BiJVOEGSËlj, behoevende lol tie Lcjdsche Couranl
van Maandag ,-)5 Maart .)h6!)/V°. 32.
BiNNENLANDSCIIE BKBIGTEN
nÏÏJITENE\M)SCIIE BEBIGTEN.
l»cr Telegraaf.
LEYDEN13 Maart.
De heer L. de Leeuw, voormalig Israël, leeraar, hield eergisteren avond
in het gebouw der maatschappij tot Nut van 't Algemeen zijne aangekon
digde lezing over «de waarde der vrouw in Israël.'' Bij wijze van inleiding
deed hij opmerkendat ieder tijdperk zich kenmerkt door een gewigtig
probleem, waarvan men de oplossing zoekt, zooals vroeger de emancipatie
der Joden, later die der slaven; thans mogt men als zoodanig wel beschou
wen de emancipatie der vrouw. Ilij wilde thans een paralel trekken tus-
schen den toestand der Joodsclie en Christen vrouwenen daartoe gaf hij
eene schets van den toestand der vrouw in Israël in twee hoofdtijdperken
t. w. voor en na de komst van Christus, en wel in vier punten, namelijk
de vrouw tegenover het Mosaïsme, «de vrouw tegenover het Rabbinisme,"
de vrouw der verdrukte Joden, en de vrouw der geëmancipeerde Joden. Met
belangstelling werd de ontwikkeling dezer punten gevolgd door het aanwe
zige publiek, dat wij, zoowel om de belangrijkheid der voordragt als om
het weldadige doel daaraan verbonden, talrijker hadden gewenscht. De toe
stand der vrouw tegenover het Mosaïsme werd door voorbeelden uit de
H. Schrift in het ware licht gesteld, en daarbij Mozes verdedigd tegen de
bewering dat hij den grond zou gelegd hebben voor de slavernij. De toe
stand der vrouw tegenover het Rabbinisme werd met zwarte kleuren gelee-
kend aan de hand van den Talmudwaaruit de spreker citaten voordroegdie ten
deele ergeren moestenten deele de lachlust opwekten. Door de komst van
J. C. was echter die toestand in gnnstigen zin gewijzigd geworden en naar
mate het Christendom toenam, steeg ook de waarde der vrouw. Vooral de
vervolgingen, die de Joden later van de Christelijke kerk moesten verduren,
hadden eene gunstige wending in den toestand der Israëlitische vrouw te
weeg gebragt; had zij zich vroeger de vernedering laten welgevallen, onder
de vervolging ging die vrouw zich aan hare ware.roeping wijden, en in
den nood leerde man en vronw elkander naar waarde kennen. Treffende
voorbeelden daaromtrent werden uit de tijden der vervolging in Spanje en
Portugal door den spreker aangehaald. De emancipatie der Joden, in ons
vaderland in 1790 afgekondigd, had, volgens den spreker, nadeelig op den
toestand der vrouw gewerkt, want in menig opzigt waren de oude voor-
oordeelen weder opgekomen, hetgeen hij mede door voorbeelden aantoonde.
Aan het slot zijner rede kwam de spreker terug op de emancipatie der
vrouw in het algemeen, waarbij hij een oogenblik stilstond hij de denkbeel
den daaromtrent ontwikkeld door mevr. Storm, en de hh. Hugenpoth lot
den Beerenclauw en Coquerel den zoon (kunnende hij zich meer vereeni
gen met de denkbeelden van den laatstcn dan met die der beide eersten),
om daarna als zijne zienswijze in deze te doen kennen dat de vrouw zich
zelve moet emanciperen door te gevoelen dat het ijdele, waardoor de vrouw
zich kenmerkt, beneden hare roeping is en dat. wil zij werkzaam zijn. het
huisgezin haar daartoe de geschiktste gelegenheid aanbiedt. Het criterium
voor eene waardige huisvrouw vond spreker in liet woord van den wijzen
koning uit het Oosten, uitgesproken in Spreuken XXXI. 26-31 met de
aanhaling waarvan hij zijne voordragt besloot. Deze geheele rede werd,
zoowel om den inhoud, als den vorm en het talent, waarmede zij werd
uitgesproken, met uitstekend genoegen gehoord.
