geklommen lot 2586; voor liet winler-lialfjaar zijn nu reeds 271 sliulenten
meer ingeschreven dan hel geval is geweest gedurende het afgeloopen zomer
halfjaar. Met grond mag worden aangenomen, dat met hall' November het
aantal studenten tot ongeveer 3000 zal zijn gestegen.
Onder de wets-ontwerpen aan de kamer in Wurlemberg ingediend be
lmoren o. a. de volgende. Tot wegneming van de bezwarenwelke uit de
voortdurende onzekerheid nopens het bestaan der gedurende den jongsten
oorlog vermiste soldaten zouden kunnen oprijzen, heeft de regering voorge
steld om 45 personen, te rekenen met 1°. Julij e. k., als overleden te beschou
wen. Nog is een ontwerp ingediend om, evenals in alle Duitsche staten, ook
in Wurtemberg den leeftijd van 21 jaren, in de plaats van 23 jaar, voor bet
tijdstip der meerderjarigheid vast te stellen.
Te Munchen is dezer dagen ecne brochure in het licht verschenen, ge
schreven door den geneeskundige van een krankzinnigen-gesticht, dr. Pusch-
mann, waarvan de strekking is om te bewijzen dat zich voor geruimen
tijd sporen van krankzinnigheid bij den beroemden componist Richard Wag
ner hebben vertoond.
PER TELEGRAAF.
'sGRAVENHAGEfi November. Door Z. M. is benoemd tot lid van den
raad van Nederlandsch Indië de heer mr. T. H. der Kinderenpresident
van het hooggeregtsbof en van het hoog militair geregtshof aldaar.
LUXEMBURG5 November. De kamers werden heden door Z. K. II. prins
Hendrik geopend. Bij die gelegenheid dankte Z. K. II. het land voor de
sympathie, hem betuigd bij het overlijden van zijne gemalin. Tevens wees
de prins er op hoe de Luxemburgsche nationaliteit, die zoo dikwijls be
dreigd scheen, een nieuwen waarborg voor haar voortbestaan had gevonden
in de conventie van 11 Junij jl.waarbij de betrokken mogendheden ver
klaarden hare verbindtenissen, bij het tractaat van Londen aangegaan, nog
steeds als geldend te beschouwen.
LONDEN, 5 November. Lord Granville, minister van builenlandsehe zaken,
en de zaakgelastigde van Frankrijk hebben heden het tractaat onderlcekend.
LONDEN, 6 November. De Londensche beurs zal aanst. Zaturdag gesloten
zjjn, wegens de installatie van den lord-mayor.
WASHINGTON, 5 November. President Grant heeft ecne depêche ont
vangen, meldende den uilslag der heden gehouden verkiezingen, die in alle
staten zeer rustig zijn geschied. De bekende uitkomsten duiden aan, dat
groote meerderheden voor Grant verkregen zijn. In Louisiana zijn de ver
kiezingen in ruime mate ten voordeele der republikeinen uitgevallen; ook
in New-Hampshire, Rhode-Island en New-York hebben de republikeinen de
zese behaald. Massachusetts zal waarschijnlijk al de republikeinsche leden
van liet congres kiezen met eene meerderheid van 17000 stemmen.
NEW-YORK, 5 November. De stad en dc staat New-York hebben zich
met eene meerderheid van 25000 "stemmen voor Grant verklaard.
NEW-YORK, 5 November. Dc herkiezing van Grant is zeker. In al de
staten van het noorden zijn de republikeinen overwinnaars gebleven. In
New-York hebben zij de meerderheid van 35000 stemmen en in Pennsyl
vania bedraagt de door hen verkregen meerderheid 40000.
INGEZONDEN.
Het Heilige Geest- of Arme Wees- en Kinderhuis te leiden.
IV.
ilet subsidie.
