COUR AN#'
LEYDSCHE
N". 43.
MAANDAG 9 APRIL.
spoorweg*.
'cf- H
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar j
</e afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Ce?ite?i afgegeven
1800.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
ruit Zaiurdag Avond
Bij deze Courant behoort Bijblad Hf". G.
IV.
Ir.dien men ons voorspeld had, dat wij geroepen zouden worden met
kracht de aanvraag te verdedigen voor de concessie van eene spoorweglijn
van Scheveningen—'sGravenhage—Leydeu—Woerden, dan zouden wij onge-
loovig de schouders hebben opgehaald. De zaak is zoo eenvoudig, dat wij
het in ons land voor ondenkbaar hielden dat men in ernst pogingen zou
aanwenden om eerst met kunst die concessie weg te cijferen, en om, toen
dit niet gelukte, met buitengewonen aandrang de concessie te willen doen
gepaard gaan met cene concessie, die haar buiten gevolg moet doen zijn.
Men zegtde aanvraag om eene concessie voor den spoorweg van Scheve
ningen is zeer solide. Waarom? Omdat men, let wel, geene ondersleuning
vraagt van staatswege. Dus is ieder solide, die niet vraagt wat hij in geen
geval krijgen kan. Evenwel gelieft men dit kenmerk van soliditeit zóó
sterk te vinden, dat de aanvrage der lloll. spoorweg-maatschappij, om die
solide aanvrage te doen afwijzen, buitensporig wordt verklaard.
«Die soliditeit, zegt men, is op zich zelve zoo afdoende, dat zij alle
«onderzoek uitsluit, of een weg, waarvoor men concessie vraagt, wel in
«het algemeen belang is. Er is hier, zoo gaat men voort, geen sprake
«van algemeen belang. Dit kon en moest bij de regering een punt van
«overweging uilmaken, indien eene subsidie werd verlangd; dan moest het
«algemeen belang er positief in betrokken zijn, nu negatief. Bij een ge-
«subsidicerden weg is de vraag: is die in het algemeen belang? bij een niet
«gesubsidieerden weg is de vraag: strijdt die met het algemeen belang?
«Dit is een groot onderscheid."
tiet zou dus de vraag niet zijnof een aantal bijzondere belangenof
zelfs de belangen van 30, 40 gemeenten, de belangen van eene of meer
provinciën werden gekwetst; genoegzaam zou het wezen, indien er slechts
geen strijd bestond met het algemeen belang!
Maar wat is dan toch dat algemeene belang, waarvan men spreekt? Is
dat een belang, hetwelk alleen eigen is aan den geheelen staat of aan al
de ingezetenen van den staat? Dus zou de beteekenis van de woorden
algemeen belang wel zeer beperkt|zijn. Wij mogen dit niet aannemen, en
houden het er voor dat van algemeen belang is een weg, die de kust van
Zuidholland met het groote spoorwegnet van Europa verbindt en daarmede
in verband brengt de hloeijendsle streken van Noord- en Zuidholland.
liet belang van 's Gravenhage is in dat belang begrepenhoezeer men
de residentie ook trachte af te zonderen, tot steun van het eigenbelang
eener maatschappij. Indien men niet beter wist, zou de schijn kunnen ont
slaan, alsof 's Graveuhage, gehiologiseerdhen nu van zich stoot, die zij
anders tot zich zou trekken. Het is eene uitgemaakte waarheid: de leiders
te 's Gravenhage handelen in strijd met het algemeene belang, omdat de
weg, dien zij willen doordrijven, den anderen, die veel meer belangen ver
bindt, feitelijk zou uilsluiten.
Daarentegen is de zoogenaamde uitsluiting van verbinding met het groote
Europesche spoorwegnetbijaldien de weg van 's Gravenhage op Gouda niet
tot stand mogt komenniet meer dan eene bepaalde fictie.
