rekening. De nog met de kustvisscherij belaste schuit bragt nu en dan wat
vcrschen viscli aanterwijl de markt werd gesteund door aanvoer van ka-
beljaauw en sehelvisch van Amsterdam en Zandvoort. Sloot de rekening
der kustvisscherij dit jaar, wegens de uitgebreide verzendingen en de be
stede hooge prijzen, voordeeliger dan het vorige jaar, van de haringvis-
scherij kunnen niet anders dan allerongunstigste berigten worden medege
deeld. Met verlangen zien dan ook de visschers uit dat de teruggekeerde
vloot op het strand weder zeilreè zal worden gemaakt ter gewone visscherij.
's Rijks middelen hebben over de elf eerste maanden van dit jaar op-
gebragt (58.416,070.04% zijnde 2,070,700.90 meer dan in dat tijdvak van
1808. De raming bedroeg ƒ04,837.075.38.
-— Te Dordrecht had eergisteren een treurig ongeluk plaats. Eene arbeid
ster in de beetwortelsuikerfabriek is met de heide beenen lusschen een der
machines geraakt, waardoor het linkerbeen boven den voet is gebroken,
hel regterbeen vreeselijk ontveld en de voel ontwricht werd. Zij is onmid- j
delijk naar het gasthuis vervoerd, en men heeft hoop op herstel. Zij is de
verzorgster barer 84-jarige moeder.
Door den gemeenteraad van Amsterdam is in zijne gisteren gehouden
vergadering het voorstel van de hh. Ruchner en zijne drie medevoorstellers,
tot oprigting eener hoogere burgerschool voor meisjes met tweejarigen cur
sus als directe aansluiting aan het meer uitgebreid lager onderwijs, met
31 tegen 3 stemmen verworpen. Daarna is evenzeer verworpen een voorstel
van den heer A. Iteeloo tot oprigting eener hoogere burgerschool voor meisjes
met driejarigen cursus, en eindelijk is met 24 tegen 10 stemmen het voor
stel van burgemeester en wethouders verworpentot oprigting eener school
voor dat onderwijs met vijfjarigen cursus.
Te Arnhem werd Maandag 11. op het eerste damesconcert van St.-Cae-
cilia aldaar aan den beer J. van der Ibissen, medebestuurder dier vereeni-
ging, namens alle leden eene prachtige zilveren vaas aangeboden als bewijs
van erkenning voor de vele diensten gedurende 65 jaren dat concert betoond.
De heer van der Bussen. die thans den leeftijd van bijna 75 jaren heeft be
reikt, fungeerde reeds op zijn negende jaar als werkend lid op het orchest.
Uit Zwolle meldt men het volgende. De justitie heeft zich Donderdag
namiddag, vergezeld van de heeren geneeskundigen Kisch en Meinesz, naar
liet landgoed Boschwijk begeven, om onderzoek te doen naar het aldaar in
het kreupelhout op ongeveer 30 el afstand van den openbaren weg gevonden
lijk. liet bedoelde lijk was geheel onkenbaar, zoodat daarvan niets meer
over is dan het geraamte; het hoofd lag op eenigen afstand, liet was ge
kleed in eene blaauwcn kiel en blaauwe broek, vermoedelijk vroeger eene
soldalenbroekom het midden zat een lederen riem. Hel lijk moet daar
reeds verscheidene maanden gelegen hebben en was geheel bedekt met bla
deren. Wegens de invallende duisternis moest het verdere onderzoek wor
den uitgesteld. Intusschen moet men redenen hebben gevonden om te ver
onderstellen, dat de overledene zelf door ophanging een eind aan zijn leven
heeft gemaakt, daar men aan een nabijzijnden boom een touw zag han
gen. Het lijk schijnt naar beneden gestort en daardoor het hoofd van de
romp gescheiden te zijn.
's G UA VE N HAGE16 December.