Toen het huiszittenhnis in 1852 is overgedragen aan den kerkeraadheeft
de Leidsche gemeenteraad niet bedongen afstand van het subsidie uit dc ge
meentekas, maar is de hervormde diaconie, even als de overige gesubsidieerde
armbesturen (R. C.. Luth. en Israël.) in het genot gebleven van het ailoopend
subsidie, tot dat in 1862 al die armbesturen hun beheer voortzetteden
hunne armen verzorgden, hunne rekening zonder tekorten sloten, zonder
eenig subsidie.
Toen het minnehuis in 1869 op dezelfde wijze werd overgedragen, deed
men afstand van het subsidie, omdat de inkomsten der aruienbakkerij ten
voordeele kwamen van de hervormde diaconie en de hervormde gemeente
belang had. om een instelling van weldadigheid, een Godshuis, die niet ge
heel van kerkelijken oorsprong was. in bezit te verkrijgen en een kerkc-
Ijjke wijdins te geven.
Het subsidiestelsel wordt thans uitsluitend geregeld en belicerscht bij het
tierde hoofdstuk der wet tot regeling van het armbestuur, zoodat geen
regt en geen gunst daaromtrent kan of mag worden verleend dan onder
toezigt van gedeputeerde staten der provincie, terwijl art. 148 der gemeen
tewet de magt of de bevoegdheid der gemeenteraden regelt ten aanzien der
rekenpligligheid. Ziedaar wat men kan bedoelen met het financiële en juri-
dieke oi juridisch karakter van het subsidie. De gemeenteraad mag geen
subsidie uit de fondsen der gemeente aan instellingen van weldadigheid toe
slaan, tenzij bij een met redenen omkleed raadsbesluit blijke:
o. dat daartoe volstrekte noodzakelijkheid bestaal uit de rekening van het
laatstafgeloopen en uit de begrooting voor het loopend of eerstvolgend
dienstjaar,
6. dat op een billijke wijze is bijgedragen door hen, van wie overeen
komstig den aard der instelling in den regel bijdragen kunnen worden
verwacht.
c. dat het bestuur der instelling overeenkomstig haren aard en hare be
stemming aan zijne verpligtingen naar vermogen voldoet.
Het verleéuen van subsidie geeft den gemeenteraad geen invloed of regt
op de benoeming van regenten, maar wel regt om begrooting en rekening
te onderzoeken en goed te keuren.
Een raadsbesluit, dat voor een reeks van twintig jaren liet subsidie regelt,
vindt geen grond in de wet en een nieuw raadsbesluit kan het vorige ter
tijde stellen of vernietigen, bijaldien mogt blijken, dat de volstrekte nood
zakelijkheid niet bestaat, om zooveel subsidie te geven, of de noodzakelijk
heid is aangetoond om meer te geven. Geen gemeenteraad kan en mag
M voor langer dan één jaar besluiten tot hel toekennen van subsidie; maar
be ook geen armbestuur kan en mag afstand doen van een regt, om volgens
l„l le wet te bewijzen, dat het subsidie behoeft, dat te vragen en des noodste
i eischen. Maar als overgangsmaatregel kunnen, krachtens het slot van
a art. 61gedeputeerde staten der provincie alle maatregelen nemenwaartoe
zjj bcvoesd zijnom de vermindering van het subsidie te bevorderen.
