BUITENLAN DSCIIE BER1GTEN.
w
van 14174. Hiervan waren 10006 verbonden aan de openbare scholen, 256
aan de gesubsidieerde bijzondere scholen en 3912 aan de niet-gesubsidiêerde
bijzondere scholen. Nam het aantal onderwijzers en onderwijzeressen ook
in 1880 weder aanmerkelijk toe, vooral was dit het geval met de hulpon
derwijzers en hulponderwijzeressen, die vermeerderden bjj de openbare scho
len met 207 en 102 en bij de bijzondere scholen met 41 en 85. Bij
de openbare scholen vermeerderde liet getal kweekelingen met 224 mann.
en 197 vrouw.; bij de bijzondere scholen nam het getal mahh. met 5 toe,
doch verminderde dat der vrouw, met 15.
Daar de lagere school op het einde des jaars door 544.615 kinderen werd
bezocht waren er dus 38 leerlingen voor eiken onderwijzer, en als het
getal kweekelingen als onderwijskracht builen aanmerking blijft, dan klimt
dit aantal tot bijna 53 leerlingen per onderwijzer. Ook in 1880 is het
gehalte van het onderwijzend personeel, dat aan het hoofd der lagere school
geplaatst was, verbeterd, zoowel aan de openbare als aan de bijzondere
scholen.
Hel schoolverzuim nam in 1880 sterk af, echter meer onder de meisjes
dan onder de jongens. De dagschool telde 231,064 jongens en 216,110
meisjes van 6 tol 12 jaren; het vermoedelijk getal kinderen van beide ge
slachten en leeftijden was 259,579 en 257,680. De school werd dus nog
verzuimd door 28515 jongens en 41570 meisjes van genoemden leeftijdte
zamen door 70085 kinderen tegen 80041 in het voorgaande jaar.
De nieuwe schoolwet, die op 1 November 1880 in werking trad, is op
den toestand van het lager onderwijs bereids niet zonder invloed geweest.
Was er, ten gevolge van dc onzekerheid wanneer de invoering zou plaats
hebben, aanvankelijk in menig opzigl zekere werkeloosheid in 1880 waar
te nemen, naarmate het tijdstip naderde, waarop dc nieuwe wet en de kon.
besluiten ter harer uilvoering in toepassing kwamen, werden allerwcge de
handen aan het werk geslagen. In de eerste plaats kwam de regeling van
de jaarwedden der onderwijzers, met de vergoedingen voor gemis van vrije
woning, tot stand. Van 503 onderwijzers, die minder dan ƒ600 'sjaars
genoten, werden de tractemenlen lot 600 a 1000 en soms hooger opge
voerd. Aan het einde van 1880 waren er nog slechts 17 onderwijzers, of
62 pCt., wier jaarwedden beneden ƒ500 werden gelalen, tegenover 224, of
ruim 8 pCt., in 1879. Het aantal scholen vermeerderde met 28, waar
onder 21 openbare. Aan 154 localen werd bij het einde des jaars de hand
<ter verbetering gelegd, terwijl voor 159 gebouwen plannen aanhangig waren
tot verbetering of geheele vernieuwing. Verscheidene gemeentebesturen
werkten al aanstonds mede om het getal der onderwijzers gaandeweg in
overeenstemming te brengen met art. 24 der wet. Enkele gemeenten namen
■"ontregelendie echter eerst in 1881 in werking traden, tegen den arbeid
van kinderen t,»naa<>n 12 jaar. De bepalingen van art. 24 der wet aan
gaande het getal onderwijzers, in «crhouUing tot dat der leerlingen aan
elke school, kunnen slechts geleidelijk in werking treden, vooral met het
oog op de schaarschte van geschikte personen. Ten einde hieraan tegemoet
te komen werd in 1880 voortgegaan met het regelen en uitbreiden van het
normaalonder»ijs en bij de regering waren plannen aanhangig om aan de
opleiding van onderwijzers en onderwijzeressen in 1881 een krachtigen sloot
te geven, niettegenstaande gebleken was, dat kweekscholen en^normaalles-
sen, van rijkswege opgerigl en onderhouden, gedurende 1880 ruim 3000
jongelieden voor den onderwijzersstand vormden en gemeentelijke en bijzon
dere inrigtingen aan 1470 kweekelingen opleiding tot onderwijzer of onder
wijzeres verschaften.
De kosten van het lager onderwijs in 1880 beliepen voor het rijk /2.223.177.375
en vermeerderden dus met 1.004.121 82, welke vermeerdering hel gevolg
was van de invoering der nieuwe wet. van eene ruime toepassing van art.
