LEYDSCHE
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
MAANDAG 22 FEBRUARIJ.
18Ö0.
De Courant wordt Maandag, If'oensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
Bij deze Courant behoort een BIJVOEGSEL.
LEYDEN, 20 Februarij.
Bij gelegenheid van den verjaardag van Z. M. den koning, op gisteren,
zag men hier allerwege de vaderlandsche vlag wapperen, het klokkenspel
liet zich hooren en op den middag hield de dienstd. schutterij en het garni
zoen eene parade op de Ruïne, waarbij ook de jongelieden van de kweek
school voor zeevaart en het corps invaliden tegenwoordig waren; ook het
Leydsche scherpschutterscorps was daarbij vertegenwoordigd. Deze parade
werd door hh. burgemeester en wethouders bijgewoond en leverdedoor
bijzonder fraai weder begunstigd, een fraai schouwspel op.
In de kazernen hadden verder militaire assauts plaats. De onderofficieren
der bezetting er. die der dd. schutterijen hielden feestelijke bijeenkomsten,
die zich door broederlijken zin kenmerkten en tot laat in den nacht werden
voortgezet. Ook in het invalidenhuis werd deze feestdag met gepaste vro
lijkheid doorgebragt; na afloop dér parade werden de oude krijgers in de
voor .deze gelegenheid gedecoreerde zaal op eene feestelijke wijze onthaald.
De hoogleeraar W. F. R. Suringar heeft eenen cursus aangekondigd
over de toepassing van de planten-anatomie op hét microscopisch onderzoek
van geneeskrachtige plantendeelen. Zij die daaraan wenschen deel te nemen
moeten zich vóór 24 dezer aanmelden bij den pedel Blankenom daarna op
Donderdag 25 zamcn te komen in de collegie-kamer aan den Hortus. Ook
hulp-apothekers zullen aan dezen cnrsus kunnen deelnemen.
Dezer dagen heeft prof. Heynsius in het licht gegeven een eersten
bundel van onderzoekingen, die in het physiologisch laboratorium der Leydsche
hoogeschool gedaan zijn. Behalve zaken van wetenschappelijken aard vindt
men daarin eene beschrijving van de inrigting van het gebouw met bij-
gevoegden plattegrond, terwijl eene staalgravure, het laboratorium voor
stellende, den titel versiert.
liet getal der in het Werkhuis alhier opgenomeniM' bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 165 tot 186 volwassen personen en 85 tot 117 kinderen.
Gisteren avond had in het gebouw der Maatschappij tot Nut van 't Al
gemeen eene openbare vergadering plaats van de afdeeling Leyden der Maat
schappij tot Nut van den Javaan, waarin, volgens gedane aankondiging,
prof. P. J. Veth sprak over het onderwijs op Java. De heer Veth meende
op dit punt de aandacht te mogen vestigen, ten gevolge van de verklaring
vaiï den minister van koloniëndat hij het onderwijs en de opleiding der
zónen van inlandsche regenten allezins goedkeurde, maar de pogingen,
om het onderwijs tot de geheele bevolking uit te strekken, als overdrijving
beschouwde. De maatschappij tot nut van den Javaan, van een tegenover
gesteld gevoelen, moest tegen die opvatting protesteren en het bleek dus dat
zijzelfs onder een liberaal bestuurregt van bestaan had. liet moest blij
ken, wie gelijk had. de minister of de maatschappij. De spreker gaf ver
volgens in het eerste deel zijner rede een overzigt van den toestand op Java
in vroegeren en lateren tijdwat betreft de onderlinge verhouding der kasten
en die der aristocratie tot de overige bevolking. Hij ging dien toestand na
zoo als die was voor de vestiging der Nederlanders op Java, in het bijzon
der toen het Mahomedanisme op het eiland vasten voet kreegonder het be
heer der Compagnie, onder Daendels, onder de Ëngelsche tusschenregering
en onder het cultuurstelsel. Was de klove tusschen de overheerschers en de
overheerschten onder Daendels, die het eerst westersche begrippen op Indi-
sclien bodem trachtte in te voeren, allengs minder geworden, door de invoe
ring van het cultuurstelsel was die klove, naar sprekers meening, weder
wijder geworden. In het tweede deel zijner rede gaf de heer Veth de
vooroordeelen op, die nog door velen omtrent het karakter van den Javaan
gekoesterd werden, en trachtte hij die weg te nemén. Vooral deed hij
daarbij uitkomen dat, al werd al den Javaan over het algemeen luiheid
ten laste gelegd, waarbij het klimaat wel inrekening mogt wordengebragt,
en al was de meening diep gevestigd dat hij niet ligt arbeid zonder dwang zou
verrigtende ondervinding had geleerd dat hij allezins geschikt was als vrije
arbeider te werken, indien maar de evenredigheid tusschen loon en arbeid
niet werd uit bet oog verloren. Met het aanhalen van verschillende getui
genissen van bevoegde en met de Javanen van nabij bekende personen werd
deze stelling in het licht gesteld en verdedigd. Toen de heer Veth zijne rede
geëindigd hadgaf het vrij talrijk aanwezige publiek luide zijne instemming
met liet gesprokene te kennenen werd hem door den voorzitter der verga
dering, prof. R. J. Fruin, dank gezegd voor zijne bteijende voordragt.