Van den kerkeraad ot van diakenen der Nederduitsch hervormde ge
meente te Leiden kan, mag en moet dus niet worden geeischt, als voor-
Ij, waarde van de overdragt van het gereformeerde weeshuis, gelieelen of ge
deeltelijken afstand van het regt, bij het vierde hoofdstuk der armenwet
aan alle besturen van instellingen van weldadigheid toegekend, om subsidie
Dit de burgerlijke fondsen te vragen, wanneer daarvoor de wettelijke be-
M wijzen bestaan en den gemeenteraad tot onderzoek aangeboden. De ge
meenteraad kan niet verhinderen of verbieden, dat bijv. m" regenten van
het Evangelisch Lutlierscli wees- en oudeliedenhuis vragen behoud of ver
meerdering van subsidie, als de bepaalde termijn van 20 jaren is verstreken
of gedurende dat tijdvak de behoeften van dat godshuis zulk een subsidie
volstrekt noodzakelijk maken. Het kan evenzoo in strijd met de wet wor
den geacht, als aan een godshuis subsidie wordt verleend, wanneer blijkt
dat batige sloten van rekening ontslaan zijn, die tot rentegevend kapitaal
worden belegd. Maar de kerkeraad mag bovendien geen afstand van subsi
die uit de gemeentekas doen, als tot vergoeding 01" tot aanvulling, of in de
plaats daarvaneen beroep zou moeten worden gedaan op de milddadigheid
van de leden der gemeenten, die in den hoofdelijken omslag verpligt blijven
om bij te dragen tolde subsidiën van andere wees- en oudcliedeuhuizen, die
in dezelfde categorie van afloopende subsidiën vallen. De gemeenteraad moest
het niet willen, dat de belastingschuldigen die leden der Nederduitsch her
vormde gemeente zijn, dubbel werden belast en vóór het verstrijken van den
termijn, waarvoor de maatregel werken moet. in algemeen plaatselijk be
lang genomen, om de subsidien leiken jare met 5 pCt. te verminderen, zij bij
uitzondering werden belast met het dragen der kosten van onderhoud hun
ner weezen, terwijl de overige gestichten daarvan nog het voordeel trekken,
't Is lofwaardig het oogenbhk te verhaasten, waarop elke godsdienstige
gezindheid zorgt voor hare eigene armen buiten subsidie uit de open
bare kas, maar immers met inachtneming der eischen van billijkheid en
regtvaardigheid.
En nu kan er slechts één bezwaar zijndat nog door niemand is ge
noemd, of het moest begrepen en aangemerkt worden als een juridisch of
economisch bezwaar. Het weeshuis heeft ook inkomsten van anderen aard
dan subsidien, kerkelijke bijdragen, inschrijvingen en giften: mag de bur
gerlijke overheid afstand doen van baar regt van toezigt op het beheer en
van controle op de rekenpligligheid
Het gezag, de magt of de bevoegdheid der burgerlijke overheid is een
regcringsregt, dat driehonderd jaren oud is, gegeven door den souverein,
ontleend aan een plakkaat, gewijzigd en veranderd door verschillende wetten
van den staat, in naauw verband met de overhcerschende beginselen betref
fende de betrekking tussehen kerk en staat. Wat Leiden vroeger deed tot
ondersteuning en tegemoetkoming geschiedde onder verschillende vormen,
maar als subsidie. Scheiding van kerk en staat, vroeger ten aanzien van
onderwijs, later met betrekking lot de armenzorg, weiligt eerstdaags toege
past op de bezoldiging van predikanten enz,, eischt nu dat overal de on
dersteuning der armen wordt overgelaten aan de kerkelijke en bijzondere
instellingen van weldadigheid en dat de burgerlijke overheid alleen toetreedt
bij wijze van politiemaatregel, in geval van volstrekte onvermijdelijkheid,
daar waar bijv. geen kerkelijk armbestuur van een bepaalde godsdienstige
gezindte beslaat, maar overigens zich geheel onttrekt, en de wettelijke en
zedelijke verantwoordelijkheid uitsluiteud dan overlatende aan de kerk en
de philanthropic. MJ
ütirgcrlijfce
Van 31 October tot en mctvG November 1873.