36 der wet van 1857 en van de meer.tere uitgaven voor de opleiding van
onder» ijzers. De gemeenten gaven zuiver voor hetzelfde doel uil 5 523.004.64.
liet zuiver bedrag der uitgaven door rijk, provinciën en gemeenten in 1880
voor het lager onderwijs gedaan bedroeg 8.365 877.65, tegenover 7.387.158.64
in 1879. Voor alle inrigtingen van onderwijs (met uitzondering van het
militair onderwijs, van dat in de gevangenissen en van het onderwjjs aan de
bewaarscholen) gaven rijk. provinciën en gemeenten in 1880 uit ƒ12.364.623.62,
tegenover 10 860.898 61 in 1879.
's GRAVENllAGE, 3.2 Maart
Aan den heer A. Röttger, geb. te Fallersleben (Hannover), is, mits hjj
overigens aan de daartoe bij de wet gevorderde vereischten voldoe, vergun
ning verleend tol het geven van middelbaar onderwijs hier te lande
De 1* luit. J. R. de Wolff, van het 3' reg. vesting-artillerie, is voor
den tijd van drie jaren gedetacheerd bij de landmagt in West-Indië.
Aan den heer J. C. van der Meyden is, op zijne aanvrage, eervol ont
slag verleend als hulponderwijzer bij de pupillenschool te Nieuwersluis, en
in zijne plaats is benoemd de heer J. F. van Tricht, thans hulponderwijzer
aan eene school voor openbaar onderwijs te Kolhorn.
Tot telegrafist 3' klasse bij den rijkstelegraaf zijn benoemd de hh. F.
Lijbaait, A. J. Visser, 11. Pitlo Rz., H. J. E. van der Kop, J. G. Wold-
ringh, A. Knyper, J. Vervloei, K. 11. Vos, F. H. T. M. Micheels en P. Lans
dorp, allen thans klerk 2e klasse.
De luilt. ter zee 2e kl. G. Borel en G. Jonkheer uit Oost Indië terug
gekeerd, zijn op non-activiteit gesteld.
Door den minister van koloniën is de heer M. van Winsen werktuig
kundig ingenieur, thans werkzaam bij dc maatschappij tol exploitatie van
staatsspoorwegen te Utrecht, gesteld ter beschikking van den gouverneur-
generaal «au Nedeil. Indië, om tijdelijk te worden benoemd tol chcf-werk-
tuigkundige bij de uit te voeren waterwerken in Demak.
Bljjkens de rekening van de koloniale uitgaven en ontvangsten voor
Uuragao over 1878 is voor bijdrage uit 's rijks schatkist te weinig toege
staan ƒ3355 55. Ter voorziening in dit tekort is een wels-onlwerp bij de
tweede kamer ingediend ter verhooging van de begrooting van het depar
tement van koloniën voor het loopende jaar.
De heer mr. P. H. Fromberg heeft in de heden gehouden zitting van
den hoogen raad als advocaat en procureur den eed afgelegd.
Gisteren heeft sir Sluart, gezant van Engeland en Ierland bij ons hof,
een groot diplomatiek diner gegeven, waaraan door bijna alle gezanten
alhier geaccrediteerd en verschillende leden van het personeel der legatiën
werd deelgenomen.
Bij het voltigeren over paarden had dezer dagen alhier de wachtmeester
van de artillerie J. C. J. het ongeluk zich zoo ernstig te bezeeren, dat hij
twee dagen later in het hospitaal bezweek.
Aan het seinpostduin te Scheveningen werden gisteren twee mannen
onder een afrollenden berg zand bedolven. Gelukkig was hel werkvolk
aanwezig, dat hen met vereende krachten er onder uithaalde. Zij waren
slechts ligt gekneusd.
roere
egel'
ar»)
tóe
»enh'
lente
N
let I
[«or
tlten
e bes
jlaatk
lemen
ren m
rek r
et
urdei
trwijl
eizige
irerd i
iloedsj
i h
Vin
|erste
Capi
eelt i
- U
landeli
jVaarsc
In
de
BELGIË.
Te Antwerpen verkeert men in ongerustheid over het wegblijven vau
eene garnalenbootwaarop zich bevonden de schipper Dillewyns en zjjn
knecht Persoons. Zondag middag waren 3 garnalenbooten aan het visschen
tusschen Vinckennisse en Walsoordetoen door eene hevige stormvlaag de
booten van elkander gescheiden werden en door de duisternis de visschers
elkander uit het oog verloren. Later bemerkte men dat de 3d« boot ver
dwenen was. Men heeft de Schelde afgevaren lot Vlissingen, doch nergens
iets ontdekt van de beide visschers of van hun vaartuig. Beide waren ge
huwd en vaders van verscheidene kinderen.
ENGELAND.
LONDEN. 30 Maart.
