STADS-BE RICH TEN,
BIJVOEGSELbehoorende tot de Leidsche Courant
van Maandag 62 October ;1&74, /T(l. 238,
De BURGEMEESTER van LEIDEN,
Gezien art. 21 der Wet van 4 December 1872 Staatsblad n°. 134),
Brengt ter kennis van de ingezetenen dat in de afgeloopen week 1
persoon aan de mazelen is overleden.
En geschiedt hiervan openbare kennisgeving door plaatsing in de Leidsohe
Courant.
De Burgemeester voornoemd,
Leiden, 12 October 1874. v. d. BRANDËLER.
Ter Gemeente-Secretarie is in druk, tegen betaling van 30 Cents, ver
krijgbaar het algemeen verslag van het verhandelde in de section van den
Gemeenteraad omtrent de begrooting dezer gemeente voor 1875.
BINNENLANDSCUE BERSGTEN.
LEIDEN, 10 October.
In ons vorig nommer hebben wij melding gemaakt van de aanbieding
aan het gemeentebestuur van de hoofdvaandels door de vereeniging van
fabriek- en trafiek-arbeiders "Eendracht maakt macht" bij den optogt gebe
zigd, en van het door den heer A. 11. Eigeman bij die gelegenheid tot de
hoofdcommissie dier vereeniging gesprokene. Wij zien ons thans in staat
gesteld die toespraak hier mede te deelen. Zij luidde als volgt:
Wakkere feestcommissie!
Het is met vergunning van den heer burgemeester, dat ik, ook uit naam
van heeren fabrikanten der Leidsche wol-industrie, voor zoo velen zij hier
zijn, of door beroepsbezigheden verhinderd zijn herwaarts te komen, in
dezen plegtigcn stond een woord tot u spreek. Ofschoon wij voornemens
zijn u eerstdaags in ons midden te zien, zoo hebben wij er behoefte aan
om li nu hier openlijk te vertellen wat ons op het harte ligt. Ja het mag,
het moet geweten worden, welk een werkzaam aandeel gij gehad hebt, van
het begin tot aan het einde, aan den optogt, die met zooveel bijval en toe
juiching gehouden is. Gij hebt onze verwachting niet teleurgesteld. Hebben
wij bij ons eerste zamentreffen met u, nadat gij onze stoffelijke en flnan-
ciële hulp hadt ingeroepen, het betuigd, dat wij vol vertrouwen u aan het
werk zagen, en dat steunen wilden, gij hebt in grootere als kleinere rege-
iet lirtgen getoond, te kunnen volbrengen, wat gij wilt. Gij hebt ons reden
te over gegeven om u onze groolc tevredenheid te betuigen over hetgeen
gij met zooveel gepastheid en goede orde verrigt hebt. Ontvangt daarom
onze hulde. Zegt het aan uwe suh-commissiëndie met zoo veel hulp u
hebben ter zijde gestaan, hoe wij in dezen plegligen stond hun streven, om
brave mannen te zijn, zijn gedachtig geweest, en laten deze het aan
hunne onderhoorigcn luide vertellendat zij nu getoond hebbendoor
zich zoo ferm en best te gedragen, dat de Leidsche nijveren een goed
volk is, dat zich wil en zal laten leiden. Laten zij dit ook voortaan
;1C toonen door een ordelijk en zedelijk gedrag. Plegtig is dit oogenblik,
want gij en uwe onderhoorigen slaan nu geschaard onder uw hoofdvaandel
bij u verbleven: "Eendracht maakt macht." Aan dit vaandel willen wij,
lr' de vercenigde fabrikanten der Leidsche wol-industrie, eenen lauwerkrans
al hechten, ten eeuwigen blijke van waardeering van uwe wakkere houding,
eli en tot verkondiging aan het nageslacht: Zoo was het volk van 1874,
deugdzaam en goed! Ja. leeft zoo!
