De beschuldigde, die aanvankelijk had opgegeven dal zijne bedoeling was
geweest om op een paar kallen le schieten en daarbij bij ongeluk liet
raam van de slaapkamer des burgemeesters bad getroffen, verklaarde thans
dat bij alleen bad gescholen om den burgemeesterdie ten onrcgie een
veldwachter zjjn ontslag had bezorgd, een schrik aan te jagen en een
onaangeuamen nacht te veroorzaken. Hij ontkende eenige bedoeling le
hebben gehad te kwetsen, veel minder te dooden.
Te Amsterdam iioorde gisteren een brandwacht, die de Mamixkade
langs ging, het geroep van brand uit de derde verdieping van een perceel.
Hij vloog naar boven en vond ecne bejaarde vrouw, wier kleedereu door
het springen van een peiroleum-kookloeslel waren in brand geraakt, in
volle vlam staanbenevens een gedeelte van het vertrekwaarin liet onge
luk was gebeurd, llij wijdde zijne zorgen aan de vrouw, trok haar zoo
veel mogelijk de brandende kleederen van het lijf, waarbij zijne handen
geblakerd werden, terwijl een ander de brandweer alarmeerde. De man
schap, spoedig ter plaatse aanwezig, bluschle snel den binnenbrand en
wreef dc ongelukkige vrouw geheel met lijnolie in. waarna zij naar het
gasthuis werd vervoerd. Aan haar behoud wordt gewanhoopt.
In ee blok nieuw gebouwde huizen te Amsterdam is een boutkever
ontdekt, die grooie verwoestingen in de balken aanrigt. Vermoedelijk zijn
hel copaltorrcn. liet exemplaar was vrij groot, bijna een halve decimeter.
Achter hel Funen aldaar is gisteren weder een werkman door een zand-
trein overreden. Een der becnen heeft men moeien afzetten
Te Westzaan viel eergisteren een jongman bij het nederlaten van zijn
zeil uit de viel over boord; hij zou zeker zijn verdronken, zonder de
tegenwoordigheid van geest eener dienstmeid, die in de nabijheid was. Deze
wist hem te bewegen de spriet, die hij in zijn hand gekneld hield, zooveel
mogelijk toe te steken, waarop zjj, deze grijpende, hem naar zich toe trok
en vervolgens hem bij den kraag uit het water haalde.
Te Nijkerk is eene dienstmaagd, verdacht van kindermoord, in liech-
tenis genomen. Zij is naar Zwolle overgebragt en moet hare misdaad reeds
bekend hebben. Ook te Stadskanaal is eene moeder, beschuldigd van kin
dermoord in gercgtelijke bewaring gesield en vervolgens naar Winschoten
overgebragt.
Door mevr. de weduwe P. S. Scheers, geboren van Embden, te Nijme
gen overleden, is aan de diaconie der Ned. Iierv. gemeente aldaar gelega
teerd de som van ƒ3900, vrij van reglen.
Te Woensel, alwaar ongeveer twee maanden geleden twee landbou-
werswoningen door brand werden vernield, zijn weder twee woningen afge
brand. Van de inboedels is bijna niets gered. 3 koeijen en 3 schapen
werden mede een prooi der vlammen.
