LEYDSCIIE
COURANT.
1
VRIJDAG 19 MAART
Dc Courant wordt Maandag, II oensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zalvrdag avond.
i-',
V" 1 1
ÏN oi.t
De prijs der Courant is ƒ3.per vierendeel
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.
BIN N E N I. A N DSC 11E BK P. i C, T E
LEYDEN18 Maart.
Het examen van de hand- en Dupuisteekenschool van het genootschap
Mathesis Scientiarum Genitrix, gisteren avond gehouden, is met ingenomen
heid bezocht geworden. Uit het aantal tentoongestelde teekeningen is dan
ook gebleken dat er veel en goed gewerkt is. Wij meenen hierbij te mo
gen vermelden dat met verdienden lof werd gesproken over eene fraaije
reeks copiën naar voorbeelden, teekeningen naar pleister, benevens eenige
boetseerwerken.
Naar men verneemt wordt bij dc gisteren in de tweede kamer inge
diende wet op het hooger onderwijs bepaald dat er hoogstens drie hooge-
scholen zullen zijn. I)e theologische faculteit zal, volgens het ontwerp, in
stand blijven.
Wij vestigen de aandacht op de hierachter voorkomende aankondiging
van de Amsterdamsche failliet-waarborg-maatschappij. Aan handel en nijver
heid kan eene zoodanige instelling belangrijke diensten bewijzen. Eene
nadere kennismaking met hare statuten mag aanbevolen worden, en zal
menigeen nopen tot deze maatschappij tcc tc tredenten einde zicli op die
wijze tegen eventuele verliezen te dekken.
Dc minister van binnenl. zaken heeft ter kennis van belanghebbenden
gebragt, dat de examens ter verkrijging van acten van bekwaamheid voor
het middelbaar onderwijs voor het jaar 1809 zullen worden afgenomen in
den loop der maand Mei aanst. Zijdie zoodanig examen wenschen af te
'leggen, moeten zich vóór 10 April sehriftelijk aanmelden aan het dep. van
binnenl. zakenen daarbij naauwkenrig opgeventot welk examen zij ver
langen te worden toegelaten.
De minister van marine heeft ter kennis van belanghebbenden gebragt
dat in de maand Mei aanst. bij de directie der marine te Hellevoetsluis een
vergelijkend examen zal plaats hebben van jongelingen, die als machinist-
leerling der 2,le kl. wenschen te worden aangenomen. Het getal der te
plaatsen jongelingen zal zich tot 21 bepalen. Alleen zij worden tot het
exaintn toegelaten, die geboren zijn in de jaren 18501854. Verzoeken lot'
toelating moeten voor of op uit0. April bij het dep. van marine ingezon
den worden.
De minister van binnenl. zaken heeft bepaald dat de commissie, aan
welke is opgedragen het examineren van hen, die het diploma bedoeld in
art. 16 der wet van 1 Junij 1865 wenschen te verkrijgen, voor de eerste
maal in het loopende jaar zitting zal houden op Diugsdag den 30-,cu Maart
e. k. en volgende dagen, te Leyilen; dat de commissie, aan welke is opge
dragen het examineren van hen die eene acte van bevoegdheid als arts wen
schen te verkrijgen, of die hunne vroeger verkregen bevoegdheid verder
wenschen uit te breiden, overeenkomstig artt. 27 en 28 dier wet, voor de
eerste maal in het loopende jaar zitting zal houden op Maandag den 5,lr"
April e. k. en volgende dagen, te Amsterdam; en dat de commissie, aan
welke is opgedragen het examineren van hen, die eene acte van bevoegd
heid als hulpapotheker of apotheker wenschen te verkrijgen, voor de eerste
maal in het loopende jaar zitting zal houden op Dingsdag den 30u" Maart
e. k. en volgende dagen, te Utrecht.