Z. M. heeft den heer. J. Iiartzfeld, laatstelijk dirigerend officier van
gezondheid le kl. bij het leger in Ned.-Indië, thans gepensioneerd, benoemd
tot ridder der orde van den Nederl. Leeuw.
Z. M. heeft vergunning verleend aan den heer F. II. A. van de Poel,
resident van Samarang, tot het aannemen der onderscheidingsteekenen van
ridder der orde van het Legioen van Eer, hem door den keizer der Fran-
schen geschonken.
Door Z. M. is benoemd tot president der arrond.-regtbank te Nijmegen
de heer mr. W. J. Tricbels, thans regter in die regtbank.
Aan den heer G. van Teylingen is, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als commissaris van policie te Gorinchem.
In de zitting van de tweede kamer van gisteren heeft de heer Ilaff-
mans, bij de beraadslaging over de oiiderwijs-quaestiezich ernstig beklaagd
dat door de regering en door de kamer zoo weinig werd gelet op het man
dement der r. k. kerkvoogden, dal toch een gemaligd. zachtzinnig en be
daard stuk was. Daarin werd de beslaande regeling van het onderwijs in
strijd verklaard met de godsdienstige begrippen der roomsch-katholieken.
Was het verstandig, zeide bij. liet amendement zoo te ontvangen als geschied
is? De kerkvoogden hebben op de meest heusche wijze kenbaar gemaakt
dat de regeling van het lager onderwijs in strijd is met de godsdienstige
begrippen van 2/5 der natie; en nu zegt men: handhaaft die schoolwet, zij
is de leuze der liberale partij en men wil niets hoegenaamd toegeven. Men
zegge nu niet: de meerderheiu der natie is aan onze zijde, want. ware dit
zoo, zou de minderheid toch altijd aanspraak mogen maken op eerbiediging
van hare regtenmaar ik zie die meerderheid niet. Behalve de katholieken
zal toch nog wel 1/lü deel van de natie prijs stellen op godsdienstig onder
wijs en meer heb ik niet noodig. Voor zoover ik nu kan oordeelen is de
anti-revolutionaire rigting toch wel talrijker dan t/10 deel des volks. Dan
staan de katholieken als één man in dit opzigt aan hunne zijde. Hij. die
talentvolle en onvermoeide pogingen heeft aangewend om de onderwijs-wet
te herzien, is thans met 2/5 deel der natie versterkt. De lieer Groen be
hoeft zich nu niet meer te beroepen op het volk achter de kiezers. Wij
zijn het allen eens dat juist voor liedendie het onderwijs niet kunnen bekosti
gen moet worden gezorgd. De eisch \an den heer Groen wordt door
t,400,000 katholieken ondersteud. Ik zeg dus: de meerderheid is aan onze
zijde. Men beroept zich op den uitslag der verkiezingen, op de overwinning
der liberale partijmaar bestonden daartoe ook geenc andere redenen Ik
kon ze opnoemen, maar ik wil geen tcedcre snaren aanroeren. Ik vraag
echter of er ook geen voorstanders van de schoolwel zijn gevallen. Maar
dit is zeker dat in de katholieke districten geen enkel lid werd gekozen
die de schoolwet verdedigde. Ik zie ze ten minste niet hier. Is de onder-
wijs-quaeslie op den duur eene politiekeIk geloof dat niet. Welke had
dan de houding der liberale partij moeten zijn? Men had kunnen nagaan
welken invloed het mandement onvermijdelijk op de katholieken moest uit
oefenen. Doordoor was de houding, tot dusver gevolgd, onmogelijk vol te
houden. Intusschen heeft men niets gedaan en zich schrap gezet. Met welk
ïesultaat? Denkt men hel mandement le niet te doen, denkt men de katho
lieken te verdeelen in liberalen of nationalcn die de onderwijsqnaestie boven
de kerk zouden stellen, denkt men dat vooral te doen in de toekomst,
als de schoolwet hare gevolgen heeft voortgebragt IJdele hoop. In Neder
land zal dat nooit gebeuren, omdat de katholieke Nederlanders uiterst katho
liek zijn en dit nog in den lateren tijd op schitterende w ijze hebben getoond.
