I.Ein.SCHF;
COURANT.
1875.
VRIJDAG 24 OCTOBER.
li?
iT. 251.
De Courant verschijnt dagelijks, Zou- en feestdagen uitgezonderd. De prijs der Contant it per vierendeel jaart ƒ3,franco p. I 3.50
met het r ersiag der handelingen van den Gemeenteraad ƒ3.35, franco p. ƒ3.85. Het verslag afzonderlijk is verkrijgbaar voor 2.50
ls ja ars, buiten de expedztiekosten. Afzonderlijke norniners der Courant zijn verkrijgbaar vcor 5 Centsfranco pp. 6 Cente.
De prijs der Adverientiën is van 14 regels iedere regel meer 25 cents.
Advertentien voor Dnitschland Oostenrijk en Zwitserland worden uitsluitend aangenomen door HAASENSTEIN VOGLEK Expeditie-Kantoor van Adveitertiën ie
hamburg Lubeck Frankfort a. M. Berlijn, JApzigDresden Breslau, Keulen, Stuttgart, Weenen, Praag, Bazel, Ziirich, St, Gallen, Genive on Lausanne.
ST ADS-BERICHTEN.
Stempeling* van de Weegwerkttiigeii.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN, gezien alinea 2 van
art. 1 der Wet van 31 December 1872 Staatsblad n". 160), bepalende dat
de weegwerklnigento! op 31 December 1873 in gebruik, van den ijk zijn
vrijgesteld lot 1 Jannarij 1880; herinneren bij deze den ingezetenen dezer
gemeente hunne verplichting om. overeenkomstig art. 9 van het Koninklijk
besluit van 4 September 1873 Staatsblad n". 127). die wcegwerkluigen van
een bijzonder merk te doen voorzien, onder mededeeling dat daartoe dooi
den IJker, chef van dienst, zitting wordt gehouden in het lokaal van den
ijk, op de Aalmarkt, naast de Gemeente-Apotheeken wel:
voor alle weegwerktuigen,
voor wijk VI, op den 24ste", 28slf» en 29sUn October,
van des morgens 9 tot des namiddags 3 uren.
Tevens worden de belanghebbenden indachtig gemaakt op de schade en
moeielijkhedenwaaraan zij zich zouden blootstellen door hunne weegwerk
lnigen niet in tijds van het voorgeschreven merk te doen voorzien.
En geschiedt hiervan openbare kennisgeving door aanplakking en door
plaatsing in de Lcidsvhe Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
Leiden, 26 September 1873. E. KIST, Secretaris.
Ter Gemeente-Secretarie is in druk, tegen betaling van 30 cents, ver
krijgbaar het Rapport van de Commissie van Financiën op de Gemeente-
begrooting voor 1874.
BilNNKNLAINDSGÜE UERIGTEN.
LEIDEN, 23 October.
Gisteren deelden wij de conclusiën mede van de twee belangrijkste
punten, besproken op het dien dag gehouden congres van bestuurders en
voorstanders der vereenigingen voor volksvoord ragt en en volksvermaken.
Thans komen wij nogmaals daarop terug om in 't kort de rigting van het
debat over die punten lenig te geven. De wensclielijkheid van de jaarlijk-
sclie viering van cenen algemeenen vaderlandschen gedenkdag werd, zooais
reeds gezegd is, toegelicht door den heer A. Hnet uit Delft. De Munstersche
vrede, de herdenking van de herwonnen gewetensvrijheid, den 24e" October
1G13, met dc gezegende gevolgen, die zich daaraan voor ons vaderland vasl-
knoopen, evenals voor een groot deel der natie, wier voorouders in die
dagen naar dc Vereeiiigdc Nederlanden ter wille dier vrijheid uitweken, gaf
daartoe gerccde aanleiding De spreker wenschle dc feesten die het volk
viert, niet als b. v. de kermis, als het ware te laten hangen in de lucht.
Dc jaarlijksche viering van de kerkmis toch is geheel verbasterd, ja, de
herinnering daarvan totaal verouderdzooal niet geheel vergeten. In ieder
geval mist thans de viering van de kermis hel oorspronkelijk kerkelijk
karakter cn de orgie, waarin zij is ontaard, zou de herdenking van een
leit, dat een werkelijk nationaal staatkundig karakter droeg, als b. v. de
vrede van Munster hoogst wenschclijk maken. De vraag werd geopperd
of in het algemeen het houden van volksleesten werkelijk dienstig is voor
het welzijn van het volk, of daarin niet een gereede aanleiding ligt tot mis
bruik van sterken drank en allerlei soort van uitspattingen. Een afdoend
antwoord werd daarop door den heer Wafelbakker uit Amsterdam gegeven,
die er op wees dal hem de ondervinding geleerd heeft, dal werkelijk het
volkde oogensehijnlijk ruwe massawel ordelijk en gepast weet feest te
vieren. Alleen ligt het, zooals uit zijn rede bleek, hoofdzakelijk aan de re
geling. Men doe een beroep op het volk zelf, men late het zelf orde en tucht
handhaven, en men zal verbaasd zijn over de vindingrijkheid, den gezonden
zin, waarmede hel alsdan tewerk gaat, en de resultaten zullen verre iedere
verwachting overtreffen. De middelen en hel hoofddenkbeeld moeten natuurlijk
van de meer beschaafden uilgaan.
