15UITEMM si11E BEBIGTEN
delging van Gods kerk zou moeten gevreesd wordenindien zij ooit door
list of geweld kon verdelgd worden.
""Maar wat is er magtiger dan de kerk?"" zegt de heilige Johannes
Ghrysostemus; «"de kerk is sterker dan de hemel"" «"Hemel en aarde
zullen voorbij gaan, maar mijne woorden zullen niet voorbij gaan."" Welke
woorden? ««Gjj zijt Petrus (steenrots) en op deze steenrots zal ik mijne
kerk bouwen, en de poorten der hel zullen haar niet overweldigen (Hom.
Ante Exil, Nr. 1)."".
«Maar al is het dan ook dat de stad van den lieer der magten, de stad
van onzen God op een onverdelgbaren grondslag gegrondvest is, zoo heb
ben wij desniettemin gemeend, bij het zien van al die ophoopingen van
rampen en verwoesting der zielenwaarover ons hart met het innigste
medelijden is getroffen en die wij zouden willen verwijderen ten koste van
ons leven, dat wij gaarne ten offer zouden geven, wij. die hier op aarde
de plaats vervullen van den Eeuwigen Herder, en meer dan wie ook door
den ijver voor het Huis des lleeren moeten bezield zijn, wij hebben ge
meend dien weg en die wijze te moeten kiezen, welke ons het meest nut
tig en het best passend toeschenen, om die vele schade der kerk te her
stellen. [Vervolg later.)
'sGUAVENHAGE. 14 December.
Door den minister van koloniën is de heer Th. van Aerde. geëxami
neerd veearts, gesteld ter beschikking van den gouverneur-generaal van Ncd.-
'ndië, om te worden geplaatst als veearts bij de burgerlijke dienst daar
te lande.
Men verneemt dat Z. M. de koning van Italië den heer mr. A. A. de
Pinto, referendaris bij het dep. van justitie, benoemd heeft tot officier der
kroonorde van Italië.
De minister van marine zal Vrijdag aanst. geen gehoor verleenen.
Z. M. de kouing is gisteren avond van het Loo in deze residentie aan
gekomen.
HH. 1IK. 1111. prins en prinses Frederik en prinses Maria zijn gisteren
middag ten een ure van hier vertrokken tot het doen van de reeds meer
malen vermelde reis naar het zuiden van Frankrijk.
Z. K. H. prins Frederik, voorzitter der hoofdcommissie voor het natio
naal gedenkteeken voor 1813 enz., heeft ook voor de dames en heeren,
leden van het zangkoor, die tot de uitvoering van de cantate hebben mede
gewerkt, een souvenir bestemd, dat in den loop dezer week aan hen zal
worden uitgereikt.
Bij de hervatting der beraadslagingen over hoofdst. V der staatsbe-
grooling, in de zitting der tweede kamer van gisteren, zijn de algemccne
beraadslagingen geopend over de afd. onderwijs. De heer Pijls gaf een over-
zigl van den stand der quaestic van het lager onderwijs en constateerde
dat de minister herhaaldelijk heeft te kennen gegeven dat hij niet gezind
is wijziging in de wet van 1857 te brengen. Dat de regering aan het
hoofdbeginsel der wet vasthoudt, kan hij begrijpen, maar niet dat zij. ook
aan hen. die het bijzonder onderwijs voorstaan, geenc billijke tegemoetko
ming aan hunne bezwaren wil verleenen. Aan den tegenwoordigen minister
van binnenl. zaken is men verschuldigd de wet op de begrafenissenwaarbij
de regten van allen geëerbiedigd zijn, en die de algemeene goedkeuring
heeft verworven. Door dienzelfden minister is een wets-ontwerp op het
hooger onderwijs voorgesteldwaarhij ook aan het bijzonder onderwijs de
vereischte vrijheid is gegeven. Daarom kan spr. niet begrijpen dat zoodanig
kabinet, dat het regt van anderen op prijs stelt, niets doet om eenige voor
ziening te brengen in de bezwaren van zoovelcn in den lande. Een kabinet,
dat vrijgevig regeert, moet ook z. i. aan dergelijke bezwaren tegemoet
komen. De bijzondere school behoort meer op den voorgrond te komen en
althans geene belemmering te ondervinden. Hij meent dat zij, die de open
bare school onveranderd willen, ook moeten trachten aan de bezwaren van
anderen tegemoet te komen, willen zij niet dat er onbillijkheid plaatshebbe.
