Barendse, R. de Reijer, mej. D. de Groot, 0. v. d. Nadort, Pienns, Hasch,
wed. Kantebeen, Blijboomallen ie Amsterdam; L. Wijnenhoven, te Goes;
P. Everdijk, te Heer Arendskerken J. v. d. Wiclcnveen, te Leeuwarden;
Polak, te Leiden; R. Vennik, A. Ouwcrkerk, D. Ruig-allen te Nieuwediep
J. 11. Stapel, te Nijmegen; de Wilde, P. de Groot, beiden te Rotterdam;
A. van Rel, te Soerabayamad®. Schellevis, te Valkenburg; Johanna Lang-
miettrte Woerden; J. C. de Meulemeesler, te Zall-Bommcl, C. Krante
Zwolle; G. van den Akker (niet vermeld). Brief kaarten: E. Oosterhnis,
mej. E. Erwig, beiden te Amsterdam; mej. Timman, te 'sGravcnhage;
Hasper. te Leeuwarden; P. van der Keur (niet vermeld).
PKOCKANNA VAN llllZIEHtllTVOERINGEN.
Bultcn-Socletclt Amlcltla. Zondag 1 October, des namiddags
te 2% uren, door de Slalnuiziek van het 4® Reg. Infanterie, Kapelmeester
de heer A. Grentzius. 1® Afd.1. Marsch, Grentzius; 2. Ouverture la Renais
sance, Nilioul; 3. Duo de Marino FalicroDonizetti; 4. Fantaisie sur Ia petite
mariée, Gevaert. 2® afd 5. Jugendbliilher, Concert-SiiickGrentzius; 6.
Une corbcille de fleurs, ltodolphe; 7. Fantaisie Bouchard d'Avesnes de
Mcry; 8. Anna Polka, Bender.
Verknoping van onroerende goederen
in het lleeren-Logemenl aan den Burg, Vrjjdag 29 September.
Notaris M®. H. Ubreen.
Een Fabriekgebouw ingerigt lot Stoomspinnerij met Getimmerten en Erven,
aan de Binnenvest gracht, mot uilgang aan de Langegraclitgel. n». 20. Sectic
B, n°. 1740 gedeeltelijk, kooper J. J. Hasselbaeh qq. 14000. Een Pak
huis aan de noordzijde van de Langegraclit, n". 8, niet groolcn Schoorsteen
voor Stoommachine, Sectie I!, n°. 1740 gedeeltelijk. Kooper J. J. Hassel
baeh qq. ƒ3000. Een Huis en Erf, nevens voorgaand perceel met een
poort, get. n*. 10, Sectie B, n». 438. Kooper J. Splinter. /1390. Een
Huis en Erf, nevens voorgaand, met overdekte poort, gel. n°. 12, Sectie B,
n". 443. Kooper W. van Meygaarden qq. ƒ1500. Een Huis en Erf, nevens
voorgaand, n\ 14, Sectie II, n". 444. Kooper G. W'. Huls. ƒ1130. Een
dito aldaar, n°. 16, Sectie B, n°. 1740 gedeeltelijk. Kooper J Scholling.
ƒ1645. Een Huis en Erf. nevens vorig perceel, n". 18, Sectic B.n».44C.
Kooper J. (Itgcr. /2200. Een Huis en Erl. naast de poort van perceel
li". 1, gel. n". 22, Seclic R, n". 447. Kooper J. van Toorn, ƒ1930. Twee
Huisjes, Tuin en Poort, aan de noordzijde van de Langegraclit, n\ 32, ge
naamd de Zwanen poortSectie II, n"\ 458 en 459. alsmede een perceel
open Erf. aan de Binnenvcslgraclit. Seclic B, ii'. 1741 en 1742 gecombineerd.
Kooper W. van Meygaarden. ƒ1905. Een Huis en Erl. aan de Itinnen-
vestgraclil. naast liet voorgaand perceel, n". 6, Sectie B, n". 468. Kooper
J. van Kampen, ƒ680. Een Huis en Erl, nevens voorgaand, n". 7, Seclic
B, n°. 469. Kooper J. van Kampen, ƒ830. Een Pakhuis, in de Wcstvol-
molcnsteeg, n". 2, Sectic 8, n°. 546. Kooper A. Verhoog Jz. 660.
29 September 1876.
De Tusscbenseliool op de Pielerskcrkgraclit werd lieden morgen gesloten.
