UEIDSCHE
COURANT,
1 dt 1881.
ZATURDAG 10 SEPTEMBER.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
sta
(iaat
!B
ird;
Ml
-1°. 313.
De Courant verschijnt dagelijks, '/ion- en Feestdagen uitgezonderd, De prijs der Courant is per vierendeel gaars 1,50. franco p. t
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar voor 5 cents.
ag, De prijs der Advertentiën is van 1—4 regels 1.—iedere regel meer 25 cents.
ïHEïiïj.v.-rsjK: -
I
ISlf
zijd
316
LEIDEN, 9 September.
PRINS FREDËRIK DER NEDERLANDEN.
Eene treurmare vervult het landeen hooggewaardeerd vorst is niet
meer! werd onverwacht daaraan ontrukt!
Prins Willem Frederik Karei, naar zijn tweeden naam Frederik algemeen
petbekend en geliefd, was den 28*"° Februarij 1797 te Berlijn geboren. Hij
was, zoo men weet, gehuwd (den 21»,cn Mei 1825) met prinses Louisa,
dochter van wijlen den koning van Pruissen; het was na eene vijf- en
■veertigjarige, allergelukkigste verecniging, dat hij den 6den December 1870
zpe gemalin verloor.
Verscheiden telgen waren uit dezen echt gesproten, waarvan de man-
nelijken op prillen leeftijd bezweken, terwijl de oudste dochter, prinses
Louisa, in 1850 met den toenmaligen kroonprins (later koning) van Zweden
en Noorwegen in het huwelijk trad en wier dochter thans kroonprinses van
Denemarken is; de jongste huwde in 1871 met prins Willem von Wied, uit
welken echt thans drie zonen en eene dochter in het leven zjjn. Huisselijk
»eluk zocht en vond prins Frederik; 's levens rampen door vele smartelijke
verliezen, die geen stand ontzien, bleven ook hem niet gespaard; hij droeg
die slagen met gelatenheid en berusting, doch gevoelde ze niettemiu diep.
De prins genoot o. a. op de krijgsschool te Berlijn zijne militaire oplei
ding, en de banden van vriendschap, die hem aan Duitschlands tegenwoor-
digen keizer verbonden, dagteekenen van die tijden van beproeving; even
als die vorst was hij Tidder van het IJzeren Kruis. In de school der tegen
spoeden erlangde hij die ondervinding, dien ernst en die waardigheid, die
bereidvaardigheid om te helpen waar hij kondie de kenschetsende trekken
~van zijn karakter hebben uitgemaakt.
Wat hij voor Vaderland en Oranje was en deed, van het herstel van het
beminde stamhuis tot heden toe, de geschiedenis ligt open om het te sta
ven. Zijne lofrede is op de lippen des volks. Zijne woorden als zjjne
5>4 handelingen waren edel, eerbiedwaardig. Hij was raad en daad van Neêr-
lands troon, daarop mogt gezeteld zijn óf vader óf broeder óf neef.
Ter naauwernood was Neêrlands onafhankelijkheid hersteld, of prins
Frederik trad (den 26e° December 1813) als officier met rang van kolonel in
het leger, waarin hij trapsgewijs tot den hoogsten rang zou opklimmen.
Was hij niet bij de gedenkwaardige slagen van 1815 tegenwoordig, waarin
zijn oudere broeder heldenroem behaalde, hij was onder de hoofden der
verbonden krijgsbenden, die de zege's met kracht vervolgden, voltooiden.
En den 8,le" Julij van dat jaar werd hij benoemd tot kommandeur der Mili-
i taire Willemsorde, aan het hoofd van welks kapittel hij den 20sl,n Augus
tus 1831 geroepen werd, zoodat hij er nu onlangs nog het vijftigjarig
jubilé van beleven mogt.
Gedurende de vijftien jaren van vrede, waarvan het vereenigd koningrijk
Ider Nederlanden het genot mogt smaken, zag men den jeugdigen prins als
beschermer der Maatschappij van weldadigheid de grootste toewijding voor
die instelling aan den dag leggen; en steeds, ook na de veranderingen, die
deze maatschappij en hare koloniën ondergingen, onttrok hij haar nimmer
zijn liefde cn onbekrompen steun.
I Gedurende verscheiden jaren was hij grootmeester der artillerie en aan
i de spits van de departementen van land- en zeemagt.
In de hngchelijkste dagen van de Belgische omwenteling van 1830 was
prins Frederik aan het hoofd van de Ncderlandsche troepen; hij bleef, ook
na de ongunstige kansen, die hij geloopen had, werkzaam ten behoeve van
'slands eer en belang, en een niet gering aandeel hadden zijne zorgen en
vaderlandsliefde er aan, dat de overwinningen van 1831, onder de leiding
van 's prinsen broeder, konden worden behaald. Die broeder stelde aan den
koning voor, prins Frederik, na afloop van den veldtogt, waarvan thans
na 50 jaren weder zoo zeer de herinneringen zijn opgewekt, een blijk van
openlijke erkentelijkheid te geven; koning Willem I beijverde zich aan dat
d voorstel zijne toestemming te verleenen; en het was den 20,,cn Augustus,
dat het broederlijke legerhoofd aan prins Frederik de versierselen van het
grootkruis der Militaire Willemsorde overhandigde, die hij ruim 50 jaren
heeft mogen dragen.
