LEYDSCHE
COURANT.
N". 141. Vli
MAANDAG 25 NOVEMBER.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zalurdag Avond.
-
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
Hij deze Courant behoort een BIJVOEGSEL.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.J
LEYDEN, 23 November.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken alhier heeft den 12dcn dezer
maand tot Z. E. den minister van koloniën een adres gerigt, ter zake van j
de aanbestedingen van militaire goederen in Ned. Oost-lndie. Het is ons
aangenaam in staal gesteld te zijn dit stuk in zijn geheel aan onze lezers
mede te deelen.
De kamer van koophandel en fabrieken te Leyden neemt de vrijheid zich j
tot Uwe Excellentie te wenden in eene aangelegenheid, waarin, naar zij
meent, niet enkel het belang der nationale nijverheid maar ook dat van
den Staal ernstig betrokken is.
In het begin der maand Augustus II. werd in het officieel blad der In
dische regering (de Javasche Courant) eene kennisgeving geplaatst door
den waarnemenden hoofd-inlcndanl der militaire administratie te Batavia,
«(Hu, in de maand Januarij aanslaande, op een nader te bepalen dag, door
de onder intendanten te Batavia, Samarang, Soerabaya en l'adang ten hun
nen burecie publieke aanbesteding zou worden gehouden voor de levering,
ten behoeve van het militair departement gedurende het jaar 1803, wat
Batavia betreft, van officiers- en gewone goederen en, wat de drie andere
plaatsen betreft, alleen van gewone goederen."
Deze kennisgeving wekte, toen zij hier te lande bekend werd. eene
groote verwondering hij de indnstriëlendie hunne fabrieken bepaaldelijk
óók voor het fabriceren van militaire goederen ingerigt hebben, en bij de
commission welke het confectionneren dier goederen door de behoeftige volks
klassen administreren. Zij meenden dat, indien het gouvernement raadza
mer oordeelde deze goederen voorlaan in Indie, en niet in Nederland, aan
te hesleden, zij daarvan in tijds hadden moeten onderrigl zijn, ten einde
liunue maatregelen te kunnen nemen en op gelijken voet met andere gading
hebbenden te kunnen mededingen. En hunne verwondering over het plot
seling bekend maken van dezen maatregel steeg nog, toen zij, naar de
voorwaarden, waarop de aanbesteding zon plaats hebben, informerende,
gcene verdere inlichtingen konden verkrijgen, daar, zoo het schijnt, die
voorwaarden en modellen hier te lande niet ter inzage liggen, althans daar
van niet officiëel is kennis gegeven. De Nederlandsche industriëlen hebben
dus tijd noch gelegenheid gehadzich op eene zoodanige aanvraag te kun
nen voorbereiden. Indien het doel niet was, lien van de mededinging uit
te sluiten, dan moest toch de wijze waarop te werk werd gegaan, het
niet-publiceren in Nederland, en het late tijdstip waarop de kennisgeving
in het Indisch blad hier ter oore van de belanghebbenden kon komen, ten
gevolge hebben, dat zij feitelijk aan de concurrentie geen deel konden ne
men. Eer men naar Indie geschreven had om naar de voorwaarden en
modellen te informereneer het antwoord ontvangen was en de goederen
konden vervaardigd en te Batavia aangekomen zijn, zou de termijn van
inzending reeds verstreken wezen.
Om het groote nadeel waarmede dit onverwacht besluit de nationale nij
verheid bedreigtte doen uitkomenhebben wij gewezen op de fabrieken
die militaire goederen produceren, en op de behoeftige volksklasse, die in
het confectionneren dier goederen eene bezigheid en een gedeeltelijk beslaan
vindt. Om aan te toonen dat dit laatste, ook in hel bijzonder met het
oog op het voorkomen van de armoedevoor het publiek en voor den Staat
eene gansch niet onverschillige zaak is, willen wij enkel dit mededceien
dat in Leyden door de Leydsche maatschappij van weldadigheid tot voorko
ming van verval tot armoede tusschen de jaren 1857 tot en met 1360 is
werk verschaft aan gemiddeld 300 personen 'sjaars en aan arbeidsloonen
(met inbegrip van keur-, vracht- en pak-loonen) is uitbetaald, in ronde
som, gemiddeld ƒ24000 'sjaars. Dit arbeidsloon voor het confectionneren
van militaire goederen is meer een onderstand lot voorkoming van verval
tot armoede aan hehoeftigen voor arbeid verstrekt, dan een wezenlijk werk
loon dat de verdiensten van den arbeid vergeldt. Gestelddal de arbeids
loonen in Indie even laag warendan zou toch het confectionneren der
goederen daarvoor den Nederlandschen Slaat onvoordeeliger wezen, dan het
confectionneren hier. Want het hoofdbestuur der maatschappij van welda
digheid administreert hare werkverschaffing gratis, terwijl die administratie
in Indië zal moeten betaald worden. Wat zulk eene Indische administratie
kosten zon, kunnen wij niet begrooten. Uwe Excellentie, die met Indië
en Indische administratie beter bekend is dan wij zijnzal het best kun
nen bcoordeelenof dit voor weinig geld zon gedaan worden.
Wij meenen dat eene inrigting lot voorkoming van armoede, gelijk de
Leydsche maatschappij van weldadigheid is, in hel publiek belang door het
gouvernement moet gesteund worden, zoo lang niet andere zeer overwe
gende redenen van publiek belang de schaal naar den auderen kant doen
overslaan.