Na het jongste gezegde van den minister, verwacht spr. geen bepaald ant
woord van hem. maar doet hij een beroep op het billijkheidsgevoel niet
alleen van deze regering, maar ook vooral van het centrum der kamer en
bijzonder van hen, die het kabinet ondersteunen, opdat de regering trachte
tegemoet te komen aan billijke cischen. Door den heer Hoffman werden de
bekende bezwaren tegen de onderwijswet ontvouwd. Hij zou tegen het
hoofdstuk stemmen van wege de houding der regering.
In den loop der zitting bragt de heer Fokker rapport uit over geloofs
brieven van het nieuw gekozen lid in het hoofdkicslrict Zuidhornden heer
Cremers, tot wiens toelating, na eedsaflegging, hij adviseerde. De heer
Cremers werd daarop binnengeleid, legde in handen des voorzitters de ge
vorderde eeden af en nam daarop zitting.
De heden gehouden zitting was geheel gewijd aan de onderwijs-quaeslie.
De heer van Wassenaer Catwijck trad in ecne beschouwing van het onder
wijs in het algemeen en van het lager onderwijs in het bijzonder. Daarin
werd, z. i. onwaardig, om niet Ie zeggen, deloyaal gehandeld. De ware
aard der quaestie werd miskend. Hij was overtuigd dat zij die art. 194 in
de grondwet hebben geschreven, niet bedoeld hebben wat er uit afgeleid
wordt. Hij wilde volstrekt geen vernietiging van het openbaar onderwjjs.
Hij had ook niets tegen al. 3. bepalende dal overal van overheidswege on
derwijs wordt gegeven, wanneer daarbij werd gevoegd: «voor zooverre
hierin niet reeds door het bijzonder onderwijs is voorzien." Hij wilde slechts
dat men het bijzonder onderwijs niet ondermijnde ter bevoorregting van het
openbaar onderwijs. Spreker wees op de bekende bezwaren van artt. 32
en 23 en andere bepalingen der wet; vooral stond hij stil bij art. 23. Hij
was overtuigd dat dit artikel in de wet was opgenomen als eene conciliante
poging om de gemoedsbezwaren te bevredigen. Het woord «Christelijk"
in art. 23 was thans eene onwaarheid en maakte het standpunt der
wet onzuiver. Hij wilde geen voorstel doen, maar het zou reeds een
groote stap zijn als de kamer goedvond, alvorens over te gaan tot art. 11G,
eene verklaring uit te brengen, die eenvoudig en geen stormram tegen de
regering zou zijn en den toestand uitdrukte. Hij gaf in overweging eene
verklaring als deze: «De kamer, van oordeel zijnde dat enkele bepalingen der
wetgeving de vrije ontwikkeling van hel bijzondere onderwijs belemmeren
gaat over tot de orde van den dag." Spreker deed daarbij een beroep op
de welwillendheid en de regtvaardigheid der kamer.
Vervolgens voerden het woord de hh. Hcydenrijkvan der Does de Wille-
bois, Saaymans Vader, Luyben, van Kuyk en van Lynden, allen in den
geest voor eene wijziging der onderwijs-wet. De heer Jonckbloet heeft
daarop geantwoord. Na eenige discussie heeft de heer van Wassenaer
Catwyck zijne motie voorloopig ingetrokken. Morgen voortzetting.
ENGELAND.
LONDEN13 December.
De regering heeft in het Iersche graafschap Londonderry buitengewone
maatregelen van voorzorg genomen, want zij ziel met groote bezorgdheid
den datum van den 18den December tegemoet, wanneer de Oranjemannen
jaarlijks den verjaardag vieren van de overwinning door Willem III op de
katholieke Ieren behaald; de roomsche Ieren in genoemd graafschap hebben
dit jaar verklaard gewapenderhand elke protestantsche processie uiteen te
zullen drijven, die den 18dc° December gehouden wordt.
Te Liverpool is eeu regiment cavalerie en te Holyhead zijn twee regi
menten cavalerie naar Ierland scheep gegaan.
FR A Ni KR IJ K.
PARIJS, 13 December.
Naar men verzekert is de regering voornemens de buitengewone zit
ting terstond na het onderzoek der geloofsbrieven te sluiten, en daarop in
Januarij de gewone zitting te openen, opdat de volksvertegenwoordiging de
gewone kersvacantie nemen kunne, en de keizer tijd hebbe om een besluit
omtrent de zamenslelling van het ministerie te nemen.
