Buitengewone Voorstelling,
NecrBantlscli Kofi] huis
EEN ONHANDIGE ROOYER.
fiurgcrlijfec &tan&.
VEREENIGING VOOR CHRISTELIJKE RELINGEN.
EVANGELIE-PREDIKING
FAILLISSEMENT. ACCOORD.
KOFFIJHUISJ)E PAAUW.
Gtooclielkunsi en PliysisclieMimische eis
Plastische toeren.
HAAR LEMMER STR A AT.
Roermond (ƒ30), Gouda (ƒ30), Goes (ƒ40 ofƒ50), Harlingen (ƒ40), Sneck 30
of ƒ50), Veendam (ƒ20 of ƒ50), Maastricht 30)Venlo (ƒ30). In Deventer is
het schoolgeld wisselend tusschen ƒ50 en ƒ60. Wordt hier ter stede het schoolgeld
van 60 op ƒ120 gebragt, dan wordt daardoor Leyden, na Amsterdam, de duurste
gemeente des lands voor deze soort van onderwijs. Alle andere bedenkingen daar
gelaten, moeten wij vragen, of dit voor Leyden voordeelig kan zijn? en of, terwijl
deze verhooging voor hier wonende ouders eene reden kan wezen hunne kinderen
dit dure onderwijs niet te doen genietenhet voor anderen die plan hadden zich
hier te komen vestigenniet evenzeer eene reden kan wezen liever eene gemeente
tot woonplaats te kiezenwaar slechts een matig schoolgeldvoor hunne middelen
bereikbaar, gevergd wordt? En zijn deze de gevolgen van het verhoogen der kosten
van het onderwijs, dan zou ook de uit deze verhooging verwachte meerdere opbrengst
ten slotte op eene teleurstelling uitloopen.
Welke gevolgen heeft voor Duitschland en Zwitserland het goedkoop onderwijs en
het daardoor toegankelijk stellen der middelbare scholen voor het algemeen, opge
leverd? Dat men, niet enkel in Nederland, maar ook in Engeland en Frankrijk,
dikwerf Duitschers en Zwitsers bij voorkeur boven eigene landgenootenals meester
knechts, contre-maitresdirecteurs enz. aanstelt, omdat zij meer algemeene kennis,
maar ook meer specialetechnische kennis van hun vak hebben dan het gros der
landgenooten. Wij willen ons bepalen tot ons eigen land en vragen, of niet menig
hoofd eener fabriek, uit gemis aan goed onderwezen personeel bij onzen fabrieks-
standzich verpligt heeft gezienbekwame opzigters uit het buitenlandzelfs tegen
aanzienlijke geldelijke opofferingen herwaarts te doen overkomen De reden daar
van is niet, omdat de Nederlander uit zijnen aard minder vatbaarheid heeft om te leeren
en te begrijpen dan de vreemdelingmaar omdat men hem niet in de gelegenheid heeft
gesteld te leeren, zijn geest te ontwikkelen, zijn verstand te vormen en deze speciale
kundigheden te verkrijgen welke hij noodig heeft om in zijn beroep vooruit te komen.
