ADVERTENTIE N.
gees-
ar als
I ver-
asioor
jagen,
en be
engen.
pleegd
gtshof
ïdsehe
enin
xmaie
chrijft
ihoud-
n Sol-
i is ig
langer
1. Hj
izakcn
rslaai
onver-
n nitt
zjji
hij er
is bel
in aai
ken it
duitei
d ziji
Kiit-
itimier
Km
klasse
ip der
eener
1 eer
digslt
ge
'n der
loolei
ipiteit
drag
oepet
n ijl
j M
ar ij
tnstra
in 9)
a aai
de#
in !i;
hal
wee
aard
laat
cbit
emd
jis
raai
i Sa
coi
Hike
Inn.
ijl*
If
maf
Ie!
gei
•der-
igie
idef
seldcn, noodig voor de coupons en obligation der Turksche leening van
1855 welke 1 Aug. moesten betaald wordenniet waren gedeponeerd. De
schatkist verzocht het ministerie van buitenlandsche zaken den 315"D Julij
zich hierover lot de Porie te wenden. Denzelfden dag berigtte de schat
kist dat zij bereid was de garantie na te komen, die gemeenschappelijk
met Frankrijk was aanvaard, en de bank te vragen het dividend voor te
schieten, wat een daad van beleefdheid zou zijn jegens de Turksche rege
ring. om 'iaar gelegenheid te geven schikkingen te maken. Lord Derby
decide den 2ll,n Aug. aan de schatkist mede, dat aan de Porte was geschre
ven. maar geen antwoord nog ontvangen was. Deze feiten werden mede
gedeeld aan de Fransche regering.
lie heer Nolan kondigde cene interpellatie aan, om te vernemen of de
regering met andere regeringen maatregelen zal beramen om voor genees-
lieeren en ambulances, naar de Geneefsche conventie, te zorgen op bet
oorlogsterrein in Turkije.
WEENEN, 3 Augustus. De Pol. Corr. spreekt de berigten legen, volgens
welke een legioen van vrijwilligers uit Oostenrijk te Belgrado en een legioen
van Hongaren te Konstanlinopel zou gevormd worden. Hel blad ontkent ook
de juistheid van het berigt. volgens hetwelk de regering van Rumaniê zou
bestolen hebben de Porie een termijn te stellen voor de inwilliging van de
gestelde eischen.
SEML1N, 3 Augustus. Bij Pandirslo wordt voortdurend gestreden. Gis
teren hebben er herhaaldelijk gevechten plaats gehad. Heden ochtend was
de uitslag nog onzeker. Tweeduizen.i gewapende vrijwilligers aan de Drina
hebben hunne gelederen verlaten en zich op Bosnisch grondgebied begeven
om er als vrijbuiters strijd te voeren.
LONDEN, 4 Augustus. Lord Russell heeft aan lord Granville een brief
geschrevenwaarin hijzoo noodigeen bondgenootschap met Rusland aan
beveelt om een einde te maken aan de wreedheden van de Turken in Bulgarije.
WEENEN, 4 Augustus. De P resse meldt dat, naar men verwacht. Mukhtar-
pacha met zijn erg gesmolten leger weldra het Oostenrijksche grondgebied
zal betreden. Mukhtar is in Trebinje zoo ingesloten, dat aan doorbreken in
noordelijke rigting niet te denken valt.
De Neue jreie Presse meldt dat de behandeling van het constitutie-ont
werp van Midhat-pacha is uitgesteld.
BUDAPEST, 3 Augustus. Volgens berigten uit Belgrado, wenschle vorst
Milan vrede Ie sluiten. Gruics en Ristics bevinden zich in het hoofdkwartier
om hem hiervan terug te houden Gruics wil den oorlog voortzetten; Ris
tics is vredelievender gestemd. Een Servische kabinets-crisis is te verwachten.
