tot Leyden heeft bepaald. Te Utrecht was nimmer van splitsing sprake ge
weest, te Leyden herhaaldelijk. Te Utrecht was het niet moeijelijk in de
vacature te voorzien door de aanstelling van een kundig persoonniet alleen
gezind voor het behoud der combinatie, maar zelfs daaraan de voorkeur ge
vende; te Leyden had de hoogleeraar bezwaren tegen de vereenigingwelke
hem allezins lot eer verstrekken. Niet alleen toch wcnschtc hij zich geheel
acn een der beide hoofdvakken, hem dusverre toevertrouwd, te kunnen wij
den maar tevens de vaderlandsche geschiedenis grondiger te zien onderwij
zen dan hem bij zijne veelvuldige werkzaamheden mogelijk was. Het on
derwijs in heide vakken zou zoo doende winnen. Algemeengeenszins
persoonlijkbelang stond daarbij op den voorgrondintegendeel zou de maat
regel den hoogleeraar vrij aanzienlijke inkomsten doen missen. Dat hij den
wensch naar splitsing ook hel bedoelde woordenboek zijnen invloed heeft
doen gelden, is niet onwaarschijnlijk; doch al ware dit zoo, de regering
kan niet toegevendat dit woordenboek eigenlijk met het universitair on
derwijs niets gemeens heeft. Voor een grondig onderrigt in de vaderlandsche
taal aan de hoogescholen mag zoodanig woordenboek hoogst belangrijk, zoo
niet onmisbaar worden geacht.
Art. 91 der begrooling is nu wegens de benoeming van een adsistent bij
het onderwijs in de scheikunde te Leyden met ƒ1000 verhoogd.
'sGRAVENUAGE, 1 December.
Z. M. heeft aan zijne adjudanten, de lslc luilt. jhr. L. II. F. Du Monceau
en W. C. baron Snouckaert van Schauburgvergunning verleend tot het
dragen van de versierselen van officier der Leopoldsordehun door den ko
ning der Belgen geschonken.
Men verneemt, dal Z. M. dc koning van Zweden en Noorwegen het
riddergroolkruis der St. Olafsorde heeft geschonken aan den generaal-majoor
E. von Löbensels, adjudant des konings in buitengewone dienst.
Z. BI. heeft tol burgemeester van dc gemeente Haarlem benoemd den
heer mr. C. Fock.
Bij kon. besluit van 28 Nov. zijn benoemd tot leden der staatscom
missie die, onder voorzitting van het lijdelijk hoofd van hel ministerie van
koloniënbelast is met het onderzoek van de jaarlijksche rekening der ko-
niale remises, de bh. jhr. mr. C. II. baron van Rhemen van Rhemenshuizen
en F. van der Oudermeulen, leden van de eerste kamer; Mr. baron Mac-
kay en jhr. mr. R. J. Schimmelpenniuck, leden van de tweede kamer; dr.
G. Simons en mr. J. A. Mutsaers, leden van den raad van state; G. S. G.
baron van Fridagh en II. L. Fievez, leden van dc algemccne rekenkamer.
Deze commissie zal door den heer mr. J. Loudon, secretaris-generaal bij
het dep. van koloniën, als secretaris, worden bijgestaan.
Z. BI. de koning zal, naar men verneemt, Zaturdag aanst. naar het
Loo vertrekken.
De minister van oorlog zal op Dingsdag aanst. geen gehoor verleenen.
Gisteren middag heeft er bij den heer mr. J. A. Philipse een groot
diner plaats gehad, dat door de ministers en andere genoodigden werd bij
gewoond. Voor cenige dagen werd door Z. E. G. A.bij gelegenheid van
het 10-jarige praesidium van het prov. gercglshof in Zuidholland, aan dc
leden van dat hof insgelijks een luisterrijk diner aangeboden.
Gisteren is alhier overleden de heer II. Stolte, lid van de tweede ka
mer, gekozen in hel hoofdkiesdistrict Amsterdam. Sedert geruimen tijd was
hij ernstig ongesteldzoodat hij de laatste beraadslagingen in de kamer niet
heeft kunnen bijwonen.
Naar men meldt, is door den minister van koloniën ccne overeenkomst
gesloten met den heer Cores dc Vries, tot het in dienst brengen van eene
geregelde stoompaketvaart tusschcn Batavia en de voornaamste havens van
Java en onze buitenbezittingen. Dc subsidie, daartoe den heer Cores de
Vries verleend, moet, onder daartoe bepaalde voorwaarden, tot een bedrag
van 500,000 'sjaars zijn vastgesteld.