De heer llacke van Mijnden wees daarbij op de gelukkige uitkomsten die
ecne tentoonstelling van bloemen en gewassen door den werkenden stand
zeiven gekweekt, in Amsterdam, had opgeleverd. De invloed die kinder
feesten op dc ouders kunnen uitoefenen, ongerekend op die kinderen zelve,
kwam mede ter sprake, zoodat als resultaat van dit debat werd aangeno
i I
men dat: Wil men op het volk een beschavenden invloed doen gelden,
men zijn hoofdwerk maken moet van kinderen, waarom het wenschelijk is
deze bij de openbare volksvermaken een eerste plaats te doen innemen.
Een stem werd o. a. nog vernomendie er voor waarschuwde om de
ambitie der kinderen door uiterlijk vertoon en belooningcn onmatig te prik
kelen uil vrees voor verkeerde resultaten, terwijl wat het ordelijk door een
voor het volk feestelijk herdenken van belangrijke feiten uit de vaderland-
sche geschiedenis aangaatzich stemmen verhievendie getuigden dat de
jongste feesten, in Noordholland cn Zeeland gehouden, hadden bewezen dat
niet iedere feestviering tot een orgie wordt gemaakt, waar enkel den
//jenevergod" wordt gehuldigd. Toen werd de belangrijke motie, reeds gis
teren medegedeeld, aangenomen, waarbij werd uitgesproken dat het wen
schelijk is volksfeesten in de eerste plaats nationale gedenkdagen te doen zijn.
Laat de volksontwikkeling niet dikwijls bij den werkman een gevoel ach
ter van ontevredenheid over den toestand waarin hij zich geplaatst ziet,
was een vraag gesteld en toegelicht door de Leidsche Vereeniging. In het
kort werd dit punt omschreven als een zeker voortwoekerend malaise,
waartoe ook de aanleiding werd gezocht in de vele zorgen, die den werkman
in den laatsten lijd vooral zich door de meerbeschaafden zag bewezen. De
vraag werd daarbij gesteld: ware het niet beier de volksvoordragten van
hem zeiven te doen uitgaan? De lieer G. H. Kuiper, uit Amsterdam, sprak
op dit punt bevestigend, op grond van de ondervinding daar verworven
door bcsluurderen van de ambachtsschool. Het onderwijs daar gegeven, was
niinemend praclisch, kosteloos bijna, en toch zag men een negatief resul
taat. Van de school werd minder gebruik gemaakt dan vroeger. En
waarom? Z. i. werd het volksonderwijs door den werkman niet op den
waren prijs geschat cn zou dan eerst dat kwaad verminderen, wanneer
hem dat onderwijs maar niet als voor het grijpen werd gegeven, wanneer
het meer naar waarde moest worden betaald cn men alzoo er de waarde
van had leeren begrijpen.
Prof. van Geer herinnerde hoe een hoogst belangrijk rapport, deze zaak
betreffende, opgestuurd was aan het hoofdbestuur van de maatschappij"tot
Nut van 't Algemeen door de Leidsche aldeeling, zonder dat men er verder
iets van bad gemerkt. De volksvoordragten waren, naar zijne meenirig.
bij uitnemendheid voor den werkman geschikt en konden slechts dan dat
kwaad veroorzaken, wanneer men de sociale quaestic al te scherp en dui
delijk voorstelde, in slede van den werkman te verzoenen met zijn positie
en daarvan ook dc lichtpunten hem voor oogen te stellen. De periodieke
pers, dagbladen, enz. konden daarop niet genoeg wijzen en in slede van
dat ontslaande gevoel van ontevredenheid op te wekken, zoo als meermalen
gebeurde, moest men den tegenovergestelden weg inslaan. De heer Hnet
was van meening dat de kennis van zijn toestand den werkman was gelijk
de gist in hel meel. Eensklaps toegepast zet het mengsel zich wel uit;
maar zal men van het weinige, wat daardoor misschien over den rand van
het vaatwerk werd gestort, de waarde van de gist ontkennen? liij was
niet bevreesd dat dc sociale bewegingen, in andere landen voorkomende,
Nederland zouden aantasten. De heer Goeman Borgcsius, uit 's Hage, be
streed den heer van Geer; hij meende veeleer dat, door bij den werkman het
regte bewustzijn van zijn toestand op te wekkenme» het gevaar voorkwam van
oneindig veel kwaad te stichten onrust en wraakzucht te verwekken, cn wees op
hel woord van Franklin; "Hij is een gevaarlijk mcnsch die denwerkman toeroept:
wees tevreden met uw lol". Neenbij herhaling z. i. moesten den werkman zijn
toestand, de middelen tot verbetering, de kracht der coüperatie en dergelijke
worden voor oogen gehoudenen gewezen op de gevaarlijke taal van volks
drijvers en opruijers met politieke bedoelingen, soms voorkomende in dag
bladen en weekblaadjes. Nog wees de heer llugenholtz op het gevaarlijke
van het houden dier «deulerpraatjes", door mensehen die niets van staat
huishoudkunde afweten, en den werkman vertellen dat hij de zenuwen,
spieren en beenderen der maatschappij uitmaakt, zonder dat zij zeiven de
beteekenis van hetgeen zij zeggen begrijpen.
Ten slotte werd dc motie aangenomen: //Hel is wenschelijk dat de volks
voordragten ook dienstbaar worden gemaakt aan het bespreken en aanbe
velen van die maatregelen, waardoor de werkman door eigen krachten zijn
toestand verbeteren kan,"
