móeten in dien geest te werk gaan. Maar dat neemt niet weg. dat de
vorming der vrouw anders is, dan die van den man, die buiten 'shuis in
de maatschappij zijne roeping en taak heeft te vervullen.. Zoo derhalve
hier en daar van den geest en het doel der wet van 1863 is afgeweken,
dan dienen wij op onze hotde te zijn. Die afwijking is geenszins geregt-
vaardigd. Niemand miskent minder dan de minister dat ernu er middel
bare scholen voor jongelingen bestaan, die ook voor meisjes noodzakelijk
kunnen zijn, maar voor jongensscholen is het kader bij de wet van 1863
afgebakend, en de aard der opleiding voor meisjes is geheel anders. Hij
meent, dat het in conlessi» is, dat de middelbare school voor meisjes eene
andere is dan die, welke de wet van 1863 voor jongelingen voorschrijft.
Z. i. is het middelbaar onderwijs voor meisjes een meer uitgebreid lager
onderwijs. En men schatte dal uitgebreid lager onderwijs niet zoo klein
of sluile het niet zoo in een hoek, als wel door den lieer .lonckbloet is ge
daan. De minister heeft laten nagaan hoeveel scholen voor uitgebreid lager
onderwijs voor meisjes er op dit oogcnblik bestaan en dat getal is 220,
terwijl die, bestemd voor jongens en meisjes, 282 bedragen. Er is dus
op dat gebied al zeer veel gedaanin allen geval ziet men daaruit de
sterke beweging naar hooger en meerder dan lager onderwijs voor meisjes.
Nu komt de vraagBehoeft dat onderwijs nu te blijven binnen den kring
van het uitgebreid lager onderwijs? En dan zegt hij: hoe rekbaar ook de
kring van dat onderwijs zij, het behoeft daar binnen niet besloten te blijven.
Er is niemand in of buiten deze kamer, die dit beweert. De minister acht
het een groot belang voor de maatschappijdat er gelegenheid voor hooger
onderwijs ook voor meisjes beslaat, en dat die gelegenheden worden ver
menigvuldigd. Maar dan is de vraag: Hoe dat nu in te rigten? En dan
vraagt hij: Heeft de discussie over dat punt ons verder gebragt dan de
wet van 1863? Hij gelooft hel niet Wij zijn op dat punt nog in een tijd
vak van proefneming; hij is er van overtuigd dat de praktijk ons verder
zal brengen. Wij moeten de praktijk afwachtenen de particuliere krach
ten meer laten, ontwikkelen, eer van staatswege hulp wordt verleend. De
miiii.-tcr wil de meest vrije ontwikkeling op dat gebied van particulieren,
gemeenten, provinciën en genootschappen. Hij wil die laten voorgaan en
de werking er van afwachten. Hij is overtuigd dat het verzet tegen de
middelbare school in 't algemeen het best bestreden wordt door de praktijk,
maar dat het verzet zou worden aangemoedigd door ontijdige lusschenkomst
van staatswege, meer dan de wet reeds gedaan heeft.
De discussie, door onderscheidene leden over het lager onderwijs gevoerd,
scheen voornamelijk te strekken om eene nadere uitlegging te erlangen van
den minister van hinnenl. zaken, van zijne jongste verklaring omtrent het
herzien der onderwijswet, t. w. dat daarbij geene bijzondere belangen
ten koste van hel algemeen belang lol rigtsnoer zouden mogen worden ge
nomen, en dat het kwaad, door eene proeve van herziening veroorzaakt,
niet dreigen moest grootcr te zijn dan liet goede, door de vérbetering te
verkrijgen.
In de zitting van lieden heeft de minister van binnenl. zaken het woord
gevoerd. Hij verklaarde dat, als men alles overzag wat tot de quaeslie be
trekking had, men meer dan een misverstand ontmoette, dat opgeruimd
moest worden, wilde men tot elkander komen: als zoodanig noemde hij het
begrip dat men thans staatsscholen had, dat men het openbaar en het bij
zonder onderwijs tegenover elkander stelde in verschillende beteekenis, de
stelling dat men niet kon concurreren en dat men moest contribueren aan
de openbare schoolwaar het onderwijs kosteloos gegeven wordt. Die be
weringen trachtte de minister te wederleggen. Verder gaf hij te kennen'
dal hij in geen transactie kon treden in eene zaak van zoo groot algemeen
belang als het openhaar onderwijs of eenig beginsel kon opgeven. Waar
bezwaren zich voordeden, wilde hij gaarne onderzoeken en tegemoetkomen.
