een der daartoe aangevoerde middelen door den hoogen raad gegrond geacht
en dientengevolge de zaak naar het hof in Zuidholland verwezen De advo- I
caat-generaal van dit hof meende dat de herroeping der bekentenis, wat j
betreft de praemeditatie, volkomen onverschillig was, omdat die niet had
plaats gehad op aanncmelijken grond en requireerde tot schuldigverklaring
en veroordeeling tot levenslange tuchthuisstraf. De verdediger, mr. van Eek,
verzocht toepassing van het minimum der straf, omdat de beschuldigde niet
gehandeld had met voorbedachten rade. Vrijdag aanst. zal het hof uitspraak
doen.
De kamer van koophandel en fabrieken alhier heeft een adres aan den
gemeenteraad gerigt, omtrent de vraag: of exploitatie van gasfabrieken door
gemeenten wenschclijk zij? Zij zegt daarin: //De kamer heeft gemeend hare
bevoegdheid niet te builen te gaan, wanneer zij omtrent deze aangelegen
heid, die, hetzij men zich plaatst op het standpunt der theorie of der prac-
lijk, zoo uiteenloopend wordt beoordeeld, haar gevoelen aan uwen raad mede
deelde. Hoezeer in den regel naar gezonde begrippen van staathuishoudkunde,
de uiloefening der onderscheidene takken van industrie aan de particuliere
nijverheid moet worden overgelaten en het gezag (hetzij het rijk, de pro
vincie of de gemeente) zich daarvan behoort te onthouden, bestaan er ook
op dezen regel uitzonderingen. Zoodanige uitzondering maakt vooral de ex
ploitatie eener gasfabriek, omdat de gemeente hier tevens in eene omvang
rijke eigen behoefte voorziet, namelijk in haar eigen verlichting. Ter be
strijding dier behoefte vindt men jaarlijks eene aanzienlijke som in de be
grooting dezer gemeente uitgetrokken, die, bij hare voortgaande uitbreiding,
voortdurend zal toenemen; en op welke uitgaaf ongetwijfeld eene belangrijke
besparing zou kunnen worden verkregen, ingeval van eigen exploitatie. Maar
bovendien hebben de ingezetenen er een overwegend materieel belang bij
dat particuliere ondernemers geen misbruik maken van het monopolie en
dat de gasprijs binnen redelijke grenzen bepaald blijve. De uitkomst heeft
toch bewezen, dat schier alle particuliere gasfabrieken, de eerste beginselen
van staathuishondkunde op het gebied van industrie miskennende en uit hel
oog verliezende dat, evenmin als in belastingzaken, ook op het gebied van
nijverheid 2X2 niet altijd 4 is, ten onregte haar voordeel zoeken in een
hoogen gasprijs. Zij zien toch veelal voorbij, dat de meter gas, wat de
grondstoffen (steenkolen) betreft, na altrek der opbrengst van de surrogaten
(cokes, teer en ammoniacwater) op 3 hoogstens 4 cents komt te staan en
dat zij dus, overwegende dat renten van het benoodigde kapitaal, perso
neel, onderhoud en kosten van exploitatie, bij een grooter of kleiner debiet
(grootendecls afhankelijk van den gasprijs) op verre na niet in evenredig
heid stijgen, niet minder hun eigen welbegrepen belang als dat der verbrui
kers zouden behartigen door den gasprijs zoo billijk mogelijk te stellen.
Veelal wil het er niet in dat in eene gemeente van slechts eenige beteeke-
nis de gasfabriek zeer zeker meerdere voordeeien zou afwerpen bij een
gasprijs van 10 of hoogstens 12, dan van 15 cents de, meter.
Maar afgescheiden van dit gemis aan inzigt aan de zfjde der particuliere
gasfabriekendeze kunnen den prijs nooit zoo billijk stellen als de gemeente.
