dcre standen afwerpt, welke men soms geneigd is zich daarvan voor te
stellen. Zou liet liggen aan cene onvoldoende zorg voor liet openbaar of
aan eene gebrekkige inrigting van het bijzonder schoolonderwijs of aan een
beperkt personeel van onderwijzers? In elk geval kunnen de nadeelige ge
volgen niet achterblijven. Geen wonder, wanneer zelfs in het verslag der
laatste examina voor onderwijzers in Zuidholland met duidelijke woorden
de klagt slaat opgeteekend, dat de vereisclite bekwaamheid in de theorie
en in liet vaardig praclisch rekenen bij hendie zich aanmelddenzeer veel
te wenschen overig liet.
't Spreekt van zelf, dat voor de ligchamelijke ontwikkeling ook reeds in
den leeftijd van beneden de 12 jaren moet worden gezorgd en wat daaraan
heeft ontbroken, niet altijd door handenarbeid in de fabrieken en bij het
vormen lot ambachtslieden kan worden vergoed. Men moet zich dus ver
bazen in het gemeenteverslag van 1859 te lezen: dat van de 360 inge
schrevene voor de dienst der nationale militie 111 wegens gebrek aan de
vereisclite lengtemaat werden vrijgesteld." De fabriek- en handwerknijver
heid zou veeleer door de vestiging van gymnastic- en industriescholen wor
den gebaat.
Maar is de arbeid in fabrieken werkelijk zoo nadeelig?
Men moet aannemen, dat, op slechts onbeduidende uitzonderingen na, tot
dezen arbeid kinderen van boven de 12 jaren oud worden gebezigd. Zouden
deze werkelijk »in een warnieren en onzuiveren dampkring" hun arbeid ver-
rigten dan gewoonlijk in schoollocalen heerscht? Men vergde toch niet,
dat er twee openbare armscholen zijn, waarvan, volgens de openbaar ge
maakte officiële opgaven, de eene 464 en de andere 711 leerlingen telt.
'tls mogelijk, maar 'twordt toch door menigeen betwijfeld, of de meeste
schoollocalen wel voldoen aan de vereischten van art. 4 der wet lot regeling
van het lager onderwijs1).
En ofschoon het erkend moet worden, dat de eiseh onregtmatig is, om
kinderen even lang als volwassenen te doen arbeidenzoo is het toch noodig
wel te onderscheiden en verdient eene gestadige werkzaamheiddie geen
zware inspanning eischt en door afwisseling van aard zich kenmerkt altijd.
de voorkeur boven elk middeldat aanleiding geeft tot ledigheiduithuizig
heid of vertering, gelijk vaak bij zoo velen plaats heeft, die meerder
vrijheid genieten.
Het oog uitsluitend vestigende op der. arbeid in de fabrieken, ziet men
over het hoofd, van welken aard de toestand van jongens en meisjes,
in andere betrekkingen werkzaam. Er zijn volgens de statistieke opgaven
toch niet minder dan 225 dienstmeisjes40 klcedermakersjongens40 schoen
makersjongens en hoeveel sigarenmakers beneden de 16 jaren? Zou men
waarlijk meenen, dat hunne verstandelijke en zedelijke ontwikkeling niet
veel te wenschen overig laat? Men zie dan in hoe noodzakelijk het is de
beginselendie men wil loepassenin verband te brengen met den werkelij
ken toestand der maatschappij.
Maatregelen van het openbaar gezag kunnen wel de zedeloosheid beteuge
len maar hoogst zelden de zedelijkheid bevorderen. Leeringen kunnen
wel tot veel goeds wekken, maar voorbeeld en invloed doen oneindig meer.
Een naauwgezet en onpartijdig onderzoek naar den werkelijken toestand is
een doeltreffend middel, tot voorkoming, dat niet op den grondslag van
2x2 5 een gebouw worde gevestigd, dat in allen decle voldoet aan de
vereischten, maar onbruikbaar is, omdat het staat op een gebrekkig fon
dament. M.
l) In eene onzer provinciën berekent men voor ieder leerling drie kub. ellen
ruimte.
