BU1TKNLANUSCMK BEIUGTEN.
PER TELEGRAAF.
benevens de officieren van administratie 3Je UI. \V. F. Klompé en F. .1.
Olivier worden geplaatst respectivelijk aan boord van liet wachtschip te Wil
lemsoord, het wachtschip te Hellevoetsluis, het ramschip Schorpioenden
monitor Krokodil en het wachtschip te Amsterdam. De luit. ter zee 2de
kl. J. II. Wouters wordt geplaatst aan boord van het wachtschip te Amster
dam, Ier vervanging van den luit. ter zee 2de kl. L. Voute, wiens plaatsing,
aan boord van genoemd wachtschipwordt ingetrokken.
De minister van oorlog heeft o. a. goedgevonden te benoemen bij het
4'« reg. infanterie: tot kapitein der lsle kl den kapitein van de 2Jt kl.
.1. .1 Roclants, van het corps; tol kapitein der 2de kl.de kapiteins van de
2Jc kl. J. J. Logger en G. L. Sterk, beide mede van het corps.
De eerste kamer heelt gisteren avond hare werkzaamheden herval,
lieden heeft de kamer zich beziggehouden met het onderzoeken in de afdee-
lingen van de laatstelijk bij haar ingekomen wels-ontwerpen.
Z. K. H. de prins van Oranje is gisteren gelukkig aan een groot gevaar
ontsnapt. In het Haagschc Dosch kwam hel paard van Z. K. II., die een
wandelrid maakle, met het paard van een ander ruiter in botsing, met dit
gevolg dat het eerste nederstortte en de prins met het hoofd tegen een boom
werd geworpen. Z. K. II. heeft echter geen ernstig leisel bekomen en kon,
even als de andere ruiter, spoedig zijn wandelrid voortzetten.
In de gisteren gehouden zitting van den gemeenteraad kwam in be
handeling het rapport van de commissie tot onderzoek van het al of niet
wenschelijke der voortzetting cener regtslrceksche exploitatie van het ge- j
mcentc-badhuis te Scheveningen. De commissie stelde, om verschillende
redenenvoor nogmaals eene ernstige proel te nemen tot verpachting van
het gemeente-badhuis, met uitzondering echter van de binnen- en buiten-
baden, welke h. i. aan de gemeente moéten verblijven. Na uitvqerige dis
cussie werd het voorstel der commissie verworpen met 17 legen 16 stem- 1
mentervv ijl met dezelfde meerderheid een voorstel van een der wethouders
werd aangenomen om eene proel te nemen met de verpachting enkel van
de restauratie.
LONDEN 13 Mei.
lu de te Birmingham gehouden vergadering van republikeinen, waarin
eene resolutie ten gunste der federale republiek werd aangenomen, is een
brief voorgelezen van den heer John Bright, wiens inhoud nog al de aan-
dacht trekt. Hij zegt daarin zich niet te kunnen vereenigen met de begin
selen, waarvan die vergadering uitgaat. Naar zijne meening is het beter te
streven naar volmaking van den hesiaandcii regeringsvorm dan naar veran- j
deringen, die noodwendig groote gevaren met zich brengen, liet is toch
veel gemakkelijker, zegt hij, de monarchie omver te werpen, dan er iets
anders, dal beter en degelijker is, voor in de plaats te stellen. Hij geeft
de voorkeur aan het verbeteren van het bestaande, langs den weg van
staatkundige hervorming.
FBANKRIJ K.
Omtrent het door de regering gereed gemaakte wets-onlwerp tot re- 1
geling der uitoefening van het kiesregt deelt het Dien public mede, dat
daarin hel beginsel der stemming bij districten en niet bij departementen is
aangenomen. Ieder burger van den slaat, die den 25-jarigen leeftijd bereikt
heeft, wordt ambtshalve op de kiezerslijst zijner geboorteplaats ingeschreven.
Om builen zijne geboorteplaats aan de stemming te kunnen deel nemen,
moet hij twee jaren in het kiesdistrict hebben gewoond. Het wets-onlwerp
en die der andere organieke wetten zijn Maandag 11. in den ministerraad
- vastgesteld.
De heer J. Wilson, die gcruimen tijd te Haarlem aan het hoofd stond
eener kaloendrukkerij. doch wiens woonplaats thans te Parijs gevestigd
is, heeft twee zeer kostbare schilderijen, die meer dan 100,000 fr. waard
zijn, aan het museum van het Louvre geschonken.
Naar men uil Cairo meldt zal de onderkoning van Egypte zich op 15
Mei te Alexandrië inschepenom eene reis naar Europa te doen. Hij zal
KonslantinopelWeenen en Parijs bezoeken.
§1'AA'JE.
