Een paar vragen over de porseleinen (.ijlerbordjes.
"I S li E I» iV I» .V
Het stuk over de porseleinen cijterbordjes, in uw nommer van 10 Mei
opgenomen, heeft mij en velen mijner bekenden, die door de cijferbordjes-
propaganda evg in de war waren gebragt, veel genoegen gedaan. Wij,
eenvoudige borgermenschen, willen niet gaarne stribbelen tegen iels wat
van het Stadhuis komtof schijnt te komen. Maar van den anderen kant
worden wij toch ook niet gaarne gedrongen om iets te doen wat wij niet
!fj <r0ed begrijpen en te gehoorzamen aan instruction die komen van wij weten
01 niet wie en gegeven wij weten niet met welk regt. Na ingelicht te zijn
ei door den schrijver van het bedoelde stuk heb ik, en hebben velen met mij,
n besloten aan gcene officiële uitnoodigingen en geene officieuse pressien ge-
volg te geven en van de cijferbordjes-propaganda geene notitie te nemen,
vóórdat eerst, op wettige wijze, eene nieuwe nommering der huizen is vast-
c gesteld en openbaar gemaakt.
Doch nu kom ik met eene andere vraag voor den dag. De nieuwe nom-
ii mering is, neem ik aan, vastgesteld, hetzij door hel eoilegie van Burge
meester en Wethouders, hetzij door den gemeenteraad, want wie hiertoe
101 de bevoegde magt is kan ik niet uitmaken Ik neem verder aan, dat
men verordent dat de nommering zal geschieden met porseleinen cijfcrbordjes
U naar een bepaald modél. Maar is men bevoegd de ingezetenen te verpligten
zich die bordjes ten hunnen koste aan te schaffen? is men bevoegd ze te
3j verpliglen die bordjes van eenen officieel aangewezen leverancier te koopen?
Mij dunkt dat het bestuur tot geen van beide bevoegd is. Het Hommeren
der huizen is eene zaak van publieke orde; liet ligt dus in de reden dat
K; dit moet geschieden ten koste der gemeente en niet ten koste der particu-
lieren. En hoever kan dit nomineren ten koste der particulieren gaan? Men
tl begint met de voornaamste straten; de bewoners onderwerpen zich, óf uit
is!vrijen wil, óf uit beleefdheid jegens Burgemeester en Wethouders, die hen
r, zoo vriendelijk «uitnoodigen" toch cijferbordjes a 55 cents bij den heer J. L.
'•Creyghton te koopen; maar hoe zal het gaan in de achterstraten en achter
grachten, waar het gros der bevolking woont? Zal men daar óók zoo ge-
si willig en bij magie wezen zich porseleinen cijferbordjes, a 55 cents per
in huis, van den heer J. L. Creyghton aan te schaffen? Zal men daar dan
;t aan de nieuwe nommering geen gevolg geven? of zal men daar ran stads-
jvege en op stadskosten de huizen van porseleinen cijferbordjes voorzien?
Indien men dit laatste doet, zal liet dan niet al den schijn hebben alsof
romcn met opzet den prijs der cijferbordjes zoo hoog gesteld heeft, dat men
uit hetgeen de gegoeden te veel betalen de kosten terug vindt voor de later
oaan de niet gegoeden gratis te leveren cijferbordjes? en betalen dus de
a eersten tevens voor de laatsten?
Uit de uitnoodiging van Burgemeester en Wethouders om zich tegen den
vasten prijs van 55 centen cijierbordjes bij den heer J. L. Creyghton aan te
^schaffen, zou men opmaken dat er een ondcrhandsch contract tusschen
Burgemeester en Wethouders ter eenre, en den heer .1. L. Creyghton ter
„anre beslaat. Dat de prijs van 55 cents te hoog is blijkt hieruit, dat een
..ander leverancier (de heer J. Brevéc) bijna onmiddellijk heeft aangekondigd
"•Idat hij dezelfde cijferbordjes voor 45 cents (met inbegrip van het aanhech
tten) kon leveren. Dit geeft aan de geheele zaak een wonderlijk en verdacht
igfvoorkomen. Waarom hebben Burgemeester en Wethouders, indien deze
porseleinen cijferbordjes zoozeer hun hart bekoord hebben, niet, ronduit en
v flinkweg, de leverantie aanbesteed? In verschillende gemeenten vindt men
"lie cijferbordjes in gebruik, en het is dus wel aan te nemen dat men, door
Concurrentie uit te lokkenden minsten prijs had kunnen bedingen. Waar
toe deze geheimzinnigheden en al die omwegen, al deze officiële en ofTieieuse
uioressiënals wilde men ter sluiks eene zaak doordrijvenals gold het eene
Hijtnoeijerijdie men zich schaamt in het openbaar te behandelen en niet
ian het licht durft te brengen?