IIELGRADO, 3 Augustus. Officiéél berigt. Gisteren werd een aanval der
Turken tegen Klein-Zwornik algeslagen, lieden tastten de Turken onze troepen
in hunne stellingen aan deze zijde van de Grumada aan. De uitslag van het ge
vecht is nog niet bekend. Heden is voor Knoasevac een veldslag begonnen.
Tot op dezen oogenblik is nog geen bulletin ontvangen.
INT.EZONDEN,
Leiden, nu en 35 jaren vroeger.
I.
Art. 182 der gemeentewet bepaalt, dat burgemeester en wethouders jaar
lijks in de maand April een uitvoerig en beredeneerd verslag zullen doen
van den toestand der gemeente, in den vorm door den minister van binnen-
landsche zaken bepaald. Hetzjj in druk, hetzij in afschrift, legen betaling
der koslen, moet dat verslag algemeen verkrijgbaar worden gesteld.
G. K. van Hogendorp schreef reeds in zijn tijd«er moet publiciteit wor-
«den ingevoerd in de finaiiliën van den slaat, van elke provincie, van elke
«stad en elke plaats. Mogelijk zullen wij in het vervolg den lijd beleven
«wanneer de orde zal zijn gebracht of bewaard in alle publieke administra-
tien. Een geest en gewoonte van orde zullen dan ook kunnen doordringen
«tot in de huisgezinnen".
En die openbaarheid. Simonde de Sismondi zegt er van«Ie premier
«bienfait de la publicité, c'est de forcer an silence les sentiments vicieus".
Vijl en twintig verslagen hebben reeds het licht gezien, nu de gemeente
wet haar 25-jarig bestaan heeft beleefd. Heeft de openbaarheid reeds het
nul daarvan doen zien? Hoe het ook zij, het kan nuttig zijn uit die ver
slagen het Leiden van 1875 met dat van 1851 te vergelijken, wanneer zulks
onpartijdig en oordeelkundig geschiedt. De cijfers vooral geven lot vergelij
king overvloedige aanleiding en slof. Het laatste verslag bevat meer dan
liet dubbeld aantal bladen druks dan dat van het eerste; soms is het
daarom noodig de latere verslagen lot vergelijking te nemen, wanneer bet
belang der zaak zulks medebrengt.
Beginnen we dan met de
Bevolking.
Leiden telde op 31 December 1851 16546 van het mannelijk en
19496 vrouwelijk geslacht.
te zamen 36042 zielen.
1875 19386 van het mannelijk en
21338 vrouwelijk geslacht.
ie zamen 40724 zielen.
De bevolking is dus in 25 jaren 13 pCt. toegenomen, maar van het man
nelijk geslacht 17 en van het vrouwelijk geslacht slechts 9 pCt.
Naar de onderscheidene godsdienstige gezindheden is de verhouding zeer
verschillend, als:
1851 1875
Hervormden24562 26474 8 pCt.
Walschen655 808 24
Lutherschen917 960 4.5
Doopsgezinden155 225 45
Remonstranten150 213 40
Afgescheidenen of Chrisl. Afgescheidenen 251 1160 460
Roomsch-Catholieken9662 10291 6.5
Oud-Catholieken38 51 34
ïsraöliten403 489 20
Opmerkelijk is het verschil tusschen het aantal geboorten en overlede
nen, als:
Geboorten.
1852 702 jongens, 649 meisjes, 1351 kinderen.
1875 817 728 1545
verschil 115 79 194
Overledenen.
1852 470 manu. 441 vrouweL. 911.
1875 545 560 1105.
verschil
75 119 194.
Overleden 1852 1 op de 40.
1875 1 37,
Huwelijken.
1852 305 paren.
1875 368
Nog verdient opmerkingdat het aantal onechte kinderen in verhouding
niet is toegenomen; in 1852 125 en in 1875 140, terwijl toch in het acade
misch ziekenhuis vele ongehuwde zwangere vrouwen uit andere plaatsen
werden opgenomen.
Zoo! is het ook met het aantal overledenen in dat gesticht, van welke in
1875 60 van buiten de gemeente, zoodat werkelijk de sterlteverhouding is
1 op 39 inwoners, weinig verschillende met die in 1852.