In allen eenvoud werd die inrichting opgeheven, niet zom er aandoening
evenwel. Sedert den 8"'" October van liet jaar 1856 licefi de Slichier en
Onderhouder, de Heer J. Kneppclhoiiter de stad zijner geboorte mede be
voorrecht en de Onderwijzers Muller en Kriiger hebben er velen van hunne
beste levensjaren aan toegewijd. Dal de nagedachtenis van den overleden
Predikant II. T. de Blaauw met eere werd vermeld, begrijpt ieder, die weel,
dat die inrichting vooral op zijne aansporing vóór twintig jaar in het leven
werd geroepen en hel kwam aan D'. Rutgers van der Loefl, die met hem
het eerst had medegewerkt, loc, om hel slotwoord uit te spreken. Hij deed
het op de hem eigenaardige, kernachtige wjjze met de volgende toespraak:
Het doel en vooral de uitslag van dit samenzijn zal niet nalaten eenige sensatie
te makenniet slechts onder het groote publiekmaar ook hij onsdie er geheel
op voorbereid zijn. Bij allen, die in verschillende betrekking zich hier bevinden
is do stemming geheel anders dan voorheen. De leermeesters en ook de leerlingen
bekruipt, dunkt mij, cene zonderlinge gewaarwording van ledigheid, het moet hun
vreemd zijn dat hunne opkomst thans niet ten doel heelt den gewonen dageljjk-
schen schoolarbcid te hervatten; wat de Bestuurscommissie betreft, die besloten
heeft dat deze arbeid van nu aan voorgoed zal gestaakt worden ook zij kan in
dit beslissende oogenhlik liet eigenaardige gevoel niet bedwingen, hetwelk met ieder
afscheid pleegt gepaard te gaan.
Het is trouwens maar al te zekerdeze plaats die wij zoo menigwerf hebben
bezocht om getuigen te zijn van het liefelijk schouwspel eener lecrende, spelende,
en vroolijk zingende kinderwereldde plaats die wij nimmer verlieten zonder
6tree)ende zelfvoldoening, geboren uit de bewustheid dat hier iets degelijks tot stand
gebracht was en een deugdelijk werk verricht werddeze zelfde plaats zal beden
gesloten worden om cene nieuwe bestemming af te wachten.
Desalniettemin staan wo hier kalm en bedaard en zullen ook alzoo blijven bij
hetgeen ons te doen staat, want ook voor zoodanige gemoedsstemming bestaat
overvloedige grondwij zijn overtuigd dat de school bij hare sluiting met eere
van het toonecl treedt, omdat zij een schoon voorleden had, en aanspraak maken
kan op eene gezegende nagedachtenis. Ten bewijze diene wat een enkele terug
blik op haar leven ons lecren kan.
Meer dan twintig jaren zijn verloopen. 't Was in de dagen toen de belangstelling
in de bewaarschool hier ter stede schier algemeen geworden was, en at sterker
werd geprikkeld, naarmate het bleek dat deze instelling een aanmerkcljjkcn invloed
begon uit te oefenen op de verhooging van het cijfer der leerlingen op de lagere
schoten. Eene talrijke schare van zesjarige kindertjes vooral uit den geringeren
standdie anders voor dat openbare onderwijs volstrekt onvatbaar zouden gebleven
zijn, konden er nu hunne plaat6 innemen en met tamelijk goed gevolg ook hand
haven zoodat het gemeentebestuur zieli eerlang genoodzaakt zag een tweetal school
gebouwen die wegens gebrek aan leerlingen buiten dienst gesteld warenopnieuw
te openen.
Dit was voorzeker CGn verblijdend en veelbelovend tceken des tijds, maar niet
minder een doorslaand bewijs voor de weldadige werking der bewaarschool.
Jammer intnsehen dat de zegen die langs dezen weg verbreid werdniet nng
grooter in omvang was, althans zicli niet nog verder kon uitstrekken. Wat tocli
was het geval I)e bewaarscholen in onze stad v-aren ook nog maar in hare
kindsheid, en het was venial aan-gemis van geschikt onderwijzend personeel toe
te schrijvendat zij helaasniet bij machte bevonden werd om aan alle bare
jeugdige kweekciingen hetzelfde voorrecht te verschaffen. Van do vele honderden
zag men telken jnre evenveel tientallen aan wier eerste ontwikkeling Cene meértjeti
en langduriger zorg had behooren besteed te worden, terwijl evenwel de wet g»,
langer verblijf op de bewaarschool toeliet.