Men bederft aldus de beste zaak. Of men de porseleinen cijferbordjes be-
!otvondere of niet, wanneer zij op wettige wijze als een vcrpligtend modél
tangewezen zijn, zal niemand hel der moeite waard rekenen zich er tegen
e verzetten Maar men behandcle dan de zaak regiuit en in hel openbaar,
ten vermijde den schijn alsof men de gewillige burgers duur laat betalen
m de onwillige burgers voor niet te kunnen helpen. Laat de gemeente,
i. het algemeen, betalen, wat ten dienste der gemeente besteed wordt,
vji stel, in plaats van een enkelen leverancier bij uitsluiting te begunsti-
I en, de gelegenheid aan alle belanghebbenden open om u liet bcuoodigde
1 ^001' de minste kosten te verschaffen
Een burgerman die niet in porseleinen cijferbordjes doet.
oei*) Art. 140 der gemeentewet kent aan den raad dc bevoegdheid toe tot het inaken
ir noodigc verordeningen „tot verdeeling der gemeente in wijken en tot opmaking van
'Volledige staten der bevolking en harer huizing", maar spreekt niet van het nommeren
Slrtr huizen. Uit wordt echter ook niet uitdrukkelijk opgedragen aan het eoilegie van
vanrgemeester cn Wethouders, en zou mij dus schijnen te vallen ouder de onderwerpen
in welke art. 134 spreekt: „Aan den Raad behoort, met betrekking tot de regeling
in het bestuur van de huishouding der gemeente, alle bevoegdheid die nietbij deze
'S II eenige andere wet, aan den Burgemeester, of aan Burgemeester cn Wethouders is
n ingedragen.
WAT NU?
,1
e a
.Rechtstreeksche gemeenschap met de zee is even belangrijk als de kortste
hsluiting voor eèn handeldrijvende en nijvere streek of stad aan het Euro-
ee"csch spoorwegnet. En daarom is voor Leiden en Rijnland, voor Kenne-
aanerland en Delfland een haven te Katwijk aan Zee even wenschelijk als een
ensoorweglijn tusschen Leiden cn Woerden; terwijl beide nieuwe middelen
n gemeenschap tot elkander in liet naauwst verband kunnen worden ge-
agt, en in elk geval voor landbouw en fabriekwezen, handel en vertier.
Or neringen en bedrijvenvoor verschillende bronnen van volkswelvaart
I onderscheidene takken van volksbestaan, in intellectueel en moreel op-
van uitstekend en onberekenbaar nut zullen zijn. -
■steiWat de verbetering van de haven ie Ilarlingeii, de doorgraving van Hol-
uisM op zijn smalst, de verbetering van den waterweg van Rotterdam naaf
de* bedoelt en bevorderen moet, ligt ook in het plan van een haven te
i twijk.
'De l.eidsche veemarkt neemt in bloei toe, niettegenstaande het vervoer
3n'vee naar hel buitenland geschiedt langs een omweg met dubbele o ver
engingen. Dc aanvoer van steenkolen voor onze stoomfabrieken te Leiden
iard in Rijnland heeft plaats enkel bij open water en langs «le rivieren cn
jjojirten. De verzending van fabriekaten en handelsartikelen, gelijk de
j tschaffing van alle uit het buitenland benoodigde grondstoffenwerktuigen
moet geschieden door elders gevestigde agenten. In- en uilklaringen
pen plaats op ongelegen afstanden en zoo bleef nog de toestand van
hendel en nijverheid minstens in de tweede hand en van verschillende orn-
ivcnfdigheden en personen afhankelijk.
ei'crt de helft der zeventiende eeuw is het belang van een zeehaven te
wijk voor Leiden en de Rijnstreek niet afgenomen, veeleer sterk toege-
jen. Wat een zeehaven te Scheveningen voor de residentie zou zijn,
staat minder in verhand met dc algeuieenc en bijzondere belangen vail hart-
del en nijverheid, als wel misschien vooral met de voordeden, die het be
zoek cn verblijf van eene zeebad-inrichting oplevert. De koninklijke resi
dentie is wel in het bezit van eenige takken van industrie en de vissclierij
maakt wel een groot deel uit van hetgeen voor Scheveningen levensonder
houd moet opleverenmaar als fabriek- en handelsplaats zal 's Graveiihage
zich wel niet kunnen of willen doen gelden. En welke behoefte er voor
haar is aan een haven te Scheveningen, 'tis wel geen onbelangrijke vraag
meer, als men let op de vertraging, die het plan ondervindt en de bezwa
ren die zoowel het ontwerpen als het besluiten en onderriemen in verschil
lende tijdperken ontmoette.