Volgens het verslag door den minister van financiën bij het wetgevend
ligchaam ingediend bedraagt de vlottende schuld 818 millioen. De dienst
van 1868 heeft een batig slot van 18% millioen opgeleverd, terwijl de
opbrengst der indirecte belastin.'en gedurende de eerste 11 maanden van 1869
met 32 millioen vermeerderd is en het vermoedelijk overschot op de dienst
van 1869 op 55 millioen geschat wordt, zoodat er in het geheel op eene
bate van 73 millioen gerekend kan worden, liet verslag drukt de hoop uit,;
dat de uitkomsten van 1870 even gunstig zullen zijn. Voor 1871 zijn de
gezamenlijke gewone inkomsten op 1771 en de uitgaven op 1674 millioen
geraamd; het overschot der inkomsten ten bedrage van 97% millioen zal
op de buitengewone begrooting overgebragt en voor onderscheiden doelein
den gebezigd worden; 42% millioen daarvan zijn voor de openbare werken
bestemdf waarvoor in het geheel, even als in 1870, 60 millioen uitgegeven
zullen worden. Wij zullen dus, zegt hel rapport, sedert langen tijd voor
de eerste maal de groote openbare werken geheel uit de gewone inkomsten
kunnen bekostigen. Voortaan zou een beroep op het openbaar crediet dan
alleen gcregtvaardigd zijn, wanneer de regering en de kamers het noodig
oordeelden eenig bijzonder dringend werk met buitengewonen spoed te vol-
tooijen. Bij dat rapport wordt voorgesteld het minimum voor de inschrij
vingen op het grootboek te verminderen van 5 tot 3 frs. rente.
De zitting van het wetgevend ligchaam van Zaturdag is nog onstui
miger geweest dan die van Vrijdag. De meerderheid wilde de verkiezing
van den heer Girault, lid der oppositie, bij verrassing, zonder discussie,
nietig verklaren, en dat nog wel tegenover de conclusie der commissie, die
tot toelating adviseerde. De geheele linkerzijde stond als cén man op, om
uit naam van het regt en de eer der kamer hiertegen te protesteeren. De
regterzjjde wilde echter dadelijk tot stemming overgaan. Men schreeuwde:
«stemmen, stemmen!" Dat leven duurde niet minder dan een uur. De
voorzitter mogt er eindelijk in slagen de discussie uit te stellen.
Het Comptoir d'Escompte heeft de inschrijving in eene nieuwe Turk-
sche geldleening te Parijs, Londen, Amsterdam, Berlijn, Hamburg en Kon-
stantinopel opengesteld voor den 15d'n, I6de° en 17d'» dezer. Bij de aankon
diging daarvan voegt zij eene berekening, volgens welke de nieuwe Turksche
obligatiën, uit te geven ten getale van 1,111,111 tot een nominaal bedrag
van 500 fr. ieder en tot den prijs van 305 fr. met rente van 1 October jl.
voor den houder jaarlijks lOj pCt. zullen afwerpen, ongerekend het voor
deel van aflossing a pari binnen 33 jaren.
ITALIË.
Te Florence, Verona. Pisa en Loretto zijn op den 8s,e" volksvergaderin
gen gehoudenwaarin hel beginsel der godsdienstvrijheid verkondigd en het
regt der Italianen op het bezit van Rome als hoofdstad staande gehouden
werd; de niet talrijke schare, welke die vergaderingen bezocht, gedroeg
zich ordelijk. Andere demonstratien tegen het concilie hebben er van de
zijde der bevolking in het koningrijk Italië niet. plaats gehad.
Naar men uit Rome meldt is er eene pauselijke verordening uitgevaar
digd lot regeling der verkiezing van eenen nieuwen Paus voor het geval dat
Pius IX gedurende de kerkvergadering overleed. De verkiezing zou uitslui
tend door de kardinalen geschiedenhet concilie zou intusschen geschorst
zijn en eerst na eene oproeping van den nieuwen Paus hervat mogen wor
den. Tegenkanting tegen deze voorschriften wordt met de excommunicatie
bedreigd.
PRITISSEA.
BERLIJN. 13 December.
Men verneemt dat eenige soldaten van het Hanoversche legioen, dat in
Frankrijk verblijf houdt, vergunning hebben verzocht straffeloos in hun
vaderland terug te keeren.
S De I ank und Hand.-Zeit. deelt mede, dat de aartsbisschop van Keu-
len den geestelijke, die den vorst van Rumenië kerkelijk in den echt heeft