Als men de vrienden hoort, zou het zijn, alsof een weg over Leyden
naar Woerden ons bragt naar onbekende landen, en toch op nog minder
afstand dan 'sGravenhage van Leyden is Gouda van Woerden.
liet zijn niet zoozeer die bijzondere afstandspuntenwelke het verschil
van belangrijkheid tusschen de twee lijnen vormen, als wel al wat er mede
in verband staat, al wat er in begrepen is en in gemeenschap kan worden
gebragt. Het groote doel van verbinding met het Europesche spoorwegnet
wordt langs beide lijnen evenzeer en even goed bereikt, maar over Gouda
met het minste nut.
Is Gouda in en Woerden luiten het Europesche spoorwegnel?
Hoe durft men bewerendal de verbinding van 's Gravenhage met dat
net nooit kan plaats hebben te Woerden? Men voegt daar bij: «De
«lijn op Woerden brengt 's llage slechts eenigermate in direct verband met
«Noord-Duitschland, de lijn op Gouda brengt 's llage in volkomen en onaf-
«gebroken verbinding met Noord-Duitschland en verschaft vroeg of laat eene
«verbinding met het Zuiden."
Zoo iets durft men alleen volhouden, omdat men nog eene lijn als moge
lijk wil voorstellendie nooit tot stand zal komenGouda—Schoonho
ven—Gorinchem—Breda. Dat is quasi de eenige rationele weg naar het
Zuiden! Dat is quasi de echte Nederlaudsche Zuiderlijn! Slechts met twee
bruggen
Daarmede stelt men zich voor ook nog voordeel te kunnen behalen ten
behoeve der Rijnspoorweg-maatschappij, maar dan toch wel met subsidie.
Dat sommigen alles naar zich toe willen trekken, gebeurt meer;
maar met zulke redeneringendat is beleedigend voor het openbaar gezag
zoowel als voor het publiek. Wie zal het geloovcnals men wil wijs ma
ken, dat daardoor onze geeërbiedigde Koning, dat daardoor de laatst afge
treden minister van binnenl. zaken, benevens de beide kamers der staten-
generaal, voor de zaak van de Rijnspoorweg-maatschappij ooit konden zijn
gewonnen? Het komt haar op eenige lictiën meer of minder niet aan;
men voege die fictie bij de andere.
BINNKNLAN11SGHK KKHK1TKN
LEYDEN, 7 April.
Wij vernemen, zegt de Alg. K. en L.bode, dat Z. Exc. de minister
van binnenl. zaken zwarigheid gemaakt heeft aan het verzoek van hh. cura
toren der Lcydsche hoogeschoolter voordragt van ceu buitengewoon hoog
leeraar in de godgeleerdheid, gevolg te geven, en dat hh. curatoren, ten
gevolge hiervan, besloten hebben den heer Moll nogmaals uit te noodigen
de op hem uitgebragte benoeming aan te nemen.
De commissie van oppertoezigt en beheer der kweekschool voor zee
vaart is tot het houden eener tentoonstelling van voorwerpen van Japansche
nijverheid, waarvan wij in ons vorig nommer hebben gesproken, in staat
gesteld door de welwillende tusschenkomst van den waarnemendeu directeur
van bet Japansch kabinet von Siebold.
Wij vernemen, dat het regiment rijdende artillerie, alhier in bezet
ting, met November vervangen zal worden door twee escadrons cavalerie,
uit Haarlem, en een escadron cavalerie, met den staf, uit Venlo.
Bij kon. besluit van 3 dezer zijn aan A. M. van Rojjen, wed. van
mr. C. J. van Assen, in leven emeritus hoogleeraar in de regtsgeleerde
faculteit aan de hoogeschool alhier, en aan C. W. Dyckmeesler, wed. van
dr. N. C.Kist, in leven hoogleeraar in de godgeleerde faculteit aan dezelfde
hoogeschool, pensioenen verleend ten laste van den staat, ten bedrage van
ƒ1000 'sjaars, ingevolge de bepalingen der wet.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 121 tot 134 personen.
Met den 15den dezer zal op den Holl. spoorweg de zomerdienst een
aanvang nemen.