Wat de haven te Scheveningen zou zijn voor 's Graveiihage, zal die te
Katwijk wezen ja nog meer zijn voor de provinciën Zuid- en Noordholland,
wat het doel betreft, dal een rechtstreeksche gemeenschap behoelt met de
Noordzee. Aan die zeehaven is verbonden de volkrijke en aanzienlijke
fabriek- en academiestad Leiden niet hel geheele spoorwegnet dat haar over
Woerden aan het buitenland vasthechten zou. «Leiden is en blijft eene der
voornaamste fabrieksteden des vaderlands. Voor den aanvoer van grond-
sloflèn en steenkolen, voor den afvoer van producten hebben de Leidsche
fabriekanten evenzeer grootc behoefte aan een spoorwegverbinding met
andere deelen des lands en met het buitenland en met den kortsten water
weg of andere gemeenschap naar zee, als de fabriekanten en handelaren in
andere steden, in wier belang het groote spoorwegnet en de belangrijke en
kostbare waterwerken worden aangelegd en verbeterd of uitgebreid."
Maar behalve Leiden is er ook een streek, «die door uitgebreide fabrick-
nijverheid bloeit en dus zoowel groot vertier belooft als groole behoefte
heeft aan verbetering der gemeenschap te water en le lande. Katwijk cn
Noordwijk moeten ook in de gelegenheid gesteld worden, 0111 hun verschcn
visch zonder overlading, of oponthoud te verzenden. Noordwijk cn Aalsmeer,
Boskoop en Warmond hebben daaraan evenzeer behoefte voor de uitgebreide
handelsverzendiiigen van bloembollenbloemenboom- en heestergewassen.
Eli de landbouwende streek tusschen Haarlem cn Leiden zoowel als lusschen
Leiden, 's Hage en Delft, benevens den aanzienlijden Haarlcmmcrmeerpolder
verkrijgt en door een zeehaven te Katwijk cn tloor een spoorweglijn hij
het waterkanaal, die de haven aan Leiden en verder aan het spoorwegnet
verbindt, gelijk zij omgekeerd door talrijke middelen van gemeenschap aan
de Leidsche markt verhouden zijn, een zeer gewcnschtc en bij een ern-
stigen en onpartijdigen blik op hare toekomst onmisbare gelegenheid, om
voor hare verschillende lakken van handel en nijverheid de noodigc levens
sappen lot bevordering van hare ontwikkeling, bloei en vruchtbaarheid te
bezitten.
En juichen wij van geheeler harte de pogingen toe die in onze dagen
worden aangewend, om de volksgezondheid, de volkswelvaart, de volksbe
schaving, de volksveredelitig en wat niet al strekken kan om het heil des volks
te bevorderendat alles en dat nog veel eer en nog veel meer wordt ge
steund en gesterkt, als de nijvere hand en de vlijtige handelaar ook zorgt
voor betere volksvoeding, voor meerdere bedrijvigheid, voor goedkooper
huishouden, voor overvloed en verscheidenheid van voeding, kleeding en
levensonderhoud, enz:, hetwelk een en ander gelijk de ervaring leert plaats
heeft als de afstand wordt verkort tusschen de groote handelsmarkten en
dat geschiedt door den aanleg van een zeeharen te Katwijk. M.
tturijct'lt jk c üstaajö.
Tas» 1© tot en met 25 I?Sei 18?®.
BEVALLENM. E. Floryn, gcb. Verbave. D. C. C. Selier. geb. Voorhuyzen
D- II- Onvlee, geb. Stijger. D. C. Botermans, geb. van der MeyZ. - A.
Stoekegeb. van EesZ. J. W. van Leeuwengeb. SegynD. E. Tonninga
geb. Gyzcny, Z. C. Devilee, geb. Macco, 1). G. J. Lcfeber. geb. van den Iloo-
gerd, Z. M. Colpa, geb. del'Ecluse.Z. .1. Goedraad geb. Galjaard, Z.
I. A. Maks, geb. van Ditmar, Z. -- G. G. den Holdergeb. Verhoog, D. L. E. de'
Jong. geb. van LeeuwenZ. -- M. van Rijn, geb. van 't Riet, Z. -- E. A. F. Larcs,
geb. de Jong, Z. C. van Es, geb. Kruit, Z. L. M. van Heusdcn, geb. Slegten-
horst, Z. M. Nieboer, geb. Verver. I).-- T. W. C. Keyser, geb.Huffmeijer, Z.