De uilslag der verkiezingen van den eersten dag is nagenoeg geheel
bekend. Er zijn verkozen 308 federalen, 15 radicalen, 6 constilutionelen,
3 Alfonsist.cn, 2 onafhankelijken. 1 unionist, 1 unitaris. De volledige uit
slag zal waarschijnlijk dezelfde verhouding opleveren.
liet tot de oppositie behoorende gedeelte van de leden der permanente
commissie heeft een protest tegen de ontbinding dier commissie uitgevaar
digd. Die leden verklaren dat zij zich inzonderheid en uitsluitend het regt
voorbehouden om de ministers van het uitvoerend gezag voor de wettig
vergaderde vertegenwoordiging der natie ter verantwoording te roepen, als
mede om de aanstokers der onregtmatige en schandelijke daad van geweld,
welke in den nacht van 23 April gepleegd werd,"voor 'slands regtbanken
te vervolgen.
If I T S C lï L A IV
In parlementaire kringen wordt verzekerd, dat de kerkelijke wetten
reeds door den keizer bekrachtigd en oiiderleekcnd zijn.
(lelijk men weet werd onlangs zeer geklaagd over het vermissen van
brieven tusschen Straatsburg en Parijs. De N. Deutsche Zeit. meldt thans
dat liet hof van assises te Parijs den Franschen postbeambte Charles Sehwal-
linger. wegens verduistering van brieven en gelden, heeft veroordeeld, en
dal men in zijne woning 9954 brieven heeft gevonden.
De bevolking van Straatsburg is in de eerste drie maanden van dit
jaar weder met 400 zielen vermeerderd; de nieuw aaiigekomencn behooren
meestal tot den minder gegoeden stand, vooral van het platteland.
Te Widdin, aan den Donau, is de cholera uitgebroken.
OOSTENRIJ K.
Hel is gebleken dat er onder de hotelshouders te Weenen zijn, die,
tijdens de tentoonstelling aldaar, een billijk tarief blijven toepassen, maar
ook dal er zijn die hun tarief zoodanig verhoogd hebben, dat de vreem
delingen letterlijk uitgeplunderd worden." Aan het ministerie van binnenl.
zaken is dezer dagen eene conferentie van verschillende autoriteiten ge
houden om maatregelen te beramenten einde aan hel laatste paal en perk
te stellen. Alvorens tol krachtige maatregelen over te gaan, t. w. het open
baar maken van de namen der hotels enz., die vermeden moeten worden,
zal men trachten langs verzoenende wijze overal een billijk tarief ingevoerd
te krijgen.
Hel aantal bezoekers van de tentoonstelling is nog niet groot, hetgeen de
hotelhouders van zeil er toe heeft 'geleid hunne eischen wat te matigen.
LEEUWARDEN, 14 Mei. Bij de harddraverij is de door Z. M. geschonken
prijs, gouden oorijzer en horloge, gewonnen door W. de Boer, met het
paard van T. Velstra, Ie Deerzum in deze provincie. J. de Boer, met het
paard van Dijkstra, van Schipluiden, behaalde de le premie, en Luurs,
met het paard van Miedema. van Aalzum, de 2C premie. De zilveren koffij-
kan, door den koning geschonken, is behaald door Jukcma, met het paard
van Boelstra, te Slicns. Buizende toeschouwers waren aanwezig en de
geestdrift was buitengewoon. Tijdens de harddraverij hadden er volksfees
ten plaats.
ROME, 14 Mei. De Paus werd gisteren avond door eene bezwijming over
vallen, die een uur aanhield. Heden is hij zeer zwak, en heeft niemand
ontvangen.
PARIJS, 13 Mei. Aan de manifeslalie op Zondag jl. te Rome hebben 5000
menschen deelgenomen. Zij trokken naar liet Quirinaal om den koning met
het doel der meeting bekend te maken, nl. dat ook tot de stad Rome zou
worden uitgestrekt de algemeene wet op de kerkelijke corporatiën. Er wer
den kreten aangeheven: «Weg met de kloosters! weg met hel ministerie!" enkele
malen: «leve de republiek!" De troepen gaven herhaaldelijk vuur. Den ge-
heclen nacht hebben patrouilles de stad doorkruist op de punten, die gevaar
liepen. Omstreeks 50 afgevaardigden der regterzijdc hebben zich in de
quaeslie der kloosterwet van hunne partij afgezonderd. Men vreest dat eene
kabinetscrisis niet le vermijden is.
WEENEN, 13 Mei. Door den beurscommissaris werd heden namiddag,
namens den minister van financiën, ter beurze medegedeeld, dat morgen in
het officiële blad eene keizerlijke verordening zal verschijnenkrachtens
welke de nationale bank gcmagligd wordt om, met inachtneming van de
bepalingen der statuten, wissels te disconteren, of eflecten tebeleenen, zon
der ten opzigte van de uitgifte van billetten gebonden te zijn aan het in de
statuten bepaalde bedrag.
BERLIJN. 14 Mei. De minister van koophandel, de heer Itzenplitz,
heeft, op zijn verzoek, als zoodanig ontslag verkregen. De heer Achenbach
is lot minister van koophandel benoemd.
HAVANA, 13 Mei. Volgens officiële rapporten is Ignacio Agramonte,
kommandant en hoofd van den opstand op Cuba, door de Spanjaarden
gedood.
NEW-YORK, 13 Mei. Te Louisiana is de rust hersteld.
1 X «J K O I> E X.
itatlstiek betreffende de Rank van Lccntng te
's Gravenhngc en te Lelden.