Ruiten heerschende ziekten is derhalve de gezondheidstoestand van Leiden
niet ongunstiger dan 25 jaren geleden. In 1865. toen de cholera asiatica
heerschte, was de sterfteverhoudiiig van 1 op de 20 inwoners.
Het houden van de bevolkingsregisters is uitermate dienstig om het juiste
cijfer der bevolking zooveel mogelijk te kunnen berekenen. Dat werk vor
dert dagelijks veel tijd, omdat elke geboorte, elk sterftegeval. elk huwelijk,
elke verhuizing binnen de gemeente, van en naar buiten, in die registers
verandering brengt. Over 30 jaren »was die maatregel zooals nu niet in
werking. De politieverordeningen kunnen hij strenge handhaving der straf
bepalingen niet bewerken wat thans door de trouwe bijhotiding der regis
ters aan het bureau van den burgerlijken stand en bij de heeren der ge
buurten wordt verkregen, ook door den ijverigen en ononibeerlijken bijstand
van politiebeambten. Oe omvang van die laak wordt zeer schaarsch begre
pen en die onkunde bleek vaakals er sprake was van eene billijke bezol
diging van het daarmede belast ambtenaarspersoneel. Het nauwkeurig bij
houden der registers strekt tot algemeen nut en heeft daarbjj voor velen
een bijzonder belang.
Ter correctionele teregtzitting der arrond.-regtbank te Leiden, dd. 4 Aug.
1876, zijn de volgende vonnissen gewezen: A. T.. te Benthuizen, wegens
poging tot diefstal in dienstbaarheidtot 3 maanden cellulaire gevangenis
straf; A. G. en A d B., te Hoenkoop. wegens mishandeling, de le tot ge
vangenisstraf van 6 dagen, de 2" vrijgesproken; H. F. W K., te Leiden,
aangeklaagd wegens otuvilligen manslag, vrijgesproken.
VIJFENDERTIG-JARIGE ECHTVEREENIGING
van
GERARDUS ANTONIUS JOHANNUS TETHOFF
en
ANTOINETTE ELISABETH HOUTZAAGER.
Leiden, 4 Augustus 1876. Hunne dankbare Kinderen
Eenige kennisgeving. Behuwd- en Kleinkinderen.
I8§§
n. BCJMO BK HESCIUITA,
Kandidaat in de Medicijnen,
verzoekt ieder, die beweert iets van hem te vorderen te hebben, daarvan
vóór 1" September e. k. opgave te doen: Anna Paulownaslraat, 22,
te 's Gravenhage.
Ongesteldheden der maag en ingewanden. De maag is
het groote magazijn van het natuurlijke gestel. Zij levert de stoffelijke on
derhoudsmiddelen voor ieder orgaan. Indien zij ongesteld is, kwijnt het
geheele ligchaam, maar hoe ernstig ongesteld ook, kan hare veerkracht
altijd hersteld worden door het gebruik van deze onwederstaanbare Pillen.
Galachtigheid. slechte spijsvertering en leverziekten worden gemakkelijk
genezen door het gebruik van Holloway's Pillen. Duizenden bevestigen deze
bewering, en geen lijder, die dezelve ooit beproeld beeft, ontkent derzelver
alles overtreffende kracht. In ieder geval van maagziekte, van het minste
geval van moeijelijke spijsvertering tot de verschrikkelijkste kanker, van de
misselijkheid door eene ongestelde lever tot het braken dat eene zwerende
maag vergezelt, geven deze Pillen dadelijke verligting, in het algemeen
genezing.
Door het vermeerderd debiet zijn de prijzen als volgt;
Doosjes Pillen en Potjes Zalf ƒ0.80, 1.85, 3, 6.75, 13.50, ƒ20.50.
Zijn op franco aanvraag a contant te bekomen bij alle Apothekers in
Holland, alsmede in Holloway's Etablissement te London533, Oxlordstreet,
vroeger 244, Strand
