BIJVOEGSEL, behoorende tot de Leidscke Courant
van Maandag 2 September <f#72, IV0. 207.
STADS-BERICHT EN.
PATENTBLADEI.
BINNEN LAN DSCHE BEKIGTEN.
De BURGEMEESTER. Hoofd van liet Gemeentebestuur van Leidendoet
te weten, dat de ingevulde patentbladen, over het dienstjaar 1872 en 1873,
voor de wijken 5, 6, 7, 8 en 9, bij liet Collegie van Zetters, in eene der
vertrekken van het Raadhuis dezer gemeente, verkrijgbaar zijn dagelijks,
van des middags twaalf lot twee uren, en wel tot en met den 7,lcn
September eerstkomende, terwijl na het verstrijken van dien tijd, de onaf
gehaalde patentbladen van die wijken aan de deurwaarders der directe be
lastingen alhier, ter uitreiking, moeten worden afgegeven, die, voor hunne
moeite, mogen eischen tien cents zonder meer.
Eu wordt deze door plaatsing in de Leidsche Courant afgekondigd.
De Burgemeester voornoemd.
Leiden, 31 Augustus 1872. v. d. BRANDELER.
Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden, Dinsdag 3 September
1872, 's namiddags te twee uren.
Onderwerpen
1». Benoeming van een Wethouder.
2». Benoeming van leden in de vaste commissiënals:
a. drie leden van de commissie van financiën, en uit dezen van den
voorzitter;
b. twee leden van de commissie belast met het ontwerpen van en
herzien der plaatselijke verordeningen tegen wier overtreding straf
is bedreigd;
c. drie leden van de commissie tot het ontwerpen van en herzien der
plaatselijke verordeningen betreffende de huishouding der gemeente,
en uit dezen van den voorzitter;
d. twee leden in de commissie van fabricage.
3°. Verzoek van J. A. H. van Hartrop, om te worden gecontinueerd als
stads klokkenist. (164).
4°. Voordracht tot aanstelling van twee tijdelijke hulponderwijzers op de
openbare school voor meer uitgebreid lager onderwijs le klasse, voor
jongens. (163).
5°. Verzoek van J. van der Wesle, om een spoelvlot te leggen. (166).
6°. Voordracht tot de onderhandsche verpachting, bij continuatie, van de,
opbrengst van het brug- en tolgeld aan de Spanjaardsbrug en hel
Zijlhek. (167).
7". Staat van af- en overschrijving op de begrooling, dienst 1872. (165).
8°. Verzoek van C. M. Rosch Kramer, om afschrijving van haren aanslag
in de plaatselijke directe belasting over 1871. (169).
9°. Verzoek van het bestuur van hel gesticht «de Voorzienigheid" om twee
uitloozingen te maken in het riool in de Krauwelsteeg. (170).
10°. Verzoek van N. van Wijk, ter bekoming van gemeentegrond aan de
Boommarkt. (171).
11». Verdeeling van den Raad in sectiën.
LEIDEN, 31 Augustus.
De faculteit van wijsbegeerte en Ietteren aan de hoogescbool alhier heeft
bepaald dat het admissic-cxamen zal plaats hebben Dingsdag en Woensdag
17 en 18 September. Belanghebbenden moeten zich aanmelden bij den pedel
K. Ilarcmaker voor 10 September.
Dames-bestuurdcressen der vrouwen-verecniging tot het uildcelen van
klecderen aan arme weduwen en weezen en ouden van dagen te Valken
burg werden dezer dagen aangenaam verrast door de ontvangst van een
keurig schilderij in olieverw, om te dienen als prijs bij de eerstdaags door
haar te houden verloting. Dit schilderij is een geschenk van wijlen H. K. II.
prinses Hendrik der Nederlanden, waarloc reeds bij hel leven van die be
minde vorstin aanzoek was gedaan.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks 98 tot 113 volwassen personen en 38 tot 45 kinderen.
- Door den minister van oorlog is aan de miliciens der ligting van 1869
de vergunning verleend tot het aangaan van een huwelijk.
De algcmcene vergadering van de NederlandsChe vereeniging tot af
schaffing van sterken drank zal gehouden worden te Utrecht op 8 en 9
October e. k.
Prof. Vreede, te Utrecht, berigt in het V. D. dat de pogingen van
het Utrcchlsch comité ten behoeve der stads-hibliotheek te Straatsburg niet
geheel onvruchtbaar blijvenhebbende hij dezer dagen uit Leiden, behalve
het fraaije werk van Sainte-Croixdes anciens gouvernemens fédératifs
enz., eene vrij groote verzameling dissertatiën tol dat einde mogen ontvan
gen. Men vertrouwt, dat dit voorbeeld navolging zal vinden.
De vijfde provinciale vergadering van onderwijzers en voorstanders van
het onderwijs in Zuidholland zal gehouden worden op Zaturdag 14 Septem
ber aanst.in hel sociëteitsgebouw aan den Kinderdijk te Alblasserdam.