STAÏ5S-BERï(RTElf.
De BURGEMEESTER, Hoofd van het Gemeentebesluur van Leydendoet
te weten, dat aan den Ontvanger der directe belastingen zijn ter hand gesteld
twee, op den 6d™ dezer maand invorderbaar verklaarde, Kohieren voor de
belasting opliet Personeel, over het dienstjaar 1859 en 1860, zijnde vol-
jaarsch-, in advies gebleven posten, en 3/4-jaarsch aanslagen, terwijl ieder
verpligt is zijnen aanslag op den bij de wet bepaalden voet te voldoen.
En zal deze door plaatsing in de Leydsche Courant worden afgekondigd.
De Burgemeester voornoemd
Leyden, 14 December 1859. D. TIEBOEL SIEGENBEEK.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEYDEN,
Gezien de adressen: a. van Johannes de Boer, h. van Jacobus de Haan, c. van
Karei Viiders, d. van Lena Vermey, Weduwe Dirk Kooreman, e. van Abraham
de ia rle, van corneiis maithys van leeuwen en g. van jurriaan jager,
allen wonende binnen deze gemeente, om'vergunning tot het honden en mesten
van varkensde eerste achter zijn huis in de Looijerstraat, geteekend AVijk Vilt.
N°. 332 de tweede op het erf achter zijn hois in de LooijerstraatWijk VIII.
N°. 334de derde achter zijn huis op de HaarlemmerstraatWijk VI. N°. 529 de
vierde in het tuintje achter haar huis op de Oostdwersgrachtgeteekend Wijk V.
N°. 514; de vijfde op het open erf achter zijn huis aan de Voldersgracht.Wijk VI.
N°. 728; de zesde op een erf in de Paradijssteeg, waarnaar de poort, geteekend
Wijk VI. PK 804, toegang verleent, en de zevende op eene open plaats achter zijn
woonhuis in de Looijerstraat, Wijk VIII. N°. 330.
Gelet op het Koninklijk besluit van den 31sU'n Januarij 1824 Staatsblad n°. 19);
Doen te wetendat tot het hooren der eigenaars en bewoners van de naastbijge-
legene en belendende panden, ten opzigte der information de Commodo et Ineom-
mododoor burgemeester en Wethouders zal worden gevaceerd op bet Raadhuis
dezer Gemeente, op Maandag den 19<lcn December aanst.des voormiddags ten 11
ure; zullende de belanghebbenden verpligt zijn, hunne bezwaren tegen die
verzoeken op dien tijd in te brengenterwijlbij verzuim daarvanzij gehouden
zullen worden zich tegen de inwilliging niet te hebben verzet.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, 15 December 1859. D. TIEBOEL SIEGENBEEK, Burgemeester.
v. FÜÏTKAMMER, Secretaris.
De STAATSRAAD COMMISSARIS des KONINGS in de provincie Zuid
holland;
Gezien bet besluit van Gcdep. Stalen van den 6d™ December 1859, n°. 15;
Gelet op art. 11 der wet van den 13dcn. Jiiiiij 1857 Staatsblad n°. 87);
Brengt ter kennis van de belanghebbenden, dat, ingevolge bovengemeld
besluit, de jagt op klein wildopgenoemd in art. 17 der wel van den 13d™
Junij 1857 (Staatsblad n°. 87), voor dit jaar in de provincie Zuidliolland zal
worden gesloten op Zalurdag den 31s'™ December aanst.met zons ondergang.
En zal deze kennisgeving, door insertie in het Provinciaal Bladin de
Nederlandse/ie Staats-Courantalsmede in het Dagblad van Zuidliolland
en 's Gravenhageter kennis worden gebragt der Gemeentebesturen in Zuid-
holland en van de belanghebbenden.
