lilAATSCHAPPIJ VOOIS TOONKUNST.
IIOLLANDSCIIË SJffip SPOOliWEG.
ZOMERDIENST,
fiurgcrlijkc
MUZIEKSCHOOL.
Op Maandag 1° Mei a. s. zal aanvangen de
Z0NDAGS-RET0UB BILLETTER,
jn de volvoering van zijnen pligt op de bres gesneuveld is? Gesneuveld
hel is hier het regie woord. Wat men van den dapperen krijgsman pleegt
te zeggen, dat hij is «gesneuveld op hel veld van eer," men mag hel met
evenveel regt zeggen van dezen jongeling. Wij zien niet laag neder op den
roemrijken dood op het slagveld, doch hoeveel werkt hier niet mede, om
dezen dood van zijne verschrikkingen te ontdoen? De geestdrift van het
oogenblik, de opgewondenheid door den militairen toestel veroorzaakt, de
opwekking door den slrjjd zelf omstaande, roem- en eerzucht enz. Geen
dezer redenen kunnen op den medicus, den vrijwilliger der wetenschap,
werken. Wanneer hij zich aanmeldt voor deze dienst, doet hij het met het
volle bewustzijn, dal hij zich aan een dreigend gevaar blootstelt; hij moet
weten dal het niet alleen mogelijk, maar dat het zelfs waarschijnlijk is,
dat de epidemie hem even weinig als zijne voorgangers sparen zal. Neem
het gevoel van pligt weg, en er blijft niets over, om tot zulk eene dienst
te trekken. Zieken verplegen in hel algemeen is niet poëtisch, en typhus-
kranken verplegen in het bijzonder is meer dan prozaïsch. Wanneer nu
mannen, in den eersten bloei huns levens, hunne studiën opschorten en
hunne uilspanningen vaarwel zeggen om zich te gaan wijden aan eene zeer
afmattende en vervelende, dag- en nachtrust roovende oppassing, met de
waarschijnlijkheid van eene ernstige ziekte en de mogelijkheid van een on-
tijdigen dood in het verschiet, dan mag men toch waarlijk wel zeggen,
dat dezen gevallen zijn als offers van hun pligtgevoel, dat zij zijn «gesneu
veld op het veld van eer."
De geschiedenis der maassluische typhus epidemie is bekend. Twee dok
toren overleden er aan. Twee candidate!) in de medicijnen werden door de
kwaal aangetast. Een derde, Verbrugge, is er aan bezweken. Op het
oogenblik waarop wij dit schrijven, vernemen wij, dat een derde candidaat
insgeljjks door de ziekte is aangetast*), zoodat een der beide eerst aangetas
ten, ter naauwernood hersteld, zich onmiddellijk weder naar Maassluis
heeft begevenom hem te vervangen.
Zulke feiten zijn eene eer voor onze studerende jongelingschapen men
behoeft niet te twijfelen dal in Nederland steeds vrijwilligers zich zullen
aanbieden, in gelijke mate als hnnne diensten verlangd worden. Doch eene
andere vraag is: mag men op den duur deze ofTers vergen en deze opoffe
ringen- aannemen? Kan er, en moet er niets gedaan worden om te belet
ten, dat eene plaats zoozeer een brandpunt van besmetting worde, dat de
geneeskundigen die er zich heen begevenzich als het ware aan den dood
wijden
Wij zijn in het algemeen tegen de inmenging van het publiek gezag in
ziekte-gevallen. Maar wanneer eene epidemie zulk een anormaal karakter
aanneemt en zulk eene uitbreiding verkrijgt, dat zij eene publieke calamiteit
wordt, gelijk met de maassluische typhus-epidemie het geval is, dan moet,
dunkt ons, van overheidswege onderzocht worden, wat kan gedaan worden,
en hetgeen kan gedaan worden moet dan ook worden gedaan.
Wij zullen ons niet verdiepen in de vraag, wie inzonderheid geroepen is
lot het nemen van zulke maatregelen, de gemeentelijke, de provinciale of
de lands-ovefheid. Maar het is zeker, dat er voor dit buitengewoon geval
buitengewone maatregelen moeten genomen worden, dat dit, gelijk alles,
eene kwestie van geld is, en dat dit geld op de eene of andere wijze moet
verschaft worden. Er zou, dunkt ons, in de eerste plaats eene hospitaal-
dienst moeten ingerigt worden, met een ervaren geneesheer aan het hoofd,
bijgestaan door een voldoend aantal geneeskundigen. Deze zouden daarvoor
natuurlijk behoorlijke schadeloosstelling moeten genieten. Kunnen er door
verordeningen van den kant der gemeente of der provincie, of van staats
wege erkende ziekte oorzaken weggenomen worden men behoort daarmede
dan niël le wachten.
