€1 roote AfscIieifls-Aeorstelliog.
Compagnie Bordelaise te Bordeaux.
Koninklijk Nederlandsch Circus
HOOGHEEMRAADSCHAP VAN HIJ NL AND.
standplaats SU !\L
iar van liet 5,lf reg. inf.; tot prov. adjudant in l.imlmrg de kapitein Lam-
rt. van liet 7Je reg. inf.
Bij liet wapen der infanterie lot luit.-kolonel van het lc reg de majoor
n Willes van liet reg. grenadiers en jagers; tot luit.-kolonel bij liet 5e
r. de majoor Pottgieter van Laar vau liet 7e reg.tot majoor bij het
're. de kapitein Schuurman en bff het 7e reg. de kapitein Trocster, bei-
n van het corps.
Gepensioneerd; de luit.-kolonel Keyzer, pl. kommendant te Utrecht; de
Goor Iras, pl. kommendant te Groningen; de majoor Olree, prov. adju-
nt in Limburg. Nog benoemd bij den staf van het wapen der artillrie:
t luit.-kolonel. de majoor Overuith, magazijnmeester der artillerie te
nsterdam.
LONDEN, 30 Mei. In de zitting van het lagerhuis is de derde lezing van
lersche landbill goedgekeurd. Het huis is tot 9 .lunij uiteengegaan.
MADRID. 30 Mei. De generaal Prim heeft de afwezige algevaardigden
tgenoodigd, de zitting der cortes op 6 Junij te komen bijwonen, daar
sdan belangrijke quaestiën behandeld zullen worden. Alsdan zal de rege-
ng ook ophelderingen geven omtrent hare pogingen, om het bestuur voor
)«d te vestigen.
r ~-
1NGEZON1! E V.
Aan de Redactie der Leidsche Courant.
Met de plaatsing van onderstaand zult UEd. ons zeer vcrpligten.
Daar bij de aanslaande Academie-feestenmeer bepaald op den avond van
en 7"en Junij a. s.in eenige buurten waar de optogt passeert over de
reedtc der straat niet onwaarschijnlijk met guirlanden zal worden gedra-
;erd of geïllumineerd, zij men indachtig dat de beide wagens, bij den
ttogt behoorende, van uit den grond gemeten, eene hoogte hebben van 3
ieters 60 centimeters, zoodat elke guirlande alzoo hooger moet zijn dan
hierbij opgegeven maatom ongehinderd er onder door te kunnen gaan.
V. E. en G.
i WAT NU?
IV.
'De aanleg van een zeehaven te Katwijk is wenscheiijk.
Maar ook mogelijk
eTe Katwijk aan Zee «plach over vele jaeren den wyt vermaerden Ryn-
'room in de Noordzee te loopen. Welckers loop, als eenige oude Crony-
>n getuygen, verstopt ende opghehouden is door een schrickelick ende ver-
1 erliek onweder, in den jaere 860. ten lydc als Hiingarus de eldile Bisschop
fn Utrecht regeerde. Welcken loop men eenige jaeren geleden gesocht
':eft met groote costen ende moeyten wederom te openen ende tot het
.eren bequaem te maecken, maar alles lc vergeefs: want 'l selfde Gat (dat
ghemecnc luyden het Mallegat noemen) is wedcromine door een groot
Weder ghestopt ende met Sande toe ghewelt. Ende sedert dien tyt heeft
"en t selfde laeten berusten." Orlersbl. 7.)
I iiLugdunum scliynt te wesen Lmcdunum, syn oorspronck nemende van
:t Luyckendat is l besluyten deiDuinen, want den Ryn heeft over
le jaeren voorbij Lcyden ende het huys te Britten in de Noortzee ghelo-
"n, de Romeynen haar Greyn ende Coorn uit Brittannia halende, brachten
.ilselfde den Ryiistroom op voorby Lcyden: by welcke stadt 't recht scliynt
'■'eweest te syn van den Rijnstroomdie door de Diiynen liep te sluyten
alsoo de Duynen te l.nycken. Ende van dit sluyten ende Olltsluyten
bben ons voorouders misschien twee sleutelen lot stadswapen ghenouieu.''
f. bl. 9.)