Gisteren avond had in den Schouwburg de laatste of buitengwone
bijeenkomst plaats van de bezoekers der volksvoorlezingen, die gedurende het
afgeloopen winter-saizoen van wege het Leidsche dep. der maatschappij lot
Nut van 't Algemeen in de stads-gehoorzaal werden gehouden. Naar ge
woonte was deze avond weder bestemd om eene uitspanningsure aan die
bezoekers te verschaffen. Voor hh. commissarissenmet de leiding der volks
voorlezingen belast, is, gelooven wij. deze zaak, om verschillende redenen,
niet eene der gemakkelijkste. Even als vroeger mogten zij zich daarvan
ook nu weder met gunstig gevolg kwijten, dank zij de bereidwilligheid,
waarmede aan eene door hen tot de alhier bestaande Vereeniging Harmonie
gerigte uitnoodiging werd voldaan om op dien avond eene tooneelvoorstel-
ling te geven. Door die vereeniging werd opgevoerd de Trouwring, tooneel-
spel in 4 bedrijven, naar het Hoogduitse!) van Lembert door P. K., en daar
na de Lotelins blijspel met zang in 1 bedrijf, naar het Fransch door
W, Greeve. De waarde der stukken in het midden latende, moeten wij
zeggen dat de werkende leden der Vereeniging zich door hun spel van eene
hoogst gunstige zijde hebben doen kennen. De karakters, waarin zij optra
den, werden inderdaad naar waarheid voorgesteld; ook de rolvastheid was
prijzenswaardig. Inzonderheid trok het kinderlijk naive spel van den klei
nen Frilz ieders aandacht. Het publiek gaf dan ook herhaaldelijk luide
zijne goedkeuring te kennen, en bij het einde van ieder bedrijf viel aan de
vertooners de eer der terugroeping te beurt. Blijkbaar was het aanwezige
publiek ingenomen met dezen feestavond, waarvan het op eene aUezins ge
paste wijze getuigenis gaf.
Het behoeft niet gezegd te worden dat de verschillende rangen van den
schouwburg digt bezet waren; ook de loges, die door hh. commissarissen,
met het oog op de aanzienlijke kosten voor dezen avonddie bestreden
moesten worden, voor eencn matigen prijs toegankelijk waren gesteld,
waren vrij goed bezet. De bijeenkomst werd vereerd met de tegenwoor
digheid van den heer burgemeester en enkele leden van het gemeentebestuur.
HH. Commissarissen der volksvoorlezingen en zij die hunne pogingen door
hunne medewerking ondersteunden mogen met voldoening terugzien op
hetgeen zij in den afgeloopen winter weder, ten behoeve des volks, hebben
verrigt. Menig leerrijk, menig genoegelijk uur hebben zij den bezoekers
der volksvoorlezingen geschonkendal zeker door velen dankbaar wordt erkend.
Blijkens eene hierachter voorkomende aankondiging zal de met roem
bekende novellist, de heer J. J. Cremer, Donderdag aanst. in de stads-ge-
hoorzaal eene voordragt houden. Men weet van vroeger wat men van hem
mag verwachten. Hij is niet slechts een boeijend verhaler. maar hij bezit
ook de gaaf om de verschillende toestanden en de handelende personen als
naar het leven te schilderen; waardoor de indruk zoozeer verhoogd wordt.
Het voor deze voordragt gekozen stuk biedt hem ruimschoots de gele
genheid aan met deze gaaf te schitteren. De bijwoning dezer voordragt
mogen wij dus met vol vertrouwen aanbevelen.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 128 tot 153 volwassen personen en 64 tol 89 kinderen.
