Per Telegraaf.
Slooping van Stadspoorten.
fiurgcrltjfcc Jsjfaitb.
VEREENIG1NG VOOR CHRISTELIJKE GELAMEN.
EVANG ELIE-PREMKÏIVG
In de gemeente Noidan, dep. Cole d'Or, is dezer dagen brand ont
staan, waardoor 40 lunzen eene prooi der vlammen zijn geworden. De
schade wordt op 200,000 fr. geschat.
De verwersgezellen te Lyon, die het met hunne patronen niet eens
konden worden, hebben eene maatschappij gevormd met een kapitaal van
100,000 fr.om de verwerij op eigen kosten uil te oefenen. Ieder arbeider
der maatschappij ontvangt 4 fr. loon per dag. De zuivere winst wordt
voorshands bij het kapitaal gevoegd om aan de onderneming eene grootere
uitbreiding te geven.
De Fransche pakketboot Lafayette, die een gedeelte der passagiers
van het in volle zee vergane Amerikaansche schip IVilliam Nelson gered
heeft, is den 6de° dezer te Havre binnengeloopen. De ongelukkige passagiers
waren bijna allen landverhuizers, die zich naar New-York wilden begeven.
De kapitein heeft omtrent de oorzaak van dit onheil het volgende medege
deeld: Den 2den Jnnij verliet ik Antwerpen met eene lading van 600 ton
rails en andere goederen benevens 450 landverhuizers en zette koers naar
New-York. Den 26sten Junij ten half een ure vernam ik dal mijn volk,
bij het bereiken van het schip, brand daarin gesticht had. Hoewel ik al
wat mogelijk was deed om het vuur meester te wordennam hel weldra
zoo de overhand, dal ik last moest geven de vier booten in zee te brengen.
In de onbeschrijfelijke verwarring, die aan boord bestond, sprongen zij die
het eerst gereed warendaar in. Aan boord gebleven zijnde was ik weldra
door de vlammen omringd en genoodzaakt in zee te springen, waar ik door
een der booten opgenomen werd. Mijn schip geheel aan de vlammen prjjs
gegeven, het geschreeuw mijner ongelukkige passagiers, die verbranden of
verdrinken moestenzonder dal ik hen heipen kon het was verschrikke
lijk! 's Morgens 4 ure was niets meer te zien!
P tl UI S S ES.
BERLIJN 11 Julij.
Naar mén verneemt is de regering voornemens twee leden van de ka
mer wegens hunne gehouden redevoeringen geregtelijk te vervolgen.
De ministeriele Nordd. Allg. Zeil.gewagende van het gerucht aan
gaande het houden van een Europeesch congres, zegt dat het bcrigt daar
omtrent nog niet officieel bevestigd is, maar geeft als haar gevoelen te ken
nen, dal by de tegenwoordige gesteldheid van Europa, het plan van een
congres thans zeer veel meer kans zou hebben om te slagen dan vroeger.
Naar men uit Gothenburg meldt, heeft men bij den brand te Karl-
stadt de gelden en papieren van waarde met de boeken der bank gered,
maar de spaarbank heeft alles verloren. De hoofdkerk en alle andere voor
name gebouwen der stad zyn een puinhoop. Ook dc gevangenis heeft men
niet kunnen behouden; de gevangenen heeft men in tijds naar elders kun-
neïi vervoerenmaar men weet niet met zekerheid of het gerucht waarheid
is, volgens hetwelk de befaamde giftmenger Lindbackvroeger predikant
aldaar gebruik heeft gemaakt van de beslaande verwarring en zich aan de
justitie heeft weten te onttrekken.
Uil Warschau meldt men dat er in Polen eene ligting is bevolen tegen
November aansl., t. w. 5 man van de 1000 zielen en 1| van de 1000 voor
de achterslalligcn.