Wijkatholieken, zijn zooals men ons gemaakt heeft, liet is niet te verwon
deren, dat de Nederlandsche katholieken zoo innig aan hunne godsdienst
gehecht zijn? Men is gewoon ons den naam te geven van ullramontaan
en jesuit als wij ons gevoelen volhouden, maar wie maakt ze zoo? Zij,
die bij elke gelegenheid, schier dagelijks, de katholieken trachten belagclielijk
te maken. Wat men beoogt zal niet gebeuren. Er zal geene splitsing,
geene scheuring tusschen hen ontstaan, maar veeleer opwekking van het
confessioneel bewustzijn. Er zijn ook bij de katholieken velen die onder den
naam van rustigen bekendstaan, die verlangen dat men lien met rust late;
maar als men dezen dwingt zich te verklaren, dan zal men tot in den
laatsten katholiek een ultramonlaan en een jesuit kunnen vinden. Wij
katholieken, kunnen niet terug. Voor ons is het eene levensquacstie. Als
men dus volhoudt, wat zal dan het einde zijn? Dat de scheuring in den
lande steeds zal toenemen en wij zwak zullen staan tegenover den vreemde.
De heer van Wasseuaer Galwyck gaf. nadat nog verschillende leden hunne
zienswijze over de onderwijs-quaestie hadden uiteengezet, te kennen dat hij
het oogenblik gekomen achtte zijne vroeger ingetrokken gemotiveerde motie
thans weder voor te dragen. Naar aanleiding van de in den loop der be
raadslagingen gemaakte aanmerkingen wijzigde hij die aldus: //De kamer,
van oordcel zijnde dat enkele bepalingen der wet op het lager onderwijs de
vrije ontwikkeling van het bijzonder ouderw ijs belemmerengaat over tot
de behandeling van art. 116 van hoofdst. V der staatsbegrooting voor
1870." Deze motie werd voldoende ondersteund en kwam dus in beraad
slaging. De heer van Zinnicq Bergmann verklaarde zich voor de motie
omdat het de regie formule was waarmede zich alle rigtingen konden vcr-
eenigen. ofschoon hij geen voorstander van inotiën was. Bij deze motie
werd de vinger op den wond gelegd. De heer Bulgers van Rozenburg zou
j er tegen stemmen. Volgens bent was het, met het oog op de rede van
den heer Haffmans, de eigen schuld der bezwaarden als zij door overdrij-
j ving niets kregen en anderen van zich afstootten, lie heer van Voorthuy-
1 sen verklaarde zich tegen de motie. De heer Ivalff' zou voor de motie stem
men om een blijk te geven van sympathie voor de geopperde bezwaren.
De heer van der Maesen was van meening dat men door de motie niet zou
worden gebaat. Niets zou baten zoolang men zich onderling niet beter
verstond wat men eigenlijk wilde. Dat nam niet weg dat ook bij eeltige
wijzigingen in de schoolwet verlangde. De heer van Lynden betoogde dat
j de motie niet beschouwd moest worden als eene politieke quaestieen
raadde zijne medeleden aan die motie zonder verder debat aan te nemen.