Pligtgevoel en zelfopoffering zijn zeer verdienstelijk. Maar het land heeft
vooral behoefte dat zjjne kinderen voor de vervulling hunner pligten blijven
leven, en mag geene opofferingen aannemen, die het onnoodig kan maken,
liet contrast tusschen den veteraan die zijnen vijftigjarigen diensttijd in
vreugde mogt vieren, en de uitvaart van den jeugdigen vrijwilliger die sneu
velde, is pijnlijk. Hel moet niet kunnen gezegd worden, dat het waar
schijnlijk loon, hetwelk hel devouement van den aankomenden medicus
wacht, eene plegtige academische uitvaart is.
21 April.
Het is echter gelukkig later gebleken geene typhus le zijn.
JN EDER L A IN DSCH OP VOED!\RSII U S.
Bij alles, wat er, gedurende den laatsten tijd, in ons vaderland is gedaan
voor de belangen van het lager en middelbaar onderwijs, heeft men tol nog
loe te weinig acht gegeven op de allereerste ontwikkeling van het kind.
Wel zijn er in alle sleden en dorpen bewaarscholen verrezen en de behoefte
aan deze inrigtingen komt hoe langer zoo meer aan het licht. Maar zullen
die scholen in waarheid aan het weldadig doel der stichters beantwoorden
en echte kweekplaatsen zijn voor de ontluikende jeugddan moet daarin
een groole hervorming plaats hebbendan is het eerste vereischte een heter
personeel van onderwijzeressen, toegerust met grondige kennis van den
natuurlijken ontwikkelingsgang van het kind in zijn eersten levenstijd. De
hoogst gebrekkige en eenzijdige opleiding der meisjes, die zich wijden aan
de opvoeding van het jonge kind, is de voorname oorzaak van al de kwa-
lendie men aan onze bewaarscholen te laste legt. En hetzelfde, wat aan
de bewaarscholen ontbreekt, dal is maar al te vaak ook het gebrek der
kinderkamer. De jonge vrouwen, die de moeders behulpzaam zullen zyn
bjj de opleiding barer kleinen hebben doorgaans zelfs geen vermoeden van
het groot gewigt harer invloedrijke werkzaamheid.
Zeven jaren lang heeft Mevr. Elise van Calcar zich met de belangen van
onderwijs en opvoeding, vooral met de eischen der allereerste ontwikkeling
van hel kind voortdurend bezig gehouden en de vruchten van haar onder
zoek in een reeks van geschriften neêvgelegd en meegedeeld in openbare
voordragtcn, waarvan zij er ook twee le Leiden heeft gehouden. De tel
kens herhaalde aanzoeken, die tot haar kwamen, om meer ontwikkelde
onderwijzeressenbeter gevormde kinderjufvrouwen aan te wijzen, hebben
bet plan bij haar doen rijpen om een Opvoedingshuis te stichlenwaar
meisjes boven den leeftijd van 14 jaren een volledig zoowel theoretisch als
praktisch onderwijs kunnen ontvangen en zich vooral de kennis van het
kind knnnen eigen maken. Dit Opvoedingshuis zal le Leiden worden geves
tigd. Het inwendig beheer zal geheel aan de leiding der stichteres worden
opgedragen lerwijl de materiëele belangen zullen zijn toevertrouwd aan een
bestuur, waartoe zich hier ter stede hebben vereenigd: de hh. J. Kneppel-
hout, mr. p. b_ Coninck Liefsting, mr. J. I. Del ltaere, prof. D. Bierens
Haan en mr. P. C. Lezwyn.
Binnen weinige dagen zal van dit bestuur een circulaire uitgaan, waarin
onze stadgenoolen tot krachtige medewerking zullen worden opgewekt.
Daarin zal uitvoerig worden meêgedeeldwaartoe het Opvoedingshuis zal
strekken en op welke wijze men tol de slichting kan behulpzaam zijn.
jyjj twjjfelen niet, of vooral hier te Leiden zullen zich velen tot medewer
king bereid toonen. In de allereerste plaats toch zal onze stad de vruchten
van deze nieuwe stichting genieten. Een gebeele hervorming onzer Bewa«r-
scholenzoo dringend noodig, zal daarvan het goede gevolg zijn. Maar
buiten dat vertrouwen vvij, dat de loffelijke pogingen eener vrouw, die zich
belangeloos toewijdt aan de hoogste belangen der menschheid, de eerste
ontwikkeling van den mensch in hel kind gewaardeerd zullen worden
door elk, die prijs stelt op de veredeling en beschaving van een volgend
geslacht. Wij maken dus onze lezers opmerkzaam op den brief, die in
aantogt is; niemand legge hem ongelezen ter zijde. Ieder doe, wal hij kan!
