Iser Telegraaf.
koning hierover verstoord heeft aan prins Ischitclla de taak opgedragen
nieuw ministerie zamen te stellenmaar deze had daarvoor bedankt.
Ti koning moet echter, naar aanleiding van verloogen van den bevelhebber
der nationale garde en van den aartsbisschop, beloofd hebben de stad niet
ic zullen laten beschieten. De verwarring in de hoofdstad is groot en vol
gens ccn ministerieel blad van Turyn is het Napelsche bewind slechts een
1ÜU waaraan men eene eervolle begrafenis weigert.
'sKonings oom, de graaf van Syracuse, heeft, volgens dezelfde berigter.
reeds de hoofdstad verlaten en zich naar Turyn begeven. Hij wil zonder
twiifel geen Selu'8e «8» van den val dcr dynastie. Het ontbreekt echter
niet aan liedendie zijne handelingen toeschrijven aan eene laakbare zelf
zucht, en verzekeren, dat hij pogingen doet om als stedehouder van koning
Victor Emmanuel op Sicilië aangesteld te worden.
pe koningin van Spanje heeft den koning van Napels, voor het geval
dat hij zij116 stalen mogt willen verlaten, de gastvrijheid van Spanje en het
paleis te Sevilla lot verblijfplaats aangeboden.
Garibaldi heeft den titel aangenomen van dictator der Beide Siciliën.
j Twee besluiten zijn door hem te Reggio met dien titel onderteekend.
Uit onderscheidene berigten kan men opmaken dat de generaal Nunzi-
aDte, die onlangs te Napels nog aan het hoofd der reactionaire partij stond
enden koning lot volharding aanspoorde, maar uit dien hoofde door het
ministerie werd gebannnen, tot de partij van Garibaldi is overgegaan.
De berigten uit Turyn bevestigen meer en meer dat de Sardinische re-
sering geneigd is om thans krachtig in de Napelsche zaken op te treden.
Men verneemt dat 30,000 man, onder bevel van den generaal Cialdini naar
Napels zullen vertrekken en dat de generaal La Marmora aan het hoofd
van een ander corps de grenzen zal bezetten. Aan alle zijden des lands
hebben groole krijgsbewegingen plaats en er is sprake van het bijeenroepen
der kamers om aan den koning op nieuw voor ecnen onbepaalden tijd vol
komen vrijheid van handelen te verleenen. Een en ander zal echter moeijc-
ljjk kunnen plaats hebben, zoolang de Napelsche troon niet vacant is.
Kossuth wordt te Turijn verwacht. Zijne komst aldaar verwekt in
de tegenwoordige omstandigheden nog al opzien.
Uit Perugia meldt men dat de generaal Lamoricière een dagorder heeft
uitgevaardigd, waarbij hij aan de troepen van hel Pauselijk leger beveelt om
elke stadwelke op de nadering van Garibaldi of zijn leger tot opstand zou
overslaan, te vuur en te zwaard te verwoesten. Het is echter moeijelijk
den generaal tot een zoodanig besluit in staat te achten.
PRUIS SEN.
BERLIJN, 2 September.
Uit Leipzig meldt mendat de schadealdaar door den jongsten hagel
slag aangerigtkan geschat worden op 2 a 3 millioen th.
Den 3den dezer zal te Karlsruhe eene bijeenkomst van schei- en na
tuurkundigen, niet alleen uit Duilschland, maar ook ook uit Engeland,
Frankrijk, België en zelfs uit Rusland en Italië, plaats hebben.
In Rusland is thans bij het leger de stokslagenstraf afgestraft. Ook
wordt aan ieder militair het regt toegestaan zich schriftelijk lot den keizer
te wenden, indien hij over verongelijking heeft te klagen. Bij de verschil
lende regimenten zullen scholen worden opgcrigt, waar aan de militairen
onderrigt zal gegeven worden in lezen, schrijven, rekenen en natuurweten
schappen. Deze bepaling mag bijna van gelijk gewigt worden geacht voor
de algemeene beschaving als de opheffing der lijfeigenschap.
In het zuiden van Rusland zal de graanoogst dit jaar zeer goed zijn.
Slechts in enkele gouvernementen heeft die oogst van de sprinkhanen geleden.
OOSTENRIJK.
WEENEN, 1 September.
De inspecteur-generaal van de protestantsche kerk der Augsburgsche
confessiegraaf Karl Zayheeft eene algemeene synodale vergadering
beschreven tegen 10 October e. k. De vergadering zal te Peslh worden
gehouden.