N/Omme te verclaeren waeromme de Romeynen liever den Ryn als de Mase
ebruyekt hebben, om langs dcselfde haere Coorenhuysen te version; ghe-
irekt dcselfde veel grooter, wyder ende dieper is als den Ryn. De redenen
'Welver duncken myn dese te syn. Ten eersten dat omtrent de Mase ende
II het incomen deselver seer veel kleyne Eylandekens laghendewelckc ten
tesn tyden de Zeelanders toe quamen, daer men seer lichtelickcn door stor-
-'">n ende onweder, met groot peryckel van Schip ende Goct te verliesen,
l'dden op konnen vervallen ende stranden; Ten anderen omdat de iUa.se
'e!t groote slcrcktc ende meerder ghewelt in de Zee liep, ende dien volgende
den mond dcrselver een woeste ende hooghe Zee macckle ende dieshalven
's onweder de incomende Schepen met groot peryckel dreyghde; Ten der-
Va dat vermits het sterek aflopen derselver Reviere. de Schepen uyter Zee
'''mende tegen sulcken stereken stroom seer qualicken ende langhsaem
^•tillen opghebracht werden, ten waere saecke datse een goeden stereken
a'[r den wint hadden, daer sy int teghendeel van alle dese swaerichedcn
:'eJe verhinderinghen aen den Ryn hevrydet werden, want deselfde liep
or:r langhsaem." (id. bl. 13.)
'WOpten 26 Marty 1571 hebben de IIII. Heemraden van Rynlant, ter ordon-
ïnntie van de Hooft-inghelanden, van denselven Lande, ende by authorisatie
den Hove van Hollant, de nieuwe gravinghe tot Catwyck op den Ryn
crjonnen ende den lesten Noveinbris daer aen voleynt, tot aen de Strande
i, die in den jaere 1572 in de maent Aprilis, opten goeden Vrydach,
's-»rts doorgegraven werdc tot in de Noortzee, ter presentie van de Ma
nt tra at ende twee Pensionarisen van Lcyden: ende ontellicke luyden van
'•'"scheydcn plaetscn, dcwelcke goet bevonden werde, sulck dat het water
i binnen sterek uyt quam gheloopen ende datier cene scliuyt gedreven
di.door de twee Duyckers tot in de Zee, die men met kracht moest leghen
enuden. oft sy liadde door de kracht van de Zee terstoni verlooren gheweest,
anmt 't selve gat dat de luyden het Mallegat noemden, is wederom door
iet) groot onweder verstopt ende toegewelt ende tol noch toe soo gebleven,
is,'Binnen weynighe jaren soo hebben de voornoemde 1111. wederomme de
n.icke in deliberatie ghelegtverscheyden gelegentheden doen ondersoecken
,'e-ïrtcn ende modellen van eenighe Sluyzen doen maecken, maer tot noch toe
is niet anders daer opghevolght: offer wat anders van vallen sal, dat
ireiet den tyt leeren." (Orlers 1641 bil. 14 en 15.)
r>r.Uuze gemeente-archivaris .Ihr. Rammelman Elsevier deelt in de'Naror-
isiec, 1862, p. 296, nog het volgende mede:
»Men zc»t, dat de Rijn zich bij Katwijk in de Noordzee heeft uitgestort
de monding in het begin der IX'1' eeuw verstopt werd. Hel is niet onbe-
j igrijk te weten, welke pogingen er aangewend zijn om de monding
der te herstellen.
'Bij het leggen der sluizen te Sparendam, omstreeks 1285, kon de Rijn of
water van Rijnland daar eene lozing bekomen, doch op den duur was
waterloozing onvoldoende.
"'Dat er stappen gedaan zijn om den Rijn weder met de Noordzee le ver-
iden, blijkt uit het extract eener Thesauriers-rekening van Leiden van
;en 1404 (thans niet meer voorhanden), waar wij lezen:
tot'Op St. Luciedag. Soe besochteu (onderzochten) Heer Ftorisvan Alcmade
,if.:jM Jan Rosz Jan Grielenz en andere veel goeder luyden, om le wcelen
jnt' die Rijn in der Zee mochle wateren, dat sy tot veel tyden om rcysden
en-hadde veel anvals van de gheenen die hen holpen. van cost, waghenhuyr
en loden pipen gemacct, waterpassen mits andere instrumenten die sy
behoefden XXV 'tï."
«Dit is het oudste berigt, dal mij uil de rekeningen is voorgekomen, liet
leggen van pijpen doet vermoedendal men toen den Rijn met de Noordzee
heeft verbonden; hoe lang dat geduurd heeft is mij onbekend; doch het is
zeker dat men in 1537 op nieuw aan het waterpassen enz. is gegaan. In
1566 heeft zekere Mulder zich tot het hoogheemraadschap van Rijnland ge
wend om den Rijn met de Noordzee bij Katwijk te verbinden, doch we
gens de groote kosten ging de zaak niet door.