Immers de concessie wordt gewoonlijk slechts voor een bepaald getal jaren
20 tot 25, verleend. Gesteld dat, na dien tijd, de fabriek door de gemeente
worde overgenomenzij is dan oneindig minder waard dan de kosten van
aanleg. Bij het verstrijken van den termijn is er alzoo een grooter verlies
op kapitaalrekening dan gewoonlijk door afschrijving kan worden gedekt in
het verschiet, dat de concessionaris wel zal zorgen tijdens de exploitatie te
dekkendoor hoogen gasprijs en alzoo door eene buitengewone belasting op
de verbruikers. Overigens heeft de ondervinding reeds voldoende geleerd
dat, waar, bij het ten einde loopen der concessie aan particulieren verleend,
de gemeente zich de zorg voor de exploitatie aantrok, de prijs van het gas
zeer aanzienlijk is verminderd. Te Utrecht b. v., waar thans 9 cents de
meter wordt betaald, zal, naar men verzekert, de prijs met 1 Januarij e.k.
tot 7 cents worden verlaagd. In Groningen is de gasprijs 8 cents de meter.
En in 's Gravenhage. bij veel aanzienlijker bevolking en oneindig uitgebrei
der verbruik, moet door particulieren worden betaald 18 cents de meter,
terwijl de gemeente voor de openbare verlichting mede een zeer belangrijk
bedrag heeft te voldoen. Waar de cijfers zoo duidelijk spreken, schijnt
verdere redenering overbodig. Alleen valt nog te wijzen op het feit dat
schier overal, waar de concessie, aan particulieren verleend, ten einde
loopt, de gemeenten (gelijk nog zeer onlangs te Nijmegen) eene gasfabriek
voor eigen rekening oprigten.
Op groud van een en ander is de meerderheid van de leden der kamer
van koophandel en fabrieken van oordeel, dat het algemeen belang van
handel en nijverheid in deze gemeente het raadzaam maakt, dat de aanleg
en exploitatie der gasfabriek geschieden van wege de gemeente."
BUITENLANDSCHË BEHIGTËN
ENGELAND.
LONDEN, 20 October.
Al de aanzienlijke personendie gezegd werden in overleg met verte
genwoordigers der arbeidende volksklasse hunne goedkeuring en onderteeke-
ning te hebben gehecht aan zekere resolutiën, strekkende tot bevordering
van het welzijn der min gegoede volksklassen, hebben openlijk verklaard
zulks niet te hebben gedaanen sommigen van hen hebben dit verklaard
op eenen toon van verontwaardiging, even alsof er iels schandelijks lag in
den stapdie hun was toegeschreven.
Uithoofde de bank van Engeland in de laatst verloopen week haren
voorraad specie met bijna 1,200,000 heeft zien toenemen, terwijl de cir
culatie harer billetten ruim 300,000 minder werd, zoo wordt in den
eersten tijd geen nieuwe verhooging van het disconto, maar eer verlaging
daarvan verwacht.
In de volgende zitting van het parlement zal de voordragt der rege
ring tot verbetering der wetsbepalingen, waardoor de verkoop van sterke
dranken in het belang der schatkist alsmede in het belang van oii
rust is geregeld, een van de voornaamste onderwerpen van beraap
uitmaken. De //United Kingdom Alliance", de groote vereeniging terjbfj
ding van de dronkenschap, spant al hare krachten in om te bewerkq
alsdan in elke stad en plattelandsgemeente aan de belasting-betalend?
zetenen. het regt worde gegeven om er den verkoop van sterke dranti
verbiedenwanneer dit door de meerderheid van die ingezetenen nooj
nuttig wordt geacht. Te dien einde heeft de genoemde vereeniging i(
dezer dagen te Manchester gehouden jaarlijksche algemeene vergader^
sloten het gansche land met dat vraagstuk bezig te houden, overal^
te doen om de gemoederen gunstig voor het facultative verbod m
verkoop van sterken drank te stemmen, en een fonds van 100,0001
goedmaking van de onkosten dier beweging door vrijwillige bijdragen!
te brengen.
FRANKRIJ K.
Het Journ. des Déb. is niet ingenomen met het officiële berigt i
regeringsblad betreffende prins Napoleon. Wij zouden zeggenzegt dit
dat de reispas geweigerd had behooren te worden, indien er grond I*
om wanordelijkheden te verwachten, maar dat, de reispas eenmaal g?
zijnde, het houden van bijzonder toezigt op den prins en diens ui
beter zou hebben kunnen geschieden zonder aankondiging in het regt
blad. Het gansche berigt heeft de strekking om ongemeen veel gewi
te zetten aan den bedoelden persoon, den prins Napoleon, die totg
niet was gehouden voor een zeer gevaarlijk man, gevaarlijk namel
daden. Waren er geene gevaarlijker zamenzweerders dan die prins
zouden wij volkomen gerust zijn; zekerlijk zal hij zelf zich met datt
zeer vereerd gevoelenen daaruit met verrassing zien dat hij een gi
persoon, een held is.