Op de thans bij de tweede kamer in behandeling zijnde wet lot rege
ling van bet lager onderwijs zijn een tal van amendementen ingediend. Zjj
beslaan te zanten 7 bladz. druks. Eenige dier amendementen laten wij hier
volgen;
Art. 12. liet artikel wordt gelezen: //Van Rijkswege worden minstens
tien kweekscholen voor onderwijzers en minstens drie kweekscholen voor
onderwijzeressen opgerigl en onderhouden. Indien eene kweekschool voor
onderwijzers ol onderwijzeressen, of voor beide gezamenlijk, door eene ge
meente wordt opgerigl en onderhonden wordt daarvoor eene bijdrage uit
's Rijks kas verleend, ten bedrage van de helft der kosten zoo van oprigting
als onderhoudonder voorwaarde dat de kweekschool voldoe aan de regeling
bedoeld in alinea 4 van dit artikel. In gemeenten, waar daartoe geschikte
gelegenheid beslaat of kan gevonden worden, worden van Rijkswege nor
maallessen tot opleiding van onderwijzers ingesteld en bekostigd. De inrig-
ting. zoowel van de Rijks- als van de gemeentel ke kweekscholen en van de
normaallessen, alsmede het loezigl op alle openbare en bijzondere inrigtin-
gen van opleiding van onderwijzers, wordt geregeld bij algemeenen maatregel
van inwendig bestuur. Indien de Raad eener gemeente, waar geene normaal
lessen kunnen worden gegeven, de opleiding van een of meer kweekelingen
op voorstel van den dislricts-scboolopzieiier aan aldaar gevestigde onderwijzers
opdraagt, wordt de hellt der jaartijksche kosten uit 'sRijks kas uitbetaald."
Art. 24. Alin. 2 wordt gelezen: «Telt eene school meer dan twee hon
derd leerlingen, zoo moet, behalve liet hoofd der school, minstens" enz.
Alin. 5 wordt gelezen: «Op geene school mogen meer dan twee honderd
tachtig kinderen gelijktijdig als leetlingeii worden toegelaten, ten ware hier
toe door ons om bijzondere redenen vergunning wordt verleend.
Art. 26. Alin. 1 en 2 worden gelezen: ./Aan eiken onderwijzer wordt
eene vaste jaarwedde toegelegd. Die jaarwedde bedraagt in geen geval: voor
het hoofd eener school van de 1N,C klasse, minder dan ƒ800; van de 2" kl.,
minder dan 1000; van de 3'1' kl., minder dan 1200; voor een onderwijzer
in het bezit eener hooldonderwijzersacte, aaneesield naar den maatstaf van
art. 24, aan eene school der 1"* kl., minder dan 700aan eene school der
2d« kl.minder dan ƒ800; aan eene school der 2Je kl., minder dan ƒ900;
voor dc overige onderwijzers, onverschillig aan welke school zij geplaatst
zijn, minder dan ƒ500."
Art. 45. Alin. 1 aldus te lezen: "Aan de gemcenlen wordl door liet Rijk
vergoed, wat door haar als minimum-jaarwedde volgens deze wet wordl uit
betaald aan de onderwijzers, naar de voorschrilten dezer wel, aan de open
bare scholen werkzaam."
Art. 4G. liet artikel wordt gelezen: /'Het onderwijs in de vakken a—m
van art. 2 moet kosteloos verstrekt worden aan de kinderen en pupillen,
wier ouders en voogden zulks verlangen. Van de overigen kan schoolgeld
gelieven worden. vVaar bel onderwijs eener school ook een of meerder
vakken omvat, bedoeld in lilt. n—t van art. 2, kan voor liet ouderwijs
daarin schoolgeld gelieven worden *an ieder schoolgaand kind. Van liet be
talen van bel schoolgeld, in de vorige alinea bedoeld, kan vrijstelling wor
den verleend aan minvermogenden."
Art. 80 le lezen: //Ouders en voogden zijn verpligtindien scene wette-
lijke redenen ben dal beletten, limine kinderen cii pupillen voldoend lager
onderwijs te doen ontvangen.
Art. 80(7. "De verpliglingbedoeld in art. 80 wordt geregeld bij afzon-
dcrlijke wet, die ook bel tijdstip, waarop daaraan zal worden voldaan,
vaststelt.''
Ook wordt voorgesteld de arit. 58, 59, 60, 69, 74—79, 81 en 82 Ie
doen vervallen.
In het verslag omtrent den toestand der gemeente over 1877 wordt wat
betreft het onderwijs medegedeeld dat op 15 October op de 9 openbare
scholen aanwezig waren 1919 jongens en 1662 meisjes, waarvan 1042 kos
teloos worden onderwezen, en op de 10 bijzondere scholen 925 jongens en
1277 meisjes, waarvan 989 kosteloos onderwijs genieten. De kosten van
liet onderwijs bedroegen 148,240 23, waaronder zijn begrepen de kosten
voor de oprigting van eene openbare lagere school voor minvermogenden.
