AMSTERDAM13 Augustus.
Gisteren is in het kerkgebouw der doopsgezinde gemeente de 78ste alge-
meene vergadering der maatschappij tot Nut van 't Algemeen, onder voor
zitting van den heer mr. J. A. Molster, geopend. Vertegenwoordigd waren
182 departementen, uitbrengende 608 stemmen.
De voorzitter opende de vergadering met eene toespraakwaarin hij de
vraag beantwoordde hoe de maatschappijna een bestaan van 78 jarenzich
vertoont en wat in het vervolg van haar is te verwachten.
De secretaris bragt liet verslag van het hoofdbestuur uit omtrent den staat
der maatschappijdaaruit bleek dat opgeheven zijn de departementen Ber-
gen-op-Zoom, Katwijk, Spijkenisse en Aalsmeer; het departement Baam-
brugge, wegens wanbetaling geschorst, is later geschrapt. Daarentegen zijn
nieuwe departementen opgerigt te Frauekeradecl en Tjallekerd in Friesland,
en te Nccde in Gelderland. De maatschappij bestaat thans uit 308 depar
tementen (2 minder dan ten vorigen jare), met 13931 leden, waaronder662
honoraire. De bh. II. J. Spijker en J. A. Molster, als leden van het alge
meen bestuur afgetreden, zijn vervangen door de heeren professoren P. J.
Veilt en A. D. Loman. liet saldo der jongst gesloten rekening is iets hooger
dan het vorige eu bedraagt nagenoeg ƒ32000, zoodat het quotum der depar
tementen slechts op ƒ2.20 per lid kan worden gesteld.
Tot voorzitter der algemeene vergadering voor het volgende jaar is be
noemd dr. II. J. Spijker.
Daarna is het verslag uitgebragt omtrent de ingezonden schoolboeken en
vermelding van toegewezen premiëningevolge besluit der algemeene verga
dering van 1858. Uit dit verslag blijkt, dat ingekomen zijn een 60-tal
werkjes over verschillende vakken van onderwijs. Premibn zijn toegekend
aan de hh. C. E. van Koetsveld, J. F. Jansen, J. E. Helge, II. Uemkes Bz.
S. L. Brug, J. H. Stratemeijer, L. Bouwman, E. C. Enklaar en H. Brugsma.
Wijders is besloten het gebruikelijk programma weder uit te schrijven.
Aan de orde was het rapport der commissie ten vorigen jare Benoemd om
verslag uil te brengen over het voorstel, alstoen ingediend door het depart.
Botterdam. De conclusie van dit rapport luidde aldus: a. Dat de algemeene
vergadering het hoofdbestuur magtiging verleene, opdat dit laatste maatrege
len ireiïe voor bet doen ontstaan en de verspreiding van plaatwerken en af
beeldingen voor het aanschouwelijk onderwijs in de scholen, b. Eene soort
gelijke magtiging ter verkrijging van een handboek of handleiding tot het
onderwijs in de landbouwkunde, c. Eene soortgelijke magtiging tot verkrij
ging van leer- en leesboekjes van technologische strekkingvoor zooveel bij
nader onderzoek de behoefte of het gebrek aan zoodanige boekjes blijken
zal. d. Bij eventuele uitgave van bovengenoemde werkenbesluite de alge
meene vergadering, bij voorraad, tot de uitzondering, bedoeld in art. 106
van de wet der maatschappij; terwijl aan het slot van het rapport de com
missie den wensch uitte, dat van de vergadering zou uitgaan: I. Eene aan
beveling aan de departementen, om in hunnen kring te beproeven, wat is
opgemerkt aangaande verplaatsing van werklieden. II. Eene soortgelijke
aanbeveling, om met vermijding van op zich zelve staande schoolinstellingen
(industriescholen, ambachtsscholen, enz.), het openbaar lager onderwijs
(art. 1 der wet) te helpen bevorderen in den geest van het reglement der
maatschappij.
Onderscheidene afgevaardigden voerden over dit rapport het woord. Een
amendement van het dep. Rotterdam op de tweede aanbeveling, strekkende
om aan het slot te doen volgenen inzonderheid met het oog op de be
hoefte van hen, die bestemd zijn voor landbouw, ambachten en fabrieks
arbeid" werd met algemeene stemmen aangenomen; een ander amendement,
om het woord openbaar" te doen vervallen en de zaak meer algemeen te
stellen, werd door het hoofdbestuur bestreden. Ten slotte werd een amen
dement van Wijk bij Duurstede, slrekkende op aanbeveling 2 te lezen als
volgt: Eene soortgelijke aanbeveling om het lager onderwijs en inzonder
heid het meer uitgebreid lager onderwijs (art. 1 der wet) te helpen bevor
deren," met 388 legen 216 stemmen verworpen. Hel amendement om
het woord openbaar" te doen vervallen werd aangenomen met 310 tegen 232
stemmen. Daarna werd de conclussic met algemeene stemmen aangenomen.