Een lid van een der oudste adellijke geslachten van Hongarye heeft
zich dezer dagen failliet verklaard met een passief van 1| millioen fl.
Te Triëst is het berigt ontvangen dal Smyrna door eenen zwaren brand
is geteisterdwaardoor 2000 huizen in de asch zijn gelegd.
TURYN, 3 September. Van wege de dreigende houding, door den gene
raal de Lamoricière aangenomenzullen er aan de grenzen van den Kerke-
ljjken Slaat twee Sardinische corpsen zamengetrokken worden.
WEENEN, 3 September. De rijksraad zal den 10dcn dezer eene zitting
houden. Het revolutionnair comité te Verona is ontbonden en de leden
zijn gevangen genomen. Men zegtdat uit het onderzoek hunner papieren
een en ander is geblekenwaardoor de handelingen eener naburige regering
in een ongunstig licht worden geplaatst.
LONDEN, 4 September. Reuters Office deelt de volgende berigten uit
Rome mede: De generaal de Noue is tot bevelhebber der Fransche leger-
afdeeling benoemd. Ancona is in staat van beleg gesteld en de delegaat
aldaar teruggeroepen. Pontecorvo en Benevento verlieeren nagenoeg in
opstand.
INGEZONDEN.
Katwijk aan Zee 31 Aug. Het badhnis leverde heden avond een onge-
wonen aanblik op. Op de bovenzaal was een uitgezocht gezelschap van
omstreeks 100 personen verzameld, die bijeengekomen waren, om den ge
liefden volksschrijver Jacob Cremer eene voordragt te hooren doen. Zooals
de spreker in zijne voorafspraak zeide, was hij daartoe uilgenoodigd door
ocne geliefde zusterdie zich te Katwijk aan Zee bevindten begaan met
hot ongelukdat in den laatsten storm zoovele familiën getroffen heeftde
hem gcschonkcne gaven te hulp had geroepen ter leniging van den nood.
De uitnoodiging tot deelneming aan deze bijeenkomst, wier opbrengst be
stemd was voor de nagelalene betrekkingen der onlangs omgekomene vis-
schers, had in de beide Katwijken, Noordwijk, Valkenburg, Rijnsburg,
Oegstgeest, Wassenaar en Leyden weêrklank gevonden. De bovenzaal en
het aangrenzend vertrek waren vervuld met zoovele menschen als zij bevat
ten konden.
De heer Cremer onthaalde ons op de voorlezing eener onuitgegevenc no
velle, getiteld: Bruur Jaopik. Men weet dat de heer Cremer eenig is in
de nabootsing van het Beluwsche dialekt. Maar de gavewaarmede hij de
natuur, in deze hare eigenaardige naiviteil weet te betrappen, wordt geëven
aard door de trouw zijner karakterteekeningwanneer het n. 1. leekening
heeten mag, dat de schrijver zijne karakters, in hunne eigene taal, hun
innigst wezen en verborgenheden Iaat uitspreken. Maar alleen een zuiver
zedelijk gevoel kan op een karakter, hetzij gunstig of ongunstig, het ware
licht laten vallen. En ook thans, gelijk immer, werden wij genoopt den
schrijver te hoogachten, die een' avond van zeldzaam aesthetischgenot deed
strekken tot eene les van verhevene moraal.
Meerdere kunstregters hebben opgemerkt, dat de best geslaagde talenten
somtijds die zijndie hunne kunst hebben gebouwd op den grondslag van
eene andere. Browning was philosooph, eer hij dichter werd. Heeren was
letterkundige, eer hij geschiedenis schreef. Boerhave was godgeleerde, eer
hij zich aan de geneeskunst wijdde. En welk eene carrière had Max Ha-
velaar achter zich, eer hij als schrijver optrad?