's GHAVF.NHAGE13 July. In de zitting van de prov. stalen van heden
zyn de aan dc orde gestelde werkzaamheden afgedaan. De begrooting is
aangenomen. Dc beslissing omtrent hel verleencn eener subsidie aan de
hh. Bredius c. s voor den aanleg van den Merwe- en Waalspoorweg, is
uitgesteld. De vergadering is daarna gesloten.
BRUSSEL, 12 Juljj. De heer de Chazal is tot twee maanden en de heer
Delact tot drie maanden gevangenisstraf en 200 fr. boete veroordeeld. De
getuigen zijn vrijgesproken.
MADRID, 12 Julij. Niettegenstaande den tegenstand van dc geestelijk
heid is de erkenning van het koningrjjk Italië door Spanje als eene be
paalde zaak te beschouwen.
lACEZOABEA,
De Redactie van de Leydsche Courant had de goedheid in het begin van
het jaar, een vertoog van mijne hand tegen het sloopen van de Leidsche
poorten in haar geacht blad op te nemen. Welligi kan zij besluiten om
hare lezers op dezelfde wijze bekend te maken met de inleiding, die ik
aan dat Vertoog heb laten voorafgaan, toen ik het, met enkele toelich
tende aanmerkingen, bestemde voor de Bouwkundige Bijdragen, uitgegeven
door de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunstin welker 5e st.
dl. XIV, het onlangs'verschenen is.
»De loop der gebeurtenissen, de gewijzigde toestanden en omstandigheden
waaronder wij leven, brengen mede, dat de bijzonderheden, die vroeger de
uitwendige vereischlen waren, waardoor de steden zich kenschetsten, van
lieverlede verdwijnen. Verdedigingswerken, wallen, bolwerken en grachten
worden onnoodig; afsluiting en sluit bare toe- of doorgangen zijn geen ver
eischlen meeral wat belemmert tracht men uit den weg te ruimenen de
tijd nadert, waarop een bloeijend dorp, eerder dan menige plaats die thans
zich op dien hoogeren titel verheft, met den naam van stad zou mogen
onderscheiden worden. De wallen worden geslecht, de buitengrachten ge
heel of gedeeltelijk gedempt, vrolijke buitenwoningen en lusttuinen rondom,
vooral in den omtrek der groole toegangen en hoofdwegen aangelegd, en
ongemerkt als hel ware ziet de reiziger of wandelaar uit de stille rust van
het vrije veld, lusschen de van lieverlede elkander al meer naderende ge
bouwen zich verplaatst in de bezigheid en de drukte van de met huizen
digt aaneengesloten en beperkte straten, pleinen en plaatsen, die voor het
inwendige nog de kenmerken der vroegere steden hebben behoudenen ze
ook wel zullen blijven bewaren.
»Wij willen het goede niet ontkennen, dat met al die veranderingen en
wijzigingen gepaard gaal, of daarvan het gevolg is of worden kan; maar
wij wenscheu ook het oog niet te sluiten voor de schaduwzijde welke de
zaak heeft, en die door velen, bij gedachtelooze navolging of eenzijdige op
vatting, hier en daar wel wat al te zeer wordt voorbijgezien. Maar al te
zeer vergeet men bij onze bouwkommissiëndat de zoogenaamde verfraaiin
gen en vernieuwingen gepaard gaan met vernietiging van gebouwenwier
verlies om meer dan eene reden te betreuren is, en wier gemis in tateren
tijd bezwarende getuigen kan doen opkomen wanneer de beschuldiging van
wandalisme tegen onze sloopendc gemeentebesturen zal worden ingebragt.