Wij hebben een schoon feest gevierd. Een feest, dat ons in herinnering
bragt het lijden, strijden en bevrijden van onze vaderen, en dat ons me-
nigen wenk heeft gegeven, om, bij het denken aan het verledene, met
blijdschap te spreken van het lieden, liet. heden, waarin ons land, onze
stad, in rusten voorspoed leeft, waarin wij zoo menige reden tot vreugde
vinden kunnen. Het is waar de horizont van onze nijverheid is niet helder! I
Er pakken zich nog immer donkere wolken zamen, en in menige zaak is j
geen helderheid, geen licht! Er zijn nog zoovele bronnen afgesneden, nog j
zoovele hinderpalen opgesteld, die den vooruitgang in den weg staan! Onze
nijverheid wil wel hare wieken uitslaan, maar ze kan nog nietDoch genoeg!
ge Vreest niet! Er wordt voor haar gewaakt, gewerkt, en daarna zal toch ook
51 aan haar dat goed regt worden geschonken, hetwelk aan zoo menig andere
zaak, als mede-grondzuil van den staal, is te beurt gevallen. Ziet gijlieden
=j uit naar de toekomst en zegt: de toekomst is ons! Doch onder één beding!
Gij moogt niet zeggen: "De toekomst is ons", wanneer gij niet denkt aan
hel Opperwezen, niet aan uwen maatschappelijken werkkring, waarin gij
geplaatst zijt, niet denkt aan uw huisgezin. Denkt daarom aan het Opper
wezen, die u en uwen arbeid op uwe vraag zegenen wil en kan. Denkt
q, aan uwen maatschappelijken werkkring, en waardeert ten zeerste de vöor-
regten, die gij daarin geniet. Weest bij het betrachten van uwe pligten
sterk, en als in deze lijden, wel in eenen anderen zin, tot u genaakt liet
[f| zoet gefluiteven als vóór 300 jaren den belegerdenom u af te leiden van
uwe pligten, om u verkeerde dingen te vertellen, die n ten verderve zullen
slepen, vlugt dan gezamenlijk naar uw vaandel "Eendracht maakt macht",
houdt u aanééngesloten en komt lot ons. In orde en bij pligtsbelrachting
f. kunt gij op ons rekenen. Denkt aan uw huisgezin! Waakt en werkt voor
dat, het voorgaande in braafheid en zedelijkheid. Laat uwe kinderen veel
en volop genieten van het onderwijs, dat in onze goede stad met zoo veel
zorg en kosten u wordt aangeboden, opdat de gelukkige toekomst uwer
kinderen gewaarborgd zij gelijk met de uwe.
U, heeren leden van liet dagelijksch bestuur, die met zoo vele moeiten
qj en onder vele beslommeringen de feestelijkheden in deze dagen geleid en
bestuurd hebt, u moet het voorzeker eene groote genoegdoening zijn te
mogen zien op deze vaandels, als vruchten van zooveel orde en tucht.
welke door onze fabriek nijveren in deze dagen is in acht genomen, liebt
q dank voor de hulp en voorkomenheid, die gij hun hebt verleend. En,
strekt uwe zorg zich steeds met inspanning uit om het onderwijs in onze
q, stad meer en meer te bevorderen, moge het bij voortduring blijken, dat
het welzijn onzer nijveren ook u ter harte gaat, en de bevordering van de
nijverheid, niet onder, maar naast de zorg voor het onderwijs door u ge
steld worde, dan voorzeker zuilen de bronnen van welvaart vlieten, die ons
Leiden gelukkig doen zijn.
Naar wij vernemen heeft ds. Brouwer alhier besloten ie voldoen aan
jij de vele aanzoeken hem geworden, tot het in het licht geven van de door
hem uitgesproken leerrede op Zondag 4 October, bij gelegenheid van het
j- 300-jarig eeuwfeest van Leidens ontzet.
