Per Teïe«frürtS.
Eene meeting over iM'otestantsclie vrijheid.
dat degenen die den overweldiger Maximihaan erkend en met hem onder-
handeld haddendaardoor alle aanspraken hebben verlorendat de republiek l
alzoo regt zou hebben om hunne schuldvorderingen geheel af te wijzen, en
dat dus al wat de republiek hun mogt willen bewilligen als eene gunst be- j
hoort te worden aangemerkt. Wat zij zou kunnen besluiten te bewilligen,
wordt in het schrijven niet bepaald opgegeven.
De Express deelt berigten mede uit Cochin-Chinavolgens welke al
daar een moord onder de Christenen plaats hadwaarvan 24 hunner liet
slagtoffer zijn geworden en hieronder 4 vrouwen en 8 kinderen. Een
twaalftal Christenen gelukte het te ontkomenmaar men wist niet wat er
van hen geworden was.
F» ANK RIJK.
PARIJS, 9 Februarij.
Uit Athene zijn nog geen nadere berigten ontvangen; de koning zou
er in geslaagd zijn een ministerie te vinden, maar verder weet men niets.
Men kan de oorzaak daarvan niet gissen.
De opgewondenheid van de bevolking der hoofdstad bleef, volgens de
jongste berigten aanhouden; uit Rmnanië waren zelfs twee zendelingen van
de revolutionaire partij aangekomen, die de tegenkanting tegen de besluiten
der conferentie zochten gaande te houden. Met het oog op de kretendie
aanhoudend door volkshoopen voor het paleis werden aangeheven, had de
koning eenen gelukkig gevonden maatregel te baat genomener worden
namelijk thans te Athene, met het oog op de mogelijkheid van eenen oor
log twee bataillons vrijwilligers gevormd en met geweren van het nieuwe
maaksel gewapendde koning heeft hun het plein van zijn paleis en de
groote laan van den slottuin ingeruimdom voor hen lot exercitieveld te
dienendeze stap van den koning heeft eenen goeden indruk bij het publiek
gemaakt.
De Imp. de Smyrne berigt dat de kooplieden van Syraverbitterd
over den noodlottigen toestand des handels, aan de Grieksche regering ver
klaard hebben alle handelsverrigtingen te zullen staken.
De regering bad zich. toen zij de vrijgevige handels-overeenkomst met
Engeland aanging en daarmede hel beginsel van handelsvrijheid omhelsde,
het regt voorbehouden, om het verdrag op 4 Febr. 1869 op te zeggen; en
het is in petitiën uit onderscheiden Fransche fabrieksteden dringend aange
zocht om gebruik van dat regt te maken. Zij heeft het, zooveel bekend is,
niet gedaan; zullende het nu niet vóór 4 Febr. 1871 tot het opzeggen van
dat verdrag kunnen overgaan.
Een onzer twee admiralen, de admiraal Charner, lid van den senaat,
is overleden.
Volgens eene opgave van het Bureau Veritas zijn in 1868 totaal ver
gaan 2080 zeil- en 104 stoomschepen, te zamen 2184, bij welk getal nog
moeten gevoegd worden 187 (181 z. en 6 st.), waarvan niets vernomen is,
en die, naar men onderstelt, met man en muis vergaan zijn, zoodat het
cijfer tot 2371 stijgt.
SPANJE.
Het blijkt meer en meer dat de heftigheid en de onderlinge verbitte
ring der partijen aangroeit, en dat het gevaar van hel uitbarsten van eenen
burgeroorlog grooter wordt. Binnenlandsche twisten van meer of minder
bloedigen aard en van meer of minder langen duur schijnen onvermijdelijk.
Er zijn thans te Madrid ruim 1800 officieren in het genot van halve soldij,
en ondanks de waakzaamheid der regering staan de meestcn van ben ge
reed op het eerste sein deel aan eene anti-revolutionaire beweging te nemen.
De bevelhebbers der gewapende burgerij hebben geoordeeld dat de
mannen van 's volks keuze niet behoeven bewaakt te worden door de ge
wapende magt; er zal alzoo bij de opening der cortes-zitting geene gewa
pende magt op de been zijn, noch schildwachten bij de vergaderzaal wor
den geplaatst.
Van de personendie wegens het vermoorden van den gouverneur van
Burgos te regt stonden, zijn één ter dood, twee tot tepronkstelling en
levenslangen dwangarbeid, twee tot 20, en twee tot 12 jaren dwangarbeid
veroordeeld. Men gelooft dat de regering ter gelegenheid van de opening
der cortes aan den ter dood veroordeelde lijfsbehoud zal schenken.
Van regeringswege is vergunning gegeven tot het stichten eener synagoge.
Twee prelaten, tot afgevaardigden benoemd, mogen in de cortes geen
zitting nemen de Paus heeft hun verboden als volksvertegenwoordigers in
deze cortes op te treden.
ITALIË.
