PER TELEGRAAF.
voordeele van staatsaanleg van een spoorweg naar het Ombiliën*kolenveld
mei havenwerken aan de Brandewijnsbaai en zijtak naar Padang en van
daar naar de Bovenlanden. Bal die slreek op Sumatra een spoorweg waard
is, betwijfelt niemand; en waar ter wereld krijgt men bij het aanleggen
van een spoorweg aan liet uiteinde een kolendistrict op den koop toe,
welks uitgebreidheid en deugdelijkheid boven twijftel verheven is.
Uit Atchin geen belangrijk nieuws. Met de organisatie der vrije koelies
en ketlinggangers voor de transporten wordt thans haast gemaakt. Ben
zeker aantal benoemingen' zijn gedaan van gepensioneerde officieren aan
wie de zorg voor hel transporlcorps en het commando daarvoor onder de
militaire administratie zullen zijn opgedragen, ilet aantal dier transport-
troepen zai, naar wij vernemen, op 3000 worden gebragt.
Den 15d,n Augustus vertrokken per stoomer Willem 111 naar Atchin
de officier van gezondheid Roskes, luitenant van der Paardt, de kapiteins
Werkhoven en van Rhijnbenevens 130 mindere militairen.
In den namiddag van 12 Julij ,jl. woedde te Garoel (Preanger-regent-
schappen) een hevige storm, die veel schade aan plantsoenen en gebouwen
aanrigtte.
Door den gouverneur-generaal van Ned.-Indië. zijn de volgende beschik
kingen genomen
Civiel departement. Verleend: een tweejarig verlof naar Nederland, aan
den verificateur 4" kl. bij de in- en nitvoerregten en accijnsen van der Lin
den. Ontslagen; eervol, de gewezen opzigter 2* kl. bij den waterstaat W.
Cv H. L. C. von Winekelmann. Benoemd: tot notaris te Poenworedjo. Th.
B. van Soest, cand.-notaris; tot hoofdonderw. aan de openb. lagere school
te Chcribon, 0. E. flansen; tot hootdonderw. aan de 1® lagere school te
Soerabaija, W. H. Heyiman; tot 1™ hulponderw. aan de openb. lagere
school te Ternale, J. G. van der Heyden; tol 1" hulponderw. aan de openb.
2® lagere school te Djokdjokarta, L. 1. Westrik; tot griffier bij de land
raden te Meester-Cornelis en Bekassi, de le klerk op het bureau van den
adsisi.-resident te Ledok (Bagelen) J. E. Mientjes; tol griffier bij den land
raad te Toebande 1® klerk op het bitreau van den adsist.-resident te
Joana (Japara) A. van Velsen; tot predikant bij de prot. gemeente te Band-
jermasin, F. VV. G. Kemmann; tot subst.-officier van justitie bij den raad
van justitie le Padang, de griffier bij den omgaanden regter in de 1® afd.
op Java mr. J. W. Zuurdeeg; tot griffier bij den omgaanden regter in de
1® afd. op Java, de griffier bij den landraad te Indramajoe mr. J H. Aben-
danon; bij den raad van justitie te Soerabaija, tot subst.-officier van justi
tie. de subsi.-griffier bij dien raad mr. C. 11. Prins; tot subst.-griffier, de
ambtenaar voor de regterl. rnagt in Ned.-Indië mr. J. J. F. Rigail Certon;
door drn directeur van onderwijs, eeredienst en nijverheid zijn benoemd:
tot fmlponderwrjzeres aan de openb. lagere school te Kediri, tnej. O. II. G.
van Sleeden, thans te Soerabaija; tot 2"" hulponderw. aa» de openb. lagere
school te Soerabaija. H. Voller; tot hulponderw. aan de openb. lagere
school te Soerabaija, M. P. L. G. Hansen, thans te Kediri.
Departement van oorlog. Verleend; een tweejarig verlof naar Nederland,
aan den officier van gezondh le kl. J. de Koningh. Ontslagen: eervol, de
1® luit. der inf. E. S. Ticlemann; de meesterknecht-jjzergieter bij den art.-
eonstr-winkel te Soerabaija II. J. Tak.
'sGBAVEN11AGE23 September. Berigt uit Atchin, van 4 September.
Generaal Wiïgers van Kerchem is met drie kolonncs uitgerukt ter beves
tiging onzer noord-oostelijke linie. De troepen namen Toeklad en hebben
na bevigen tegenstand Lamnjong bezet. Gesneuveld zijn 7 en gewond 44
man. Te Lamnjong is cene versterking aangelegd en eene brug gebouwd
ter verzekering der gemeenschap. Koortsen en buikziekten vermeerderen.
PETERSBURG22 September. De Golos steil groot vertrouwen in bet
behoud van ileu vrede in Europa, omdat DiiitschlandRusland en Engeland
bet rens zijn over de Oostcrsche quaestic
Het Jonrn. de St. f'ët. drukt dezelfde raeening uit en betuigt zijne te
vredenheid er over dal vorst Milan niets van het uitroepen tot koning
wilde weten
LONDEN, 22 September. De correspondent van Renter te Belgrado berigt,
dat kolonel Mon leverde, adjunct-chef van den gencralen staf van bet leger
van Tschernajeflle Belgrado is aangekomen met een vertrouwelijke bood
schap aa i den vorst.