Daarop opmerkzaam gemaakt, willen wij hier. nog gaarne vermelden
5 dat de lieer van Pinxteren, op de BreedeslraatDonderdagavond veel heeft
=1 bijgedragen om het gevierde feest waardiglijk te besluiten. Gedurende de
illuminatie heeft hij den omtrek zijner woning bijna voortdurend met Ben-
gaalsch vuur in verschillende kleuren verlicht en bij tusschehpoozen fraai
vuurwerk ontstoken. Zijne illuminatie, die in het oog van velen misschien
van weinig belang was, was echter van nabij gezien zeer fraai. Een aqua
rium toch was van een krans van gaslichten omgevendat door de afspie
geling op de goudvissehen en de daarboven aangebragte zilveren ballen enz.,
een keurig effect maakte.
De vereeniging "Harmonie" alhier heeft, als een bljjk van bijzondere
tevredenheid over de door haar gegeven voorstelling in den schouwburg op
4 October 11., bij de viering van het derde eeuwfeest van Leidens ontzet,
van haren beschermheer, den heer mr. baron van Heemstra van Froma en
Eibersbttren, eenen verguld eerepenning ontvangen, om dien, als herinnering
daaraan, te hechten aan de banier der vereeniging.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 52 tot 86 volwassen personen en 17 tot 33 kinderen.
De minister van financiën heeft ter kennis van belanghebbenden ge-
bragt dat de correspondentie voor Ned. Indie, door middel van het stoom
schip Hampton te verzenden, uiterlijk in den namiddag van 17 October te
Rotterdam moet aangekomen zijn.
- De taal- en letterkundige afdeeling der kon. akademie van wetenschap
pen te Amsterdam zal Maandag aanst. aldaar eene gewone vergadering houden.
Té 's Hage werden gisteren de examens voor hulponderwijzer voortge
zet. Van de 17 candidaten werden 9 afgewezen en 8 toegelaten, als:
G. van den Bos, uit Vlaardinger-Ambacht; A. de Goede, uit Vlaardingen
P. L. J. Harelbach, uit Brielle; A. Jongerius, uit Berkel; G, C. F. van der
Laan en H. T. Nieuwhuis, uit Rotterdam; C. J. Voortman en C. Wuyster,
uit Schiedam.
- Als schrijver van de verhandeling onder de spreuk: "Waar hoort men
zooveel spreekwoordelijke Bijbeltaal enz.", waaraan op de algemecne verga
dering van de Holl. maatschappij van fraajje kunsten en wetenschappen de
zilveren medaille werd toegekend, heeft zich bekend gemaakt de heer C. F.
Zeeman, pred. te Zonnemaire.
De eerste najaarsveemarkt, den 7de'1 dezer te Stolwijk gehouden, was
druk bezocht. De aanvoer bestond uit circa 200 studs vee, voor het meeren-
deel kalvers. Bij matige prijzen ging alles vlug van de hand.
Bij gelegenheid van het opstijgen van den heer Godard, te Amster
dam, Donderdag 11. heeft aldaar op de Iloogesluis een ongeluk plaats gehad.
Twee vrouwen, verpleegden in het gesticht "Barmhartigheid", bevonden zich
in het gedrang, toen een viligante kwam aanrjjden en de vrouwen omver
wierp. Een harer kwam er met enkele kneuzingen at, maar de andere,
een vrouw van 60 jaren, werd zwaar gewond. Nog levend werd zij in een
ziekenmand naar het gesticht gebragt, waar dadelijk hulp werd verleend.
Het mogt echter niets baten, De vrouw overleed spoedig.
Het wegloopen van jonge dames, meldt het Hbl., wordt epidemisch.
Onlangs maakte een dergelijk geval de ronde door de dagbladen; thans zijn
Weder twee dametjes hier ter stede zoek. Eergisterenavond ten minste
werd aan de stations onderzoek gedaan naar een meisje dat, na pas uiteen
berucht huis door de ouders te zijn bevrijd, weder op den loop was gegaan;
gisterenavond kwam aan het Rijnspoorwegslation een ontstelde mama uit
Keulen aan, die, met het portret harer lang niet onbehagelijke dochter in
de hand, aan een ieder vroeg of men het meisje ook gezien had. De politie
bood ook deze dame de behulpzame hand. Of men er in geslaagd is, de
beide vlugtelingen op te sporen, is ons onbekend.