De Staatsraad, Commissaris des Konings voornoemd
's Gravenhage 6 December 1859. van der HEIM.
33ut'gcrlijïsc jstanb.
Van den 8 to4 en met den 141 ESecember 1859.
BEVALLEN: C. M. Kramer, geb. llorree, Z. M. C. Bayer, geb. Mtiscli,
Z. M. Ramak, D. P. Zwanenburg, geb. Hakkaart, D. P. van Keulen,
Z.T. J. Taylor, geb. Teunissen, Z. J. M. Plu, geb. Derogé, D. J. P.
Spaanderman, geb. Hoek Z. A. J. Rienks, geb. Hofkes, D. levcnl. A. E.
Sliochgeb. van der Ree, Z. H. C. Cousyn Z. D. G. Koorcmangeb. Booda
Z. Ievenl. C. Luksenburg, geb. Rietbergen D. M. Ruitenbeek, geb. Selier,
D. C. Brocaar, geb. Brugman Z. G. de Gooijer, geb. Glazenmaker, Z.
W. P. de Groot, geb. van IlarteveltZ. J. Logeman geb. Estre', Z. C. Bey,
geb. Overmcer, Z. E. C. de Haan geb. de Jong, Z. P. van der Keur, D.
J. W. LambooyZ. G. Wijsman geb. KuyperD. C. E. van der Mark
geb. van Goudriaan I). M. Yspersegeb. van Hooven D. C. J. van der Lin
den, geb. Boom.D. n. Diepenbachgel). Christiaanse, Z. A. Kriek, gel),
de Meede, Z. Ievenl.
GEHUWDJ. Schouten Jm. en C. S. van den Dop, Jd. J. Planje, Jm. en
J. van LeeuwenJd. J. tl. Broekhuyzen Jm. en A. Slavleu, Jd. II. van der
Klaauw, Jm. en H. Aniba, Jd.
OVERLEDEN: H. van der Laangeb. Schaalje, 82 j. J. A. Knotter, D.
2 j. en 6 m. K. Forlanier, geb. van Loon 67 j. - J. Kelderman, Z.6 d.
Ma Joha Jansen 42j. J. Zandvliet, Z.2j. en 9 m. G. Wagemans60j.
J. van der Steen 71 j. J. C. Drayergeb. Schollen 72 j. S. OilingD.
6 m. A. van der Laan Z.bijna 13m. G. de Wolf40j.J. W. de Vroede,
geb. Latestein33j. M. C. van Putten I).5 w. 11. J. Kramp, Z.11 w.
A. M. S. Baks, geb. Kouwenhoven 53 j. J. Spaanderman Z.2 d. J. La-
bordus, D., 3 w. A. F. Bavelaar, 50 j. W. Ltiyl, geb. Vink, 61 j. F. van
Hetisen Z., 2j. en 6 m. M. Cousyn Z.1 d. G. Berkhout,D. ,2 j. en3m.
A. J. BolstierZ.6 j. en 3 m. G. Visch 26 j. C. HaringD.ruim 4 m.
E. Robyn geb. Frankhuizen 37 j. E. van Born geb. den Hollander, 65 j.
M. Kwestroo, geb. de Haay43 j. C. Omvlee, 26 j. A. J. ReyneZ.bijna
3 m. J. A. P. SpeelD.6 w.
AMASÏ KMBK-MÏ K tl W 8
PROMOTIEN AAN I)E LEYDSCHE HOOGESCIIOOL.
Den 14d™ December de heer J. J. de Berset, van Rotterdam, in de reg-
len, na verdediging van zijn akademisch proefschrift: Over de vereffening
van den boedel bij faillissementvergeleken met de Belgische wetgeving
van 18 April 1851 en de Pruissische van 8 en 9 Mei 1855.