»Op den 28stcn Mei 1570 werden, op last van het hof van Hollandm '.Jacob
du Quesnoy, raadsheer, en Willem van Barendrechtsecretaris van den
hove, verzocht eene locale inspectie enz. te doen, of het raadzaam ware de
uitwatering te Katwijk te doen plaats hebben. Het gevolg daarvan was,
dat in 1571 het werk begonnen werd en aan het oogmerk voldeed. Het
verhaal van mr. Jacob du Quesnoy is gedrukt."
De uitwatering van Rijnland en de droogmaking van het Haarlemmermeer
hebben den aanleg van sluis- en kanaalwerken ten gevolge gehad, waardoor
de toestand der werken te Katwijk aan Zee, van de gemeenschap te water
en van de walerverversching en rivierstroomen geheel anders werd dan in
vroegere eeuwen, zoodat de mogelijkheid tot den aanleg van een zeehaven
wel niet zal worden in twijfel gelrokken, nu Leiden reeds met de zee in
een betere en werkelijke verbinding staat dan's Gravenhage en Scheveningen.
De mogelijkheid schijnt ook in verband met het beoogde doel niet te kun
nen worden betwijfeld, want men beweert nog, gelijk mr. Pieter de la
Court dat vroeger deed«dat de Hollandse kust aldaar meer vry is van aan-
sanden ende stormwinden als de Vlaamsche."
Nu ontbreekt maar een plan van aanleg en raming van kosten. Wie zal
dat geven? M.
2f2 Sfaats-Eoferij.
lijfde Klasse Trekking van 31 Hei.
Prijs van ƒ1000: N". 9079 12658 13708.
400: 7138.
200: 4183 13824 16565.
100: 1951.
6 3154
168 3232
513 3395
777 3434
849 3521
865 372G
937 3732
952 3733
1588 3741
1690 3767
2513 3770
2589 3877
2773 4019
2932 4032
2956 4306
4330 5635
4365 5679
4443 5724
4485 5771
4537 5812
4595 5867
4611 5930
4673 6081
4711 6226
4943 6251
5021 6378
5028 6442
5367 6481
5385 6486
5608 6575
6640
6709
7199
7252
7351
7489
7593
7596
7755
7902
8013
8018
8056
8087
8134
Prijzen van
8241 10434
8242 10557
8519 10607
8746 10674
8759 10903
8864 10953
9050 11006
9542 11098
9585 11133
9696 11382
9713 11555
9808 11644
9889 11755
9937 11921
10159 12009
ƒ70.
12158
12179
12219
12226
12302
12573
12841
12910
12980
13133
13205
13619
13717
13747
14071
14193
14223
14421
14482
14548
14568
15248
15275
15616
15719
15860
15882
15892
16053
16059
16075
16077
10090
16445
16498
16548
16553
16651
16756
14764
16806
16900
17046
17061
17639
17747
17956
17961
17908
17969
18089
18166
18247
18259
18318
18379
18385
18737
18771
18791
18951
[8909
19199
19277
19284
19561
19579
19605
19923
19952
19993
ADVERTENTIES.
lieden overleed ons geliefd jongste Dochtertje, ruim 12 maanden oud.
11. G. CRAMER.
Leiden, 31 Mei 1870. J. C. CRAMER. Dirckx.
Voor de vele bewijzen van belangstelling, bij de bevalling mijner Echtge-
uoole ondervondenbetuig ikook namens haarmijnen hartelijkcn dank.
Leiden, 31 Mei 1870. P. DOEFK.
De Heer en Mevrouw RE1MERINGER KELDER betuigen bij deze hun
nen dank voor de bewijzen van deelneming, betoond bij het overlijden van
hun Behuwdbroeder en Broeder, den Heer D. A. KELDER.
De DIJKGRAAF VAN RIJNLAND brengt ter kennis van de ingelanden
van het Hoogheemraadschap dat er op Dingsdag den 7llc" Juni e. k.
des voormiddags ten 10 ure, in bel Gcmcenlandshuis lc Leiden eene Ver-
eenigde Vergadering zal worden gehouden.
De Dijkgraaf van Rijnland
II. C. J. HOOG.
Bij de ophanden zjjnde Feestenneemt de Ondergeteelcende de vrijheid de
WIJTCEAf van gemelde Vereeniging, bekend wegens derzelver goede
kwaliteit en matige prijzen, beleefd in de aandacht aan te bevelen. Prijs
couranten zijn op franco aanvrage te bekomen bij den Agent voor beiden
W. «5. ia. IS EMMERS, Botermarkt,
De toezending geschiedt dagelijks franco per spoor van uit het Rijks
Entrepót-dok te Amsterdam.
WOENSDAG 1 JU VI:
