LEYDSCIIË
C 0II RA N
1805.
Pi". 139./?
DONDERDAG 19 NOVEMBER.
De Courant wordt MaandagH'oensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die ran Maandag komt
uit Zalurdag avond.
/v
te.*;-?.
De prijs der Courant is f 3.per vierendei
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 1
Cents verkrijgbaar.
BWMNI.ANDSCIIE BERIGTEN.
LEYDEN, 18 November.
Mogt de hoofdstad des rijks eergisteren en de residentie gisteren met
blijdschap de herinnering vieren van de herstelling van Nederlands volksbe
staan in 1813, daarbij dankbaar gedenken aan de voorregten door het Ne-
derlandsche volk in de jongst"verloopen 50 jaren genoten, vruchten van de
toen onder het huis van Oranje gevestigde orde van zaken, en eenen lau
werkrans vlechter, voor de mannen, die zich in dien hoogst moegelijken tijd
op den voorgrond stelden cn hun leven voor bel vaderland veil haddende
geestdrift, die allervvege heerscht, toont aan dat ook hier die berinneringen
tot eene niet minder hoog gestemde feestvreugde aanleiding zullen geven.
Een blik op de allerwege met vlaggen getooide huizen, op de slrateu, ste
gen en grachten, die met groen en bloemen als overladen zijn, is genoeg
om ons daarvan te overtuigen. Die geestdriftzij moge bij allen niet bet
gevolg zijn van eene regie waardering van bel gebeurde, is in zoo verre
verblijdend dat allen zich daarbij vcreenigen in de heilbede voor Vaderland
en Koning, iets dat zoo gunstig afsteekt bij de verdeeldheid en den partij
baat van vroegere dagen, die weleer niet weinig tot onze vernedering heb
ben loegebragl. Moge de feestviering van morgen er toe bijdragen om den
band lusschen Nederland en Oranje, op onze grondwettige instellingen ge
vestigd meer en meer te versterken.
Gejubeld dan, gejuicht, gevlagd!
In vreugd die zaalgc stond herdacht
Toen we eer en volksbestaan herkregen!
Verbroederd, allen twist gedoofd,
En zamen, dankend, God geloofd
Voor vijftig jaren zegen
Onder de fraai gedecoreerde winkels alhier mag de Bazar niet onvermeld
worden gelalen, wegens de drie welgelijkende borstbeelden in pleister van
van koning Willem 1, 11 en 111, op eene zeer smaakvolle wijze geplaatst
lusschen oranjeboomen en eene keur van andere uilheemsche gewassen.
Bij de viering van het heugelijke feest van Nederlands herstelling,
worden ook de armen niet vergeten. De verpleegden in bet geref. minne
huis worden op tarwebrood en kaas onthaaldde zomer- eu wiuterbedeel-
den der Ned. herv. diaconie ontvingen heden tarwebrood en spek; aan de
opgenomenen in het Werkhuis heeft heden een extra-deeling van brood en
kaas plaats, en worden de laatsten morgen op eene krachtige vleeschsoep
onthaald.
Op de scholen voor lager onderwijs voor on- en minvermogenden alhier is
heden aan de leerlingen een exemplaar van de van wege hel Nederlandsche
onderwijzersgenootschap uitgegeven feestplaat uitgereikt, benevens een exem
plaar van de beschrijving van die plaat en van de feestliedjes van den heer
dr. J.P. Heye. Aan de leerlingen van de tusschenschool op de Pieterskerk
gracht werd een dergelijk geschenk uitgereikt. Ook aan de kinderen
die de in de Zaal der Yereeniging voor Christelijke belangen gevestigde
Zondagschool bezoekenwerden heden op de gebeurtenis van November
1813 toepasselijke geschrifijes geschonken.
Allerwege buiten de stad en op de dorpen wappert aan de woningen en
op de molens de nationale vlag, terwijl gisteren avond onder Soeterwoude
aan het Schulpenpad en den Soeterw. weg vele woningen verlicht waren.
Bij bet nommer der Haarl. Cour. is door de uitgevers een afdruk ge
voegd van bet eerste nommer der herstelde llaarlemsche Courant, zoodanig
als°die, voor 50 jaren, op den 17de" November 1813, loeu nog Frausche
bezetting in Haarlem aanwezig was, aldaar is gedrukt cn van daar is
verzonden.
Men verneemt dat Z. M. dc koning aan Douwcs te Alkmaar, die even
als voor 50 jaren aldaar gisieren de vlag van den toren beeft uitgestoken,
eene gratificatie van ƒ50 heeft verleend. Te Delft is ook de vlag uitgesto
ken door denzelfden persoon, J. van der Wees, die dit op 18 Nov. 1813 deed.
Op voorstel van den directeur vice-president is door de directie van
de Rijnspoorweg-maatschappij met algemecue stemmen besloten, bij gele
genheid van den algemeencn nationalen 50-jarigen gedenkdag van Neder
lands herstelde onafhankelijkheideene buitengewone gratificatie toe te
kennen van twee dagen loon aan al de beambten der maatschappij, welke
op daggeld slaan en van ée'u ten honderd van het bedrag van hun jaarlijksch
traclemenl aan al hare overige beambten, wier traclcment niet meer dan
ƒ1000 in hel jaar bedraagt. Deze gelden, ten bedrage van ongeveer 3500,
zullen op aanvrage van de hoofden der afdeelingen op den eerstkomeiiden
betaaldag aan de betrokkene personen worden uitgekeerd.
Uil Tiel meldt men het volgende: Leendert van der Helden, visscher
te Ileerewaardenthans 74 jaren oud, plantte in 1813 op den toren aldaar
de oranjevlag, toen de Fransehen zich daarin bevonden. Daar bij niet in
het bezit was van de Vaderlandscbe vlag, nam hij een beddelaken, kocht
voor 25 ets. safraan kookte dit cn maakte alzoo een oranjekleur. Verra
den zijnde werd hij gevangen genomen cn opgesloten in het huis, toen
door een Franschen generaal betrokken, 's Nachts ontvluglte bij, brak
door de Fransche wacht heen, ontnam hun een sloep en kwam behouden
te Rossum aan, in weerwil van de vele kogels, die de vijand hem achterna
zond. Daar lagen de verbondene mogendheden, en bij was bun een gerui-
men tijd een getrouw gids, zoowel te land als te water.
Bij de tweede kamer zijn wets-onlwerpen ingediend ter bekrachtiging
n provinciale belastingen. Daarbij wordt o. a. voorgesteld bekrachtiging
van provinciale
Mr. A. Brgaers.
te verleenen aan de heffing ten behoeve der provincie Zuidhollandvan vi
opcenten op de hoofdsom van de grondbelasting over de jaren 1864, 18
1865 en 1866, en van drie opcenten op de hoofdsom van de belasting
het personeel over de diensten 1864/65, 1865/66 en 1866/67.
's GRAVEN I1AGE 18 November.
Gisteren brak voor de residentie de lang verbeide dag aan waarop zi-
feest zou v.eren ter herinnering aan de herstelling van Nederlands volksbe
slaan iu November 1813 Reeds vroeg waren alle straten cn pleinen m
een tal van belangstellenden gevuld, allen met de geliefde oranje-kleur g
toojd. Dc vlaggen en wimpels waren ontelbaar en gehcele straten ware;
in veranda's met groen eu kunstbloemen herschapen.
De groote plegtigheid van den dag, het leggen van den eersten steen van
het monument in liet Willemspark, had op de bij het programma voorg'
schreven wijze plaats. Genoemd park leverde bij die gelegenheid een i
drukwekkend tooneel op. Achtereenvolgens namen de genoodigden de voor
hen bestemde plaatsen in. De oude krijgers van 1813 en de nakomelingen
van hen die aan de gebeurtenissen van 1813 zulk een roemrijk aandeel he
ben gehad, werden door Z. K. U. prins Fredei'ik op eene aandoenlijke wijze
toegesproken, waarop een der lib. van Hogendorp dankte voor de hulde aan de
nagedachtenis van hel driemanschap gebragt. Op uitnoodiging van Z. K. F
werd door Z M. de eerste steen gelegd van het monument, dat voor de nakom
liiu -chap een getuigenis zal zijn van de dankbaarheid van het tegenwoordig
gesl dit, voor de weldadige vruchten der gebeurtenissen in November 181
Vóór en na deze plegtige handeling sprak de hoogleeraar van Oosterz
zijne feestrede uit, terwijl het geheel bij afwisseling werd opgeluisterd doir
dc uilvoering van de voor deze gelegenheid vervaardigde fecst-cantaiefa
fares en losbrandingen van het geschut. Nadat het slot der feest-cantate
was uitgevoerd, nam liet defileren der werklieden een aanvang, waarbij h
niet aan hartelijke betuigingen van trouw en gehechtheid aan den konin
en zijn huis ontbrak. Alles bad in eene volmaakte orde plaats.
Inmiddels was eene aanzienlijke volksmenigte in de Maliebaan door onde
sclieidenc volksspelen bezig gehouden.
Na den afloop van de plegtige feestviering in het Willemspark, werde
de oude krijgers, in de groote zaal der Vereeniging, uil naam van Z. K 1
prins Frederik hartelijk ontvangen. De prins was voornemens daarbij i
persoon tegenwoordig te zijn, maar werd door ongesteldheid genoodzaakt
na den afloop der feestviering in het Park, naar zijn paleis terug te kcerei
In Diligeiilia vereenigden zich nu de leden der hoofdcommissie en de fees
commissarissen tol de ontvangst van de afgevaardigden der subcommissien
uit de verschillende plaatsen des rijks. Die afgevaardigden werden namens
den prins toegesproken door den secretaris der hoofdcommissie, den heer
Mr. d'Engelbronnerdie lien van wege Z. K. H. hartelijken dank betuigd
voor de medewerking en ondersteuning door de commission verleend tot
bevordering van het schoone doeldat men beoogde. Die toespraak wer I
door den heer mr. Tijdeman, een der afgevaardigden van Amsterdam, o
welsprekende wijs beantwoord.
Des avonds had op boog bevel eene galavoorstelling in den kon. Roll
schouwburgplaats. Zij werd vereerd met de tegenwoordigheid van 1111. MM. d
koning en de koningin, HU. KK. 1111 de prinsen van Oranje en Heudril:
en de prinsessen Frederik en Maria. Zoowel bij de komst als bij het ver
trek van het koninklijk gezin, werd het Wilhelmus uitgevoerd, dat door
het publiek slaande werd medegezongen.
De illuminatie, die des avonds werd ontstoken, mogt met regt eene alge
meene verlichting genoemd worden. Van 's konitigs paleis af tot de nedc
rigc woning van den daglooncr, alles was geïllumineerd, ieder op zijne
wijze en smaak. Ilier cerepoorteneerebogenbekroonde naamcijfers of
sterren, daar verlichting guirlaudeswijze langs geheele buurten, straten ei
grachten, of woningen, hier door gas, daar met gekleurde of gewone lam
pions, ginds door petroleum, en op zoo menige plaats was het waslicht in
de open prachtige salons, te midden van keurige bloemen, waar lusschen
's konings borstbeeld prijkte, op luisterrijke wijs aangebragl. In een woord
niemand had nagelaten alles bij te dragen om deze verlichting eene der
fraaiste te doen zijn die men ooit hier heeft bijgewoond. HH. MM. de ko
ning en de koningin en de verdere leden van het kon. gezin hebben, na
afloop der gala-voorstelling, de stad in alle rigtingen doorreden, om de il
luminatie te bezigligcn. Tegen middernacht keerden zij, onder hel levendig
ste gejuich en door duizenden vergezeld, naar hunne paleizen terug.
Dit ware volksfeest is lot aller genoegen uitmuntend afgeloopen. Nergens
werd de orde in het minst gestoord.
Aan het standbeeld van Z. M. Willem II zag men gisteren morgen
in groote cijfers hel jaartal 1813, uit groene takken, bloemen en oranje
linten zamengesteldprijken.
Heden morgen heeft de plegtige audiëntie en corps van de tweede ka
mer der staten-generaal bij Z M. den koning plaats gehad.
AMSTERDAM, 17 November.
Amsterdam heeft gisteren op eene waardige wijze feest gevierd ter berinnering
aan dc gedenkwaardige dagen van November 1813. Reeds vroegtijdig stroom
den tallooze belangstellenden naar de Plantage, bet vereenigings-punt der
duizenden die deel zouden nemen aan den groolen triomftogl. een voornaam
gedeelte van hel programma var. den dag. Het Park en de aangrenzende
gedeelten der Plantage leverden een schouwspelwaarvan men de schoon
heid moeijelijk in al de bijzonderheden kan opgeven. Ten 8 ure des mor
gens kondigde liet bulderend kanon den aanvang van liet feest aanten
8j ure werden de bestuurderen der deelnemende corporation door die der
tvpographische vereenigingen in het Park verwelkomd en werd hun de