Maar al te zeer zal men later hel zich beklagenwanneer men hier en
daar elders nog een oud bastion, een verdedigingstoren, eene den stijl harer
stichting bewarende poort, belangrijk zoowel om haar zamensiel als om
haar schilderachtig uiterlijk, ontuioeten dan ondervindt, hoe men de ge
legenheid heeft laten voorbijgaanom hetgeen van het voorgeslacht aan de
toegangen zjjner stad was overgebleven, nog langer tot de nakomelingschap
te laten sprekenen in een bevallig verband te brengen lol de daar neven
of rondom verrijzende nieuwere bouwwerkenof met de ontwerpen van
aanleg overeenkomstig de behoeften, den smaak en dikwijls ook de luimen
van het thans levend geslacht.
»Met leedwezen heb ik in de stad mijner inwoning nagegaan, hoe van
lieverlede de lust voor de hier bedoelde, zoogenaamde verfraaijingenverbe
teringen en vernieuwingen in den laatsten tjjd is toegenomenhoe de stem
van velen, die hel oude niet zoo onvoorwaardelijk wilden prijsgeven, ver
doofd geworden is, terwijl zelfs geene pogingen beproefd worden,
om van dat oude te behouden wat mogelijk is, en het dienstbaar tc maken
tol hetgeen zich voor hel oog en voor de verbeelding aangenaam kan voor
doen. Ik achtte mij slecht verantwoord, wanneer ik van mijne zijde de
aandacht mijner siadgenooleu niet op het onderwerp trachtte te vestigen,
en meende daartoe mij het best te kunnen bedienen van de Leydsche Cou
rant, wier uilgever mij daartoe, in de nommers van 25 en 27 Januarij en
I February jl.de noodige ruimte wel heeft willen beschikbaar stellen.
Maar het komt mij niet onwaarschijnlijk voor, dat ook in andere sleden de
zaak wel ir. de aandachtige overweging mag worden aanbevolen van ge
meentebesturen, bouwkommissiën, bouwmeesters en van allen, die in de
geschiedenis van ons land, van onze vaderlandsche bouwkunst belang stel
len; die niet zoo geheel en al en onbesuisd willen wegruimen en vernieti
gen wat uil vroeger tijden tot ons spreekt, wal eenmaal getuige was van
de daden, het leven, de lotgevallen van het voorgeslacht. Ik nam daarom
de vrjjheid ook aan dc redactie der Bouwkundige Bijdragen voor mijn ver
toog een plaatsje in haar tijdschrift te verzoeken, in de hoop, dat hetgeen
daarin misschien van toepassing mogt zijn voor andere steden, ter kennis
kome van de leden onzer maatschappij en in de eerste plaats van de kor-
respondenten, die, door het geheele land verspreid, hunnen invloed zooveel
mogelijk en noodig kunnen, en zeker ook wel willen doen gelden."
Uil het verslag van eene der laatst gehouden raadsvergaderingen en het
geen daarin met betrekking tot de Morsclipoort (van wege de Kamer van
Fabricage, zoo ik mij wèl herinner) gezegd is, wordt de vrees voor het
behoud van die en de overige nog aanwezige stadspoorten niet verminderd.
Ik durf mij ook niet vlejjen met het uilzigl, dat mijn verloog op het lot
dier gebouwen eenen door velen met mij gewensclilen invloed zal oefenen;
al werd mij ook kort na het verschijnen van de bedoelde drie artikels in
deze Courant door meer dan e'e'n lid van den gemeenteraad verzekerddal
wanneer ik vroeger tegen de sloopingsplannen gewaarschuwd hadde zaak
wclligt eene andere wending zou genomen hebben. Mogt inlnsschen mijn
verzet alzoo door de tegenwerping of uitvlugl van het (altijd van mijne zijde
onwillekeurige) te laat krachteloos zijn gebleven, voor zoover liet de reeds
gesloopte poorten betreft; het kwam dan toch nog in tijds om die uilvlugt
met betrekking der nog overgeblevene af tc wijzen. In ieder geval kan ik
er mij op beroepen, wanneer dit mij later noodig mogt voorkomen, of het
kan strekken om het onderwerp in de belangstellende aandacht van Lcideus
burgerij levendig te houden.