De vraag ontstond dus: wat moet er met die vele tientallen achterblijvers gebet,
ren? Mocht men zulke ongelukkige kleinen verachten, en hulpeloos aan een
treurige toekomst piijs geven? Onmogelijk I Maar zou er dan misschien»,
middel zijn om in hunne eigenaardige behoefte te voorzien? O ja, zulk eon middel
liet zich althans denken, maar bestond niet, zelfs het denkbeeld was nog vreemj
en nieuw. Het lag evonwel in de gegevcne omstandigheden voor de hand:»,
overgangstijdperk moest vastgesteldeene Tusschen&chool opgericht worden„n
het tekort aangevuld, en elk dier achterlijke kinderen onder meer zorgvuldig t»
zicht en door nauwgezette en individueele behandeling tot den vereischten trap s,
ontwikkeling kon worden gebracht; misschien zon dit aller behoud zijn He
echter zulk eene inrichting tot stand te brengen Hoe de noodige kosten te vindt,
daar de bcwaarschool-coramissiën de handen reeds vol genoeg hadden met hu-
eigene instellingen? Ziedaar ten slotte het vrangstukdat in schijn meest onop]»
baar, o wondert toch ook nog opgelost werd. Wie weet niet op welke wijze zt.c
geschied is? Er leefde destijds in ons midden een man, te vroeg ontslapen, maai
nog niet vergeten. Eon menschenvriend bij uitnemendheid, Ilenri Thierrryjj
Blaauw, een man aan wiens feeder mededoogen, zich kloek beleid, en voort»
rende ijver paarden, zoodat h(jwaar het de belangen van ongelnkkigen gold,
over elke zwarigheid heen stapte, en ieder gevaar van teleurstelling trotseerde, ji,
niet rusten kon alvorens hij zijn doel had bereikt.
Onvergetelijk zullen mij steeds blijven zijne beraadslagingen en gesprekken otj
het bewuste onderwerpen levendig staat het mij voor den geest hoe hij op
studeervertrek gezeten, plotseling opstond en zijn Eureka uitsprak, daarna haai
de pen greepen schreef, onafgebroken voortschreef een vertrouwelijke blief ui
eenen hooggeschatten vriend, een woord, dat krachtig en indruk wekkend mag jj
weest zijn, daar het antwoord binnen korten tijd ontvangen, de meest gewentel,
nitkomst opleverde, en tot blijdschap en bewondering van velen de zekerheid
dat, wat men zoolang gezocht had, eensklaps was gevonden. Twee groote geestei
hadden elkander ontmoet en verstaan: het onbepaalde geloof der vriendschapnt
den eenen vond medewerking in de onuitputtelijke kracht der menschlievendlnj
van den anderenen do edelste vrucht van dit schoone verbond was de slichtiij
eener Tusscbenseliool, die nog in datzelfde jaar 1856 op den Ssten October kt!
worden ingewijd en geopend.
Dit haar voorspoedig begin is het voorspel geweest eener gezonde ontwikkel»
Ongestoorde regelmaat kenmerkte bestendig haar levensloop; ze was als het
een klein rivierkedat onder de brcede, maar felbcwogcn strooinen op het Neder
landsch schoolgebied, veilig en geborgen, tusschen welbewaakte oovers, rustigijm
kabbelende golfjes voorstuwt; in stille eenvoudigheid, zonder de minste opzicbteljb
vertooning. Daardoor viel zij velen minder in het oog, maar wie haar opmerkm
en met kenners blik gadesloegenbeklaagden zich nimmer de moeite en den ijl
van een herhaald bezoek, ja ik durf beweren dat de Kneppelhout's school op4
Pieterskerkgracht van het begin tot het einde een toonbeeld is geweest van doel
matige inrichting, van netheid en orde, van uitnemendon leertrant, en jeugdigi
leergierigheid, ja een nnntrekkclijk schouwspel van onderwijs en opvoedingaf^
wisseld door menig tooneel van gepaste en nuttige uitspanning op do ra»
speelplaats.
Meer dan 2000 kinderen hebben hier achtereenvolgens gedurende langer of korts
tijd hunne opleiding genoten met dit gewenschte gevolg, dat het nieerendeeldaatis
de openbare school tot eere heeft kunnen verstrekkenen dat velen, die thans reedt
tot jongelingen en jonge dochters zijn opgewassenveel goeds beloven voor it
toekomst, of ook reeds in verschillende vaste betrekkingen werkzaam zijn tot ut
der maatschappij. Wilde ik hier in bijzonderheden treden ook van persoonlijks
aard, waar zon ik beginnen, en waar eindigen, laat mij het met écn woord zeg
gen De Tusschonschool heeft aan de verwachting niet slechts beantwoordmis
die verre overtroffentot streelendc voldoening van hare Bestuurders en talrijk
vrienden.
