PER TELEGRAAF.
HULP DM JIAKDEL.
•stad. Hij behoort niet tot de democratische partijzijne candidatnur heeft
kennelijk ten doel de verkiezing van de candidaten dier partij te beletten,
in een schrijven aan de kiezers zegt hijSocialist ben ik niet noch radi-
caalgezinde; maar ik ben een verklaard vijand van hel personele gouverne
ment en een opregt vriend der vrijheid.
Reeds hebben 72 personen den eed als candidaat afgelegd, maar onder
dit aantal zijn er velen, die zich slechts daardoor den weg willen banen lot
alle mogelijke bijeenkomsten van kiezers.
- liet ollicièle blad geeft een uitvoerig verhaal van het verblijf der kei
zerin te Konstanlinopel; het hesluit aldus: De komst van de keizerin der
Franschen in de hoofdstad van het Ottomanische rijk laat herinneringen
achter, waarvan alleen diegenen, welke de bevolking gedurende haar ver
blijf van nabij hebben gadegeslagenzich een juist denkbeeld kunnen ma
ken. Die in de geschiedenis van het Mohammedanismus zoo nieuwe gebeur
tenis heeft niet minder indruk op de gemoederen gemaakt, dan des Sultans
reis in Europa; en zij zal gewis evenzeer eenen invloed hebben, die bevor
derlijk voor den vooruitgang der begrippen en der beschaving in Turkije is.
De keizerin is den ls"° dezer te Luxor aangekomen, alwaar zij de
door den onderkoning uitgenoodigde Fransche en Duitsche geleerden ont
moet heeft.
Volgens een Engelsch blad heeft de keizerin, alvorens de Turksche
hoofdstad te verlaten, voor een waarde van bijna 20000 aan geschenken
uitgedeeld. De Sultan ontving een paar prachtige Sèvre-vazenen Ali-Paclia
een kostbaar Sèvre-theeservies. Roauf-Pacha, des Sultans opperstalmeester,
werd vereerd met een schoon jagtgeweer, benevens het photographisch
portret van H. M.Iviamil Bey met een gouden snuifdoos; Mihran Bey Duz,
een Armenische dame, die der keizerin tot tolk heeft gediend, met een
kostbaren ring. Verder werden geldelijke gitten toegezonden, als: 10000fr.
aan de Ottomanische akademie van kunsten; 3000 fr. aan het stedelijk hos
pitaal; 77000 fr. aan de Fransche lietdadige instellingen, in en buiten de
hoofdstad en in Egypte; 60000 fr. aan de Inians der Moskeen, die de kei
zerin bezocht, en aan de gezamenlijke hofbedienden; 10000 fr. aan de al-
gemeene armen. De Sultan vereerde de keizerin met een prachtige verza
meling kostbare sloften, tapijten en behangsels.
Volgens het Journ. de Brux. heeft de Paus besloten slechts in eenige
zittingen van het concilie voor te zitten, maar de meeste zonder zijne
tegenwoordigheid te laten houden, opdat er zonder schroom discussie ge
voerd kunne worden en zelfs de schijn van onvrijheid of belemmering
worde vermeden.
PRPISSEV.
BERLIJN, 4 November.
Te Darmstadt zijn in den avond van den 2den op nieuw vrij hevige
schokken van aardbeving gevoeld. De beweging strekte zich uit van
liet westen naar het oosten en duurde, volgens zeer naauwkeurige waarne
ming, ruim 30 seconden. De huizen waggelden op hunne grondvesten, deu
ren openden zich en de ramen schudden hoorbaar in de kozijnen. In den
vooravond had een geduchte storm gewoed uit het westen bij drukkende
hitte en nadat de aardbeving had plaats gehad stak de storm weder op en
raasde nog veel erger dan vroeger.
In de Saksische kamer van afgevaardigden hebben 13 leden der partij
van vooruitgang een voorstel ingediend, strekkende om de regering uit te
noodigen dat zij met alle te barer beschikking staande middelen bij den
Noord-Duitschen bond eene vermindering der uitgaven voor het krijgswezen
en eene algemeene ontwapening trachte te bewerken. De kamer heeft be
sloten dit voorstel aan eene voorloopige beraadslaging te onderwerpen.
Te Kiew, in Rusland, woedt de cholera in hevige mate.
OOSTEN Ik B«J Si.
Uil Dalmatië is liet berigt ontvangen, dat de troepen na een neet ge
vecht van vier uren eene sterke stelling bij Sisië hebben genomen; hun
verlies as gering. Twee districten deden hel aanbod van onderwerping.
De Monlenegrijnenhoewel gunstig voor de opstandelingen gestemd, hielden
zich nog onzijdig.
De Porie heeft eene gestrenge afsluiting der aan Oostenrijkscli Dalmatië
grenzende districten van de Iferzegowina en Albanië bevolen. De bevelheb
bers der troepen in die grensdistricten hebben den last ontvangen om de
op Turksch gebied komende opstandelingen te ontwapenen en gevangen
te nemen.
BERLIJN, 4 November. Bij het voorloopig onderzoek van de begrooting
beeft de minister van financiën verschillende hervormingen aangekondigd.
Ook deelde de minister mede, dat indien het huis de ingediende financiële
voorstellen goedkeurde, de regering er in zou toestemmen om het ontwerp
tot verhooging der belastingen met 25 pCt. in te trekken. Tegenover het
voorstel des heeren Virchow tot ontwapening stelde de nationaal-liberale
fractie, bij monde des heeren Lasker, voor, om-over te gaan tot de orde
van den dag, aangezien het budget van oorlog voor den Noord-Duitschen
bond lot het einde van 1871 was vastgesteld.