De heer Cremers zeide dat de motie niet was onschuldig, als men lette
op de agitalie die deze zaak had veroorzaakt, en die men pligtsbelrachting
had genoemd, en tevens als men lette op de vele stormrammen die reeds
j waren aangewend om het openbaar onderwijs ten val te brengen. Zij dps
die voor de motie slemden hadden slechts een doel: een smet te werpen
op het openbaar onderwijs. De heer Verheijen zou tegen de motie stemmen
omdat hij daarin zag eene politieke fout; de heer van Hardenbroek zou er
j voor stemmen, alleen om te toonen dat hij bereid was de bezwaren die
men aanvoerde te onderzoeken. De heer de Casembroot was tegen de motie;
zij die bezwaren hadden moesten een bepaald voorstel doen. Volgens den
heer ^onckbloet was het onbetwistbaar, dal zij die voor de motie stemden,
j verlangden benadecling van het openbaar- en bcvoordeeling van het bijzon
der onderwijs. De heer van Catwyck erkende, dat zijn voorstel niet ou-
schuldig, was. Hel was ccne bereidverklaring om tol wijziging der wet
I mede te werken. Het was eene soort van prise en consideration van een
of ander voorstel dat tot dat einde kon worden gedaan. Hij was niet ligt-
vaardig daartoe overgegaan. Nam men de prise en considération aan. dan
opende men het debat voor de toekomst. Door het niet aan te nemen
werkte men een wezenlijk ernstig debat tegen. Werd zij daarentegen aan-
j genomen, dan was het de eerste stap om tot verbetering te geraken. In
i stemming gehragt werd de motie van den heer van Catwyck verworpen
met 50 tegen 27 stemmen. Voor hebben gestemd de lib Hoffman. Smit,
Begram, de Bratuv, van Nispen van Sevenaer, Tacts van Amerongen, van
Wasseuaer van Catwyck, Insinger. I'yls, van Kuyk, llasselman, Bichon van
J IJsselmonde, Heemskerk Az., HeydenrijckKalff, Saaymans Vader, Borret.
van Lynden van Sandenburg, Haffmans. van Sypesteyn, van Zinnicq Berg
mann, van Hardenbroek van Lockborst, van der Does de Willebois, Bots,
Luybcn, Kerstens en Nierstrasz.
In de zitting van heden is ingekomen eene kon. boodschap ten geleide
van een wets-ontwerp houdende kennisgeving van en verzoek om toestem
ming tot eene huwelijksverbindtenis tusschen II. K. II. prinses Maria, tweede
dochter van Z. K. H. prins Frederik der Nederlandenmet Z. D. II. prins
von Wied.
Voortgezet is de behandeling van hoofdst. V der staatsbegrooting voor 1870.
Alle voorgestelde amendementen lot inkrimping van het middelbaar onder
wijs zijn verworpen. Aangenomen werd een amendement om een subsidie
van ƒ400 te verleenen voor eene inrigting tot het geven van onderrigt inde
stenographic.
{Per telegraaf) Na langdurige discussiën is het hoofdstuk binnenl. zaken
aangenomen met 52 tegen 22 stemmen. Morgen marine en oorlog aan de orde.
BUITL NI>SC11B liKUIGTKN.
ENGELAN».
LONDEN15 December.
liet parlement is opgeroepen tegen 3 Fcbruarij aanst.ten einde zijne
jaarlijksche zitting aan te vangen.
Door de Oranje-vereeniging van Monaglfan is het volgende besluit ge
nomen en met goedkeuring van de groote Oranje-loge in Ierland afgekon
digd: //Dank wordt aan de manhaftige heeren en conservatieve kiezers van
Tipperary betuigd, omdat zij zich van deelneming aan de jongste verkiezing
aldaar hebben onthouden en alzoo aan de fenians en andere bestrijders der
regering gelegenheid hebben gegeven om den ministeriëlen candidaat smade
lijk af te wijzen en om hun regt lot het kiezen van den man hunner keuze
slaande te houden. Zoo doende hebben de conservatieven van Tipperary
doen uitkomen dat zij de algemeene handelwijze der bewindslieden verfoei-
jen, en dat het eene ijdele poging is Ierland tot vrede le brengen door toe
geeflijkheid voor den oproergcest in den lande." De geest, die de Oranje
partij bezielt, komt daaruit ten duidelijkst aan liet licht.
In het Icrsche graafschap Leittrin is op nieuw eene poging lot moord
beproefdwaarvan men den dader niet heeft kunnen opsporen.
Een brief van dr. Livingstone, gedagteekend te Ujiji den 304,«» Mei