Er loopt ion gerucht dat een park belegeringsgeschut der Turken bij liet
passeren van de brug bij Tatar Bazardijk in liet water is gestortdeze
kanonnen waren bestemd voor het bombardement van Deligrad.
De pest is uitgebroken in het leger van Abdul-Kerim; de Turksche be
velhebber ziet zich genoodzaakt alle drie dagen zijne stellingen voor Alexi-
natz te veranderen en de tenten en hutten te verbranden.
De proclamatie van het Servische koningrijk werd door de bevolking met
geestdrift begroet. De vorst en de ministers hebben baar slechts ten ge
volge van sterke pressie der diplomatie, vooral van üiisland. afgewezen. Bij
de proclamatie van liet koningschap droeg het leger den koning de absolute
magt op.
PARIJS, 22 September. De regtbank heeft den afgevaardigde Raspail,
wegens de uitgifte van bel geschrift over de noodzakelijkheid van de am
nestie, veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf en 1000 fr. boete.
De drukker is veroordeeld tot een maand gevangenisstraf.
PARIJS. 22 September. Men verzekert, dat de minister van binnenland-
sche zaken, de Marcère. weigert deei le nemen aan de beraadslaging over
de benoeming van bevelhebbers van legercorpsen, voor generaal Bertbaut.
de minister van oorlog, de circulaire heeft verzonden, welke hij bad toege
zegd en waarin aan de officieren zou worden verboden deel te nemen aan
staalkundige of godsdienstige manifestation.
KONSTANTINOPEL 21 September. Aan de gezanten der Ottomanische
regering is opgedragen te verklaren dat de verspreide geruchtenalsof de
Turksche troepen den wapenstilstand hadden geschondenvolkomen onwaar
zijn. lie Porte logenstraft verder liet in de Duitsclie bladen gegeven berigt
dat de Christenbevolking van Thessalië en Epirus, wegens gevreesde ver
volging, liet vaderland zou ontvlugten. In die provinciën heerscht volko
men rust.
Onder de tegenwoordig veelvuldig voorkomende kindervocdsels bekleedt
liet CJïlfey's Kindermeel (Farine Laclée) van Gifley, Scbiele C°.
Bohrhach. eene voorname plaals. daar het door de kinderen zeer gaarne
ingenomen en door 1111. Geneeskundigen zeer aanbevolen wordt, waarvan
onderstaand altest, ontvangen door de Heeren Dramburg C°.Londen,
boofddépölbouders voor Engeland, ten bewijze strekken kan.
De Heeren Dramburg C°. Londen1 Juni 1876.
Mjjne Heeren.
Ik heb gelegenheid gehad de waarde van het door u, ingevoerde Kin
dermeel, Farine Lactée, te beproeven en wel met het beste gevolg
een geval waar niet genoegzame voorraad van melk de moeder deed beslui,
ten alle soorten kindervoedsels, onder toezicht van haren vader en broeder,
beiden geneeskundigen, teprobeeren. Het kind kon geene daarvan innemen!
tot dat uw preparaat toevalligerwijze onder mijne aandacht kwam en ik
ook een proef van uw kindermeel aanbeval en met een bijzonder goed ge
volg. Het kind ging goed vooruit en was in een dag of drie zeer veel vet-
beterd. In geen drie dagen kon een nieuwe voorraad van dit meel ver.
kregen worden en liet kind wilde geen ander voedsel in dezen tusschentijd
innemen. Zoodra uw kindermeel weer aangewend werd, hield alle ongemak
op en een brief van de ouders aan mij gericht bevat vele dankbetuigingen.
Hoogachtend.
G. GODDARD ROGERS,
Geneesheer aan hel Koninklijk Hospitaal voor borstlgjders
en aan het West Londensche Hospitaal.
Zie verder de advertentie in dit nommer.
AKADEMIE-AIEIJW9.
PROMOTIE AAN DE LEIDSGHE HOOGESCHOOL.
Den 23rtw September de heer G, H. Kruseman, geb. te Haarlem, in de
wis- en natuurkunde, na verdediging van zijn akademisch proefschrift: Out
de betrekking tusschen levulose en manniet.
INGKZONDEN.
Leiden, nu en 25 jaren vroeger.
XIV.
Het toenemende debiet der Leidsche broodfabriek, met hare door de ge.
heele stad verspreide depothouders en de daarnevens altijd stand houdende
bakkerijen van allerlei kleinere en grootere broodsoortenlevert het bewijs
op van een veelvuldig verbruik van dit voornaamste voedingsmiddel, terwjjl
nog in vele huisgezinnen eigen vervaardigd en gebakken brood wordt ge
bruikt. Gemiddeld toch is dit verbruikalleen van de broodfabriek pet
hoofd, zonder onderscheid van leeftijd, gemiddeld één kilo 'sweeks. De
prijs van het brood verschilt nog al beduidend. Zij was per kilo;
1851. 1875.