De schoolgelden bragten 29343 10 op. Hoeveel kosten ook door de ge
meente worden besteed voor het lager onderwijs, leest men in het verslag
der plaatselijke schoolcommissie, voortdurend blijkt het dat de hulpmiddelen
niet toereikend zijn om de steeds toenemende behoeften le bevredigen. Ge
lukkig bestaat het vooruitzigt dat in 1878 de tiende openbare school zal
worden geopend. Wij twijfelen er niet aan ol reeds nu is de schoolbevol
king dezer gemeente zoo groot, dat het nieuwe lokaal onmiddellijk geheel
zal moeten worden in beslag genomen en durven gerust voorspellen dat
niet lang daarna eene nieuwe uitbreiding van localiteit eene dringende be
hoefte zal blijken te zijn. Niet alleen echter was gebrek aan localiteit een
beletsel voor het geregeld loezigt van sommige hoofdonderwijzers, dikwijls
was ook bet hulppersoneel aan enkele scholen langen lijd onvoltallig, waar
door hooldonderwijzers vaak maanden lang als klassen-onderwijzers moesten
optreden. Om zulk een werkeljjk groot nadeel voor liet onderwijs in het
vervolg te voorkomenacht de commissie het wenscltelijk dat de verorde
ning toeliet dat er steeds een paar hulponderwijzers meer werden benoemd,
dan bij voltalligheid van bel personeel volstrekt noodzakelijk zijn. Bij vaca
turen of bij ongesteldheid zou alsdan de luilp onmiddellijk aanwezig zijn.
Betredende de school voor meer uitgebreid lager onderwijs 1' kl. voor
meisjes is de school commissie van oordeel dat, in het belang van bet on
derwijs, eene hervorming van die school niet langer mag worden tiilgesteld.
Zij. zegt daaromtrent: Zooats de school thans is ingerigt omvat zij deels
gewoon en uitgebreid lager, deels middelbaar onderwijs. Op die wijze ech
ter geeft zij te veel ol te weinig. Te veel, omdat hel voor ééne directrice
onmogelijk is. bij den grooten omvang en de verscheidenlieid van het onder
wijs, aan die school gegeven, zulk een naauwlettcud toezigt te houden op
het gedrag en de vorderingen der leerlingen, als in het belang van het
onderwijs en van de leerlingen zeiven noodwendig vereischt wordt. Te
weinig, omdat, voor zoover dc school het terrein van liet middelbaar onder
wijs betreedthet onderwijs te vroeg eindigt en de leerlingendie dc 10' kl.
hebben afgeloopen, op nog jeugdigen leeflijd aan den eindpaal hunner studiën
zijn gekomenjuist op het oogenblikdat er voor hen beboette bestaal niet
alleen aan herhaling van hel genoten onderrigt, maar vooral aan uitbreiding
van het onderwijs. Zal die school aan de eischen voldoenwelke men aan
eene goed ingerigle meisjesschool voor uitgebreid lager onderwijs mag stel
len, dan moet het middelbaar onderw ijs er streng van gescheiden blijven.
Op die wijze alleen kan deze inrigting door ééne hoofdonderwijzeres be
stuurd worden, alleen dan kan zij op den duur nut blijven slichten voor
ons lager onderwijs. Verder kan de commissie zich niet ontbonden als hare
meening uit le spreken dat eene meisjesschool voor middelbaar onderwijs
in onze gemeente, waar overigens alle takken van onderwijs zoo uitnemend
geregeld zijn, werkelijk behoefte bestaat.
Van de kweekschool voor hulponderwijzers en hulpomlerwijzeressen, die
met weing middelen veel en velerlei moet doen, moet dankbaar erkend
worden dat zij steeds vooruitgaande is.