Na eene korte pauze stelde de voorzitter de gelegenheid open tot het voe
ren van discussie over het gesprokene, en verklaarde de heer Veth zich
bereid op mogelijk te maken bedenkingen te antwoorden. Eigenlijke dis-
-•v t\r»
cussie werd er echter niet gevoerd. De heer van der Hoeven vroeg het
woorditiet om den spreker te bestrijdenwant hij bragt hem mede war
men dank toe voor zijne doorwrochte rede, maar alleen om eene bijdrage
te leveren, ten einde hetgeen hij omtrent het karakter van den Javaan had
gezegd nader en ten krachtigste te bevestigen. Uit eigen ondervinding kon
hij verklaren dat de Javaanonder eene goede en humane behandeling van
regenten en meesters, ten volle voor vrijen arbeid geschikt was en dat over
zijne luiheid het meest geklaagd werd door Europeanen, op wier beginselen
van humaniteit jegens den inlander niet was te roemen. De heer Maronier
bragt eene belangrijke vraag te berdet. w.of de krachtdie het Mahome
danisme op Java in staat was te ontwikkelenniet verlammend zou werken
op het onderwijs der inlanders en wel zoo dat onze pogingen tot hunne
opleiding aan mislukking blootgesteld zouden worden. De heer Veth erkende
dat dit punt een der moeijelijk«te was voor onze regering; zij moest zich
echter daardoor niet laten terughouden. De kracht van den Islam was nog
niet zoo groot als men soms wel meendeen het was daarom zaakzonder
verwijl, onze westersche begrippen op groote schaal in Indië over te bren
gen, als tegenwigt tegen den iiivlóed van den Islam. Prof. Kern leverde
daarna nog eene bijdrage, strekkende om aan te toonen dat de bewoners
van een heet klimaat allezins geschikt voor den arbeid waren r hetgeen hij
bewees uit het voorbeeld van eene menigte koelies, die uit Zuid-Indië naar
Nieuw-Guyana waren gekomenalwaar de hitte drukkender was dan op
Java, en met goed gevulde beurzen naar hun vaderland waren'teruggekeerd.
Daar niemand meer het woord verlangdesloot de voorzitter de vergadering.
Als een bewijs, welke hooge pachtsommen ook in deze streek worden
verkregen meldt men ons uit Zoetermeer dat Woensdag II. aldaar in pu
blieke verhuring voor 10 jaren een bunder tuingrond, gelegen onder Zeg
waard heeft opgebragt de som van 320 in het jaar.
De hoofdcommissie der Vereeniging voor christelijk-nationaal school
onderwijs brengt in de Hoop des Vaderlands van 17 Februarij Ier kennis
van de belangstellenden, dat de algemgene vergadering in d® maand Mei,
uithoofde der buitengewone tijdsomstandigheden, niet te Groningen, waartoe
het voornemen bestond, maar te Utrecht zal worden gehouden. Dag en
plaats zal zij nader aankondigen.
De opbrengst van 's lands middelen over de maand Januarij dezes jaars
heeft bedragen ƒ4,722,636.63, zijnde ƒ421,394.94 meer dan in de maand
Januarij 1868.
De Midd. C. meldt dat na langdurige onderhandelingen, tusschen het
Belgisch en het Nederl. gouvernement gevoerdonze regering er in heeft
toegestemd aan de Belgische vergunning te verleenen tot het maken van een
spoorweg van Antwerpen naar Duitschland over Nederl. grondgebied. Deze
spoorweg zal de kortste verbinding zijn tusschen Parijs en Hamburg.
De gemeenteraad van Ouderkerk aan den IJssel heeft de gewone ker
mis of jaarmarkt in die gemeente afgeschaft.
Onlangs is gêmeld dat te Delft was overleden eene vrouw die men
meende dat de laatst overgebleven marketentster uit den veldslag van Wa
terloo was. De IV. ft. C. meldt'thans dat er nog iemand in leven is die
dien veldslag als marketentster heeft bijgewoond. Zij beet J. W. Schaper
en was reeds destijds gehuwd met A. Koster, die toen bij de 3de comp. van
het 15dc bat, der landmilitie als fuselier stond en die zich, even als zij, nog
in het volle genot van kracht en gezondheid mag verheugen. In weerwil
van haar tachligjarigen ouderdom is zij thans nog flink bij de hand, zoodat
er blijkbaar niets ongerijmds ligt in de verklaringdie zij nóg heden uit
sprakdat zij zulk eene campagne nog best zou kunnen mededoen. Zij
woont onder Crooswijk.
Te Amsterdam had gisteren morgen de eenvoudige, maar plegtige be
grafenis plaats van het stollclijk overschot van den heer W. Smitsalgemeen
bekend door hetgeen hij voor het zangonderwijs der jeugd heeft verrigt.
Hij overleed den 14dtn dezer in den ouderdom van 67 jaren. Een tal zijner
kunstbroedersvriendenleerlingen en vereerders beijverden zichdoor hunne
tegenwoordigheid, een blijk van hoogachting voor den ontslapen kunstenaar
te geven. Bij het graf had de uitvoering plaats van twee liederen, een van
Richard Hol en een van den overledene.
De Arnh. C. meldt dat Zondag avond 11. te Veeiiendaal onder kerktijd
bij zekeren II. K.die geheel alleen huisdeeen stoute diefstal is gepleegd.
De dader of de daders hebben in huis weten te sluipen en zich daar van
p. m. 116000 aan obligation meester gemaakt.
Naar men uit Leeuwarden meldt zijn in den nacht van 15 Febr. op den
heer H.op de Tuinentwee schoten gelostwaarbij, beide kogels door de
glazen der woonkamer drongen. Door een der kogels werd nog een gat in
het ijzeren horretje en het glasgordijn gemaakt, terwijl de andere het blind
De prijs der Courant is ƒ3.per vierendeel
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.