BIJVOEGSEL, behoorende tol de Leydsche Courant
van Maandag ó7 September d860IY°. ddH.
ITALIË.
Men kan als zeker aannemen dat koning Victor Emmanuel zeer spoedig
meester van geheel Italië zal zijn, Venetie en het door de Franschen be
zette gedeelte van den Kerkdijken Staat uitgezonderd. De tegenstanddien
zijn leger ondervindt, is van weinig beteekenis. Men verwacht spoedig de
temagtiging van Perugia te zullen vernemenen dat de generaal de Lamo-
ricière met 8000 man, waarmede hij zich te Ancona bevindt, zich lang
tegenover 45,000 man Sardinische troepen zal staande houden, is moeijelijk
te gelooven.
Het aangekondigde vertrek van den Franschen gezant te Turyn heeft
aldaar weinig indruk gemaakt, vooral omdat men zeker meent te weten
dat er op 10 September nog volledige overeenstemming lusschen de beide
regeringen bestond. Velen meenen dat die overeenstemming nog beslaat en
dat het vertrek van den gezant slechts dient om het tegenovergestelde te
doen gelooven.
Te Napels hebben de Sardinische troependie in de haven lagenthans
mede voet aan wal gezet, zonder dat de Fransche gezant zich daartegen
heeft verzet.
Garibaldi, de nieuwe meester van Napels, heerscht aldaar als souverein
maar, het moet gezegd wordenmet zeer veel gematigdheid. De benoemingen
door hem gedaan dragen allen het kenmerk dat hij voor de aanhechting bij
Sardinië blijft ijveren.
Brieven nit Napels geven hoog op van de geestdrift, die aldaar heerschte
hij de aankomst van Garibaldi. AI de aanzienlijken der stad hadden hunne
rijtuigen te zijner beschikking gesteld. Op den volgenden dag was de ge-
lieele Toledo-straat met bloemen en de nationale kleuren versierd en des
avonds was de geheele stad verlicht op cene wijze, die duidelijk aantoonde
dat alles daartoe reeds sedert lang was gereed gemaakt.
De koning heeft bij zijn vertrek eene proclamatie en een protest uitge
vaardigd. In de proclamatie belooft hij bij zijne terugkomst, hetzij die
spoedig of over langen tijd plaats hebbe, de constitutionele waarborgen te
zullen handhavencn in het protest verklaart hij al de handelingen en be
sluiten van het revolutionnaire comité voor nietig. Thans heeft de koning
met het Spaanseh fregat stad Bilbao Gaëta verlaten.
Men schrijft uit Ancona dat aldaar 30 groote kisten zijn aangebragt
met het opschrift: «militaire voorwerpen." Men gelooft echter dat zij uit
sluitend kostbare voorwerpen bevatten, die aan den Paus en de kardinalen
toebehooren, om die ingeval van noodzakelijkheid naar Triëst te kunnen
zenden.
PKBISSEN.
Te Keulen en te Dusseldorf hebben de stedelijke besturen besloten de
plaatselijke lasten, waaraan de Rijnscheepvaart daar onderworpen is, te
verminderen.
Dezer dagen kwam eene jonge dame in een hotel te Hamm (Westpha-
len), cn gaf aan een der bedienden een reistasch ter bewaring, zeggende,
dat zij zich nog voor eenige oogenblikken moest verwijderen. Een weinig
later hoorde men het schreijen van een zuigeling, en bij het openen van
den reistasch vond men een pas geboren kind van het vrouwelijk geslacht.
De brengster is in het hotel niet komen logeren.
Omtrent het vroeger vermelde in de lucht springen van een Russisch
oorlogschip, verneemt men thans, dat het is de Latun, een clipper, onder
het bevel van den kapt. Popow, adjudant des keizers. Het onheil heeft
plaats gehad den 30stcn der vorige maand ten 5 ure 8 minuten des namid
dags, ten oosten van ilogland. Daarbij hebben het leven verloren: 3 officie
ren, 1 adelborst, 2 stuurlieden, 1 machinist en 69 man der equipage. Gered
zijn: 2 officieren, 2 adelborsten en 31 man.
TIIRKÏE.
Fuad-pacha heeft 300 gevangenen van Damascus naar Konstaulinopel
gezonden, llunne aankomst in de hoofdstad heeft aldaar onder het gepeupel
cn onder het krijgsvolk eene groote verbittering opgewekt. Voorts is aan
de stad Damascus de verpligting opgelegd cene aanzienlijke geldsom te be
talen lot vergoeding der aan de Christenen veroorzaakte schade en zijn 120
huizen aan de van de huisvesting beroofde Christenen geschonken. Een en
ander heeft te Damascus eene groote gisting te weeg gebragt. De Chris
tenen zijn op nieuw beleedigd en met slijk geworpen, en velen, die het ge
waagd hadden de citadel te verlaten, zijn weder derwaarts moeten terug
keren. Er zijn ook weder geschriften in omloop, waarbij de bevolking
tegen de Christenen wordt opgehitst. De Fransche troepen blijven steeds
op korteren afstand van Beyruth gelegerd.