Voorts was aan de orde eene voordragt van het hoofdbestuur, slrekkende om
het hoofdbestuur te magtigen 1°. om indien aan de te Arnhem opgerigte
kweekschool voor onderwijzeressen het karakter eener openbare instelling
kan worden verzekerd, zoodal de duurzaamheid en de blijvende goede wer
king daarvan worden gewaarborgdalsdan ten behoeve dier kweekschool
uit het schoolfonds te besteden eene som van ten hoogste ƒ10000. 2°. Om
aan het departement Arnhem ter voorloopigc instandhouding der door dit
departement en het natuurkundig genootschap begonnen kweekschool voor
onderwijzeressentotdat de maatregelen ter bereiking van bovengenoemd
doel zullen getroffen zijn, in het jaar 1863, zoo noodig, uit het schoolfonds
te verstrekken eene tegemoetkoming ten beloope van ƒ1000. Na toelich
ting van het hoofdbestuur en langdurige discussiën werd dit aangenomen
met 307 tegen 239 stemmen.
Bij de voortzetting der werkzaamheden op heden werd behandeld het
voorstel van het hoofdbestuura. Dat de vergadering eene commissie be-
noeme, zamengesleld uit het hoofdbestuur en de afgevaardigden van vier
departementen, aan welke commissie wordt opgedragen het ontwerpen van
een adres aan de regering, waarbij deze op passende wijze, namens de
maatschappij, wordt uitgenoodigd tot het doen eener voordragt van wet,
regelende de schoolpligligheid. b. Dat het hoofdbestuur worde gemagligd
dit adres op een voor hel belang der zaak meest gunstige tijdstip der rege
ring aan te bieden. Dit voorstel verviel na de aanneming met 375 tegen
193 stemmen, van een amend. Utrecht, om eene commissie te benoemen,
beslaande uit het hoofdbestuur en 5 depp.ten einde een vernieuwd onder
zoek nopens deze zaak in te stellen en het rapport daaromtrent, zoo noo
dig met een concept-adresaan de volgende vergadering over te leggen.
Een voorstel Enkhuizen, dat de verg. de wensclielijkheid uitspreke, nopens
de stichting van leeskamers met daaraan verbonden voorlezingen voor den
werkenden stand, werd aangenomen met 398 tegen 137 stemmen. Een
voorstel van hel dep. Dokkumstrekkende: «dat de algemeene vergadering
besluite, dat door de maatschappij wordt uitgegeven eene bloemlezing uit de
Nederl. dichters der 18de en 19de eeuw, als een vervolg op en bewerkt in
den trant van de vroeger uitgegeven bloemlezing van J. R. Eilers Koch en
J. B. Eilers," werd bij acclamatie verworpen. Een voorstel van het dep.
westelijk gedeelte van Zuid-Beveland: »dat er eene commissie worde be
noemd ten einde te onderzoeken of de kosten voor het drukwerk der maat
schappij niet tot een lager cijfer behooren teruggebragt te worden, en zoo
ja, door welke middelen dat doel bereikt kan worden", werd met 270 te
gen 246 stemmen aangenomen. Het voorstel van het dep. Alphen en Ouds
hoorn «het hoofdbestuur zal tot de oprigting van tweede departementen bin
nen den kring eener gemeente gcene toestemming geven, dan na zich vooraf
omtrent het wenschelijke en doelmatige der vestiging van een tweede depar
tement door het bestuur van het reeds bestaande dep. behoorlijk te hebben
laten voorlichten; bij voortdurend verschil van inzigt tusschen het hoofdbe
stuur en het gevestigde dep.wordt de zaak ter beslissing voorgesteld aan
de algemeene vergadering", werd met algemeene stemmen verworpen.
De vergadering werd daarop door den voorzitter met een toepasselijk
woord gesloten.
De maatschappij Arti et Amicitiae alhier heeft tot honoraire leden
benoemd den heer mr. J. R. Thorbecke, minister van binnenl. zaken, den
baron van Brienen en den heer H. de Kat van Oost- en West-Barendrecht.