Nu vreezen wij echter de twijfelmoedige bedenking te zullen moeten hoont,
waaromwanneer deze dingen alzoo zijnwaarom dan toch dien voorspoedig#
loop nu plotseling gestuit? Waartoe den draad van dat frissche krachtige levoi
eensklaps afgesneden? Is dat met de twintigjarige niet wreed, onnatuurlijk, onit
delijk gehandeld? Zoo schijnt het, maar inderdaad is jnist het tegendeel w«,
Do verklaring, van dit raadsel is niet moeiljjk. Het lag in den aard der zaakdi
de oprichting en het doel der Tusschonschool, die beiden haren grond hadden in 4
ervaring dat de bewaarschool toen nog niet in staat was in alle deelen hare r»
ping te vervullenbjj de voorstanders dezer laatstede wensch en het streven
haar gebrek te verhelpen krachtig moest opwekken en bevorderen; en bestond n
de voorname oorzaak van het kwaad, geljjk we gezegd hebben, in mindere geschikt
hcid der toenmalige onderwijzeressendan sprak het van zeil dat men voor et«
doelmatige vorming van dit personeel slechts de noodige maatregelen behoefde ii
het werk te stellen om hij ervaring de overtuiging te erlangendat eene afzonden
lijke Tnsschenschool minder noodig was, en op den duur eene overtolligheid wa
den moest.
En alzoo is geschied. Sedert een achttal jaren is hier eene kweekschool vooi
bewaarschoolhouderezsen tot stand gekomenen onze stedelijke regeering heeft wijselijk
gewild, dat al de secondantes en helpsters van de bewaarscholen dezer gemeente aldaar vat
hare taak regelmatig gevormden zoo mogelijk tot den rang van hoofdonderwijzeres tot'
den worden opgeleid. Het natuurlijk gevolg hiervan moest wel zijn, dat de geschikt
heid om jeugdige kinderen voor 't ondetwijs op de Openbare School genoegt#®
voor te bereiden, meer algemeen werd, en nn wel zoodanige vorderingen lietfl
gemaakt, dat er van zoogenaamde achterblijvers schier geen spraak meer wezen kan.
We hebben deze uitkomst lang voorzien, maar konden haar ook rustig afwacht»
Al was 't met gemengde gewaarwordingentoch met goedkeuring en welgevallen;
evenzoo als ouders het tijdstip verheidenwaarop hun lievelingskind eenmaal M
Bevestigden stand gekomen, zich aan hunne onmiddellijke zorg zal moeten onttrek
ken. Zulk cene tijdstip is thans voor ons pleegkind werkelijk gekomen; we zeggca
het vaarwel, met de troostrijke voldoening, dat wij onze taak hebben volbracht
Het slniten dezer school is dus gcene daad van ivreedc willekeur, maar van plicht
besef 't is niet onnatuurlijk, maar geschiedt volgens de wet van een noodwenf.'
verband, 't is niet onredelijk, maar geheel overeenkomstig den eisch van verstan
dige pbilantropie.
En met de reden van ons bestaan, heeft ook ons recht van voortbestaan
einde genomen. Heeft toch deze inrichting hare geboorte aan de bewaarschool It
dankendan mag zij even als do dochter, die hare moeder in dagen van krank
heid de helpende hand bood, na de herstelling geen aanspraak maken op de rech
ten van het huisbestuur, al ware zij ook in ntenig opzicht de moeder boven het
hoofd gegroeid. In elk geval is het zeker, dat onze school licht gevaar zou loopen,
haar oorspronkelijk doel voorbij te streven, en zich te wagen aan eene concurrent;
waarvoor ze op den duur zou moeten zwichten. Ik vraag, was het dan niet allci'
zins raadzaam haar in tijds met eere te doen aftreden nu zij hare bestemming t®
volle heeft bereikt? Zoo ja, dan mag het ook niemand ergeren of bedroeven, wa
neer iknamens haren stichter eu overeenkomstig het verlangen der commissi®
opentlijk verklaar, dat zij is opgeheven.
Zoo dan zal zij voortaan tot de geschiedenis bclioorendochgelijk zij niet
vergeefs heeft bestaan, zal ze ook niet spoorloos verdwijnen. Integendeel, wat ik
schoons en goeds van hare geboorte en van haar leven naar waarheid heb kunt®
zeggen, geeft haar aanspraak op eene gezegende nagedachtenis, het beste, mest
wezenlijke en duurzame, hetwelk immer van een gelukkig volbracht menschcnwf't
aan de nakomelingschap kan worden overgeleverd.
Volkomen bevredigd, ja met een dankbaar gevoel nemen we afscheid van te'
inrichting. Zij het ook dat de herinnering der vele aangename, maar nu vervl«'
gene urendie we hier doorbrachten ons ietwat treurig stemtzij 't ook dat
aandenken aan de doodendie hier met ons hebben genoten en gearbeiddc S'-
dachte aan onze geachte medebestuurders, de Blaauw en de Mocn, alsmede- 111