BEVALLENM. 11. Rodbard, geb. Werst, D. J. G. Coerman, geb. de Blank,
D. A. M. van Bergen en Henegouwen, geb. Kohlbeck, D. B. E. dc Viijk, geb.
Wagemans, Z. A. Fles, geb. van Wijngaarden, Z. E. M. van der Meel, geb.
van der Linden, Z. J. C. II. Stokhuyzen, geb. Ebberlee, Z. M. Nieuwenburg,
geb. Flaman, D. M. L. Mannekus, geb. Jürges, D. A. Welling, geb. Goedraad,
D. J. Verpoorte, geb. Pieters, D. - C. Dingjan, geb. de Fey, Z. M. J. Wester-
veld, geb. Svvaak, D. W. J. C. der Kinderen, geb. Muusers, Z. W. Simonis,
geb. Vrijmoet, Z. S. Roosendaal, geb. du Mortier, D. - J. de Haan, geb. Sloos,
D. M. Montanus, geb. van Hoove, D. M. S. Huisman, geb. Koster, D.S.
Schmidt, geb. Hitzegrad, D.
GEHUWD: A. Barendse, jm. en G. Tegelaar. jd. A. Prins. jm. en J. van der
Steen, jd. G. C. Koene, wedr. en J. C. Liglenberg. jd. A. llazelhorst, jm. en
J. E. de Ru. jd. P. de Jong. jm. en S. E. Berkeveld, jd.P. Ileymans, jm. en
E. Massaar, jd. C. O. Racké, jm. en A. van der Does, jd. II. Marlijn, wcdr. en
J. Bokma, jd. J. Guillot.jm. en A. C. Ie Noble, jd.
OVERLEDEN: L. Lardé, Z„ 3 j. C. Biegslraiiten, D.. 1 m. - A. M de Jong.
D..23 m. S. Pret, D., 27 j. G. Kriek, Z., 14 d. - P. J. Pennekamp, D„ 38 j.
C. A. de Man, D., 4 j. J. Borché, D., I ni. J. J. Biljou, 65 j. W. Ligtvoct,
77 j. J. Florijn, D., 17 j. P. J. Ncukerk. 55 j. E. Schouten, wede. C. Hop
penbrouwer. 77 j. -- M. Henssen, wede. Piket, 86 j. S. van Werkhoven,
65 j. J. B. Madcr, 38 j. F. Singcrling, 30 j. A. Fleur, Z., 4 in. - J. ,1. Sijs-
seling,75j J. Kasteelen, Z., 1 m.
OPGAVE VAN BRIEVEN,
welke in de eerste helft der maand October door het postkantoor te Leiden
zijn verzonden en die niet besteld zijn, omdat de personen, aan wie zij
geadresseerd warenop de aangewezen plaatsen onbekend waren.
Geadresseerd aan: J. van Leeuwen, van dc Wil, van Ooycn van Zuilen,
J. Harjus, II. J. Wolbcrs, ,1. de Jong, A. S. Wagenaar, allen te Amsterdam;
W. Huysman, te Apeldoorn; J. A. Bongcnaar. le Breda; D. Wend, te
'sGravenhageM. dc Jong, J. Zijm, beiden le Haarlemmermeer: J. Tijssen,
te llazerswoude; II. J. Bertels, te Leiden; Wed. Willems geb. Breszte
Nicuwendam Mej. Versluis, le Rotterdam; P. van Leeuwente Zevenhuizen.
ADV Elt TE TIEN.
Voor de talrijke bewijzen van deelneming en belangstelling, ter gelegen
heid onzer 35-jarfgc Echtverccniging op 28 October herdacht,
betuigen wij, ook namens onzen Zoon, aan allen den opregtsten dank.
G. J. A. VAN TUSSENBROEK.
J. II. VAN TUSSENBROEK,
Leiden, 6 November 1872. geb. Ivlumfes.
De Heer en Mevrouw J. M. VAN DER SCHALK BURGERHOUDT betui
gen hunnen dank voor de bewijzen van deelneming, bij het overlijden van
hunnen Behuwd-vader en Vader, den lieer P. C. BURGERHOUDT, ondervonden.
Schiedam, 4 November 1872.
Voor de bewijzen van deelneming, ondervonden bij het overlijden van
onze geliefde Moeder en Behuwd-moeder, betuigen wij bij dezen onzen har-
telijken dank.
L. li. FEËNDERS.
M. FEENDERS, Stevens.