De heer Cremer heeft geschilderdeer hij schreef. De novelledie wjj
hoorden, was eene aaneenschakeling van schilderachtige tafereelen. De heer
Cremer schrijft niet, hij schildert. Neen, hij doet nog iets anders dan
schilderen; anders zou hij zijn penseel niet weggeworpen hebben. Ook de
schilderkunst der pen is hem niet voldoende. Hij schildert met al de hulp
middelen van een' geest, die de werkelijkheid van het leven heeft geproefd,
en al zijne organen gebruikt om het scheppend weder te geven. De wereld
neemt in het gemoed van Cremer onwillekeurig de gedaante van een drama
aan; de indruk, dien hij van de natuur krijgt, is eene schilderij in hare
wording; ieder menschelijk gevoel, dat hem bejegent, vormt zich in zjjn
binnenste tot een gedicht. Met deze spontaneïteit van het vernuft, met
het weerkaatsend vermogen van een veerkrachtig gemoed, geeft hij de na
tuur de wereld en het leven wederhij geeft ze weder met de frischheid
van hunne eigene kleuren, met de warmte hunner eigene levensziel, met
de tinten en toetsen en het relief der werkelijkheidmet de stoute en bi
zarre trekken van het vrije natuurlevenmaar hij bezigt als zijne bouw
stoffen en werktuigen die hulpmiddelen, die hij tot zijne onmiddellijke
dienst heeft: stem, gelaatsuitdrukking en gebaar. Ziedaar de oorzaak van
die photographische naauwgezetheid in het opvangen van de variatiën, de
schakeringen en détails der natuur.
Sommigen beminnen in de kunst soberheid in het gebruik van materialiën.
Cremer geeft ons de meest alledaagsche voorvallen; hij neemt den tongval
en de stof zijner gesprekken zoo laag hij maar kan. Zou ccn kunstenaar
als Cremer het niet weten, dat de geheele kunst in de uitvoering bestaat?
que l'art brille dans les détails? Dat het ware vernuft alles veredelt, waarop
het zijne stralen Iaat vallen?
Ja Cremer! zoo gij ons dit kunt leeren, dat wij het leven in zijne groot
ste alledaagsheid dichterlijk vinden, dan hebt gij ons hel hoogste geleerd,
wat wij leeren kunnen; dan wordt uwe kunst evangelisch want zoekt
ook niet onze godsdienst, dit leven, dat ons meermalen zoo flaauw en flets
voorkomt, te verheerlijken door den zonneglans van het geloof?
Ten slotte zal de heer Cremer ons wel eene enkele aanmerking ten goede
houden.. Zij kwam uit zulk een beminnelijken mond, dat de schrijver ze
niet kwalijk zal nemen.
Gij zijt dus te vreden, freule? zeide ik.
Meer dan dat, was het antwoord. Alleen vond ik het karakter van
Hannes wat sterk geteekend. Het spijt mij, dat juist zijn eigen, zijn jongste
broeder, de onnoozele Japik het offer moet worden van zijn wangunst.
Gjj meent dus, dat hier het menschelijk gevoel verkracht wordt tot
op een graad, die noodeloos was? Gjj vindt den wanklank te sterk? Gjj
zegt dat de schrijver ons niet slechts schokt, maar ons zeer doet?
Juistdat meen ik.
Ik dacht een weinig na. Een van de tcedcrsle vragen in de aesthetica is
zeker deze om in de schildering van het afschrikwekkende de maat te hou
den. Dit is geheel eene zaak van takt en van gevoel, maar die toch niet
geheel zonder regel is. Men weet, dat hel bij de Grieken een vaste regel
was om de katastrophe van het treurspel nooit plaats te laten hebben op
het tooneel. En Bulwer formuleert zeer juist zijne afkeuring van Schillers
Kindesmördcrinnterwijl hij ze vergelijkt bij de Medea van Euripides.
Er zijn op eene schilderij hoofdfiguren en bijpersonen. In een toonstuk
kunnen krijschende dissonanten zijndie een essentieel bestanddeel uitmaken
van de harmonie; maar het stuk mag er niet uit zamengesteld zijn.
net behoort tol de aesthetica het akelige te brekente omsluijerenin de
schaduw te plaatsen, met sterke, maar spaarzame trekken te treffen, door
iets menschelijks te verzachten. En wij vragen: Is de lage en kwaadaar
dige figuur van Hannes geschikt om hoofdpersoon te zijn? En in al zijne
naakte raauwheid zulk eene lange rol te spelendie in sommige harer
tooncelen niets nieuws aan den dag brengt? Is het bevredigend, dat zijne
verstokte wangunst door geen enkel menschelijk gevoel wordt getemperd?
Mjj dunkt, dat Hannes niet te slecht, maar te laag is om hoofdpersoon
te zijn; ook de ondeugd, die op den voorgrond staat, moet iels grootmoedigs
hebben om gedurende eenige uren de belangstelling van een beschaafd publiek
te onderhouden. Maar wij mogen niet eindigen met eene afkeuring. Bij
de schildering van den zonsopgang over dc Betuwebij den morgentogl van
het boerendeernije en haar graauwtje naar de melkweide, gevoelden wij het
leven zoo frisch en heerlijkalsof wij dat voor dc eerste maal genotenop