Tarwebrood 28 cent 20 cent.
Roggebrood 11 10
De afschaffing der broodzetting heeft op de concurrentie geen nadeeligen
invloed gehad, terwijl de oprichting der Leidsche broodfabriek gunstig op
den broodprijs heeft gewerkt.
Hel vlecsch is, niettegenstaande den toegenomen bloei der beestenmarkt
en de afschaffing van den plaatselijken accijns op het geslachtniet goed-
kooper geworden.
De vermoedelijke waarde van den handel in vee op de beestenmarkt is ia
1875 geklommen tot bjjna 7 millioen gulden. De voorgenomen vergrootiag
der beestenmarkt zal tot toenemenden bloei bevorderlijk zijn.
De middelen van vervoer tot bevordering der gemeenschap van Leiden
met bet binnen- en buitenland zijn verbazend toegenomen. Een tal van
stoombooten zijn in de vaart en brengen o. a. liet vee lot aan de beesten
markt. De opbrengst der Hollandsche ijzeren spoorwegmaatschappij van ea
naar het hoofdstation Leiden neemt meer en meer toe. Zjj bedroeg in 181(1
173.282.47 en in 1875 228,606.15% en dus in zes jaren een vermeerde
ring van bijna één derdeterwjjl die van de geheele opbrengst van dien
spoorweg slechts een vijlde was toegenomen.
De rijkstelegraaf ontving in 1871 ƒ8813.18 en in 1875 9932.37%der
halve in 5 jaren 12% pCt. meer.
Hel overzicht betreffende het brievenvervoer of de posterijen in 1875 was
evenzeer belangrijk. Het nieuwgebouwde rijksposlkanloor is een sieraad
van de Breedeslraat en doet meer en meer gewenscht maken de vergrooting
van liet telegraafkantoor.
De bestaande jaagpaden en trekvaarten blijven strekken tot bevordering
van liet verlier binnen Leiden door de voortdurende vaart van marktschui
ten, beurtschepen en stoombooten; de laatste vooral door bet vervoer van
passagiers en goederen.
Toenemende welvaart blijkt niet het minst door het bebouwen van open
pleinen, erven en vesLwallen. zoodat de grondbelasting der gebouwde eigen
dommen door de herschailing van de huurwaarde der perceelen de helft
bjjna minder is geworden in de perceelsgewijze beffing, vroeger 18 nu 8 a
9 pCt. Vooral zijn het de werkmans-woningendie verbeterd en vermeer
derd zijnzoodat de achterbuurten een ander aanzien hebben verkregen en
het aantal bewoonde buizen zeer is toegenomen. Bouwgrond is van de ge
meente niet meer beschikbaar, want al de vestwallen zijn vervreemd. Het
aantal winkelhuizen is evenzeer vermeerderd en ook de Breedestraat prijkt
daarmede veel meer dan vroeger. En dat wordt gestaafd door de staten van
beroepen en bedrijven uit de patent-registers getrokken, die jaarlijks in het
gemeente-verslag worden opgenomen, waaruit blijkt, dat in de laatste vijf
jaren het aantal winkeliers van 1002 is geklommen tot 1070, niettegen
staande de totaalcijfers van die staten niet zooveel verschillen. Die beroe
pen en bedrijven zijn wel toegenomen en verminderd, blijkens de volgende
statistiek;
1870 1875 1870 1875
22
1870 1875
1870
Aannemers van publ. werken
19
18
Oudijzerkoopers
35
Aansprekers
23
21
Schoenmakers
103
Boekhouders en kantoorbe
Stoffenverwers
16
dienden
159
128
Bestaurateurs
19
Brood- en koekverkoopers
152
133
Timmerlieden
65
Bezemmakers
10
7
52
Fabriekanten van saaijetten
31
21
Wijnkoopers
10
Horlogie- en klokkenmakers
19
24
Beisbedienden
13
Kamerbehangers
23
27
Koffijhuishouders
43
Kleedermakers
110
102
Slijters en tappers
247
Koekbakkers
27
15
Socieleitsbouders
6
Leerlooiers en bereiders
4
10
Kroeghouders
8
Med. doctoren
13
17
Biljardhonders
31
Meubelmakers
27
19
Biljardcn
38
De vergelijking van die cijfers levert veclbeteekenende uilkomsten op;
want zij strekt ten bewijze dat vele beroepen zijn vermeerderd, die aftrek
vinden van hetgeen zij voortbrengen, leveren of verrichten.
Meer en meer, van jaar tot jaar, blijkt, dat de kermis niet meer als een
markt van koopwaren is te beschouwenomdat wat aangevoerd of uitge
stald wordt even goed en goedkoop bij de gezeten winkeliers is te verkrij
gen; maar wel bovenal, zooal niet uitsluitend, is de kermistijd geworden
een week voor openbare vermakelijkheden, die de gemeente stoffelijk en
zedelijk nadeelig is.
Te Leiden ter Boekdrukkerij vaD J. C. DRABBE.