Ds. van Dijk, te Doetinchem, heeft voor zijne inrigting tot opleiding
van jongelingen tot predikanten o. a. ontvangen een legaat van ƒ5000,
en de belofte van ƒ15000 in halfjaarsche termijnen te voldoen voor de aka-
demische studiën van drie jongelieden.
Te Groningen had eergisteren in het akademiegebouw de plegtige over-
dragt van het rectoraat der hoogeschool plaats. De hoogleeraar C. M.
Francken droeg deze waardigheid over aan den nieuw benoemden rector
magnificus, prof. W. Modderman, met het houden eener rede in de Latijn-
sche taal over de bescherming, die der dichtkunst te Athene van staatswege
ten deel viel.
Te Zicrikzee is eergisteren door den hevigen wind een hoogaarls nabij
het hoofd tegen den dijk geslagen en verbrijzeld. Het vaartuigje had bij het
inloopen van de haven het roer verloren, waardoor het spoedig op desteen-
glooijing van den dijk werd geworpen. De twee opvarenden hebben Zich
gelukkig weten te redden.
Menig jaar is reeds verloopen sedert in 's lands vertegenwoordiging de
scherpe uitspraak viel: "zoo Amsterdam Nederlands hartader is, dan klopt
die hartader wel zeer flaauw. Menig jaar is sedert verloopen, en daar
gelaten de vraag, in hoeverre die uitspraak destijds juist was thans
zeer zeker mag zonder vrees voor tegenspraak gezegd worden, dat in dat
tijdsverloop Amsterdam zich meer en meer dien eeretilei van Neerlands
hartader heeft waardig gemaakt. Een geest van nieuw frisch leven heeft
toch onze hoofdstad bezield, zich betuigende niet slechts in de inderdaad
verbazingwekkende uitbreiding der stad zelve, maar ook, en vooral in den
aanmerkelijken vooruitgang op elk gebied van geestelijke en stofl'eljjkc
ontwikkeling.
Behoeft het beloog, wat het welvaren der hoofdstad voor het vaderland,
wat de hartaderslag voor geheel het ligchaam beduidt? Met verklaarbare
belangstelling hebben wij dan ook kennis genomen van het besluit van
Amsterdams gemeenteraad betreffende het aangaan eener groote leening,
hoofdzakelijk bestemd tot het volbrengen van verschillende openbare werken,
i waartoe de raad vroeger besloten had en die groolendeels niet der hoofd
stad alléén, maar geheel het vaderland direct of indirect ten goede moeten
komen.
Het prospectus dier leening is thans vanwege burgemeester en wethouders
van Amsterdam openbaar gemaakt, en, na inzage daarvan genomen te heb
ben, aarzelen wij niet te verklaren, dat deze leening in alle opzigten aan
bevelenswaardig is. Tot staving van dit ons oordeel, wensehen wij slechts
eenige bijzonderheden daarvan mede te deelen.
Deze leening, groot ƒ21,000,000 nominaal, wordt uitgegeven in den meer
en meer geliefkoosden vorm eener renlegevende premieleening. Zij wordt
verdeeld in 21000 seriën, elk van lieu aandeelen ad ƒ100. De rente, in
gaande op 1 October jl.is bepaald op 3 pCt., betaalbaar bij halfjaarlijksche
coupons (I Januarij en l Julij), terwijl de koers van uitgifte op 87pCt.
is gesteld. De lecning is aflosbaar in 63 jaren, en wel bij uillotingen,
in het openbaar door burgemeester en wethouders geschiedende, waarbij de
seriëntrekking onmiddellijk door de premiëntrekking zal worden gevolgd.
Het plan der uitlotingen komt ons voor zeer oordeelkundig te zijn zamen-
gesteld, en onderscheidt zich o. a. hierdoor, dat gedurende dc tien eerste
jaren, te beginnen met 15 December e. k., jaarlijks niet minder dan drie
trekkingen (15 April, 15 Augustus en 15 December) zullen gehouden wor
den, met gezamenlijke premiën van 100,000, 25000, f 10000 en daar-