Door het hoofdbestuur der vereeniging tot bevordering van fabriek- en
handwerknijverheid is besloten de internationale tentoonstelling van voor
werpen voor hel bedrijf en de huishouding van den handwerksman te
Amsterdam te houden, en wel in het Paleis voor Volksvlijt. Wij meenen,
zegt het lib/., hiervan berigl gevende, onze landgcnooten lot een krachti-
gen steun der verschillende cominissien in ons vaderland te moeten aanspo
ren. De tijd ter voorbereiding is kort, dus des te meer en te ijveriger dient
er gewerkt te worden, om tegenover het buitenland de eer der nationale
nijverheid op te houden. Wij vermogen veel, als wij ernstig willen; zelfs
op de Parijsche tentoonstelling van 1867 droeg onze nijverheid in sommige
zaken den palm der overw inning weg. Derhalve alles aangewend, om op
onzen eigen bodem niet geslagen te worden.
Door de directie van de Rottcrdainsche bank is aan bh. deelhebbers in
die bank eene circulaire gerigt, waarin zij. naar aanleiding van eene door
hh. commissarissen gedane aankondiging, hare mededeeling van 12 Maarijl.,
omtrent den staat der bank, in het juiste licht tracht te plaatsen. Daartoe
brengt zij eenige feiten ter kennis der deelhebbers. Aan hu. commissarissen
was mededeeling gedaan van het resultaat der Indische balans door over
legging van den daaromtrent ontvangen telegram in extenso. aanwijzende
het in Indië verkregen winstcijfer. Door eene commissie vak hh. commis
sarissen was de balans over 1808, wat betreft Europa, onderzocht en daar
omtrent was op 10 Maart een voorloopig rapport uitgebragt, waaruit bleek
dat alle stukken in orde waren bevonden. Ileererr commissarissen werden
daarop door de directie verzocht de verdere werkzaamheden voor de opname
der balans zoodanig te regelen dat alles zou zijn afgeloopen voor 18 Maart;
maar hh. commissarissen verklaardendat zij, overladen met werkzaamhe-
denden tijd daartoe misten en dat dus de finale vaststelling niet voor
18 Maart kon plaats hebben. Het uitgebragte balans-rapport was toen in
de commissaris-vergadering voorgelezen en na enkele wijzigingen, die echter
niet de cijfers betrotlendefinitief goedgekeurd. Dc directie meende onder
die omstandigheden de mededéelirig van het rapport, aan de aandeelhouders,
al was de balans nog niet definitief door commissarissen vastgesteld, niet
te mogen uitstellen, en van die rondzending gaf zij aan een der hh. com
missarissen kennis. Aan de door de directie gedane mededeeling had men
dus getracht een geheel ander karakter te geven dan zij inderdaad bezat.
Te Goes heeft dezer dagen eene vergiftiging plaats gehad ten ge
volge van het gebruik van mosselen. Door spoedig toegediende middelen
zijn ernstige gevolgen voorkomen.
In de gewone algemeene vergadering van deelhebbers in de naamlooze
vennootschap Leydsche broodfabriek, gehouden den 17 Maart 1869, werd
door den voorzitter uitvoerig verslag gedaan over den gang der zaak ge
durende het tweede exploitatie-jaar 1868, waaruit o. a. bleek dat er eene
belangrijke vermeerdering in het debiet heeft plaats gehad. Het volgende
staatje, aantoonende het debiet der jaren 1867 en 1868, maakt dit aan
schouwelijk.
1807.
Krentenbrood 00,637
Gebuild brood 338,860
Ongcbuild brood 55,847
Roggebrood 93,737
Meer gebakken in 1868 273.868
kilo.
Krentenbrood
Gebuild brood
Ongebuild brood
Roggebrood
1868.
73,608
525,406
70.675
153.260
kilo.
822,949 kilo. 822,949 kilo.
Aan dc aandeelhouders is een dividend van drie ten honderd toegekend.
's GRAVENHAGE18 Maart.
Door Z. M. is vergunning verleend aan A. van Geele, te Valburg; G.
Roos, te Ouderkerk a. d. Amslel; A. Fritschy en J. van den Brand, te
Nieuwer-AmstelA. I,. M. Kuypers, te Amsterdam; C. Molenaar en 1. Bot
man, te Iloogcarspel; P. Zwaartlaan, te Venhuizen; C. Vlaar, te Sybecar-
spel; Th. Klein, te Oosterblokker; A. Hooiveld, te Andijk, en .1. 11. Roet.
te Zaandamtot het dragen van het kruis fidei el virtutihun door den
Paus geschonken.