Door het kiescollegie der Ned. herv. gemeente te Haarlem is. ter ver
vulling der openstaande predikants-plaatsde volgende nominatie gevormd:
dd. Creutzberg; pred. te Maarssen; Mossel, pred. te Nedeihorst den Berg,
Hogerzeil. pred. te Veenendaal; van Maasdijk, pred. te Katwijk a. Zee; Se-
gers. pred. te Groningen; en Nonhebei, pred. te Middelburg.
Bij de Ned. herv. gemeente te Apeldoorn is tol predikant beroepen de.
Voorhoeve, pred. te Amersfoort; bij die te Schoonrewoerd ds. Deelman, pred.
te Klundert. De kerkeraad der herv. gemeente te Ilazerswoude meelt aan
d\ Montagne, pred. te ter-Aar, toezegging van beroep doen toekomen.
Uit Haarlem schrijft men aan de N. It. C. het volgende: !><j koopman
A.van wiens sprong door het portier van den spoorwegwageiAop-zijne
gedwongen reis. reeds melding werd gemaakt, heeft den naeht van lHngsdag;
op Woensdag alhier doorgebragt. Aanvankelijk voornemens bij zijne mjders',
die hier wonen, te logeren, schijnt hij, omdat de politie van zijne verratte^
delijke aankomst kennis had, het raadzamer te hebben geoordeeld bij een
ander ongevraagd een onderkomen te zoeken, en dat wel, aangezien hij zich
op straat niet vertrouwde, over de daken. De bewoners van het huis, dat
de avontuurlijke reiziger tot nachtkwartier had gekozen, hoorden gerucht
op eene der bovenste verdiepingen en natuurlijk gaf de ontdekking van een
vreemd persoon, wien men geen logies had verleend, eenige ontsteltenis,
waarvan A. partij trok om zich uit de voeten te maken en te beproeven,
of hij welligt onder deze of gene vermomming aan de nasporingen der jus
titie weer zal kunnen ontsnappen.
Naar men uit Utrecht meldt zou het meer en meer waarschijnlijk wor
den dat die plaats voor het houden der internationale tentoonstelling zal
bepaald blijven, het gebouw zou. dan in de Maliebaan worden opgerigt.
Te lledikhuizen is op den 10llen dezer des namiddags brand ontstaan
in het huis, bewoond door J. van Bommel, herbergier, winkelier en land
bouwer. De brand nam zoo snel in hevigheid toe, dat de bewoners in
groot gevaar verkeerden. De moeder van van Bommel, eene vrouw van 85
jarenis in de vlammen omgekomenen zijne vrouw die haar hoofdhaar
door het vuur geheel verloor, is met moeite gered. Een paard en al het
vee is verbrand.
'sGRAVENHAGE. 13 Maart.
Tot burgemeester der gemeente Itteren is benoemd de heer J. J. Dolmans,
en aan den heer P. Gallenkamp Pels is, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als burgemeester van Soest.
De kapitein ter zee J. M. I. Brutel de Ia Rivière, equipagemeester der
marine bij 's rijks werf te Willemsoordwordt met den laatsten April
aanst. eervol van die betrekking ontheven en door den kapitein ter zee
F. L. Geerling vervangen.
De eerste kamer der staten-generaal is bijeengeroepen tegen 30 Maart.
In de zitting van de tweede kamer van gisteren zijn de beraadslagin
gen voortgezet over het wets-ontwerp tot afschaffing van het zegelregt op
(le gedrukte stukken enz. Vier leden, de hh. Lenting, Jonckbloet, Dumbar
en de Roo van Alderwerelt hebben de voordraai verdedigden vier ledende
hh. Bichon van IJsselmonde, van Zinnincq Bergmann. Heemskerk Az. en
Saaymans Vader, hebben de voordraai bestreden. De heer Jonckbloet be
schouwde de voordragt als eene politieke wet. Voor onze staats-instellingen
was deze wet «le couronnemeut de l'édifice." De heer A. Heemskerk Az.
verklaarde een voorstander te zijn van de vrijheid van drukpers, maar hij
had bezwaren tegen het ontwerp van wege het aequivalent en den finan-
ciëlen toestand des lands. Het aequivalent zou teleurstelling opleveren we
gens den toenemenden smokkelhandel en de toestand der financiën kon de
afschaffing niet regtvaardigen.