De Porte heeft eenen zaakgelastigde naar Londen gezonden om te
trachten aldaar geld te krijgen.
OOST-INDIE.
BATAVIA, 24 Juljj.
Tot gouvernements-sccrelaris, om te fungeren als secretaris van den raad
'an Nederl. Indië, is benoemd de heer E. Netscher, referendaris bij de
alg. secretarie; bij die secretarie zjjn tot hoofd-commiesen benoemd de hh.
m'. J.A.van der Chijsen mr. G. G. van Harencarspel, thans eerste commiesen.
De zaak van het gymnasium Willem III gaat goed vooruit. De opening
blijft bepaald op den l5ten September e. k.een groot aantal aanvragen om
toelating zijn bij heeren curatoren ingekomen.
De telegraafkabel tusschen Batavia en Singapore is thans geheel on
bruikbaar.
De tijding van de rampen door den storm op tweeden Pinksterdag in
Nederland veroorzaakt heeft hier veel deelneming verwekt. De lieer Calmer
is voornemens een orgel-concert te geven ten voordecle der door den storm
ongelukkig geworden personen.
De tijdingen uit Banjermassing, zegt het Bat. Hbl.luiden bij voort
ging gunstig. De vervallenverklaring van het onafhankelijk rijk en de
/ffl|
aanhechting van zijn grondgebied aan dal van het gouvernement fiebjieij
geen onlusten te weeg gebragt. Naar men verneemt, zoude Soera fratte
een der hoofden van den opstandniet ongenegen zijn om in ondernapdc| Tj
ling te komen. Wij hebben er niets tegenmits men hem ophange. D£;£jv
verschillende partijhoofden zijn thans onderling in strijd, en vinden geen
steun meer bij de bevolking die zij uitplunderen.
Omtrent Boni verneemt men dat er groote armoede en weinig veilig
heid in het binnenland heerschen. De versterking te Badjoa verkeert in
zeer vervallen toestand. Voortdurend heerschen aldaar kwaadaardige koort
sen; de omstreken zijn nog onbebouwd; slechts enkele visschershutten zijn
aan het strand opgeslagen. Van de vroegere bewoners zijn nog slechts
weinigen teruggekeerd, waarvan de oorzaak hoofdzakelijk gelegen is in ge
brek aan materialen voor huizen en vrees voor ziekte, als ook dat velen
zich elders hebben gevestigd.
ISfGEZONüDElV.
Gasmaclilne van Lenoir te Parijs.
Vóór eenigen tijd werd door Lenoir te Parijs cene machine vervaardigd
en in werking gebragt, die door nieuwheid van zamenslelling de algemeene
aandacht tot zich trok; een door den heer Moigno daarover uitgebragt rap
port deed de belangrijkheid der uitvinding nog sterker uitkomen en maakte
zulke verrassende resultaten bekend dat de heer Lenoir spoedig in staat ge
steld werd zijne vinding op uitgebreider schaal toe te passen. Om de be
langrijke gevolgen, die de zaak voor de nijverheid hebben kan, kwam het
mij niet ongepast voor daaraan hier ter stede eene meer algemeene bekend
heid te geven.
Herhaaldelijk werden in de laatste jaren pogingen in het werk gesteld
om den stoom als beweegkracht door andere minder kostbare middelen te
vervangen. Electro-magnetisme, verwarmde lucht, etherdamp en wat er
meer tot dat einde werd voorgeslagen en beproefd, bleken echter spoedig
onvoldoende te zijn, zoodat daaraan slechts eene tijdelijke of zeer beperkte
toepassing ten deel viel. De heer Lenoir, die zich hetzelfde doel voor oogen
stelde, sloeg een' anderen weg in en zag zijne pogingen aanvankelijk met
zulk eenen gunstigen uilslag bekroond, dat het bijna niet te betwijfelen valt
of zijne uitvinding gaat op het gebied der nijverheid cene meer algemeene
en blijvende toepassing te gemoet.
Het werktuig van den heer Lenoir komt in hoofdzaak overeen met eene
stoommachine van liooge drukking zonder ketel. Het heeft even als deze
een cilinder die aan de beide uiteinden luchldigt gesloten is en waarin een
zuiger, aau eene stang bevestigd, zich van hel eene naar hel andere uiteinde
luchtdigt sluitende beweegtde heen en terug gaande beweging wordt op
de gewone wijze in eene rondgaande overgebragt. De stoom wordt vervan
gen door een mengsel van gewoon steenkolen-gas en dampkringslucht (5 proc.
gas en 95 proc. dampkringslucht) dat beurtelings boven en onder den zuiger
in den cilinder in- en uitgelaten wordt. Eene elektrische vonk doet het gas
mengsel ontbranden, de daardoor veroorzaakte warmte brengt eene uitzetting
van het gevormde watergas en koolzuur en van de overgebleven stikstof te
weeg en oefent de ter beweging noodige drukking op den zuiger uit.