De correspondent van de Times te Florence schrijft aan dat blad dat
onder de zakendie de kerkvergadering te Rome in het eind dezes jaars
zal hebben te behandelen, er eene is van bijzonder belang voor Italië. Het
is een plan om tot de verkiezing van eenen nieuwen Paus over te gaan
zonder te wachten op den dood van den regerenden Paus. Die opvolger
zou vooreerst ongekroond blijven, maar op den voet van eenen vermoede-
lijken erfgenaam der kroon den dood van den regerenden Paus afwachten.
Te Florence zijn in den morgen van 7 Febr. twee ligte, maar vrij
kennelijke aardschokken gevoeld; hunne rigting was van het zuiden naar
het noorden.
R(I§LAK!I.
Door den senaat te Petersburg zijn dezer dagen een hoofd-ambtenaar
van het ministerie van financiën en een vijftigtal mindere beambten tot ver
banning naar Siberië veroordeeldwegens het verduisterengedurende een
tijdsverloop van 5 jaren, van 1,467,000 pud. of ruim 24 mill, kilogr. zout
uit de landmagazijnen. Daar de inspecteurs der magazijnen zeiven tot het
komplot behoordenheeft het misdadig bedrog zoo lang kunnen durenalvo
rens ontdekt te worden.
PARIJS, 10 Februarij. Het Journ. Offic. zegt, dat het Grieksche kabi
net iZaïmis besloten schijnt om het protocol van de conferentie aan te nemen.
De heer Walewski, die op zijne terugreis is, zal waarschijnlijk het antwoord
van de Grieksche regering overbrengen.
WEENEN10 Februarij. Qnze dagbladen maken een telegram bekend
van Munchenmeldende datin strijd met alle andere beweringenstellig
wordt verzekerddat prins Ilohenlohe met alle kracht een verbond der
Zuid-Duitsche staten tracht tot stand te brengen op den grondslag van zelf
standige verdragen.
KOPENHAGEN, 10 Februarij. Het Folkething is tot de orde van den
dag overgegaan op een voorstel, strekkende tot liet benoemen eener com
missie ten einde onderzoek te doen naar het gedrag der officierendie bij
Alsen bet bevel hebben gevoerd. De minister-president had vooraf ver
klaard, dat het ontslag van kolonel Myhre niet met den slag bij Alsen in
verband stond.
INGEZONDEN.
i.
Onder het vele goede, dat wij Nederlanders van onze naburen aan de
overzijde van het Kanaal hebben overgenomenmag wel genoemd worden
het houden van meetingwaarop openbare zaken of algemeene belangen van
verschillenden aard door voor- en tegenstanders worden besprokenhet ge
voelen van de meerderheid en van de minderheid openbaar wordt, zonder
dat bij stemming eene beslissing daarop altijd volgt, tenzij zulks vooraf is
bepaald, liet houden van meeting is een uitvloeisel van het regt van veree-
niging en een uitnemend middel tot eene veelzijdige en onpartijdige, volle
dige en oordeelkundige beschouwing en beoordeeling van zakenwaarom
trent onjuiste begrippen, duistere gevoelens en verschillende opvattingen
bestaan.
De Leidsche afdeeling der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van
nijverheid heeft meer dan eenmaal met gelukkig gevolg zulke openbare,
voor iedereen toegankelijke, tot vrije uiting van gevoelen bestemde bijeen
komsten gehoudenzooals over spoorweglijnenover drinkwater enz. De
Vereeniging ter bevordering der volksgezondheid beproefde dat ook bij hare
oprigting en slaagde naar wensch. Veel eer en veel beter dan door open
baar geschrijf is toenadering te wachten bij bestaanden strijd, als men el
kaar ontmoetleert kennen enal was het slechts door welvoegelijkheid en
wellevendheid gedrongen, leert waarderen. Menig geschil van staatkundige,
kerkelijke of historische beteekenis was van korteren duur geweest, als het
door openbare bespreking van alle zijden was bekeken.
In de dagen van strijd, die wij beleven, verdient het houden van een
meeting aanbeveling. Vrees voor wanorde mag daarvan niet terughouden,
want menigmaal blijkt de vrees ijdel te zijn geweest. Als de zaak van het
onderwijs, het belastingstelsel, het subsidiestelsel, de verkiezingen enz. meer
geregeld en vriendschappelijk werden besprokentoenadering van partijen
en van strijdende beginselen was eerder te voorzien.
En daarom was het mij hoogst aangenaam eene aankondiging te lezen
van hel houden eener openbare bijeenkomst, toegang vrij. op Donderdag 4
Februarij 11., in het departements-gebouw tot Nut van 't Algemeen, door liet
bestuur eener Vereeniging tot handhaving der piotestantschc vrijheid in de
Nederduitsche hervormde gemeente te Leiden. Eene Vereeniging tot hand
having der proleslantschc vrijheid binnen Leiden evenwel baarde opmerking.