LONDEN, 5 November. De heer Peabody is overleden.
PESTH, 4 November. In het lagerhuis werd heden de regering geïnter
pelleerd over de geleicrisis. De heer Lonyay, minister van financiën, ant
woordde dat de regering aan solide financiële instellingen eenige mil-
boenen voorgeschoten haden etablissementen die met staking van betaling
bedreigd worden ook voortaan zal ter hulp komen.
CATTARO, 4 November. Heden zijn de vijandelijkheden geschorst. De
opstandelingen van Sisic en Verblaje hebben linnne onderwerping aangekon
digd en zullen vóór den avond hunne wapenen inleveren. Kolonel Schönfeld
doet heden uit Budua een nieuwe demonstratie tegen Bretic.
Al te dikwijls gebeurt het, dat handelaars, die door ontoereikende fondsen
aan hunne zaken niet de gewenschte uitbreiding kunnen geven, of die ten
gevolge van een crisis, van een al te grooten voorraad koopwaren in maga
zijn, of eene andere oorzaak, zich in oogenblikkelijke moeijelijkheden
gebragt zien, verpligt zijn, ten einde aan die moeijelijkheden het hoofd te
bieden en voor alles hun crediel staande te houdentot buitensporige opof
feringen over te gaan.
S.e Manelataire Commercial, 172, Faubourg Saint-Denis, boek rue
Lafayette, te Parijsopgerigt en bestuurd door den lieer L. F. VIGNERON,
heeft ten doel den handel te hulp te komen op weinig bezwarende voor
waarden.
De operatiën van den Manrïataire Commercial bestaan in
Voorschot in specie op koopen van allerlei aard en verkoop daar
van des noods onmiddellijke realisatie
Voorschot in specie op alle Fransche en vreemde waren, renten,
actiënobligatiënenz.
Verleening van credietvoorschot van hank waardenop
informatie en eenvoudige verbindlenis tot betaling op vastgestelde termijnen;
Vertegenwoordiging, verkoop in commissie en depot van
koopwaren van allerlei aard.
Voor inlichtingen en voorwaarden wende men zich franco tot den Heer
L. F. VIGNERON.
IJCEZ nNDEN.
STATISTIEK.
II.
Hoogst belangrijk is de uitkomst van de vergelijking ten aanzien van den
toestand der scholen.
In 1851 waren voor het lager onderwijs drie stadsscholen voor armen en
minvermogendenen één voor minvermogendenvoorts vijf bijzondere scho
len van de le klasse, als in het gereformeerd weeshuis, in het R. C. wees
huis,, in het Luthersche weeshuis, voor de Walsche en voor R. C. diaconie.
Bovendien 14 bijzondere scholen van de 2e klasse, met geringe uitzondering
alleen bestemd voor jongens, en 3 bepaaldelijk voor meisjes.
In 1867 telt men 8 openbare en 22 bijzondere scholen, waarvan 4 open
bare en 8 bijzondere uitsluitend voor gewoon lager en 4 openbare en 14
bijzondere bovendien voor een of meer vakken van meer uitgebreid lager
onderwijs.
Desniettemin en in weerwil dat het cijfer der bevolking is toegenomen
met 9 pCt., is het aantal schoolgaande kinderen en die kosteloos onderwijs
genieten verminderd
1851 1868
jongens, meisjes. jongens, meisjes.
Openbare scholen1632 1363 1244 1149
Bijzondere lckl388 4121 noA imo
2e kl742 532) 934 1013
2762 j. 2307 m. 2278 j. 2162 m.
Van die leerlingen genoten kosteloos onderwijs:
1851 1868
Openbare scholen .1 468 j. 480 m.
Bijzondere 1883J' 1935 506» 491
maar daartegenover staat het cijfer der leerlingen van de bewaarscholenals
in 1851 230 j. 193 m.
in 1868 955 972
In 1851 bestond een school van middelbaar onderwijs onder bestuur van
dr. J. J. de Gelder, met 48 leerlingen, en bet. gymnasium met 63, allen voor
het onderwijs in de oude en nieuwe talen (voorbereidend hooger onderwijs).
In 1868 telde:
de burgeravondschool20 leerlingen
de hoogere burgerschool 103
het gymnasium30
De ambachtschool van het Genootschap had in 1851:
99 leerlingen voor de rekenkunde
32 de wiskunde.
18 i' 't boekhouden
178 't haiidtcekenen
71 n de bouwkunde
11 de natuur- en werktuigkunde;
in 1868:
39 leerlingen voor één vak
62 twee vakken
60 n drie vakken.
De Leidsclie muzijkschool ging ook vooruit. Zij lelde in 1851 voor de
piano 47 en voor de viool 8; in 1868 voor de piano 94 en voor de viool
21 leerlingen.
De Leidsclie hoogeschool telde het volgende aantal studenten voor de ver
schillende faculteiten ingeschreven, als:
1851 1868
Geneeskunde73 92
Rechten 189 292
Godgeleerdheid 109 45
Wis- en natuurkunde 11 5(5,
Letteren25 61
Totaal 407 546
Van '851 af zijn de binnen Leiden gevestigde afdeelingen van de Maat
schappijen ter bevordering van Nijverheid, voor Fraaije Kunsten en Weten
schappen en tot Nul van 't Algemeen zeer in leden-tal toegenomen en is
het getal zangvereenigingen ook vermeerderd. M.