Wat betrof den wcnsch dat hij zou aangeven in welke opzigten de wet voor
wijziging vatbaar was, geloofde hij niet dat hij een verhoor op vraagpunten
kon ondergaan in den toon van een dagblad artikel. Nadat nog eenige leden
het woord hadden gevoerd zijn de algemecnc beraadslagingen gesloten en is
de behandeling der artikelen aangevangen. Men is daarmede gevorderd tol
art. 172. De minister heeft den post voor subsidiën aan gemeenten, die door
de uitgaven voor het lager onderwijs te zwaar gedrukt worden, van ƒ50000
op J 750 0 gebragt. Morgen voortzetting.
De minister van marine zal Vrijdag aanst. geen gehoor verleeuen.
Jhr. F. de Casembroot, lid der tweede kamer, heeft aan de kiezers in
het hoofdkiesdislrict 'sGravenhage kennis gegeven dal hij bij de aanstaande
verkiezingen van leden der tweede kamerom veelzijdige redenenniet meer
verlangt in aanmerking te komen.
Zooals onlangs is medegedeeld, heeft het prov. geregtshof in Friesland
den 8'lcn Maart II. een arrest gewezen, waarbij voor het eerst levenslange
tuchthuisstraf is uilgesproken. Het betrof daarbij de bekende zaak van een
vader met twee zonen, Dalstra genaamd, die zich hebben schu'dig gemaakt
aan manslag met voorbedachten rade op twee personen gepleegd, gevolgd
door diefstal bij nacht in een bewoond huis. Twee der veroordeelden voor
zagen zich tegen dat arrest in cassatie, welke voorziening in de heden ge
houden zitting van den hoogen raad werd behandeld. De verdediger van de
requirantcn, mr. J. J. van Gcuns, droeg zeven middelen van cassatie voor.
Den 22',r° dezer zal het openbaar ministerie in deze zaak conclusie nemen.
Volgens het Dbl. is de grond achter de van den Boschstraat aange
kocht om daarop te doen bouwen een Engelsche kerk, in Goihischen stijl
opgetrokken, geheel voor rekening van den lieer John Tinne te hiverpool.
l)e kerk zal binnen een jaar opgeleverd moeten worden. Voorloopig heeft
de heer Tinne ƒ25000 beschikbaar gesteld.
liet lijk van den 13-jarigen jongeling Gerrit Buis, die verleden Woens
dag zoo noodlottig in zee verdronk, is door stuurman Jan Bal verleden
Ziturdag voor Monster in zijn vischnet opgeiisclil en heden te Schevenin-
gen atngebragt.
BUITENLANDSCIIE BEBIGTEN.
ENGELAND.
LONDEN, 15 Mei.
rn
lss
tan
Bij wijze van proef, wordt de Lombardstreet te Londen thans gep^
veid met Limmer-asphalt. dus genoemd naar een plaatsje in Hanover, «a^
een mijn deze stof oplevert. Deze asphall-bestrating biedt vele voordeelt^
zij is geheel ellen, waardoor het geraas der rijtuigen vermeden wordt, tejje
wijl de paarden geen gevaar loopen van te vallen. Tot dusver was de Loa|OI1
bardstrect, het centrum van de Londcnschc bankierswereld, met hout gepfc
veid.
C£|
FRANKRIJK. wfl
Sommige dagbladen, die de belangen der Commune voorslaan, zj 1
zeer ontstemd over het aftreden van Rosselen lezen de Commune daaafg
over duchtig de les. Zoo zegt Le Père Duchène: Ellendige lafaards! Iter
klagenswaardige wezensDe burger Rossel wordt door u voor een verr,
der uitgekreten. Gij maakt hem als zoodanig aan het volk bekend. Magoi
gij hebt den moed niet om de bewijzen le leveren voor uwe aanklager
i Fielten zijt ge! Legt de bewijzen over! ras
Le Frangais klaagt over den toestand der ambulances te Parijs. Bij»00
alle gewonde opstandelingen sterven, dal voornamelijk te wijten is aan dflp
voortdurenden staat van dronkenschap waarin zij verkceren. De chirurgijn
zijn voor het grootste gedeelte zeer onervaren; sommigen hebben in bi g
geheel geene opleiding gehad. rje
Een groot aantal werklieden heeft zich bezig gehouden met het wtij0I
halen van het meubilair en de verdere voorwerpen uit het huis des heeri_er
Thiers. Een twaalftal sleperswagens stonden voor het huis. om die w j
te voeren. Het aantal kunstvoorwerpen uit alle eeuwen, door den litLg
Thier in zijn huis bijcengcbragtwas hijzonder groot. Daaronder munt ee^jp,
prachtige verzameling platen uit, die, volgens zijne testamentaire hescliii j;
king, te eeniger tijd voor het museum van het Louvre bestemd waren. rer!