Maandag en Dingsdag II. is ook alhier onder voorzitting van den heer
P. Kraay jr. de 45,te algemeene vergadering der vereeniging ter bevordering
van de belangen des boekhandels gehouden. Na de behandeling van ver
schillende gewigtige punten werd overgegaan tot de benoeming van leden
van het bestuur, in plaats van de drie aftredende heeren R. J. Schierbeek,
W. P. van Stockum en W. H. Kirberger, en werden als zoodanig gekozen
de heeren J. C. Loman, van Amsterdam, M. Wijt jr.van Rotterdam, en
Marl. Nyhoff, van 's Gravenhage. Onder de meest belangrijke punten in de
vergadering behandeld, behoorde dat van het vertalingsregt en is tot onder
zoek van die zaak eene commissie benoemd, bestaande uit de hh. Gebhard,
van Hetercn, KrusemanKirberger en D. A. Thieme. In het volgende jaar
zal de vergadering te Leyden worden gehouden.
BUITKNLANDSCIIË BEUIGTEN.
K EL CI B.
BRUSSEL, 13 Augustus.
De Association pour le progrès des sciences sodales zal haar eerste
congres houden van 22 tot 25 Sept. a. s. in het Palais Ducal alhier. Het
comité' der vereeniging heeft te dien einde een 29-tal punten van behande
ling uitgeschreven, verdeeld in de vjjf sectiën: wetgeving; opvoeding en
onderwjjs; kunst en letterkunde; weldadigheid en algemeene gezondheid;
staathuishoudkunde. Overigens wordt den deelnemers aan dit congres vol-
komen vrjjheid gelaten ten aanzien van de keuze der door hen le behande
len onderwerpenmits daarvan vóór 10 Sept. aan het bestuur der vereeni
ging worde kennis gegeven. Voorts is als voorwaarde gestelddat de te
houden voordragten niets bevatten, dat op staatkundig of godsdienstig ge
bied tot botsingen zou kunGen aanleiding geven.
ENGELAND.
LONDEN12 Augustus.
Het Court-Journ. berigt dat de prins van Wallis vermoedelijk in het vol
gende jaar in den echt zal treden, en noemt ook als zijne gemalin prinses
Alexandrina, oudste dochter van prins Christiaan, den vermoedelijken erf
genaam der Deensche kroon.
De ministeriële Globe zegt dat Garibaldi aan het Romeinsche hof en
aan Italië's vijanden in het algemeen stof tot groote blijdschap geeft; dat
hij de eerste tweedragt heeft gesticht, die sedert 1859 in Italië uitbarst; dat
hij daardoor aan Italië's eenheid eenen zwaren slag heeft loegebragt, en,
hoe ook zijne onderneming uilvalle, Italië' roem van gematigdheid heeft ge
knakt. Volgens het beursberigt van den Times vindt Garibaldi's handel
wijze aan de beurs niet den minsten bijval. Zijne plannen worden daarin
dwaze droomerijen genoemd, en zijne aanhangers worden voorgesteld als
gevaarlijker vijanden van Italië's belangen, dan de Bourbonsgezinde slruik-
roovers.
De Morning Post betoogtdat keizer Napoleon zich niet wel door de
bedreigingen van Garibaldi kan laten bewegen om zijne troepen uit Rome
terug te roepen, maar dat de gevaren van de tegenwoordige gesteldheid van
zaken alleen afgewend kunnen worden door het sluiten eener overeenkomst,
waarbij duidelijk en bepaald uitgemaakt wordt, wanneer de Fransche inle
gering te Rome een einde zal moeten nemen.
Vrijdag II. is bij Hounslovv een buskruidmagazijn in de lucht gevlo
gen, waardoor eene ontzettende schade is veroorzaakt en twee personen
zoo ernstig werden gekwetst, dat de eene onder de hevigste smarten is
overleden en de andere weinig hoop op herstel geeft.
De dagbladen bevatten d: bijzonderheden der botsing in het kanaal
tusschen het schip Mullion, kapt. Nicholas, van Liverpool, op reis van
Bahia naar Rotterdam, en het schip Daphnevan Londen naar Sydney.
Dit ongeluk gebeurde zoo snel, op jl. Donderdag ten 2 ure na middernacht,
dat de kapitein der Daphne slechts de topzeilen van de Mullion zag, toen
hij zich naar voren begaf om te zien wat er gebeurde. De Daphne was
ook door bet afbreken van den boegspriet en voormast bijna een wrak ge
worden. Slechts één man van de 17 op de Mullion ontkwam. Hij was
naar voren geloopen en had een stuk van de Daphne gegrepen.
Volgens The Athenaeum heeft de heer Flores, vertegenwoordiger van
Ecuador, namens zijne regering aan die van Frankrijk bet voorstel gedaan
een observatorium te stichten op het plateau van Durilo. Dit plateau heeft
voor zulk eene inrigting uitmuntende eigenschappen, onder anderen door
zijne ligging met betrekking tot de as van den aardbol en door den buiten
gemeen helderen atmosfeer.