De eerste door den heer Lenoir naar dit beginsel vervaardigde toestel was
ééae paardenkracht sterk; zij werd spoedig gevolgd door een' tweeden van
vier paardenkrachten, die sinds vier maanden bij den heer Levêque te Parijs
(rue Rousselet n°. 25) in werking is en waarover de heer dr. Sehwarz, die
hem herhaaldelijk bezigligde, in het IVürtternbergisches Gewerbeblatt n°. 24
een zeer gunstig oordeel uitspreekt. De machine beslaat zeer weinig ruimte,
is uiterst eenvoudig van zamenstclling, werkt zonder gedruisch, regelmatig
en vereischt weinig toezigt. Daar de cilinder door de verbranding van liet
gas en de wrijving van den zuiger sterk verhit en de rustige gang der
machine hierdoor gestoord zou worden, stroomt er voortdurend koud water
om heen, dal de warmte bindt en daarna tot andere einden kan dienen.
Eene kleine galvanische batterij, bestaande uit twee Bunsensche elementen
en verbonden aan eenen Ituhmkorfïschen inductie-toestel, levert de elektrische
vonk, die noodig is om het gasmengsel te doen ontbranden.
De voordeelen aan hel gebruik van Lenoirs werktuig verbonden zijn zeer
aanzienlijk; de kosten van aanschaffing en onderhoud zijn veel geringer
dan die van een gewoon stoomwerktuig, voornamelijk omdat de ketel daarbij
geheel vervalt en de toestel zelf eenvoudiger is dan het minst zamenge-
stelde stoomwerktuig van liooge drukking. De ruimte die de ketel beslaat,
de kosten aan zijn onderhoud en bediening verbonden, de aanleg van
schoorsteen, vuring en rookkanalen vallen daarbij weg en komen geheel ten
voordeele van den gebruikerdaar ook de kosten van hel gasverbruik ver
beneden die van het steenkoienverbruik der beste stoommachine blijven.
De bij den heer Levêque in werking zijnde toestel van vier paardenkrach
ten verbruikt per paardenkracht en per uur ééne halve kub. meter gas;
daar nu de Parijsclie compagnie het gas legen 30 centimes per kub. meter
levert, kost het onderhoud per dag, bij tien uren onafgebroken werking,
6 francs. Een gewoon stoomwerktuig van hooge drukking, goede con
structie. verbruikt per paardekracht en per uur circa 4| kilogr. steenkolen
die te Parijs voor 40 francs per 1000 kilogr. geleverd worden; ngemt men
daarbij liet loon van den stoker, de interest van het grootere kapitaal voor
den aanleg benoodigd en het kostbaar onderhond van den ketel in aanmer
king, dan zullen de kosten per dag bij 10 uren werking minstens 11 francs
bedragen, zoodal de gasmachme van Lenoir eene besparing van bijna 50
proc. oplevert.
Daar het gewigt der nieuwe uitvinding haar eene spoedige en uitgebreide
toepassing waarborgt, zal men zich ongetwijfeld er op toeleggen een goed-
kooper gas te bereiden, te meer daar de machine even goed met zuiver
waterslof als met koolwaterstofgas kan gedreven worden. Reeds houden
de heeren Isoard en Comp. zich bezig met eene inrigting om door middel
van oververhitten Sloom, die in verbinding met slceukolenteer door rood
gloeiende buizen geleid wordt, een gas daar te stellen dat zeer rijk aan
koolslof is en op niet meer dan 11 centimes per kub. meter zal te staan
komen. De machine van Lenoir zal dan per paardenkracht en per uur
minder dan ééne centime gas verbruiken.
Lenoir denkt zijne uitvinding ook op locomotief-machinen toe te pas
sen en daarbij cilinders met zamengeperst gas Ie gebruiken. Hij heeft on
langs een klein rijtuig met machine van ééne paardenkracht gebouwd en
daarmede tot verbazing der Parijzcnaars langs de Boulevards gereden.
De vraag of de uilvinding van Lenoir met gelijk voordeel op grootere
werktuigen van toepassing is, zal spoedig beantwoord kunnen worden, daar
de heer Pion, eigenaar van eene der grootste boekdrukkerijen te Parijs,
eene gasmachine van 15 paardenkrachten voor zijn etablissement besteld
heeft. De resultaten daarvan hoop ik later in dit blad te kunnen mededeelen.
H. N. V.
Te Leyden ter Boekdrukkerij van J. C. DRAB BE,