In het hoogerhuis heeft lord Kimberley een telegram voorgelezen,
waaruit blijkt dat de Kaapsche regering aan liet parlement aldaar de poli
tiek der regering ten opzigte van Basutoland in hoofdzaak aldus heeft bloot
gelegd: Geen eisch tot afstand van grondgebied; geen vernieuwing van den
oorlog; geen inbeslagneming dan in geval van uitersten nood; dadeljjke
intrekking der ontwapenings-proclamalie; vernieuwing der commissie voor
de taxatie van schade, geleden door getrouw gebleven en nijvere personen;
vergoeding dezer schade in geld. Deze commissie zal zich ook bezig houden
met de quaestie der instelling van een zelfbestuur. Zjj zal daaromtrent rap
port uitbrengen, alsook over de vraag of het volk in zekere mate in het
parlement kan worden vertegenwoordigd. Door deze concessiën en goede
maatregelen van politie hoop men de ontevredenheid te doen verdwijnen en
orde en wet langzamerhand in geheel Basutoland te herstellen.
Men ziet niet zonder spanning den uitslag te gemoet, die de beraad
slaging over het zoogenaamde cloture-ontwerp, tegen het moedwillig rekken
der beraadslagingen, in het lagerhuis zal opleveren. Men telt reeds de
stemmen en komt tot de slotsom, dat het voorstel met 315 tegen 286
Sieuiuicn cal aangenomen worden.
Mac Lean, de dader van den jongsten aanslag op het leven van
koningin, zal waarschijnlijk 18 April voor het centrale geregtshof voor
minele zaken teregt staan.
De politie zoekt het spoor eener Feniansche zamenzwering in dc hoofd
stad. Vooral is men op zijne hoede in den omtrek der dokken, waar
den laatsten tijd verscheiden branden zjjn uitgebroken. Dag en nacht wordt
de tunnel van de dokken bewaakt, daar men een dynamiet-aanslag op dien
tunnel vreest. De uitvoering van dit helsche ptan zou vernieling van leven
en eigendom op groote schaal ten gevolge gehad hebben, daar de stads
kwartieren in de nabjjheid van den tunnel en de dokken laag liggen
duizenden gezinnen aldus gevaar liepen, in den slaap door hel water ver
rast te worden.
Statistische opgaven, die uit het geding legen den giftmenger Lamson
zijn voortgevloeid, hebben op nieuw aan het licht gebragt, dat het mis
bruik van morphine, hetzjj als inwendig middel om slaap of aangename
droomen te brengen, hetzij in den vorm van onderhuidsche inspuitingen tot
het stillen van pijn of het kalmeren van een geschokt zenuwleven, hier
te lande op zorgbarende wijze toeneemt. Blijkens de uitgebragte verslagen
kost deze morphinomanie jaarlijks aantal van personen hel leven.
Naar men uit San Francisco meldt is aldaar eene uitgebreide zamen-
zwering ontdekt van ambtenaren om opium te smokkelen.
Uit San Domingo wordt gemeld, dat Fernando Arturio de Merino
president der republiek, blootgestaan heeft aan den aanval van eenige sluip
moordenaars op zijn leven. Toen hij van eene reis door zjjn gebied in dl
hoofdstad terugkeerde, werden er in de onmiddellijke nabijheid der stad uil
een hinderlaag een paar schoten op hem gelost, gelukkig échter zonder hen
te raken. Tien verdachte personen zijn in hechtenis genomen.
FKANKRIJH.
liet Journ. Off. bevat een decreet van den president der republiek, van
25 Maart, waarbjj hel departement der Seine en de departementen der Seine
en Oise, der Oise en der Eure en Loire tot twee //consistoriale districten"
der Hervormde kerk worden ingerigt. Het eerste, dat van Parijs, wordtJima |,e(
in acht kerspelen gesplitst, elk bestuurd door een presbyterialen raad.
stemgeregtigden, thans ingeschreven op het register van het enkele kerspel
Parijs, worden over de acht nieuwe kerspelen verdeeld door eene commissie
bestaande uit de twaalf predikanten of hulppredikers en 24 stemgeregligde
lidmaten, drie voor elk kerspel, bij ministeriël besluit aan te wjjzen
domicilie van twee jaren in het departement en werkelijke woonplaats ii
het kerspel zjjn de vereischten om als stemgeregtigde te worden ingeschre
ven. De consistoriale organisatie der drie andere departementen, met Ver
sailles tot hoofdzetel, geschiedt door den minister van eeredienst, behou
dens gelijke bepalingen voor de inschrijving der stemgeregtigden, dc ver
kiezingen enz. Voorts zullen besluiten van den president de verdeeling d(f|»r
In
d<
Pttservt
de
ttnemi
ee
rege
groot
dooi
Olwerp
rtikcl
llraugi
ft- 3,
can
jucliha
10 eere
té, hi
tót gei
IhelTin
ports
tpligte
iworpi
Art. d
een
h<
wet
lomen b
eere
tlrol ee
ptelflk
- Pri
tót bij
pens, o
fen d
Febr.
he oalt
- Na
lier fabi
goordige
in ha
dien z
lati
lede de
it gevaa
Eet
aanst
tó het
rege
gron
