LEIDSCHE
COURANT.
1877.
.V, «4.
VRIJDAG 10 MAART.
De Courant verschijnt dagelijks, Zon- en Feestdagen uitgezonderd. Üe prijs der Courant is per vierendeel jaars 3.franco p. p. ƒ3.50,
met het F er slag der Handelingen van den Gemeenteraad ƒ3.35, franco p. /3.H5. Het verslag afzonderlijk is verkrijgbaar voor 2.50
's jaars, buiten de expeditiekosten. Afzonderlijke nommert der Courant zijn verkrijgbaar voor 5 Cents, franco p. p. 6 Cents.
De prijs der Advertentiën is van 1—4 regels 1.— iedere regel meer 25 cents.
B EN i\ EN LA N bSCIiE BERIGTEN.
LEIDEN 15 Maart.
De gemeenteraad hield heden namiddag eenc korte zitting. De voor
zitter gaf daarin te kennen dal de leden zeker met leedwezen hadden gezien
dat de tweede kamer zich vereenigd had met het wetsontwerp, waarbij de
opheffing van de Leidsche regtbank was aangenomen. Hij wilde thans den
raad in overweging geien nog ecne ernstige poging te doen om dien slag
te keereu. Hij stelde dientengevolge de vraag of de vergadering van oordeel
was zich in deze nog lol de eerste kamer der staten-generaal te moeten
wenden. Die vraag werd toestemmend beantwoord. De voorzitter las daarop
het concept-adres aan de eerste kamer voor, waarop geene aanmerkingen
werden gemaakt en dat goedgekeurd werd.
Evenals in het adres aan de tweede kamer plaatst de raad zich in dat
adres niet hoofdzakelijk op het standpunt van het bijzonder belang der
gemeente Leiden, de overtuiging dat het algemeen belang allerminst zal
worden gebaat door de opheffing van deze regtbank is integendeel de voor
name drijfveer, op grond waarvan op het behoud wordt aangedrongen. Men
vestigt o. a. de aandacht op de toelichting van het in de tweede ka ter
voorgestelde amendement, waarbij de voorsteller heeft aangetoond dat de
opheffing in het algemeen belang niet wordt gevorderd, en de daaraan ver
bonden bezwaren in het licht heeft gesteld, en de in die toelichting opge
nomen statistiek der bij de regtbank in 1876 behandelde zaken, die eene
niet onbelangrijke vermeerdering aantoont, alsmede op het daarin aangehaald
adres der llaagsche regtbank, waarbij thans reeds, met het oog p de
belangrijke uitbreiding van werkzaamheden bij aanneming van de voorge
stelde ontwerpen, eene vermeerdering van personeel wordt aangevraagd,
waaruit leregl wordt afgeleid dat de financiële voordeelenaan de reorgani
satie verbonden, voorzeker niet van overwegend belang kunnen worden
geacht. Voorts wordt in het adres nog de nadeelige invloed aangetoond,
die de opheffing der regtbank op de hoogeschool zal uitoe enen.
Wij vestigen de aandacht onzer sladgenooten op het hierachter aange
kondigde groot assaut met tooncelvoorstcllingdat morgen avond in de
sladszaal zal gegeven worden door eenige werkende leden der scherpschut-
ters-schermvereeniging van 'sHage, met medewerking van de meest be-
keudo schermmeesters aldaar en den heer J. B. Wijnstra, gladiator acade
micus. Deze uilvoering, waarop wij reeds vroeger wezen, zal plaats hebben
ten voordeele van het alhier op te rigten gedenkteeken van Leidens ontzet.
Naar wij vertrouwen zal de poging, die de llaagsche heeren willen doen om
het tol stand komen van dat gedenkteeken te bevorderen, onder ons op
prjjs worden geschat en zullen velen onzer sladgenooten die poging door
hunne tegenwoordigheid willen steunen. Zij die iu den strijd op de wape
nen weinig aantrekkelijks vinden, worden schadeloos gesteld door de op
voering van het blijspel van Ruysch «Een bankbillct van duizend gulden",
dat steeds met genoegen wordt gezien. Voor gepaste afwisseling is dus
zorg gedragen.
De Staatscourant deelt het programma mede voor de groote akade-
mische tentoonstelling van kunstwerken van levende kunstenaars zoo binnen
als buiten 's lands, welke in dit jaar, van 2 Sept. tot 28 Oct., te Berlijn
zal plaats hebben.