III.
Minder winst te Leiden dan te'sGravenhage? De winst zou hooger moe
ten zijn, omdat het tarief der intressen hooger is!
't Is onk niet zóó, want te 's Gravenhage trekt wel de gemeente 5 pCt.
van de ƒ80000, die zij leent, en 2250 voor huur der gebouwen die zij in
gebruik geeft, maar overigens is de winst niet meer dan 3414.60 van het
eigen kapitaal, dat de 's Gravenhaagsche Bank verkreeg uit overwinsten.
•Te Leiden hecht men aan geen eigen kapitaal, beschouwt men dat als ge
leend van de stad en betaalt men zooveel rente als de zuivere winst elk
jaar bedraagt, die alleen kan en moet berekend worden in verhouding tot
het kapitaal, dat werkelijk beschikbaar is, zonder de rentelooze voorschol-
ten die aan de stad worden gedaan en waarvan de Bank geen voordeel
trekt. En dan blijkt uit de berekeningen van het Bankbestuur, dal over
1672 de rente bedroeg ongeveer rijf pCt.
Die winst evenwel is onzeker en hangt at van allerlei omstandigheden,
die daarop invloed uitoefenen, zoodat het eene jaar meer beleend of gelost
of verkocht wordende dan het andere, toch het bezoldigd personeel niet
wordt vermeerderd of verminderd en derhalve de kosten van beheer weinig
verschillen. Van invloed op de inkomsten moet men beschouwen den duur
der beleening van groote en kleine panden, liet verschil van de waarde der
panden en de meerdere of mindere voordeelige uitkomsten van den verkoop
der panden, 't Gaat hiermede gelijk doorgaans bij de beoefening der statis
tiek en het gebruik der cijfers plaats heeft dat vaak de uitkomsten der
vergelijkingen in verband moeten worden beschouwd met feilen en toestan
den, die alleen bekend kunnen zijn en beoordeeld kunnen worden door hen
die de cijfers maken en regelen. L'art de grouper lex chiffrex wordt door
gaans in een ongunsligcn of kwaden zin opgevat. Toch is de statistiek een
wetenschap, die over cijfers gaat. een doel en een beteekenis hebbende en
die een waarde geeft aan de cijfers, door ze te plaatsen in een rij of op
een rij waar zij werkelijk beliooren.
De indruk die de lezing van het rapport der Raadscommissie achterlaat,
is welligt bij velen, alsof te *sGravenhage veel beter, veel ordelijker, veel
goedkooper, meer doeltreffend dan te Leiden de Bank van Leening wordt
bestuurd, zoodat dan ook de behulpzame hand noodig schijnt of aangeboden
en aangegrepen werd om te Leiden een 's Graven haagsehen toestand te ver
krijgen.
Het karakter, het nut, het doel, de werking, het geheel der Bank van
Leening is te 's Gravenhage, zoowel als te Leiden, vatbaar voor zeer verschil
lende en uilecnloopende oordeelvellingen. In dit opzigt is er geen verschil,
als men haar beschouwt als een noodzakelijk kwaad; maar de vraag komt
dan daarop neer: is die instelling te Leiden verderfelijker in hare inrigting en
werking dan te 's Gravenhage? Zal dat kwaad meer op ééne lijn, van ge
lijke afmeting of gewigt worden als de inbrengers worden vervangen door
hulpkantoren
Te 's Gravenhage, zoowel als le Leidpnzijn weehpnnden en aldaar becrscht
dus dezelfde nooilottige ecwoonte, die op bl. 11 aan de inbrengers wordt
ten laste gelegd, dal zij die zouden bevorderen. Aldaar worden gemiddeld
2000 panden 's weeks, «ruim de liellt tan het geheele cijfer der beleende
«panden" heleend en gelost, terwijl dat aantal te Leiden misschien 400-500
bedragen kan.
Te 's Gravenhage betalen de belecners daarvoor renten, maar te Leiden
niet, zcodal als men, gelijk op bl. 18, berekent wat het verschil is ten voor-
dcele van den leener, ook in billijkheid moet worden gelet op de halve cen
ten die elke week van ieder pand worden betaald.
Dat voordeel zou evenwel, naar die berekening, meel' dan ƒ3000 'sjaars
bedragen, die de pandgevers, de ieeners, de ongelukkigen. de behoeftigen.
eigenaars der weckpanden, te 's Gravenhage minder zouden betalen dan ze
nu te Leiden moeten missen.
Is dat werkelijk zoo, dan moet gaaf worden toegestemd wat op bl. 18
wordt verklaard: «hel pleit is dus in alle opzichten ten nadeele der inbreng-
«karitorcn beslist en naar onze innige overtuiging mag dan ook de raad
«niet aarzelen die instelling zoo spoedig mogelijk af te schaf'ën."
De zes inbrengkantoren te Leiden genieten ƒ5946.85 voor inhrengloon,
behalve nog ƒ1000 (niet zuinig berekend) van de weekpanden, waardoor
ze een jaarlijkse!! inkomen genieten van 1200 gemiddeld. Te 's Graven-