Denzelfden dag de heer D. J. Griot la Cave, van Amsterdam, in de ge
neeskunde, na openbare verdediging var. zijn akademisch proefschrift: Twee
ziektegevallen door den schrijver waargenomen.
FR OM O TIEN AAN I)E UTRECIITSCHE HOOGESCIIOOL.
Een 13d™ December de heer S. J. Hingst, van Amsterdam, in de reglen
na verdediging van zijn specimen historico-juridicum inaugurale, continens
Historiam Scholae Juris Civilis, quae nostro saeculo in Germania viguit.
Denzelfden dag de heer H. P. G. Quack, van Setten (Gelderland), in de
regten, na verdediging van zijn proefschrift: Over het Staatswezen in de
XIV eeuuxr~
340slt Staats-Loterij.
Trekking der Vierde Klasse.
3de Trekking. Nos. 5249, 5804, 9700 en 10839 ieder een prijs van ƒ1,000.
4de
Geene.
A» VEKTËMTIEA.
Op heden overleed te Alkmaarten huize van de Wel-Edel Geboren
Vrouwe Weduwe den Wei-Edel Geboren Heer TINNE van EGMOND,
mijne geliefde Zuster CHRISTINA HENRIETTA JACOBA DOZY, We
duwe den Heer J. J. van Arxhoek Hana in den ouderdom van 66 jaren.
Leiden, 12 December 1859. W. H. DOZY.
Eenige kennisgeving.
Op den 9d™ November overleed lot onze diepe droefheid onze hartelijk
geliefde Moeder J. BUT1I, Wed. van wijlen den Wel-Edel Gestr. Heer
J. J. Houtuuijsen, gep. Officier van Gezondheid 2e klasse.
Uit aller naam,
Leiden, 14 December 1859. J. L. C. HOUTUUIJSEN.
Uithoofde van buitenlandsche betrekkingen eerst heden geplaatst.
Heden avond ontsliep in de hope eens beteren levens, mijne hartelijk
geliefde Echtgenoote CORNELIA MARIA LANGE', na een smartelijk
doch met voorbeeldige kalmte gedragen lijden van ruim vijf jaren in den
ouderdom van 52 jaren, na een genoegciijke echlvereeniging van ruim 7jaar.
Zij die de Overledene van nabij hebben gekendzullen beseffen wal ik
door haar afsterven mis.
Leyden; 13 December 1859. A. BOMLI.
Eenige en algemeene kennisgeving.
Voor de vele, zoo bijzondere als algemeene, blijken van deelneming bij
de ziekte en het overlijden mijner veelgeliefde Echtgenoote ontvangen,
breng ik, ook namens Kinderen en Beliuwd-Kindcrenliarielijken dank.
Leyden. B. GEYER.
De geannonceerde verkooping, op aanstaanden Zaturdag, van drie HUIZEN
en ERVENin de Zonneveldsteeg en een dito in de Heerensteegzal geen
voortgang hebben, zijnde die Huizen uit de hand verkocht.
SLUM- EI MAAGPILLEI.
Deze Pillen, die sinls vele jaren met het beste gevolg legen de 81ijm
en als Maagversterkencl gebruikt worden door hare zachte werking
de spijsvertering zeer bevorderen, bijzonder goed tegen de gal en zeer zacht
laxerend zijn, zijn tegen 32i cent het doosje, met herigt van hel gebruik,
verkrijgbaar, door lusschenkomst van de Hcercn Apothekers:
'sGravenhageJ. Visser en Zoon,
Spuistraat.
Leyden, O. A. van Tricht, Haarlem
merstraat hoek van de Donkerstecg.
Amsterdam Ruys en Weyssenbruch,
Bloemmarkt, bij de Stilsteeg.
Delft, W. Wilschut.
Dordrecht, H. J. Gillay.
Rotterdam, van Santen Kolff, Korte
Hoofdsteeg.
Schiedam, A. II. Rombouts.
VlaardingenLagerwerf!1.