Aan de drie openbare bewaarscholen zijn verbonden 12 onderwijzeressen
en 16 helpsters. Zij werden bezocht door 1094 leerlingen, van welke 565
jongens en 529 meisjes. Aan de vijf bijzondere bewaarscholen waren 19
onderwijzeressen en 21 helpsters werkzaam. Het aanial leerlingen bedroeg
1214 626 jongens en 588 meisjes. De lust om zich op dc bewaarschool
met de opvoeding van jonge kinderen te belastenwas in het afgeloopen
jaar onder het opkomend vrouwelijk geslacht te Leiden grooter dan in het
vorige jaar. Tegenover de 2 kweekelingen, in 1876 aangesteld, staan er7,
die in 1877 aankwamen. De kweekschool op het Rapenburg heeft op liet
personeel den guiistigsten invloed uitgeoefend cn de hervorming der be
waarscholen mogelijk gemaakt en doen gelukken. Van de gelegenheid, aan
hulponderwijzeressen en kweekelingen van bjjzondere scholen aangeboden
om kosteloos de lessen der kweekschool le volgen, is tnede een goed ge
bruik gemaakt. De ongunstige omstandigheid dal de oudste hulponderwijze
ressen te vroeg aan het hoofd van bew aarscholen geplaalst wordenkwam
ook in dit jaar weder in meerdere mate voor.
's GRAVENIIAGE 20 J mij.
De luitt. ter zee 2' kl. P. F. II. Volcke en .1. M. M Pfeill, behoord
hebbende tot het eskader in Oost lndié en in Nederland teruggekeerd, zijn
op non-activiteit gesteld.
In de zitting van de tweede kamer van lieden zijn de beraadslagingen
over de onderwijswet voortgezet. De lilt. Mtckay en van den Rerch van
Heemstede verdedigden bet grondwettig regt van vrijheid van ouderwijs cn
bestreden bet ontwerp, lie lilt. de Meyier en Rorgesius verdedigden dit,
terwijl de eerste de grieven cn wenschcn der tegenstanders wederlegde. De
heer van Houten bad groot bezwaar tegen de centralisatie in dit ontwerp
doorstralende en betoogde dat de organisatie van het onderwijs moest zijn
gemeentezaak, hetgeen de heer Rorgesius vvedersprakop grond dat vele
gemetnien bunnen pligt verzuimen. Morgen voortzetting.
Na eene langdurige ongesteldheid is heden 'skonings opper-hofmaar-
schalk, mr. II. M. C. baron Clidord, hier Ier slede overleden.
De voormalige president Grant heeft beden middag ten 3 ure met
zijne echtgenoole de residentie verlaten en zich naar Amsterdam begeven.
Hel geregtshof alhier beeft gisteren o. a. arrest gew ezen in dc zaak
van L. S.wed. van J. K.uit Waarde, beschuldigd van kindei moord voor
de eerste maal door de ongehuwde moeder gepleegd. Ilci hof veroordeelde
deze vrouw tot 5 jaren tuchthuisstraf.
De arrond-regtbank alhier heeft de volgende alphabelische voordragt
opgemaakt voor regler in dal collegie ter vervulling der vacature ontslaan
door liet overlijden van mr. graaf van Lynden: 1. mr. C. Asser, regter-
plaatsvervanger in de rcglbank alhier; 2°. mr. J. van der Lek de Clercq,
regter in de arrond.-reglbank te Middtlburg; 3'. mr. I'. W. van Hetistle,
regter-plaatsiervanger in de reglbank te 's Hage.
Ter vervulling der vacature in den raad van loezigl en discipline der
orde van advocaten alhier zijn op bel den hoogen raad voor te dragen
dubbeltal gebragt: mr. II. A. Neeb en mr. A. M. van Slipriaan Ltiisqius. Ter
vervullins der door gewone aftreding ontstane vacatures zijn voorgedragen:
1». mr. D. H. Levyssohn Norman, mp. 11. M. van Andel; cn 2°. m'. J. G.
Rochussen cn mr. A. P. Tb. Eyssell.