De inspecteur van de geneeskundige dienst der landmagt heeft ter ken
nis van belanghebbenden gebragt.dat aan 's rijks veeartsenijschool te Utrecht,
na afgelegd examen, kunnen worden geplaatst twee kweekelingen om voor
rekening van het depart, van oorlog te worden opgeleid tot paardenarts bij
het leger hier te lande, en twee kweekelingen om voor rekening vau het
depart, van koloniën opgeleid te worden voor de militaire veterinaire dienst
in Oosl-lndië. Ouders ol voogden die verlangen dat hunne zonen of pupil
len voor die opleiding iu aanmerking komen, kunnen zich uiterlijk vóór 15
Augustus bij hem inspecteur aanmelden. De adspiranien moeten den ouder
dom van 17 jaren hebben bereikt en niet ouder zijn dan 21 jaren.
Men meldt ons nog uit Hazerswoude: Dat de lieer mr. C. van der Vlies,
burgemeester onzer gemeente, die 11. Maandag het feest vierde dat hij voor
25 jaar zijn ambt aanvaarde, de algemeene achting der ingezetenen geniet,
bleek ook daaruit dat hem op dien dag, met menige hartelijke toespraak,
fraaije geschenken werden aangeboden. Zoo ontving hij van wege de ge
meente een zilveren talelservies, van den gemeenteraad een zilveren beker,
en van de feestcommissie een fauteuil. Zijne ambtsbroeders in den omtrek
hadden reeds vroeger van hunne sympathie jegens den jubilaris, door een
fraai geschenk, doen blijken.
Te Amsterdam is Maandag nacht een persoon, die reeds 19 jaar in de
gevangenis heelt doorgebragt, door de nachtwachts op heeterdaad betrapt,
terwijl hij poogde in te breken bij een kastelein buiten de Leidschepoort.
In eene eergisteren gehouden schilderij-veiling, in de Brakke Grond,
te Amsterdam, kwamen o. a. onderscheidene familie-portretten voor van de
oud-Amsterdamsche geslachten de Geer en Trip, voorvaderen en afstamme
lingen van de stichters van het Huis met de Hoofden en het Trippenhuis.
De portretten van Maarten Ruichhaver en Alida van der Laan zijn, met een
paar andere, aangekocht ten behoeve van het Amsterdamsch museum. Eenige
kunstlievende Amsterdammers stelden het Oudheidkundig genootschap in staat
deze aankoopen te doen. Op een paar portretten van de hand van Rave-
steyn werd ook geboden door het genootschap, doch voor buitenlandsche
koopers moest het veld worden geruimd. Het stuk van Weeninxvoorstel
lende de familie Valckenaer, gaat naar Keulen. (N.v d.D.)
Men meldt uit Deventer: Toen Zondag middag zich een jongeling van
16 jaren op het ijs van een der grachten begaf, zakte hij er door. Een
meisje, het ongeluk bemerkende, sprong hem dadelijk achterna en had het
eeltik hem er uit te halen. Zij zou echter haar menschlievende daad met
den dood betaald hebben, ware niet hulp komen opdagen. Toen de jongen
op hel drooge werd gebragt, dacht men algemeen dat hij reeds dood was.
De heer de Gruyter echter, gymnastiekmeester, die toevallig aanwezig was,
was van een ander gevoelen. Hij vergezelde den drenkeling naar de ouder
lijke woningliet hem in een paar w ollen dekens wikkelen en in bed leg
gen. Vervolgens begon hij hem over het ligchaam te wrijven, hetgeen hij
een geruimen tijd volhield, met het gelukkig gevolg dat de levensgeesten
weder bij den knaap werden opgewekt.
Men meldt uit Franeker: De typhus blijft hier nog bij voortduring
heerschen; in de laatste veertien dagen verkreeg die ziekte op nieuw eene
meerdere uitbreiding. In dien lijd (van 25 Febr. tol 10 dezer) werden 20
personen daardoor aangetast, en zijn 4 overleden. Sedert 1 January tot en
met den 10'len dezer bedraagt het getal aangetasten 103, en dat der overle
denen 19.