Voorts heeft dc minister vergunning verleend aan dc becrcn L. J. Entho-
ven en C°. alhier, tol de oprigting van eene gazfabriek op groole schaal te
Batavia, zonder eenige subsidie, waarlegen de regering zich verpligttot
cenen daartoe bepaalden prijs, een getal van 700 gazlantaarns te gebruiken;
met dien verstande echterdatnaarmate het gebruik van gaz bij particu
lieren zal toenemen, in de door de regering te betalen prijzen vermindering
zal worden gebragt. lleefl dat gazverbruik een bepaald maximum bereikt,
dan verkrijgt de regering de straat-verlichting om niet.
Van wege het ministerie van koloniën is aan belanghebbenden kennis
gegeven, dat door den gouverneur-generaal bij besluit van 20 Aug. is ver
klaard, dat het eerste gedeelte van art. 3 van het reglement voor het we
duwen- en weezenfonds van burgerlijke ambtenaren in Nederl.-lndiëhou
dende bepaling: »dat zij, die vrijwillig 's lands dienst verlaten, zonder
pensioen of onderstand, hunne deelgeregtigheid aan dat fonds verliezen,"
alleen van toepassing is op hen, die met of na 1°. Januarij 1855 in 'slands
dienst getreden of deelgeregtigden aan het fonds geworden zijn. Zij die
vóór 1°. Januarij 1855 deelgeregtigden aan dat fonds waren, doch sedert
vrijwillig 's lands dienst hebben verlaten, zonder pensioen of onderstand
kunnen derhalve het facultative deelgenootschap aan dat fondsbehoudens de
voldoening aan de verpligtingcn hij het reglement opgelegd, erlangen, mits
zij zich deswege, voor zooveel zij huiten Nederl.-lndië zijn gevestigd, alsnog
binnen den lijd van ée'n jaar verklaren. Ook door de weduwen en weezen
van hoven bedoelde personen kan aanvrage worden gedaan tot het verkrij
gen van bedoeling uit het fonds.
Het cholcra-hospilaal alhier is gesloten. Gedurende dc maand October
en het begin van November zijn als door die ziekte aangetast opgegeven
127 personen, waarvan 78 overleden en 49 hersteld zijn.
Tweede Kamer der Statcn-Generaal.
Zitting van Woensdag 30 November.
In deze zitting is de beraadslaging voortgezet over hoofdst. IV justitie
der staatsbegrooting, waarmede men gevorderd is tot art. 40. Bij art. 22
is door den heer van Eek voorgesteld om de gelden aangevraagd tot ver
meerdering voor het personeel der rijksvcldwacht niet toe te slaanmaar
wel de som aangevraagd tot verbetering van het lot der personen'belast
met het houden van toezigt op de jagt en visscherij, en dus dien post met
8850 te verminderen. Zijn doel was den minister lot de regeling der po
litic bij de wet aan te sporen. Met 37 tegen 27 stemmen werd die wijzi
ging aangenomen. Op art. 30 stelde de lieer Westerhoff eene wijziging
voor, strekkende om dien post met 8000 te verminderen, toegekend voor
premiën voor het uitroeijen van gedierte schadelijk voor de wildbaan. De
heer de Poorter stelde voor die som met ƒ6000 te verminderen en op ƒ2000
te brengen. Na cenige beraadslaging over dc vraag of men in deze de be
langen van den landbouw of die van het jagtveld op den voorgrond moest
zettendaar de wezels nuttig voor den landbouw maar schadelijk voor het
jagtveld waren werd het voorstel van den heer Westerhoff met 35 tegen
30 stemmen verworpen en dat van den heer de Poorter met 33 tegen 32
stemmen aangenomen.
Zitting van Donderdag 1 December.
Na den afloop der beraadslagingen is hoofdst. IV met 55 tegen 12 stem
men aangenomen. Tegen de hh. Thorbecke, van Hall, van der Lindenvan
Hoevell, Olivier, Idzerda, van Ileukelom, Taets van Amerongen, van Eek
Ilugenholtz, van Asch van Wyck en Kingma. Blorgcn behandeling van
hoofdst. V binnenlzaken).
BUITENLANDSCRE BEIUGTEN.
ENCtELAKD.
LONDEN 29 November.
II. BI. heeft bepaald dat de zitting van het parlement op 24 Jan. aanst.
zal geopend worden.