J. Verpoort,geb. Dieters. D. J. E. Labree. geb. Kosters, Z. -J. Micremet, gcb.
Klinkhamer, Z. M. J. Hansengcb. Pianje. Z. F. M. Boekkooigeb. de Vries
Z. M. van der Water, gcb. LangcbeekZ. - J. Labordus, geb. LiglvoetZ.
G. Carliergeb. Segaar, Z.
GEHUWD: J. J. Marlijn, jm. en C. D. Knolter.jd. H. D. le Noble, jm. en J.
Flippo.jd. W. Verhoog, jm. en J. van Heusdenjd. J. Verhoeven, jm. en M.
Indrisi, jd. P. Noordermeerjm. er. M. van Polancn.jd. 11. N. Kuiters, jm.
cn J. Sommelingjd. II. van Klaverenjn\ en J. Daalmeijer, jd. -- W. Kikkert
jm. cn A. C. Scliieck, jd. 11. J. LalerveéV. jm. en E. G. vom llofe. jd. P. J.
Olivier, jm. en H. II. van den Worm. jd. A. Zoetemelk, jm. en C. M Meute,jd.
W. de Geus, jm. en E. lïrus, jd. J. P. Sasse. jm. en J. Veldhorst, jd. W. T.
Wanner, jm. cn C. L. Hasselbachjd.
OVERLEDEN: P. J. Honsbeek, D.14 m. I). Seljee. D.3 j. J. W. Slik-
kelman. geb. Sluymers, 33 j. - J. den HaanZ.3 j. I. de Boer. D.12 ;u.
N. Slol, 2j. M. A. Bernard42 j.J. Kettêuis, wed. J. Penseel, 78 j.
C. J. van Erkel, gcb. Mulder, 43 j. C. J. Bommezijn ,'wcd. J. Kuyveiihovon
71 j, P. van Geer, Z..3 m. J. BekooyZ.3 j. J. Kanbier, Z*. 6 m. J.
Beitsen, Z.11 m. -- S. C. Buis, D.5 j. - M. L. Batist, D.. 13 ut. D. de Mey, Z.
2 j. G. van Berkel. geb. van Pijpen. 07 j. - A. BrinkmanD.2 d. A.
Oudsboorn, geb. Wendel. 45 j. C. Doorneveld, Z.,25j.-- M. de BruynD.
5 m. A. Snijder, Z.,4m. P. W. Ghristiaanse, Z.. I3m. F. M. J. Boom,
Z.II m. J. van Geldercn. Z.. 4 j. M. Derogee, I).,4 j. P. J. Bik,Z.,3j. -
B. F. Th. Sciarone, 26 j. S. J. Bongenaar, Z., 3j. -- M. G. Hagemans, wed. J.
Borsboom 34 j. E. Philippo. 1).7 m. J van des- LindenZ.5 j. F. Tis-
seur. gcb. de llaas, 56 j. 11. Hakenburg, 84 j. 1. J. van Erkel, Z.3 m.
P. Fles. D.5 m. - S. Blom Z. .20 j. E. Lasander, 1).4 j. J. J. ArbouwZ..
2 j. A. C. van Vugt, Z.14 d.
AKAKEfflIE-mEUWÉS.
PROMOTIE AAN DE LEIDSCHE IIOüGESCHOOL.
Den 25s"n Mei de heer G. J. Goekoop Gzn.van Goedereede, in de regteii,
met stellingen.
OPGAVE VAN BRIEVEN
welke in de tweede helft der maand April door het postkantoor te Leiden
zijn verzonden en die niet besteld zijn, omdat de personen, aan wie zij
geadresseerd warenop de aangewezen plaatsen onbekend waren.
J Geadresseerd aan: Kums en v. Beuning, J. Holster. E. de Groot, Willes,
mevr. Sutherland, G. F. Berger, P. Verboog, K.v. Gielst, de Groot, allen ie
j Amsterdam; O. Hogendoornte Breukeleu; A. dc Jong, te Delft; wed.
Hoekstra, te Hiiizum; Hiidernisse, te SluisII Esser, te Uden.
Naar bel buitenland over de maand February 1870.
Geadresseerd aan: Madc Jolinson-Graeverte Brussel, wed. C. Krauss,
tc Augsburg; G. Go'ruste Straalle; J. D. ilolijer, te Londen.