Bij de herslemming op Corsika is de heer Conti, een vertroiu
van keizer Napoleon, tot lid van den departementsraad verkozen. Ui
geen geheim van zijne verknochtheid aan den keizer gemaakt, maar it
verklaring aan de kiezers gezegd: fik kom uwe stemmen vragen, oni
door den keizer ben uitgenoodigd zijne belangen, welke tevens
belangen zijn, te verdedigen.'
Volgens de dagbladen zal de Fransche gezant bij de Italiaanscht
ring voortaan te Rome verblijf houden.
De hertog de Grammont moet, naar men verneemt, uiterst verbt
zijn op den heer Benedetti, wegens de uitgaven der diplomatieke stut
Men weet dat hij door de uitgave van nog ontbrekende stukken zal 1
ten de verantwoordelijkheid van den heer Benedetti aanmerkelijk ii
zwaren.
De generaal Nansouty is door de commissie voor de herzienit
militaire rangen van de kaders van het leger geschrapt en op pensiot
sleld. De generaal, daarover verstoord, schrijft aan le Soir: Een?
missie van grondeigenaren en industriëlen zal voortaan te beslissen lid
of generaals, die het land 35 jaren gediend hebben, verwijderd moetei
denen dat zelfs zonder hen te hooren. Geloof mijeen gouvernemen
aldus te werk gaat, kan geen zes maanden blijven bestaan. De besli
te mijnen aanzien genomen, overtreft in schandelijkheid al de daden,i
door zich het bestuur van den heer Thiers reeds berucht heeft gemaals
generaal zal naar aanleiding van dit schrijven voor eenen krijgsraad m
geroepen.
Berigten uit Algerië maken melding van eene overwinning, i
door den generaal Saussier in den omtrek van Bougada op de opstandeli
is behaalden wel op de benden van Said-ben-bou-Daoudbij welke
genheid het geheele vijandelijke legerkamp, met o. a. 2000 beladen ki
len, in zijne handen is gevallen, terwijl aan den vijand zeer gevoelige
liezen waren toegebragt. Het opperhoofd en Bou-Mezrag, die zich bj
bevond, waren echter ontkomen.
9UIT§CHLAND.
Met betrekking tot den bij de jongste overeenkomst met Frail
bedongen afstand van grondgebied aan dat rijk wordt opgemerkt dn
van zeer weinig belang is. De beide gemeenten Raon hebben te zamu
1 inwoners en een gebied van J696 hectaren. De op dat gebied gelegen
langrijke domeinbosschen zijn niet in den afstand begrepen, maar bl
j eigendom van het Duitsche rijk. De gemeente Igney heeft bij eene k
king van 191 zielen een gebied van 398 hectaren. De bewoners der
gemeenten zijn uitsluitend Franschen.
Op 15 October heeft op het kleine slot te Mnhleck, 2 uren van G
gelegen, eene voorloopige viering plaats gehad van het in December
invallende derde eeuwgetijde der geboorte van den beroemden wis- en r
renknndige Johannes Keppler; bij welke gelegenheid aldaar een aan:
nagedachtenis gewijd gedenkteeken is onthuld.
Gewezen vonnissen in strafzaken door het Ivantongeregt te Le»
den l6Jt° October 187.1.
2 wegens het rijden met een ongemuilbanden hond.
1 wegens het rijden over de klinkerstraat zonder voor andere rijt»
te wijken.
6 wegens het maken van nachtelijk burengerucht.
3 wegens het buiten de daargestelde waterplaatsen (urinoirs) datgene'
rigt te hebben, waartoe die inrigtingen bestemd zijn.
4 wegens het ophalen van vuilnis na gezetten tijd.
1 wegens het baggeren in de singelgracht zonder pachter of diens
diende te zijn.
5 wegens het baggeren in den Rijn. zonder consent van het Hooghel
raadschap van Rijnland.
1 wegens het vissehen in gesloten vischtijd.
Te Leiden ter Boekdrukkerij van J. C. ÜRABBE.
