L'AMX FRITZ,
Charles Dickens' Werken
LEKTUUR VOOR MEISJES EN JONGENS.
theatre he üetïie.
La Gigale chez les Fourmis,
voor jonge lezers bewerkt door S. J. Andriessen.
Commissie voor de Volksvoorlezingen.
BIJEENKOMST VOOR WERKLIEDEN OP FABRIEKEN ENZ.
HIERVAN ZIET REEDS HET LICHT.*
VEERTIG CEITS.
INGEZONDEN.
De toestand van Lelden vergelekei
van andere steden.
met dien
X.
De gemeentewerken zijn in den laatsten tijd kostbare zaken geworden,
gelijk blijkt uit de talrijke geldleeningen die gesloten zijn en wat Leiden
betrelt uit de vervreemding van kapitalen, ingeschreven op het Grootboek
der Nationale Schuld, en hel verminderd kapitaal, eigendom der gemeente,
waarmede de Stads Bank van Leeniug werkt en dat, ten gevolge van cene
nieuwe regeling of de invoering van een ander reglement, nutteloos en be
schikbaar gewordenaan de gemeentekas voor een groot deel was terugge
geven. Leiden sloot in de laatste jaren een leening van ƒ45000 voor het
bouwen van een concertzaal, die geheel is afgelost, maar vond in het ge
bruik van andere bezittingen het middel tot vinding der kosten voor den
aanleg van hel Liernurstelsel, het bouwen van scholen, de aanschaffing van
eene stoombrandspuit. In hoever nu daaromtrent het staathuishoudkundig
beginsel van kapitaalvorming of verwisseling van kapitaal van toepassing is,
zoodat er renten zijn die men zien en tellen kan, maar ook voordeelen en
vruchten, die men niet ziet. maar toch uit het kapitaal van openbare ge
meentewerken getrokken worden, 'tis toch waar, dat als bij het sluiten
van geldleeningen voor zulke buitengewone uitgaven, renten en aflossingen
gevonden worden uit belastingenook daaruit kan en moet lerugkeeren tot
kapitaal wat ter voorziening in die uitgaven is te gelde gemaakt. Men
heelt op dieii grond te Leiden I esloten jaarlijks 1/25 deel dier kosten we
der tot aankoop van kapitalen te besleden; waardoor voor het nageslacht
gezorgd wordt, met hetzelfde doel, waartoe geldleeningen werden gesloten
en afgelost. Wat derhalve op de Leidsche begrooting voorkomt, dat den
schijn heeft om uit de belastingen kapitaal te vormen of te kapitaliseren,
staat gelijk of komt o'ereen met hetgeen op andere gemeente-begrootingen
voorkomt als aflossing van geldleeningen. En daaronder behoort ook een
som van ƒ5000 voor aflossing van het kapitaal, dat aan den aanleg en de
exploitatie van de stedelijke gasfabriek is besleed, ofschoon uit het aan
zienlijk bedrag der overwinsten van 1851 tot en met 1875 dat kapitaal
gerekend kan worden reeds vier malen aan de gemeente te zijn teruggegeven.
Onder de gemeentewerken zijn ook inrichtingen voor de openbare dienst
bestemd, maar buiten het grondgebied der gemeente liggende, zooals: de
jaagpaden, de trekvaarten, buitenwegen ol voetpaden, in vorige eeuwen
aangelegd, tot bevordering der gemeenschap met andere gemeenten te water
en te land. Zulke werken zijn kostbaar van onderhoud, dat niet vergoed
wordt door de opbrengst van tollen of gabellen. Zij zijn eigendommen naar
bet burgerlijk recht, zoodat zij, evenals door elk bijzonder eigenaar, kun
nen worden vervreemd door het gemeentebestuur; maar toch acht men de
beschikkii.g over dat eigendom niet vrij van wege zijn publiek-rechlelijk
karakter. En toch, omdat zij zijn aangekocht, aangelegd en beheerd als
eigendommen naar het burgerlijk recht, omdat de eigenaar zelf zijn eigen
dom voor de openbare dienst heeft bestemd, staat het ook aan hem die
publiek-rechtelijke bestemming te doen vervallen, tenzij door een octrooi
daartoe verbonden. Nu door verloop van tijd het onderhoud van die wer
ken niet door de opbrengst van heffingen voor het gebruik kan worden
bestreden, is de eigenaar onverplicht het algemeen nut of de openbare
dienst lot zijn schade te gerieven, tenzij het algemeen, hel provinciaal of
het plaatselijk belang daarin door geldelijke bijdragen tegemoet kome. De
gemeente, waarin zij gelegen zijn of waardoor zij loopen, in de eerste
plaats, omdat zij er toe bchooren, heeft er rechtstreeks belang bij.
Leiden bezit nog in gemeenschap met andere gemeenten het Utrechtsche
jaagpad, het Delftsche jaagpad en de Haarlemmer trekvaart, waarvan het
onderhoud, na aftrek der lollen, nog jaarlijks p. m. ƒ3500 kost. De tol
gelden van het Zijlhek en van het Leiderdorpsche hek, benevens de brug
gelden van de Spanjaardsbrug, brengen niet meer dan ƒ3400 op, terwijl de
lasten bedragen 3517. zonder dat in den tegenwoordigen tijd daarvan
voordeelen worden getrokken in hel belang van de ingezetenen: voordeelen,
die men ziet en die men niet ziet, waardoor de jaarlijksche last van die
bezittingen wordt opgewogen.
ADVERTENTIES.
Zoo even ontvingen wij het treurige bericht van het overlijden onzer
geliefde Zuster, Mejufvrouw MARIA CATHARINA LAMMERTS, geb. SNIJ
DERS, te Groningen overleden.
C. A. JOLLIE.
Eenige en algemeene kennisgeving. H. M. C.'JOLLIE, Snijders.
Hulde en dank biedt de Ondergeteekende naast het Opperwezen aan den
Weledelzeergeleerden Heer Professor POLANO aan voor zijne zaakkundige,
spoedige en liefderijke behandeling vóór, tijdens en na zijne operatie en zjj
hem tot heil van hel menschdom een lang leven loegewenscht.
L. I. DE JONG,
Leiden, 25 Januari 1877. Israël. Hoofdonderwijzer, 'sHage.
Degenendie iets te vorderen hebben van of verschuldigd zijn aan den
boedel en de nalatenschap van Mejufvrouw E. C. ZITMAN, in leven Weduwe
van den Ileer W. F1LIPPO, zonder beroep, gewoond hebbende te Leiden
en aldaar overleden den 15iel1 Januari dezes jaars, worden verzocht daarvan
opgave of betaling te doen, vóór den 5'"" Februari 1877, ten kantore
van den Notaris A. J. RIJSHOUWER, nabij de voormalige Iloogewoerds-
poort onder Socterwoude.
op Zondag 38 Januari 1877, 's avonds te 8 uren precies,
IN DE STADS-ZAAL,
Spreker: Ds. K. KOOPMANS VAN BOEHEREN.
Onderwerp: In de Kooi. (Vervolg.)
Toegang voor alle vier de lezingen op de kaarten aan de patroons
afgegeven, en voor ée'n keer a 5 Cents aan de Zaal.
Ook voor vrouwen is deze bijeenkomst bestemd.
Namens het Bestuur
A. W. KROON Jr.Secretaris.
COMPAGNIlpFRANgAlSE.
SAMEDI, 37 JANVIER 1877:
Ie grand Succès actuel de Ia Comédie Fran<;aise. Comédie en 3 Actes, en
prose, de M. M. Erckmann Chatrian. Musique de M. Henry Maréchal.
on commencera par
Comédie en un Acte, en prose, du Répertoire de la Comédie Franqaisc
de M M. Ernest Legouvé et Eugène Labiche.
On commencera a 7 heitres.
PRIX DES PLACES:
Loges 2.50. Baignoires 2.—. Parterre 1.50. Galerie 0.75.
On pourra se réserver des places au Spectacle ou chez la Buraliste.
Pour chaque place relenue d'avance il sera payé 10 cents.
0 9> 1 11 E R TWIST. Met vier Steendrukplaten. Ingenaaid ƒ1.60. Gebonden in Linnen ƒ1.90.
IELEÏ. Met vier Steendrukplaten. Ingenaaid 1.60. Gebonden in Linnen 1.90.
1 ICO LA AS KICKLEBY. Met vier Steendrukpla ten. Ingenaaid 1.60. Gebonden in Linnen ƒ1.90.
Deze Deelen zijn in alle Boekwinkels verkrijgbaar, terwijl de eerste aflevering van „BARNABY BUDGE", heden verschenen, mede alom ter
inzage voorhanden is. Prospectussen worden op aanvraag door den Uitgever franco verzonden.
Dat de Werken van DICKENS eene even aangename als nuttige lectuur voor volwassenen zijn, de aanwijzing daarvan mag zeker overbodig heeten,
maar dat daarin ook veel voorkomt, wal bij uitnemendheid geschikt is voor het jongere geslacht, dit is even duidelijk.
Om nu reeds onze jonge lezers een voorsmaak te geven van het genot dat hun eenmaal wacht bij het lezen van Dickens' Werken, is deze
uitgaaf ondernomen, en heeft de Ileer S. J. ANDRIESSEN zich met de bewerking willen belasten. Hij heeft daarbij de oorspronkelijke Werken tot gids
genomen, en. geen dor uittreksel willende geven, niettemin den draad van het verhaal behoudende, bij voorkeur die tafereelen wat uitvoeriger bewerkt,
welke hem voer jeugdige lezers 't meest geschikt voorkwamen. -
In hoeverre bij zich van deze, lang niet gemakkelijke taak gekweten heeft, is door het publiek uilgesproken; de reeds verschenen drie Deelen zijn
in groolen getale verkocht en geven de zekerheid, dat deze uitgaaf een blijvende plaals onder de uitspanningsleclutir voor de jeugd zal innemen.
Gesteund door dezen goeden uitslag, zal de Ondergeteekende op nieuw drie Deelen bet licht doen zien, bestaande in: BARN BY RUDGE,
MAARTEN CHUZZLEWIV en DAVID COPPER FIELD.
Deze Deelen, te zamen 36 vellen druks, verschijnen in twaalf Afleveringen, ieder van 3 vellen met drie Platen. De prijs van iedere Aflevering is
Gebonden Deelen
Naar verkiezing kan men deze Werken, hij de voltooiing, ook inééns als Deelen, ingenaaid ol gebonden ontvangen,
kosten 1.90. De betaling geschiedt bij de voltooiing van ieder Deel.
ia. A. W. ROELllT», Uitgever.
Schiedam, 1876.