Leiden, in de 7e maand van het LEEMANS,
tweede Poortensloopingsjaar.
Van 6 tot en met 13 Julij 1865.
BEVALLEN: N. Marbus, geb. Breedijk, I). G. van Leeuwen geb. van
Elk, D. tweel. G. Wassenaar, geb. van Oosten, D. M. M. Kuiper, geb.
Scheuer, D. E. Speet, geb. Sorters, 7,. J. llarteveltgeb. lluygens, Z.
G. Sieratgeb. KoppescliaarZ. E. M. van der fleyden geb. de Ridder D.
C. Flippo, geb. Segaar, D. W. II. Taverne, geb. den Os, D. M. Frank-
hnyzen geb. de TombeZ. J. J. Sleysergeb. TrapZ. L. Franken geb.
Aniba, D. C. J. Oostveen, geb. Dullemond, D. W. C. Gressie, geb. Niett-
wenhoven, D. J. K. Favicr, geb. van der Heide,Z. S. Hessinggeb. de
Kier, D. M. Nietiwenburggeb. Flaman, D. A. M. Del Baeregeb. van
SantenZ.
GEHUWD: H. W. Marks, jm. en E. M. van Riet, jd. 11. Knol, jm.cn
W. van der Walle, jd. H. Schramp, jm. en C. A. Termeer, jd. II. van
Noord, wedr. en C. S. Saris, wede. C. Spaanderman, wedr. en J. Koet, wed'.
OVERLEDEN J. T. F. L. Vogelvanger, 29 j. M. van Leeuwen geb. Ouds-
lioorn, 34j. V. Oudejans, Z.13 d. C. Wolf, geb Schreurs, 52 jJ. M.
Cobetgeb. Oliphant50 j. G. Rnhlgeb. Lepelaar 23 j. J J. Voorzaal
52 j. M. Springer, geb. van Tol66 j. M. van der Rcyden D.ruim 4 m.
J. van Duuren, D.17 d. J. M. Ileitmann, 33 j.D. Kenbeek Z.bijl a
II m. C. SlegtenliorstD.bijna 7 m. D. dc Leef, 46 j. B. P. Taylor
bijna 6 m. P. Wyland39 j. E. M. KeereweerD bijna 3 m. C. C. Ne-
lissen, D.10 w. G. Wyling, geb. Jansen, 69 j. Jila Elisb Schuddemat,
81 j. CathaJoha Remmé, 37j. J. den Os, D., bijna 6m.-J.G.L Quant, 31 j.
85ïs" Staat s-Eotcr ij.
Trekking dar Vijfde Klasse.
3de Trekking. N». 9989 een prjjs van 2000. N". 12869 een prijs van
ƒ1500. Ncs. 7888 en 12803 ieder een prijs van ƒ1000.
4de N». 14862 een prijs van ƒ100,0.00. Nos. 1028 en 4587 ieder
een prijs van ƒ1000.
ADVEItTEATIEA.
Heden beviel voorspoedig van eenen Zoon A. M. van SANTEN, geliefde
Eclitgenoote van
Leyden, 11 Julij 1865. J. I. DEL BAERE.
Voor de vele bewijzen van deelneming, bij gelegenheid van hun Huwelijk
ondervonden, betuigen dc Ondergetcckenden hunnen opregten dank.
Dr. J. C. KIST.
Leyden, 12 Julij 1865. M. R. KIST, Creygdton Becquer.
Langs dezen meer gebruikelijke!) weg betuig ik, ook namens myne Vrouw
en Kinderen, aan Vrienden, zoo binnen als builen deze stad, onzen harle-
lijken dank voor de iele blijken van belangstelling mij gedurende mijne
ziekte betoond.
Leyden. P. BLAAUW.
op ZONDAG 16 Julij 1865, des avonds ten zes ure,
door U'. E. A. ZIBLI, Pied. te 'sHage.
7.AA1.Noordeinde.