In de zitting van heden werd den heer van Sypesteyn verlof verleend
om op een nader te bepalen dag den minister van koloniën te interpelleren
over den toestand van de Nederlandsche bezittingen aan de Kust van Guinea
en werd vervolgens de discussie voortgezet over het wets-ontwerp tot af
schaffing van het dagblad- en advertentiezegel.
De minister van financiën heeft allereerst de voordragt uit een zedelijk
oogpunt krachtig verdedigd en daarna de financiële bezwaren wederlegd.
Daarna motiveerden de hceren Gefken en Pijnappel hunne stem tegen het
wetsontwerp.
Hierop repliek van de hh. Bergmann, Jonckbloet en van Wassenaer en
warme verdediging van den maatregel door den heer Moens, wederom ge
volgd door repliek van de hh. Rochussen. Moens. van Eek, van Kuyk;
bestrijding van het wets-ontwerp uit financieel bezwaar door de hh. Godefroi
en Begram, en ten slotte verdediging van de wets-voordragl door de hh.
van der Linden en van Voorthuyzen.
Ten slotte is het wets-ontwerp aangenomen met 41 tegen 31 stemmen.
De termijningang is bepaald op uit" Junij. Het equivalent is aangenomen
met 56 tegen 15 stemmen.
E X V K A X IS
LONDEN, II Maart.
Berigten uit de Vereenigdc Staten melden dat de heer Washburne en
de generaal Shofield hun ontslag hebben genomen, de eerste als minister
van buitenl. zaken en de laatste als minister van oorlog. Zij zijn vervan
gen respectivelijk door den heer Hamilton en door den generaal Rawlins.
Tot minister van financiën is benoemd de heer Boutwell uit den staat Mas
sachusetts. De senaat heeft die benoemingen goedgekeurd.
F St A X' K IS 1.1 (i.
PARIJS, 11 Maart.
De Conslitvtinnnel zegt dat er omtrent de zaak der Belgische spoor
wegen wel zamensprekingen hebben plaats gehad, maar dat de verontrus
tende berigten van sommige dagbladen 'overdreven zijn.
Men verzekert voorts dat de gemengde commissie voor de Belgische spoor-
weg-quaestie slechts in het algemeen de voorwaarden zal hebben te onder
zoeken, op welke het verkeer en de betrekkingen der beiderzijdsche spoor
wegen geregeld zouden moeten worden, zoodat het beginsel der Belgische
wet onaangeroerd zou blijven.
Aan de lnd. Beige werd dezer dagen van hier geschrevenIn de
politieke en de diplomatieke kringen alhier, gelijk in die, welke aan handel
en speculatie gewijd zijn. heerscht de meening dat het uitbarsten van eenen
oorlog in Europa meer en meer waarschijnlijk wordt, tenzij er eene onver
wachte wending in den staat der zaken komen mogt. De minister van ma
rine heeft bevel ontvangen om al de transportschepen, vooral die voor
cavalerie, tegen April gereed te hebben. De minister van oorlog is gereed
en heeft benoodigdliedcn in voorraad voor een leger van 600,000 man.
De heer de Laguéronnière is nog niet uit deze hoofdstaa vertrokken.
S I» A X JE
Men verzekert dat de grondwetscommissie hare taak reeds voor een
groot deel afgewerkt had, doch nog niet tot een besluit had kunnen ko
men omtrent hetgeen de nieuwe constitutie aangaande de godsdienst zou
moeten bevatten.
MADRID, 12 Maart. Door een comité, zamengesteld uit Orense, Pierrad
„en anderen, is tegen Zondag eene groote demonstratie ten gunste van de
