„aar Worth en bezigligde aldaar hel slagveld van 1870, het gedenkleeken
tfr eere van het Duitsclie leger en de nieuw gebouwde evangelische kerk
bij Fröschweillerzoomede de katholieke kerk. Na het ontbijt gebruikt te
hebben bij graaf Ottrkheimkeerde de keizer terug naar Weissenburg en is
tJB jaar naar Karlsruhe vertrokken. De keizer heeft, ten bewijze zijner
Kvredenlieidvele ridderorden uitgereikt.
LONDEN, 27 September. Lord Derby heeft de deputatie ten gehoore ont-
vangend'e 'iem resolutiën mededeelde, welke in de meeling van 18
jMer waren aangenomen. Lord Derby gaf te kennendal de regering de
instructie had gezonden aan sir 11. Elliot, dat hij den Sultan een gehoor
putst vragen, hem de personen zou noemen, die zich aan moorden en
andere barbaarschheden in Bulgarije hadden schuldig gemaakt, en straf voor
jfii moest vorderen. Hij geloofde niet dat men het parlement noodig zou
hebben bijeen te roepenaangezien de onderhandelingen met de mogendheden
een bevredigend verloop hadden. Eene verstoring van den algemeenen vrede,
of eene omverwerping van het Ottomannische rijk, achtte hij in geenen
dooie waarschijnlijk. Hij verwacht, dat het invoeren eener plaatselijke
autonomie, het verleenen van vrijheid, eene gelijkstelling tusschen Maliome-
daiien en Christenen en het geven van voldoende waarborgen tegen eene
herhaling van de gruwelen, de moeijelijkheden zullen oplossen.
Ten opzigte van Servië verklaarde lord Derby, dat hij den terugkeer tot
jen /'Status quo ante helium" begunstigde, zonder dat Servië eene oorlogs
vergoeding zal hebben te betalen.
KONSTANT1NOPËL, 27 September. De mogendheden verlangen van de
Porte, dat als grondslag voor de vredesonderhandelingen de "Status quo
ante belluai" voor Servië en Montenegro zal aangenomen worden. De Porie
toont zich zeer geneigd alle wenschelijke hervormingen toe te staan. Zij
beeft, met het oog hierop, besloten een nationalen raad zamen te stellen,
beslaande uit 30 Muzelmannen en 30 Christenen.
LONDEN, 28 September. Reuters-correspondent te Belgrado meldt, dat
eergisteren de ministerraad, door den vorst voorgezeten, eenstemmig beslo
ten beeft de vredesvoorwaarden, door de mogendheden opgesteld, te vcrwer-
ptn. en dat Servië zich alleen in geval van vreemde bezetting zou onder
werpen. maar anders den krijg ten uiterste doorzetten, tot dat voor Servië
en Bosnië de onafhankelijkheid verkregen zij. Gisteren hebben de Serviers
twee bruggen afgebrand en viel er eene onbeteekenende cavalerie-schcrmut-
seling voor bij de voorposten.
WEISSENBURG. 26 September. De uiting des keizers over den politieken
toestandin een gesprek met een lid uit den hem voorgestelden ridderstand,
was, naar geloofwaardige mededeeliug, als volgt: "Ik hen verheugd aan de
hoop te kunnen toegeven dat thans de vrede meer verzekerd schijnt. De
oplossing van het vraagstuk is wel is waar niet ligt geweest; men bedenke
slechts hoe moeijelijk het keizer Alexander werd gemaakt dit nieuw bewijs
zijner vredelievendheid te geven; thans echter schijnt een grondslag voor
de politiek der mogendheden gevonden, welke wij hopen dat tot een goed
einde zal leiden."
WEENEN, 27 September. Hel schijnen Russische officieren te zijn geweest,
die, naar uit Nisch getelegrapheerd wordt, de Serviërs tot hel schenden
van den wapenstilstand bij de brug over de Drina op 22 September hebben
aangezet De Servische officieren hadden hun manschap streng bevolen den
wapenstilstand in acht te nemen. Te Konstantinopel is men zeer verbolgen
over hetgeen aan de Drina-brug is geschied.
NEW-YORK, 27 September. Volgens eene dépêche uit Mexico van 9 dezer,
zal het Mexikaansche gouvernement waarschijnlijk de schuld erkennen. In
Engeland zal men schikkingen treden met de houders der schuldbrieven.
Be Amerikaansche regering heelt den vrede gesloten met eenige Indiaan-
sche stammen.
INGEZONDEN.
Lelden, nu en 25 jaren vroeger.
XV. [Slot.)
Behalve liet jaarlijksch onderhoud der schoolgebouwen en meubelen, kos
ten die scholen aan het personeel van onderwijzers enz.:
N". 1 voor onvermogenden9100
2 7250
1 minvermogenden9800
2 10750
Kweekelingen enz6360
Te zamen ƒ43260
terwjjl het schoolgeld der minvermogenden slechts ƒ2500 opbrengt.
Tusschenschool
Jongensschool 2e
1'
Meisjesschool 2e
le
en de schoolgelden.
Tusschenschool
Jongensschool 2e
le
Meisjesschool 2e
le
Zonder nu de renten der
klasse
6120
6770
8090
7005
10975
255 leerlingen 3400
klasse 224 2800
170 8800
175 2300
178 10500
kosten van stichting, de jaarlijksche uilgaven
voor vuur, licht, boeken en schrijfbehoeften enz. in rekening te brei,gen,
komt er voor iedere school reeds een meer ol min aanzienlijk tekort, vooral
wt de scholen der 2' klasse betreft, omdat het schoolgeld van ƒ16 veel te
'aa? is, en van die school gebruik maken vele ouders, die naar hun stand
e" uiterlijk vertoon behoorden tot de scholen der le klasse en ook vele
ouders voor wien het verschil van schoolgeld tusschen 16 en 60 te
groot is.