Ter behandeling zijn de volgende punten aan de orde gesteld:
1°. Men wil thans vrij algemeen de theoretische opleiding van den toe-
komsligcn onderwijzer aan de practische vorming vooraf doen gaan Welke
bezwaren zijn hiertegen?
2". Is de' klagte gegrond, dat er tegenwoordig te veel van het kind in
betrekking tot het onderwijs gevorderd wordt?
3°. In hoeverrè is er waarheid in de stelling: de lagere school geeft te
veel en te weinig voor den leerling?
4°. Er worden op de lagere school te veel vakken onderwezen.
5°. Hoe wordt het kind het best voorbereid om op zes- a zevenjarigen
leeftijd lager onderwijs te kunnen ontvangen
6°. Om welke redenen verdienen de provinciale vergaderingen van onder
wijzers en voorstanders van het onderwijs in stand gehouden te worden?
In de te Utrecht gehouden vergadering van de Vereeniging van leeraren
hij het middelbaar onderwijs is nog uitvoerig behandeld de zaak van de eind
examens der hoogere burgerscholen. Door sommige leden werd de beperking
van de onderwezen vakken op de scholen in het algemeen wenschelijk ge
acht, anderen meenden dat alleen beperking van het eindexamen noodig
was. De slotsom was dat men zich vereenigde met de volgende motie van
den heer dr. van Bemmelen: De vergadering van oordeel zijnde, dat de
groote omvang van het eindexamen der hoogere burgerschool tot nadeel
strekt van het onderwijs, en voor verschillende vakken inkrimping wen
schelijk is, noodigt het bestuur uit eene commissie le benoemen, die aan
de volgende algemeene vergadering van 1873 een voorstel indient aangaande
de middelen, die tot dat doel zouden kunnen leiden.
Te Delft waren cenige infanteristen aan het kermishouden. Aan het
Vrouwjutteland geraakte een van hen in het water, en verdronk na vruch-
telooze poging tot redding. Overmatig gebruik van sterken drank moet de
oorzaak zijn.
Naar men uit de legerplaats te Milligen meldt heeft de proef met de
Pruissische erwtenworst ook daar weinig voldaan. Volle ketels vonden
geen liefhebbers.
Ook te Enschedé is ter beteugeling van ongeregeldheden door de fa
briekarbeiders de adsistentie der schutterij en van een detachement huzaren
noodig geweest. Bij onderscheidene personen zijn de glasruiten ingeworpen.
Uit Borne meldt men omtrent de ongeregeldheden, die aldaar hebben
plaats gehad, aan den Standaard nog het volgende: Reeds vroeger hadden
de werklieden aanvrage om loonsverhooging gedaan, die hun ook was toe
gezegd zoodra de tijden wat beter werden. Doch hoewel de drukte aan de
fabriek toenam, bleef de loonsverhooging uit, wat niet weinig reden tot
misnoegen gaf. Eene tweede grief was, dat de eigenaars der fabriek ge
woon zijn hunne werklieden gedeeltelijk te betalen met bons voor artikelen
uit den kruidenierswinkel van hunnen broeder. Een en ander zette kwaad
bloed. Dingsdag avond, na afloop der werkzaamheden, is door de wevers
aan den heer J. Spanjaard, hoofd der firma, verzocht de gevraagde loons
verhooging toe te staan en de betaling in bons af te schaffen. Beide voor
stellen werden door den fahrikant direct afgewezen. Toen schoolden de
werklieden zamen, trokken in massa het dorp door en vormden plannen
tot wraak. Des nachts zijn dan ook in een viertal huizen, alle bewoond
door de Gebroeders Spanjaard, de glazen ingeworpen. Zelfs het pakhuis
der firma bleef niet verschoond. Ook de inboedel in de genoemde woningen
werd grootelijks beschadigd.
In de geneeskundige dienst op Ameland is eindelijk voorzien. Dooi
den raad dier gemeente is benoemd tot geness-heel- en verloskundige aldaar
de heer dr. J. J. Buwalda, thans te Sloten in Friesland gevestigd.
Men meldt uit Leeuwarden: Door het bestuur der alhier gevestigde
afdeeling van het schoolverbond wordtnaar men verneemtden kinderen
die zich in den laalsten tijd het minst aan schoolverzuim hebben schuldig
gemaakt en op school de meeste bewijzen van bekwaamheid enz. hebben
gegeven, een feest bereid. Men koestert nl. bet plan om met hen in de
volgende week een uitstapje te maken naar het zoo schoon aungelegdc
buiten van den heer baron van Heemstra, te Vecnkloosterom hen daar
vervolgens le onthalen. Dit reisje, waaraan p. in. een 200 tal kinderen
zullen deelnemen, zal per spoor plaats hebben en wel tot aan Buitenpost,
om 's avonds op gelijke" wijze terug te keeren.
De prijs der boter aan de waag alhier was: lesoort ƒ50.50,2C soort 44.50.
Te Groningen heeft in de kazerne een soldaat, die beschonken was
en door een korporaal met arrest werd bedreigd, in opgewondenheid zijn
geweer geladen en langs den trap afgevuurd. Het schot trof een milicien,
die onmiddellijk aan de gevolgen is overleden.
Rapport van gecommitteerden van den kerkcraad der IVed. herv. gemeente
in zake de overdragt van het IJ. G. of arme wees- en kinderhuis. (Slot.)
Ging aan die laatste zamenkomst op 3 Junij 1872 vooraf het door deze
vergadering op 10 Mei 1872 genomen besluit, dat uwe commissie aan hare
mede-gecommitteerden bij missive van 17 Mei daaraanvolgende mededeelde,
dit besluit lokte eene vraag tot opheldering uit, die door uwe commissie,
bij missive van 27 Mei 1872, getrouw aan haar eenmaal aangenomen begin
sel wal de subsidiën betreft, en bereids in hare eerste missive uitgedrukt,
werd gegeven. Uwe commissie heeft in die laatste zamenkomst dat beginsel
der subsidiën vastgehouden, en door het zoo even genoemd besluit dezer
vergadering gesteund, den feitelijken toestand van het weeshuis alslocn er
kend in den vroeger door hare mede-gecommitteerden bedoelden zin, dat
ook de gemeenteraad de regtskwestie onaangeroerd zou laten en gemeente
raad en kerkeraad beiden enkel zouden letten op den feitelijken toestand
om tot oplossing van hel praktisch vraagstuk te geraken. Heeft uwe
commissie in diezelfde zamenkomst dat plan - - gelijk zoo even gezegd
tot stichting van een eigen weeshuis laten varen, zij heeft, aannemende dat
de financiëele kwestie in deze altijd eene bijzaak blijven moest, op de vraag
liarer mede-gecommitteerden, als nog betreffende de subsidiën, verklaard:
»1". dat zoodra de overdragt had plaats gehad, de kerkcraad de leden
//zijner gemeente zoude uilnoodigen door vrijwillige bijdragen in hel ondcr-
//houd van het weeshuis te voorzien, en dat men de afloopende subsidiën
«niet meer zoude vragen dan noodig was om het verschil te dekken dat
//tusschen de opbrengst der vrijwillige bijdragen en de eenmaal door den
//raad bepaalde afloopende subsidie mogt overblijven;" en //2°. dat de kerke
nraad, zonder dat hij echter te dien aanzien eene bepaalde verbindtenis wilde
//aangaan, zich sterk maakte, om. wanneer eenmaal de termijn, voor dc
//afloopende subsidie gesteld, zoude zijn verstreken, althans onder normale
//omstandighedengeheel uit eigen middelen in de verpleging van alle arme
//weezen tot zijne kerk behoorende te voorzien."
Die verklaring moge nu wel is waar van de zijde der gemecnteraads-com-
missie, die nog altijd op het oog had een voor dc burgerlijke gemeente be
paald geldelijk voordeelbij uitstek onbestemd worden genoemd, maar
uwe vergadering, bekend met zooveel als in de laatste jaren binnen Leiden
op hervormd kerkelijk gebied is gedaan en zamen gebragt tot liefdadig
doel, en daardoor meer dan eenig burgerlijk bestuur in staat gesteld te be-
oordeelen de heleekenis van de mededeeling door uwe commissie gegeven
zal haar moeten toegeven dat zij geene meer stellige verklaring geven kon
op de vraag, of men van de afloopende bijdrage der gemeentekas twintig of
wel tien percent kon afstand doen, daar toch de omvang der administratie
van het weeshuis ten eenenmale onbekend is en de vraag zelve haar werd
gedaan door hare medegecommitteerden, die verklaarden van vrijwillige
bijdragen van particulieren voor zich zeiven niets te verwachten.
Uwe commissie is ten volle overtuigd dat het standpunt waarop zij de
zaak in geschil bragl, het eenige was dat strookte met de pligt en het
belang der burgerlijke overheid. Zonder iets aan te voeren of in het mid
den te brengen, wat betreft liet regt, de pligt en het belang der Neder-
duitsch hervormde gemeente te Leiden ten aanzien eener instelling die sedert
drie eeuwen onafgebroken, uilsluitend is bestemd tot verpleging en onder
houd van de weezen dier kerkelijke gemeente, waartoe de leden dier ge
meente door giften, collecten, legaten, enz. bijdroegen, heeft de kerkeraad
enkel op het oog dc betrekking waarin die instelling tot nu toe bestond
tot het- stedelijk bestuur en de wettelijke verpligtingen die op de gemeente
besturen rusten ten aanzien van de ondersteuning van armen.
En als men dan in aanmerking neemt:
