in de Nederlandsche afdeeling ten
toon te stellen noemde deze spreker onmogelijk en bespottelijk, ook vreesde
hij moeijelijkheden met het oog op het verminderde tarief. Het uitvoerend
comité beloofde deze hoogst gewigtige vraag in ernstige overweging te nemen.
De voorzitter weerlegde daarna de gedane bemerkingen, de oppositie
noemde bij zoo hevig niet en op elk couranten-artikel kan niet geantwoord
worden; juist deze vergadering is belegd om te doen uitkomendat hier
een waarachtig nationaal belang op het spel is. De zaak van de jury is
in bewerking en de wijze waarop de benoeming geschieden zal. zal zeker
ieders goedkeuring wegdragen.
De heer mr. Kappeyne (secretaris van het uitvoerend comité) las eenige
bepalingen uit het contract met de aannemers voor, waaruit bleek, hoezeer
het comité alles aan zich had gehouden, en het ware zelfs onbegrijpelijk,
volgens den spreker, hoe de aannemers zulke bezwarende voorwaarden heb
ben kunnen onderteekenen, indien zjj niet het grootste vertrouwen hadden
gehad in de loyauteit van het comité, welke loyauteit het comité dan ook
steeds tegenover hen wil in acht nemen.
De heer Wertheim uitte zijn vertrouwen in den moed en den onderne
mingsgeest van de Nederlandsche industrie, zij behoeft geen protectie in een
internationalen wedstrijd. Het geldt hier eene Nederlandschc tentoonstelling
en daar mag Nederland niet geslagen worden. Wanneer men die hoofdzaak
in het oog houdt, dan is de rest eene zaak van bespreking, waaromtrent
de meeningen kunnen uiteenloopen zonder dat men het gemeenschappelijk
vaandel behoeft te verlaten.
Nadat de voorzitter de afgevaardigden voor hunne tegenwoordigheid be
dankt had, logen zij met het comité, per extra-tram, welwillend door de
Amsterdamsche Omnibus-Maatschappij beschikbaar gesteld, naar hel tentoon
stellingsterrein, waar de werkzaamheden van het hoofdgebouw, dal bijna
geheel onder dak staat, werden in oogenschouw genomen. De hoofd-galerjj.
die eene lengte van 300 bij eeue breedte van 20 meter heelt, en zich inde
as van de passage onder het rijks-moseum bevindt, trok vooral aller aan
dacht; wanneer zij de schatten van alle oorden der wereld bevatten zal,
zal zij een tot nu toe ongeëvenaard schouwspel opleveren.
's GKAVENI1AGE, 19 September.
Naar men verneemt is de kapitein-adjudant van het regiment grena
diers en jagers jhr. tfan Beyma benoemd lol officier der Orde van den Gouden
Leeuw van Nassau.
De heer T. J. Tellings, ontvanger der directe belastingen enz. te Wit-
ringen, is in dezelfde betrekking benoemd te Millingen.
Tot surnumerair in de administratie der directe belastingen en van bet
kadaster Zjjn Lenoemd de hh. J. J. Goelzee en T. Draijer.
1 Aan den heer J. Eemtente Dieverbrug, is, op zijn verzoek, eertol
ontslag verleend als ontvanger der kanaalgelden op de Drentsche Hoofdvaarl
en i» diens plaats is benoemd de heer N. J. Eemten.