Prins Frederik Wilhelm en zijne gemalin zullen Zaturdag aanst. naar
Duitschland vertrekken.
Onze dagbladen slaan thans reeds ecnen anderen toon aan ten opzigte
van een te houden congres. Het voor en tegen wel overwegende vinden zij
het thans zoo kwaad niet. Echter blijven zij volhouden dat het congres
geen opperste scheidsregter is in geschillen tusschen staten en geen uitspraak
kan doen over het lot der volken, maar slechts als raadgevend ligchaam
datgene kan aanwijzen wat voor de algemcene orde en vrede dienstig is.
Het zal de vraag zijn of het congres zijne roeping ook in dien zin zal
opvatten.
Dc Times zegt dat Engeland in de Italiaansche zaak geen partij tegen
Frankrijk trekt. Het vraagt niets meer dan hetgeen de keizer zelf in zijn
programma heeft beloofd, voor dat hij den oorlog begon, en het is zijnen
wensch dat de Franschen hun bloed niet te vergeefs op het slagveld hebben
doen vloeijen.
De uitloving van het verhoogde handgeld voor hendie zich hij de zee-
magt willen verbinden, zal tot ultimo Januarij van kracht zijn.
Van officiële zijde wordt medegedeeld dat de verplaatsing der tuighui
zen van Woolwich te voorbarig is gemeld.
De Britsche consul te Honolulu (Sandwich-Eilanden) zamelt bijdragen
in tot oprigting van een gedenkteeken voor den beroemden zeevaarder, ka
pitein Cook, ter plaatste waar hij in 1779 werd omgebragt.
FRANKRIJK.
PARIJS, 29 November.
Men verneemt thans dat de uitnoodigingen tot deelneming aan het
congres naar de onderscheidene mogendheden zijn verzonden. Volgens die
uitnoodiging zou het congres eerst in Januarij aanst. bijeenkomen. Oosten
rijk moet zich echter voorbehouden hebben om de uitnoodiging, die van
zijnen kant uitgaat, vergezeld te doen gaan van een brief, waarin het pro
testeert tegen de mogelijke gevolgen van het regentschap van den heer
Buoncompagni.
De Moniteur heeft thans ook den inhoud van dc te Zurich gesloten
vredes-verdragen medegedeeld.
De 10lste en 102dc regimenten zijn te Toulon naar China ingescheept.
De soldaten verkeerden in eene blijmoedige stemming.
Volgens een gerucht, dal echter grootelijks bevestiging vereischt, zou
men te Tangcr op een Fransch vaartuig hebben geschotenen de stad
daarop zijn gebombardeerd. Bij het gevecht op 25 Nov. hebben, volgens
nadere opgave, de Spanjaarden 80 dooden en 400 gekwetsten gehad.
De heer Emile de Girardin is Zaturdag 11. voor den regter verschenen,
om gehoord te worden over dc uitgave zijner vroeger reeds vermelde bro
chure. De heer dc Girardin heeft bij die gelegenheid hel volgende dilemma
gesteld: óf het in beslag nemen der brochure vóór hare uitgave is nietig, óf
dat in beslag nemen is, volgens de erkenning van den wetgever, dc weder
invoering van dc voorafgaande censuur, onder eene vermomming, en bij
gevolg de ondergang van de vrijheid der drukpers, welke vrijheid door dc
keizerlijke regering plegtig verklaard is te zijn eene verovering van 1789,
die men aan een volk, zoo verlicht als dc Franschen, niet weder zou kun
nen ontnemen.
De Opinion Nationale heeft eene waarschuwing ontvangenwegens
de plaatsing van een stuk over het wereldlijk gezag van den Paus, waarin
de regering eene bcleediging ziet, eene vreemde mogendheid en ook de kerk
aangedaan.
Le Droit meldt dat de heer de Vries, of de zoogenaamde zwarte
doctor, in hechtenis is genomen, onder beschuldiging van manslag door
onvoorzigtighcid. Eenen lijder, die zich aan zijne behandeling had toever
trouwd zou hij den dood hebben berokkend.
Dezer dagen is onderzoek gedaan naar het aantal werklieden zoowel
mannen als vrouwen, in de hoofdstad aanwezig. Blen stelt dit op 360,000.
gewoonlijk dacht men dat het meerendeel der werklieden uit timmerlieden,
metselaars enz. bestond, maar dit is niet zoo. Het kleedermaken, waar
onder ook de magazijnen van gemaakte klcederen moeten gebragt worden,
houdt de meeste personen, namelijk 100,000, bezig.