Zoo als reeds gemeld ishebben bij het le en 3e reg. infanterie proe
ven plaats gehad met een nieuw model randsel, alsmede met gewijzigd le
dergoed. Thans is door Z. M. bepaald dat bij al de troepen des legers de
thans gewijzigde randsel zal worden ingevoerd, en dat de patroontasch bij
de infanterie voortaan met een smallen lederen bandelier over den linker
schouder zal gedragen worden; terwijl het wit ledergoed, bjj alle corpsen
des legers door zwart ledergoed zal worden vervangen.
Niet lang geleden zijn in sommige plaatsen des rijks maatregelen in
gevoerd tot vermindering der steeds stijgende som die jaarlijks voor ge-
regtskosten in strafzaken wordt uitgegevenwaarvan de vervolgingskosten
wegens politie-overtredingen een voornaam deel uitmaken. Deze maatregelen
zijn thans door den minister van justitie ter algemeene toepassing aanbevolen.
Ten gevolge van den voortdurenden hoogen stand der Maas. kan de
boezem van Delfland zich niet genoegzaam van water ontlastenwaardoor
ook de polders belet worden het overtollige winterwaler uit tc malen, zoo
dat het vooruitzigt, vooral der laag gelegen landen, op dit oogenblik niet
zeer gunstig is. Met belangstelling verneemt men, dat heeren dijkgraaf en
hoogheemraden van Delfland er ernstig op bedacht zijnin de middelen
ter ontlasting van Delflands boezem duurzame verbetering te brengenen
dat daartoe eene commissie is benoemduit het collegie van dijkgraaf en
hoogheemraden en hoofdingelanden van Delfland. (Z). C.)
Op den 5den dezer is te Leeuwarden de 95ste vergadering gehouden
van het Friesch genootschap voor geschied-, oudheid- en taalkunde, onder
voorzitting van mr. J. Dirks.
Door de Nederl. handel maatschappij is aan het bestuur der Twentsche
vereeniging tot bevordering van nijverheid en handel, ten behoeve der op-
rigting eener industrie- en handelschool in Twenlhe, toegezegd de som van -
ƒ5000, onverminderd de vroeger toegezegde jaarlijksche bijdrage van ƒ100.
De ambtenaren der in- en uitgaande regten aan het grensstation Ze
venaar hebben een smokkelaar betrapt, die in en onder zijne kleederen
verborgen had de niet onbelangrijke waarde van ƒ2500 aan gouden met
diamanten bezette voorwerpen.
In berigten uit de Kaapstaddezer dagen ontvangenleest men nog
o. a. het volgende: De behoefte aan geschikte onderwijzers en huisonder
wijzers wordt met den dag grooter. Wanneer ook bekwame onderwijzers
zooals Strobos te Malmesbury, die een 10-tal jaren geleden uit Holland ge
komen is, het vak verlaten, wordt de toekomst treurig, bij de menigte
nieuwe dorpen, die ieder jaar gesticht worden. Men denkt er derhalve om,
ten einde in het getal huisonderwijzers te voorzienpremiën uit te loven of
gelden beschikbaar te stellen voor hen, die uit Holland tot ons zullen
overkomen.
In berigten uit Paramaribo van 5 Maart, door de V. C. medegedeeld,
wordt melding gemaakt van eencn zwaren brand die te Bridgetown, de
hoofdplaats van het eiland Barbados (eene Engelsche bezitting), heeft plaats
gehad. Een groot deel der stad, waarin aanzienlijke gebouwen en vol gela
den pakhuizen staan, is een prooi der vlammen geworden. Om den brand te
stuiten heeft men op sommige plaatsen gebouwen in de lucht doen springen.
De schade wordt voorloopig op 6 milliocn gulden geschat. De gouverneur
heeft omtrent deze ramp eene boodschap aan de wetgevende vergadering
gerigt, in welke hij het ontzettend verlies van eigendom aan het groot
aantal bewaarplaatsen van steenkolen en lorren in het midden der stad, de
engheid der straten en het gemis aan bluschmiddelcn toeschryft en op ver-