Onder de gemeente Escharen is eene landbouwerswoning afgebrand,
waarhij 2 melkkoeijen, 1 varken en 1 zeug met 6 biggen omkwamen en
veel hooi en stroo verloren ging.
Te Venlo is uit de haven opgevischl het lykie van een pasgeboren
kind van liet vrouwelijk geslacht; hel vermoeden viel op een bij haar ouders
inwonend meisje, wier bevalling door de geneesheeren werd geconstateerd,
evenals het feit dat het kind bij de seboorte had geleefd. Naar men ver
neemt, zou de moeder bij de bevalling hebben geadsisteerd en de hand in
deze treurige zaak hebben gehad. Moeder en dochter zijn in verzekerde
bewaring genomen.
Blijkens het voorloopig verslag over het wets-ontwerp lot herziening der
wet van 13 Aug. 1857 tot regeling van het lager onderwijs bestond er
over de opportuniteit der indiening verschil van gevoelen; door de groote
meerderheid in ééne sectie werd de opportuniteit verdedigd. Anderen keur
den den buitengewonen spoed af. Eene afdeeling daarentegen drong aan op
eene zoo spoedig mogelijke behandeling. Omtrent het vraagstuk van de
verhouding lusschen openbaar en bijzonder onderwijs openbaarden zich twee
lijnregt met elkander strijdige gevoelens. Eensdeels werd beweerd, dal de
wet van 1857 haar hoofddoel gemist heeft, anderdeels even breedvoerig het
tegendeel betoogd. Van beide zijden werd over art. 194 der Grondwet
langdurig geredetwist, en over de werking der openbare school met warmte
gestreden.
Goed en deugdelijk volkondcrwijs wil iedereen, verklaarde men aan de
eene zijde. Geen beschuldiging is meer onverdiend dan dal de ontevredenen
met het neutraal onderwijs aan de school de hulpmiddelen zouden willen
onthouden, die zjj behoeft om aan hare verhevene bestemming, (le verstan
delijke beschaving en zedelijke vorming van alle burgers^ 'naar eisch te
beantwoorden. Wordt dikwerf, vooral tegen de antirevolutionnaire partij,
dergelijke aantijging ingebragt, zij wijst ze met verontwaardiging af. Ook
lot nadere ontvouwing van sommige dezer denkbeelden werd in elke der
vijf aldeelingen door één of meer leden eene gelijkluidende nota overgelegd,
die gezamenlijk acht onderteekeningen draagt. De onderleekenarcn dier
nota gaven te kennen, dat zij zoozeer als iemand in het verlangen deelden
naar de beste waarborgen voor de bekwaamheid en eene doeltreffende
opleiding der onderwijzers; naar scherp toezigt van overheidswege, behoorlijk
geregelde bezoldiging, uitnemende inrigting der school en voldoende voor
ziening in hare stoffelijke hulpmiddelen van allerlei aard. Zelfs van leerpligt
en, moest hel in verband daarmede, algemeen kosteloos onderwijs zouden
zij des noods niet afkeerig zijn, maar onder deze mits, dat vooraf een
wetswijziging tot stand kwam, die neutralisten en aiitiiieutralisten. uit
zedelijk zoowel als geldelijk oogpunt op voet van volkomen gelijkheid
plaatste. Waar een zoo groot aantal zijner medeburgers met de daad ver
klaart, dat voor Christenen, die op positiven bodem slaan en geene gods
dienst zonder belijdenis kennen, opvoeding ondenkbaar is zonder Christelijk
element en voor het Christenkind geen onderwijzer opvoeder zijn kan, die
niet in den Christus gelooft, behoort de ware liberaal die overtuiging te
eerbiedigen; want ook hij erkent, dat verstandelijke ontwikkeling zich niet
van opvoeding en zedelijke vorming laat afscheiden. Iu de nota, zeide men
al verder, wordt niet het Financiëlemaar het ethische beginsel der sehool-
quaestie op den voorgrond gesteld. Zij treedt niet in Financiële berekeningen
en noemt dus ook geen cijfer voor de uit 's rijks schatkist aan de onder
wijzers toe te kennen jaarwedden. Hoogstens ligt hei denkbeeld ten grond
slag, dat wal het ouderwijs, ten gevolge van de daarin aan te brengen
verbetering, voortaan meer zal kosten, uit die kas evenzeer aan de bijzoiir
dere als voor de gemeenteschool zal worden verstrekt,