Dat het schoolgeld te Leiden te laag is, kan bljjken uit de vergelijking
met 's Gravenhagewaar geen openbare scholen voor meer uitgebreid lager
onderwijs zijn geslicht dan die gelijk staan met die der 2' klasse te Leiden;
maar waar bijzondere scholen beslaan voor de meergegoeden, en het
schoolgeld klimt lot ƒ200 op dagscholen voor jongens en meisjes.
De wet van Augustus 1857 is iu de residentie en in vele gemeenten van
ons vaderland, waar men gelet heeft op de bestaande bijzondere scholen,
anders toegepast dan te Leiden.
Nevens het kostbaar openbaar onderwijs staat de zorg voor de openbare
gezondheid; maar in dat opzicht heerscht de noodige voorzichtigheid, liet
Liernursche rioolstelsel blijft bij de genomen proef in een der wijken van
de stad, terwijl de afvoer van faecale sloffen langs de bestaande riolen zeer
verbeterd wordt en het dempen van grachten een uitstekend middel is om
schadelijke uitwasemingen te voorkomen.
Leiden kan nog veel doen en te koste leggen aan de bevordering van haar
welvaart en bloei door doeltreffende plannen, wanneer de lasten slechts ge
lijkmatig drukken, omdat hel totaal-cijfer der belastingen niet bezwarend
is, maar veel minder dan 25 jaren geleden, gelijk door cijfers bewezen is.
Maar dan moet Leiden ook veel overlaten aan de intelligentie van hare
ingezetenen, geljjk die op verschillend gebied gebleken is en nog blijkt en
blijken kan, als men let op de instellingen, die reeds gesticht zijn en wor
den onderhouden zonder hulp of steun van het gemeentebestuur.
En dat gemeentebestuur, 't bestaat en leeft door de vrije keuze der inge
zetenen, onder de leiding van een hoofd door den Koning aangesteld. Het
bestuur over de gemeente en hel beheer der gemeentelijke huishouding,
het geschiedt door 25 stadgenooten, verkozen voor een lijd, om op nieuw aan
een herkiezing te worden onderworpen. Hun taak vervullen zij in het open
baar onder ieders oog. hun verantwoording ligt voor iedereen open en bloot.
Een hooger toezicht waakt en begrenst hunne handelingen. Indien zóó op
gevat wordt de verhouding tusschen den gemeenteraad en de kiesgerechtig
den, kan er zooveel verschil niet zijn ten aanzien van hetgeen bij verkiezin
gen wordt geëischt, want dan staat op den voorgrond wat het meest
bevorderlijk kan zijn voor het plaatselijk belang, een trouw beheer en een
jjverig bestuur, terwijl staatkundige of kerkelijke richting op den achter
grond en builen aanmerking blijft.
Aan het begin van een nieuw vijf en twintigjarig tijdvak is onze blik ge
vestigd op een onzekere en duistere toekomst. Wat aan het einde daarvan
de vergelijking van toestand kan en zal opleverenonze oogen zullen het
niet zien. Mocht de wetenschap der statistiek uit de cijfers maar meer
voorlichten over het verleden, het beden en de toekomst en Leiden in het
algemeen meer dan vroeger van de wetenschapdie binnen haar zetelt en
beerschtvruchten zien en voordeelen trekken van elk vak dat aan de
Leidsche Academie beoefend wordt. Leeringen wekken, maar voorbeelden
trekken.
Als het onderwijs den zedeljjken toestand niet verbetert en in het opko
mend geslacht sedert de invoering van de door de wel van 1857 verordende
nieuwe openbare schoolinrichting weinig of niets bespeurd wordt van eene
ontwikkeling der verstandelijke vermogens en van eene vorming tot alle
Christelijke en maatschap|>clijke deugden, dan strekken de prachtige school
gebouwen tot schande en worden de aanzienlijke sommen daaraan besteed
of verkwist een tweede ramp van Leidendie voor haar stoffelijke en zede
lijke welvaart onberekenbare nadeelen verwekt. De statistiek van het inge
treden tijdvak zal het uitmaken en die aan het begin der 20' eeuw dat
overziet, ordent en becijfert, zal het beoordeelen, zij het in den geest van
den vromen secretaris Jan van Hout, die zijn dienstregister van 1601 aan
ving met het volgend rijm
"Al 'tsuur geween, by U gemen, soo lang geleen
verdragen
«Wilt, Heer, alleen, 't wordt U gebeenin 'tjaar van één
afvagen
"Want anders geen ons mach bevreen van schuld en peen
en plagen;"
met herinnering aan het devies:
"Söetaaert Heer! ïlollaitb
"€n galicgt Xepbeti."
A. M.
ADVERTENTIES.
Ondertrouwd: BERNARDUS HENDRIKUS WIJTEN BURG
en
Leiden, 28 September 1876. CLEMENCIA PADDENBURG.
Receptie 1 October, iNoordeinde N°. 13.
Ondertrouwd:
Leiden, 28 September 1876.
F. O. DE VRIES,
en
J. M. l'LATTEEL,
Wed. P. KookemaX Pz.
Ondertrouwd:
Leiden, 28 September 1876.
H. L. J. M. VAN DEN HEUVEL,
van 's Gravenhage
en
A. E. VAN RUTTE.
Bevallen van een Zoon B. C. VAN DER L1TH - LONCQ.
Leiden, 28 September 1876.