M.
ONDERTROUWD H. B. P. Kortmann jm. 27 j. en J. C. Speetjd. 23j.
A. du Croix jm. 21 j. en W. Keteljd. 24 j. A. Berkeveld, wedr. 4Ój.en C. A.
Ruppjd. 42 j. J. J. Kampenhoutjm. 32 j. en C F. Plas, jd. 23 j. J. Koo
ien jm. 21 j. en C. Verhoog, jd. 21 j. H. J. C. Hanselaarjm. 23 j. en W. llas-
selbach jd. 30 j. A.N. Slootweg, jm. 38 j. en J. C. Hulstjd. 48j. F. A.
Dee jm. 27 j. en G. J. Oltz, jd. 25j. P. Mazureljm. 22j. en C. II. de Jong,
jd. 25j. A. James, jm. 29 j. en S. de Rotlijd. 27j. A. Oudshoorn ,jm.27j.
en M. E. den Ouden, jd. 25 j. J. Wiekhart, wedr. 50j en S. van Ilerson,
jd. 33 j.
Gehouden Verkooping van onroerende goederen
in het Heeren-Logemenl aan den Burg, Zaturdag 22 April.
Notaris A. Wynstroom.
Een Huis en Erf, aan de noordzijde van de Hoogewoerd, omtrent hel
WatersleegjeWijk III. N°. 391, kad. Sect. D. N". 35. Kooper de heer
W. Gonzaal, alhier, ƒ2320.
AKADEMEE-lïlEtTWS.
I'ROAIOTIK AAN DE LEYDSCI1E HOOGESCUOOL.
Den 25slen April de heer B. de Bosch Kemper, van Amsterdam, in de
regtenna openbare verdediging van zjjn akademisch proefschrift de straf
vordering in hare hoofdtrekken beschouwd.
ABVERTENTIEN.
Bevallen van een Koon A. P. J. van der BURCHT van LICHTEN-
BERGH DOEFF.
Delft, 21 April 1865.
Eenige kennisgeving.
Bevallen van eene Dochter mijne geliefde Echtgenoote ADRIANA KN YFF.
Oudshoorn23 April 1865. H. W. DROS.
Bevallen van een Zoon II. BLANKEN VISSER.
Leyden, 24 April 1865.
Eenige kennisgeving.
Na langdurig lijden ontsliep heden, tot onze diepe droefheid, onze harte
lijk geliefde Dochter, Zusier en Bchuwd-zuster IDA MARIA BROWN,
oud 28 jaren.
Wed. A. BROWN - JONG EN EEL.
Amsterdam, 22 April 1865. J. N. I. VAN BELL BROWN.
F. W. B. VAN BELL.
Algemcene en bijzondere kennisgeving.
WELDADIGHEID.
Voor de arme Weduwe, die haar achtste kind verwacht, en gaarne een
scheepje koopen wou, is nog in dank ontvangen: bij Ds. van Boekeren,
van K. ƒ10; van S. L. ƒ5; van L. U. ƒ2; in de collecte bij de Kinder-
preck 2.50. Bij den Heer Langeveld, van eenige jonge Jufvrouwen uit
eene naaischool ƒ4.55, van Jufvr. L. ƒ2; van T. ƒ150, en in eene daartoe
geplaatste bus ƒ859j. Bij den Heer P. Blaauw: van V. B. ƒ2; van S.
ƒ2, en van N. een coupon ƒ1.231. Vroeger reeds ontvangen ƒ51. Dus nu
te zamen ƒ92.38.
Tot hel inschrijven van Leerlingen, zal worden gevaceerd, op Donderdag,
Vrijdag en Zaturdag, des namiddags van 1—2 ure, ten huize van den
Commissaris-Secretaris
Leiden, 25 April 1865. P. C. LEZWYN.
volgens de Dienst-Billetten aan alle Stations en Bestelkantoren verkrijgbaar.
Prijs 15 Cent per groot en 2 Cent per klein Billet).
De Telegraafkantoren zijn op alle Hoofd stations gedurende den
gehcclen dag geopend.
tegen veel verminderde vrachtprijzen, op Zon- en algemeen erkende Feest
dagen, verkrijgbaar op alle Stations en op de Halten HalfwegVogelen
zang, Veenenburg Piet-GijzenbrugWarmond en Voorschoten.
De vermindering voor Hinderen is ook toepasselijk op de Retour-
billetten.
Amsterdam 22 Ap ril 1865. De Administrateur.