Hoe 'slands onafhankelijkheid en welzijn hem na aan het harte lagen,
het bewezen o. a. zijne met goed gevolg bekroonde pogingen om in de
vorstelijke zetelplaats een monument ter herinnering aan de dagen van 1813
te doen stichten. Zijn doel was ook hier schoon; aan het nationaliteits
gevoel voldoening te geven; te wijzen op hetgeen eendragt vermag; die
als hoeksteen voor Neêrlands voortdurend bestaan in het licht te stellen.
Zijne woorden, vol hoogen ernst, bij de inwijding van bedoeld gedenkstuk
gesproken, zuilen nimmer vergeten worden.
Nimmer ook door tallooze hulpbehoevenden, wat hij, de liefdadige ouder
de liefdadigen, tot bijstand, tot stelping van eiken nood verrigt heeft. Ook
daarover uit te weiden, behoeft niet. ledereen kan daarvan treffende voor
beelden bijbrengen en iedereen beseft hoeveel meer hij in stilte heeft wèl
gedaan. Erkentelijkheid daarvoor zal menig, menig hart vervullen.
Van de orde d#r Vrijmetselaren was hij gedurende een lang tijdsbestek
de grootmeester-nationaal; hij begunstigde hare instellingen, o. a. de stich
ting naar zijne overleden gemalin genoemd. Beminnaar van kunst- en we
tenschap, was hij van menige inrigting de beschermheer.
Mogt prins Frederik hooge jaren bereiken, toch is de slag onverwacht;
hij treft diep het gemoed van ieder, die gevoelt wat hij voor Nederland en
zijn vorstenhuis was. Nog sprak men er met genoegen over, dat de vorst
als gewoonlijk zijne najaarsreis naar buitenslands zou doen; alles was daar
voor gereedhet uur van zijn vertrek bepaaldde doodsengel zweefde
over het geliefkoosde landverblijf nabij den Haag, en tot hoogerbestemming
werd de vorst opgeroepen, die zich gelaten gedroeg onder voor- cn legen-
spoed, zijne landgenooten voorging in hetgeen goed en edel was, die tot
in zijne laatste stonden gevierd was met de kroone van liefde, eerbied en
gehechtheid.
Die kroone is onvergankelijk, en zoo lang Nederland Nederland blijft, zal
het de gedachtenis in zegening houden van den welwillenden waardigen
vorst, wien het bovenal een lust was mensch te zijn. Zijne wijze lessen
blijven in eere!
Men meldt ons uit 'sHage: De publieke vermakelijkheden zijn tot 17
September en op den begrafenisdag geschorst. De inschrijving van het over
lijden van den prins geschiedt te Wassenaar, later wordt de overlij,dens-acte
in de registers alhier opgenomen.
Kort voor zijn verscheiden liet de prins den predikant van Wassenaar
tot zijne stervenssponde naderen, om zich met hem in hel gebed te vereeni
gen. Prinses Marie en prins von Wied en prinses Hendrik, de secretaris en
de kamerdienaar van den prins waren getuigen van dit roerend oogenblik.
Een extra Staatscourant, heden namiddag verschenen, vermeldt de treur
mare met de bijvoeging: het koninklijk huis en het gansche vaderland zijn
door dit verlies in diepen rouw gedompeld.
Het lijk van Z. K. H. zal morgen avond laat op het Huis de Paauw in
de kist worden gelegd.
Verder verneemt men, dat de prins kort voor zijnen dood het uitdruk
kelijk verlangen heeft te kennen gegeven, dat de begrafenis van Z. K. 11.
op dezelfde wijze en met dezelfde plegtigheden zou geschieden als voor de
uitvaart van zijne gemalin was vastgesteld. Dientengevolge zal het koninklijk
lijk in het Huis de Paauw verblijven tot op den dag bestemd voor de be
grafenis.
HH. MM. de koning en de koningin zijn heden omstreeks 4 uur via
Voorschoten van het Loo op het Huis de Paauw aangekomen en hebben
langdurig vertoefd bij de treurende bloedverwanten van prins Frederik.
Van enkele woningen hier ter stede was heden ten teeken van rouw
de Nederlandsche vlag, halverstokuitgestoken.
Ter vervulling der betrekking van tweeden leeraar in de gymnastiek
aan de openbare scholen voor middelbaar en lager onderwijs alhier worden
door burg. cn weth. voorgedragen de hh. Ph. de Vries, gymnastiek-onder-
wijzer te Bolsward; W. Rutgers, 3e leeraar in de gymnastiek alhier, en J.
van Dijk, gymnastiek-onderwijzer te Rotterdam.
Blijkens het rapport van den deskundige omtrent de lichtsterkte van
het gas gedurende de maand Augustus, was gevonden: gemiddelde waarde
18.03, grootste waarde 18.57, kleinste waarde 16,85: de eenheid in het
licht, dat men verkrijgt van een spermacetikSars, die 120 Eng. grein per