Zoolang hij alleen werktuigelijk werktzonder zich rekenschap te geven van de
redenen waarom en de regels waarnaar, is hij van opklimming in zijn vak uitgeslo
ten. Om met overleg en verstand te werken is de grondslag van algemeene kennis
en van bijzondere vakkennis onmisbaar, en de school alleen kan hem dien verschaf
fen. Zal men nu, terwijl pas een begin is gemaakt met het openen der gelegenhe
den tot ruimere ontwikkeling en opleiding, onder reeds bezwarender voorwaarden
dan wij meenen dat wenschelijk is, weder op dien eersten stap terugkomen en,
door de schoolgelden zooveel te verhoogen dat zij inderdaad slagboomen worden die
©ene groote klasse der bevolking afweren, deze onevenredige mededinging van den
goedkoop onderwezen vreemdeling tegen den buiten zijne schuld niet onderwezen
Nederlander bestendigen? Zal het dan niet den schijn hebben, alsof men van onze
middelbare scholen inderdaad inrigtingen wilde maken voor bevoorregte klassen der
bevolking, en alsof men eene boete wil eischen van elk die tot deze bevoorregte
klassen niet behoort, doch leergierig genoeg is evenveel te willen weten en zich
daardoor tot hen te verheffen
Het is overbodig U de belangen en voordeelen van goed algemeen onderwijs, van
volksonderwijs voor alle klassen der maatschappijte betoogen. In deze stad van
wetenschap vooral is dit overbodig, en te meer, daar U de voorbeelden van meer
dan één stadgenoot hekend zijn, die het geluk had, door van de weinige hulpmid
delen gebruik te maken welke onze stad vroeger voor dergelijk onderwijs opleverde,
zijnen aanleg te ontwikkelen en zich een' hoogeren en meer algemeen nuttigen
werkkring te openendan hij anders ooit zou hebben kunnen verkrijgen. Wij be
hoeven daarvoor slechts te wijzen op de weldadige gevolgen welke eene verdienste
lijke particuliere inrigting voor technisch onderwijs, met betrekkelijk geringe mid
delen, sedert jaren voor onzen ambachtsstand gehad heeft. Uit den aard van hare
instelling meer bepaaldelijk voor enkele beroepen ingerigt, leverde Mathesis Scien-
tiarum Genitrix het sprekend voorbeeld, welke goede vruchten een deugdelijk en op
een praktisch doel gerigt technisch onderwijs aan de burgerij geven kan. Zal men
thans, nu die school eene gewenschte uitbreiding heeft gekregen en op eene bree-
dere schaal ingerigt is, nu zij eene eerste algemeene inrigting ter vorming onzer
"be&r\yvige klassen geworden ismet de eene hand weder gaan afbrekenwat met de
andere pas is opgebouwd En dit zou inderdaad gebeurenwanneer menna de
burger-avondschool en de ambachts-school op vrijgevige wijze voor het gros der bur
gerij te hebben opengesteld, voor hen als het ware de deuren sloot dezer hoogere
school, waar zij anders, desverkiezendehunne aanvankelijke studiën zouden kun
nen voortzetten en voltooijen.
Men vergete niet, dat indien de gelegenheid om zoo veel en zoo grondig moge
lijk van zijn vak te leeren kennen, van het grootste belang is voor den burger
jongeling die zijnen weg in de wereld moet zoeken het van niet minder groot
belang is voor den ondernemer en werk verschaffer, inzonderheid ook voor den fa-
briekant, een goed onderwezen en voor het vak opgeleid personeel tot zijne dienst
te hebben. Onder het beschermend stelsel, waarbij de mededinging voor het grootste
gedeelte tot de binnenlandsche markt beperkt was, kon men, met een genoegzaam
kapitaal, op een tamelijk verzekerd debiet rekenen. Doch thans, nu overal, met
het versneld en vermenigvuldigd verkeer, de vrije handel doordringt, nu men overal
gaat werken voor eene algemeene markt waarop alle volken mededingen, is vooral
voor ons Nederlanders algemeene kennis en technische bekwaamheid de noodzakelijke
voorwaarde geworden om te kunnen mededingen en met voordeel te werken. In
dezen internationalen wedstrijd der induatriën heeft het kleine Nederland inspanning
van al zijne krachten noodig om te kunnen slagenen om dit doel te bereiken
heeft men niet minder verstand en overleg noodig bij het personeel dat den produ
cent moet ter zijde staan, dan bij den producent zeiven. Want ook de nijverheid
wordt, hoe langer zoo meer, eene zaak van kennis en wetenschap, een vak dat
goed en grondig moet geleerd zijn, zal het zijnen beoefenaars goede vruchten op
leveren.