Door Z. M. is aan den heer G. Oorthuys, op zjjn verzoek, eervol ont
slag verleend uit zijne betrekking van ontvanger der directe belastingen
enz. tc Katwijk c. a.behoudens aanspraak op pensioen, met dankbetuiging
voor de diensten door hem in die betrekking den lande bewezen gedurende
een tijdvak van ruim 54 jaren.
De heer G. F. van Dommelen, eerste officier van gezondheid bij het
garnizoen alhier, heeft zijn pensioen aangevraagd. Hij heeft het toczigt op
zich genomen over dc geneeskundige dienst bij het pauselijk leger, en zal
binnen weinige dagen de reis derwaarts aannemen.
De hooge raad heeft het arrest van het prov. geregtshof in Noordbra
bant, waarbij de heer J. Urban, als directeur van de spoorwegonderneming
"le Grand central Beige", is veroordeeld wegens het niet op den vastgestel-
den tijd doen vertrekken van een spoortrein, vernietigd en de zaak verwe
zen naar het hof in Limburg.
In de zitting van de tweede kamer van gisteren is ingekomen een
wets-ontwerp lot regeling van het hooger onderwijs.
De heer van Wasscnaer Catwyck vroeg verlof om inlichtingen van den
minister van financiën te verzoeken, in zake de administratie van het herv.
kerkgenootschap, betreffende het beheer der kerkelijke goederen. Dat verlof
werd verleend.
Het wets-ontwerp tot intrekking der wetten van 29 Floréal jaar X en
7 Ventóse jaar XI (vervoer van vrachten op landwegen) werd na eenige
discussie aangenomen.
Vervolgens ristte de heer Insinger. na daartoe verlof te hebben bekomen,
eenige vragen tot den minister van binnenl. zaken aangaande de overeen
komsten welke volgens geruchten zouden gesloten zijn door de maatschappij
tot exploitatie der ^taats-spoorwegen. Hij vroeg: 1°. heeft dc regering hare
toestemming verleend aan de genoemde maatschappij om met de Fransehe
ooster-spoorwegmaatschappij eene overeenkomst tc sluiten, of is der regering
daaromtrent niets bekend, of is zij daarbuiten? 2°. Is de bedoelde overeen
komst van dien aard dat de goedkeuring der wetgevende magt daarop wordt
vereischt? Dc minister antwoordde daarop dat de regering scene goedkeu
ring had verleend en dat zij geheel en volkomen vrij was. dat indien eventueel
later zulke contracten mogten worden gesloten, het Weïïigt noodig zal zijn
de goedkeuring van de wetgevende magt daarop te vragen. De lieer Insin
ger dankte voor die inlichtingen.
In de afdeelingen der kamer zijn. voor het houden der openbare zitting,
verschillende wets-ontwerpen onderzocht.
In de zitting van heden is de beraadslaging voortgezet over bet wets
ontwerp tot herziening der wet op de zeebrieven en Turksche paspoorten.
De discussie werd hervat met art. 2waaromtrent de regering nieuwe wij-
zigingan voorstelde.
Na eene langdurige discussie werd met 50 tegen 6 stemmen een amendement,
aangenomen van den heer de Casembroot om de discussie andermaal uit te
stellen tot een nader le bepalen dag, met liet oog op het belang en het
verschil van meening over het aanhangige vraagstuk.
Na de aanneming van een wets-ontwerp tot bekrachtiging van den ornler-
handschen verkoop aan de gemeente Maastricht van militaire gebouwtjes,
had de interpellatie van den heer van Wasscnaer Catvvijck plaats, betref
fende het beheer der kerkelijke goederen. De intcrpellant rigttc drie vragen
tot den minister;
1°. Op welken regtsgrond een eenmaal overgedragen en dus afgestaan
gezag weder kan worden teruggenomenzooals in zake dc kerkgoederen
geschiedt
2". Of het niet strijdt met het beginsel van scheiding van kerk en staat,
door den minister a outrance voorgestaan, om in zake van een kerkelijk
geschil door bedreiging pressie uit te oefenen?
En 3°. Welke de afmeting is van het. gevaar in die bedreiging voorgespiegeld
Na de ophelderingen en inlichtingen van den betrokken minister en liet