PKVIK8EN. baa
BERLIJN. 15 Mei. en
Bij den rijksdag had dezer dagen de eerste lezing plaats van hetwei'an
ontwerp betreffende de schadevergoeding, le verstrekken aan de slagtoflei s
van den jongst en oorlog, door pensioenen, onderstandsgelden enz. De vooFar!
dragt werd met algemeene blijken van sympathie ontvangen. De lieer *jaa
quel bragt ter sprake hetgeen hij een verzuim noemde; hij achtte het plpenl
dat ook de soldalen uit den Elzas en Lotharingen, die in het Fransci S'
leger legen Duitschland gestreden hebben, in de voordragl begrepen wierdtfom
Men moest hen als wedergevonden broeders behandelenen het bewijs pgeëi
ven dat van nu af de Elzassers en Lolharingers weder Duitschers gewordt M
zijn met gelijke regten en pligten. De minister van oorlog gaf daarop i»*v>
kennen, dat hij wel is waar niet door den bondsraad gemagtigd
ten deze eene verbindende verklaring af te leggen, maar toch geloofde 4 D
men van den kant der verbondene regeringen tegen een zoo edelmoedi^
aanbod in beginsel geene tegenspraak te wachten had. Ten aanzien
de financiële maatregelen zal eene nadere speciale wet voorgedragen
den; voorloopig zal, blijkens de memorie van toelichting, jaarlijks eet
uitgave van 13,288,000 rijksdaalders vcreischt worden ter betaling der va
geus de voorgestelde wet toe te kennen pensioenen en onderstcuninget
daar het verlies van het Duitschc leger op 5000 officieren en 120,000 oude,.
officieren en soldaten geschat moet worden. J
De financiële commissie van den bondsraad heelt zich onledig gehoiidi
met het onderzoeken van het voorstel, door Baden ingediend, om scliaik
vergoeding te doen verleeuen aan de inwoners van de stad en het dorp Kd
en aan Allbreisach waarbij nog komt het voorstel door Pruissen ingedi».
om dergelijke vergoeding toe te kennen aan de inwoners van Saarbrucka
De commissie heeft zich met algemeene stemmen verklaard voor het vet «-
leenen van schadevergoeding zoowel voor ongebouwde eigendommen al
meubilair, in zooverre door verzekerings-maatschappijen daarin niet wori
voorzien. Tevens hebben de bedoelde regeringen verlangd, dat ook verg»
ding zou worden toegekend voor de buitengewone uitgaven, veroorzaat
door hel gedwongen verblijf der inwoners van gemelde stedenenz.buitl
hunne gewone verblijfplaats. Deze vordering is door de commissie afgewt
zen. De schadeloosstelling zal worden bestreden uit de oorlogs-contribuli
door Frankrijk te betalen.
De minister van oorlog heeft van den keizer, ter gedachtenis aan dei
oorlog, twee veroverde Fransche kanonnen ten geschenke ontvangen. I'
minister heelt die naar zijn landgoed laten brengen, waar zij bij den inga»!
van hel kasteel geplaatst zijn.
De oulvlugte Fransche krijgsgevangenen, die den omtrek van <)winskqot"a
in Posen gelijk ecnigen tijd geleden gemeld is, onveilig maakten, zijn
het bosch van Owinsk, waar zij zieh tol eene bende georganiseerd haddei
door de te hunner opsporing uitgezonden militairen niet meer gevonden
maar vallen bij kleinere afdeelingen toch in handen van gendarmes of l>»
ren, en zijn voor het meerendcel gevankelijk naar Posen gevoerd.
De Landsh. Zeil. berigt. dat een apotheker te Landshut 130 hand
tcekeningen op een adres van adhacsie aan Döilinger had verkregentofltt'.
er een«klaps onder de vrouwen een storm losbrak, ten gevolge waarvan ld
personen hunne onderlcekening hebben ingetrokken.
J. J.
ro
De Weener Fo'ks/reund maakt een smeekschrift openbaar van 1
Oosten rij ksche aartsbisschoppenwaarin tot den keizer de bede wordt ge\. j
rigt, dat Z. M.door bemiddeling van den minister van buitenl. zaken, aai. D
de Italiaansche regering zijn misnoegen zal te kennen geven over hare ban'- Fi
delwijze ten opzigtc van Rome. en bovendien uitdrukkelijk wijzen zal opdc,1"^
noodzakelijkheid, dat degelijke en voldoende waarborgen gegeven worthy
lot handhaving der onafhankelijkheid van den Paus.