Het kort begrip van ons adres is dit, dat wij in het onderwijs, zoowel op de
Hoogere Burgerschool als op de scholen van lager onderwijs, volksonderwijs en
volksscholen zien, scholen namelijk niet enkel voor bijzondere meer of min gegoede
klassen der bnrgerij op- en ingerigtmaar voor de gansche burgerijvoor allen die
willen leeren. Inzonderheid ter verkrijging van technische kennisvan hoogere vor
ming tot en bekwaming in welk ambacht en welke industrie ook, moet, onzes in
ziens, de Hoogere Burgerschool, beantwoordende aan haren naam, openstaan voor
ieder uit de burgerij die den aanleg en den lust heeft meerdere kennis op te doen,
dan welke hij op de lagere scholen ook van het middelbaar onderwijs ver
krijgen kan. En verhooging van schoolgeldendie wij moeten het herhalen
ons thans reeds eer te hoog dan niet hoog genoeg toeschijnen, kan, meenen wij,
geen ander dan het onvermijdelijk gevolg hebben, dat men een stap achteruit doet
en de gelegenheid tot onderrigting ontneemt aan velen die, hadden zij de middelen,
niets liever wenschen zouden dan van dit onderrigt te profiteren. Wij houden dit
voor een zoo groot nadeel, zoowel in het algemeen, als in het bijzonder met het
oog op onze nijvere klassen, dat wij met den meesten ernst moeten aaudringen, dat
de Gemeenteraad geenerlei voorstel aanneme, hetwelk den toegang tot sommige
scholen belemmeren en zelfs geheel beletten zou aan mingegoede burgers, die anders
gaarne van deze gelegenheid ter hunner meerdere bekwaming zouden gebruikmaken.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken te Leyden,
(Get.) P. du RIEU Voorzitter.
Leyden, 26 Januarij 1867. W. C. D. OLIVIER, Secretaris.
INGEZONDEN.
Zondag jl had het volgende plaats bij een onzer stadgenoolen.
In de tuinkamer voor een der ramen met groote ruilen, was eene kooi
geplaatst, waarin zich een paradijsvogel bevond (Vidua paradisia). Dit schijnt
de aandacht te hebben getrokken van een valk (Falco tinnunculus)die zich
van zijn verheven standpunt in de open lucht tol nadere kennismaking
voelde aangetrokken.
Waarschijnlijk was zijn lust minder opgewekt door het verleidelijk, dan
wel door het smakelijk voorkomen van den zoogenaamden paradijshewoner.
Hoe dit zijn moge, hij stortte zich met verbazende snelheid naar beneden,
en kwam door de ruil heen tot op bijna 1/3 der kanier te land. De aan
stoot was zoo heftig, dat de glasscherven de tegenovergestelde grens der
kamer bereikten.
De indringer, hel doel zijner komst geheel vergelende, bewoog zich stuip
trekkend op den grond, herstelde zich echter spoedig, vloog eenige malen
door de kamer en verdween eindelijk door de opening die hij zelf gemaakt had.
Men kan aannemen, dal hij zich den gelieelen Zondag niet lekker gevoeld
en zeker de Hollandsche zindelijkheid verwenscht heelt, waardoor het mo
gelijk is dat een glasruit geen zigtbare afscheiding daarstelt.
Van 24 tot en niet 30 Januarij 18SÏ.
BEVALLEN: E. Teske, geb. Lui, D. P. La Lau geb. ArnoldusD.
J. Petitgeb. Wijnbeek L. B Perrin geb. YkemaZ. J. M. L. P. Zand
vliet, geb. Kihn, D. M. C. Stuivinga geb. de Koning, Z. 11. K. W.Franks-
man n geb. KampenhoutZ. Colpa geb. Geben D. J. Fuclisgeb. Vijl-
briefZ. J. A. de 1'EcIuse, geb. v. Wouw D. S. C. Timpgeb. den Ouden,
Z. S. E. Hoppenbronwer, geb. Aniba Z. J. Benzemaker.geb. Wubbe, Z.
J. Slegtenhorstgeb. Lepelaar Z. A E. Japikse geb. Kouwenberg D. N.
Winter, geb. Reinhard, 0. J. Delfos, geb. Regeer, D. A. M. Verkoren,
geb. Petri, D. M. J. Stroebel, geh. v. Nierop, D. S. P. A. Hagen, geb.