Wij hebben ons afgevraagd: bestaan er zulke redenen? Stellen wij,
wanneer wij tegen deze aanbestedingen in Indië reclamerenons ook op
hel uitsluitend standpunt van het particulier belang, een standpunt waarop
wijhoe regtmatig het ijveren voor particuliere belangen op zich zelf zijn
moge, niet eisehen mogen, dat het gouvernement zich stelle?
Wij meenen deze vragen gerust ontkennend te mogen beantwoorden. Wij
zijn overtuigd, dal het houden dezer aanbestedingen van militaire goederen
in Indië, even nadeelig voor het land is, als voor de nationale nijverheid.
Nu de militaire goederen hier gekeurd en geleverd worden, is de onkosten-
rekening klein en de risico gering, De transportkosten zijn onbeduidend;
er is geen inkomend regt te betalen; wordt hel goed afgekeurd, hel kan
evenwel geiitiliseerd, er- kan, binnen een korten tijd, ander goed in de
plaats geleverd worden. Maar nu zal de fabriekant zijne goederen ter keu
ring naar Indië moeten zenden; hij zal een hoog inkomend regt op de
onkoslen-rekening van zijn goed moeten berekenen; hij zal moeten rekenen
op rente-verlies, op commissie-Ioonenop assurantiën enz. Hij zal bovenal
de groote risico moeten berekenendie hij looptwanneer het goed afge
keurd wordt. Wanneer het hier gold voorwerpen van dagelijkse!) verbruik,
men kon dan de afgekeurde producten aan de markt brengenen men zou
zemisschien zonder schadekunnen afzetten. Maar een groot gedeelte
dezer goederen, goederen uitsluitend voor het leger vervaardigd en alleen
daarvoor te gebruiken, zullen, eenmaal in Indië afgekeurd zijnde, voor den
eigenaar verloren zijn. Zij zijn, maanden vóórdat zij ter keuring komen,
buiten zijn loezigt en kunnen, geheel buiten zijne schuld, gedelerioreercl
zijn. Eu al geschiedt de afkeuring om de onbeduidendste fout of afwij
king, zal de producent toch geene gelegenheid hebben onberispelijk goed
in de plaats ie leveren, omdat het tijdverlies veel te groot en de onkosten
veel te hoog zijn, om het afgekeurde goed weder naar Nederland en nieu
wen voorraad naar Indië te zenden, daargelaten nog, dat de tussehenruimte
tusschen de aanbesteding en de her-aanbesteding waarschijnlijk wel niet zoo
lang zou zijnom nog bij tijds ander goed in te zenden. Want de levering
moet plaats hebben. Hoe zal het afgekeurde goed geremplaceerd worden Van
waar zal men in Indië toevoer van nieuwe stukken verkrijgen? Men zal óf al
wat te krijgen is tegen buitensporige prijzen moeten opkoopen óf de fabriekant
zou, voor de risico der afkeuring, dubbele voorraden van het verlangde
moeten aanvoeren, doch dan ook, ten gevolge daarvan, zijne prijzen weder
verhoogen. Doet de fabriekant dit niet, gelijk te onderstellen is, dan zal,
daar de voorraad van met Nederlandsche certificaten van oorsprong voor
ziene goederen te kort schiet, de llegering zich bij vreemde producenten
moeten vervoegen, en de nationale nijverheid zal dus ook hierdoor weder
achteruitgezet en benadeeld worden, terwijl hel gouvernement zelf exceptio
neel hooge prijzen zal te betalen hebben.
Wij geven Uwe Excellentie zelve in bedenking, of het mogelijk is, dat
solide fabriekanten, oniher zulke omstandigheden, a's aannemers kunnen
concurreren, tenzij zij, om de groote risico, den prijs van hun fabriekaat
aanzienlijk verhoogen?
Wij vragen, of dit in het voordeel van het land is? Wij vragen, of het
in het voordeel van hel land is, dat men, óf, door deze bezwarende om
standigheden, juist de meest solide concurrenten afschrikt en de minder soli-
den tot mededingen uitlokt, óf dat het gouvernement zich in de noodzake
lijkheid brengt, voor voldoende waar plus minus liet dubbel te betalen in
Indië van den prijs, dien men daarvoor hier te lande zou behoeven te be
talen
liet lijdt bij ons niet den minsten twijfel, dal deze regeling even schade
lijk voor hel land en bezwarend voor de schatkist zou zijn, als zij verder
felijk is voor de nationale nijverheid. Hier worden niet enkel bijzondere
belangen maar er wordt ook een algemeen belang bedreigd. En om deze
redenen, rekenen wij ons vcrpligt, de lusschenkomst van Uwe Excellentie
in te roepen en aan te dringen op de intrekking van het besluit der Rege
ring, om voorlaan deze aanbestedingen in Indië te doen plaats hebben.
De herstemming voor een lid van den gemeenteraad zal plaats hebben
op Dingsdag 3 December.
Het getal der in hel Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 2C3 lot 310 personen.
Het Staatsblad n°. 94 bevat de kon. besluiten van 3 November jl.
omtrent het vernieuwen en bijhonden der bevolkingregisters, en dal rege
lende de verpligting lot het doen van aangifte voor die registers.
Vervolg der berigten in het Bijvoegsel.)