Dertig jaren geleden, toen godsdienstige vereenigingen werden uit elkan
der gedreven en gestraft, toen het hoogst bezwaarlijk was bijzondere chris
telijke scholen, protestantsche of roomsche, op te rigten, toen was er geen
volkomen vrijheid van godsdienst en onderwijs, toen bestond het grondwet
tig regt van vereeniging nog niet. Maar tien jaren later werd ook in dit
opzigt de vrijheid van geweten in haar regt hersteld. Thans zien we een
tal van nieuwgebouwde roomsche en afgescheidene kerken; thans bestaat
een menigte van godsdienstige vereenigingen en gemeenten, ter bevordering
van christelijke belangen, in het algemeen, en van godsdienstig en maat
schappelijk onderwijs, Zondagscholen enz. Op Zon-, feest- en werkdagen
hebben talrijke bijeenkomsten plaats, waar ieder zich vereenigt naar vrije
keuze met hendie van één gevoelen zijn en naar denzelfden regel willen
wandelen. Die vereenigingen, uitsluitend protestantschhebben een eigen-
dommelijk karakter, waardoor zij zich van elkander onderscheiden, maar
hoe onderscheiden het criterium ook zijzooveel is waardat zij ook juist
daardoor het bewijs leveren, dat binnen Leiden de godsdienstvrijheid in het
algemeende protestantsche vrijheid in het bijzonderook als een gezegende
vrucht der laatste grondwetsherziening, onbeperkt en onbelemmerd heerscht
en door de burgerlijke overheid wordt beschermd.
Maar of zij nu ook binnen een kerkgenootschap, in de Nederduitsche
hervormde gemeente te Leiden handhaving behoeft, dat zou op de te hou
den meeting blijken en daarom dreef een hooge mate van belangstelling mij
tot de bijwoningterwijl het zeer talrijke gehoordat er deel aan namdie
belangstelling deed toenemen.
Met waardigheid werd het voorzitterschap door d'. H. G. Hagen waarge
nomen. die in een toespraak reeds spoedig het doel der bijeenkomst deed
kennen. Dat de bijeenkomst van stemgeregtigde lidmaten niet met gebed
werd geopend, was bevreemdingwekkend. Immers daar kwam men bijeen
met een godsdienstig doel en dan is het gepast, dat zich het godsdienstig
gevoel in de eerste plaats openbaart in een hulde aan den Allerhoogste, in
Wiens hand 'smenschen adem en paden zijn, in een belijdenis van afhanke
lijkheid van Diens licht en leiding bij het spreken en hoorenin een ont
boezeming van geloofsvertrouwen in Diens onmisbaren zegen tot het welge-
lukken van bet voorgenomen plan. Zonder meer kan daardoor eene wel
dadige stemming bij elke vergadering worden verwekt en bewaard, ook al
beschouwt men het gebed bloot als een uiting des harten en niet als een
bede, die op verhooring wacht.
Het programma voor dien avond werd daarop voorgelezen en is ook later
openbaar gemaakt, in vier punten bestaande, door even veel sprekers te
ontwikkelen en te verdedigen.
Het le punt over de protestantsche vrijheid kwam aan de orde en prof.
Scholten bragt haar dadelijk in verband met de verkiezing van kerkeraads-
leden. Zonder iets af te dingen van de historische schets over de vrijheid
van onderzoek, van belijdenis en van geloof, die de hoogleeraar gaf, kwam
het mij voor, dat dit eerste punt geheel op zich zelf moest staan en geen
betoog vereisclit werd, omdat de feiten en toestanden in onze omgeving
zeer duidelijk aanwijzen dat de vrijheid, waarmede ons Christus heeft vrij
gemaakt, zeer goed kan zamengaan met verschil van godsdienstige begrip
pen en dat de apostelen en de hervormers nimmer in bescherming namen
een vrijheiddie tot losbandigheid voert en zeker nooit gedacht, veel minder
gewild hebben dat de christelijke kerk of de protestantsche kerk een toestand
van grenzeniooze verwarring zou vertoonen. In eene vergadering van stem
geregtigde lidmaten der Nederduitsche hervormde gemeente, om de belangen
dier gemeente te behartigen bijeengeroepen, behoeft men zich niet in te
laten met hen die daarbuiten staan en is het niet noodig op te klimmen tot
de dagen der hervorming, dan om daaruit de beschamende les te trekken,
dat in onzen tijd de invloed der hervorming niet wordt bevorderd, als men
de onechtheid der Bijbelboeken, op grond eener wetenschappelijke kritiek,
tentoonstellende, met de roomsche kerk instemt, dat de Bijbel in handen
der leeken meer kwaad dan goed doet, omdat er zooveel in staat, dat met
de rede en de ervaring in strijd is. Waarom men dan nog bij het wekclrjksch
kerkelijk trouwen elk hervormd echtpaar met een Bijbel vereert, behoort
evenzeer tol de inconsequcntiën van een rigting, die de lijn afbreektwelke
haar aan de bestaande christelijke kerk verbindt, als het blijven in een
kerkgenootschap, waaraan men alleen verbonden is door een grondwets
artikel, dat de bezoldiging en andere inkomsten verzekert aan de kerkge
nootschappen, die in 1814 in Nederland regt van bestaan hadden en een
burgerlijke en staatkundige regtspersoonlijkheid bezaten. Die tegenover een
hartstogtelijke voordragt kalm blijft, zal des te onpartijdiger in zijn oordeel
zijn. Dat de hervormde kerkbelijdenis herziening en wijziging behoeft.