Krantz Z. C. F. Hendrikscn geb. LandzaatD. W. Bregman geb. Ver
woerd D. C. van der Upwich geb. DirkzwagerZ. E. Bey, geb. DukD.
N. A. Klein, geb. Fles, D. J. Geenjaar, geb. Berg, D. J. Wolters, geb.
Jansen D.
GEHUWD: J. Ottwerkerk, wedr. en H. C.PIanjer, wed*. D. Colpa, jm.
en S. Albers jd. J. Breedeveld wedr. en S. A. Copier, wedc.
OVERLEDEN: J. Oostendorp80 j. J. Karreman 44j. M. Verraa,
90 j. L. I). de Wekker, Z.2jj. J. du Mortier, geb. liraggaar, 43 jJ.
Vavier, 71 j. C. v. Dijk, Z., 17 w. J. LangezaalZ., Ij. en 8 m.J. W.
Siuitienaar Z.2 m. M. Raapis 73 j. W. v. Weeren Z.ruim 9 m. M.
Schrantgeb. Everard 73 j. G. SlegtenhorstZ.1 d. Th. v. Nieuwkerk
Z.15 d. A. S. Brouwer80 j. G. Ilogervorstgeb. v. Horsen 55 j. J.
Breedeveld 72 j. G. Filippo Z.ruim 5 m. II. Nieuwenhuyzen D. ,7 m.
P. den OsD.lj. en 6 m. H. .1. Teenwen Z.6 m. M. Uitenhout1).
3 j. H. ten Haken Z 6 j en 9 m. C. Teske geb. Smit28 j. A. Teu-
lingsD. 4 m. N. 11. Grijzen Z.4 m. J. Kramp Z.15 m.
262ste Staats-LiOterij.
Trekking der Derde Klasse.
3<ie Trekking. N°. 9668 een prijs van ƒ25000. N°. 8098 een prijs van ƒ2000.
N°s. 13626 en 19428 ieder een prijs van /150Ó. N°. 14457
een prijs van ƒ1000.
4dc Geene.
ABVERTENTIEN.
Getrouwd
Rotterdam, 30 Januari 1867.
K. J. WIJLACKER
en
C. MAN1FARGES.
Bevallen van een Zoon B. J. P. S0RMAN1
Groningen, 31 Januarij 1867.
Eenige en algemeene kennisgeving.
VAN WENSEN.
op ZONDAG 3 Februari 1867, des avonds ten zes ure,
door Ds. J, D. IB. BROUWERPrcd. te Harderwijk.
ZAAL, Noordeinde.
Aan de schuldeischers in het Faillissement van J. J. KOORE11AN,
Boekverkooper Ie Leydenwordt bekend gemaaktdat er op Donderdag
den 7den Februarij 1867, des voormiddags te 11 ure, ter Audientie-zaal der
Arrondissements-Regibank aldaar, zal gehouden worden eene 3de bijeenkomst
van schuldeischers in voornoemd Faillissement, ten einde te beraadslagen
over een door den gefailleerde aangeboden Accoordterwijl voor hen,
wier schuldvorderingen ten laste van den boedel nog niet geverifieerd zijn
daartoe de gelegenheid zal bestaan.
De Curator in bovengemeld Faillissement,
M'. J. C. DU PUI.
ZATIRDAG 2 Februari, des avonds ten 8 uur,
van den Heer DAVID BAMBERG Jr.Artiste in de
WOENSDAG 6 Februarij 1SGI?,
6%
De Costumes zullen op denzelfden dag op bet bovenlokaal voorhan
den zijn.
G. A. J. TETIIOFF.
Enlree 49 Cents. Aanvang ten 10; uur.
