misdadigers loste, liet doel miste. Hierop verscheen de militaire wacht, die
liet drietal weldra overmeesterde. Twee der gevangenenvoor de gevolgen
beducht, hebben zich vervolgens door zelfmoord aan hunne straf onttrok
ken terwijl de derde, die thans alleen voor den regter moest verschijnen,
in het verhoor verklaard heeft, dat zijn doel alleen was geweest een wapen
in handen te krijgen, om den aangeranden cipiersknecht te hulp te schie-
len. Desniettegenstaande is zijn straftijd met een jaar verlengd.
Door de Spaansche dagbladen wordt bcrigt dat het concordaat lus-
ichen den Paus en de Spaansche regering tot stand is gekomen. Een der
voornaamste bepalingen zou zijn geheelc desamortisatie van de geestelijke
goederen en vergoeding daarvoor met onvervreemdbare inschrijvingen op het
grootboek der nationale schuld. Van beide kanten was in deze regeling veel
gematigdheid betoond.
ITALIË.
Uit Turyn meldt men dat de Oostcnrijksche regering op den 18dcn
Augustus de gijzelaars heeft ontslagen, die door de keizerlijke troepen, bij
kun vertrek uit Lombardyc, waren medegenomen.
Door de nationale vergadering te Bologna is het voorstel om den Paus
van het wereldlijk gezag over de Komagna vervallen te verklarenmet een
parige stemmen aangenomen. Dit voorstel was in de volgende bewoordin
gen vervat. »Wij, vertegenwoordigers der bevolkingen uit de Romagna en
onder aanroeping van God tot getuige van de opregtheid onzer bedoelingen,
verklaren, dat de Romagnesche bevolkingen, steunende op haar goed regt,
niet langer willen blijven onder het wereldlijk bestuur van den Paus."
Vervolgens is een tweede voorstel, houdende vereeniging met Sardinië, inge
diend. De bevolking gaf over dit alles luide hare tevredenheid te kennen.
In Parma zijn de verkiezingen in de beste orde afgeloopen. De natio
nale vergadering zal aldaar op 8 September geopend worden.
In Modena en Parma maakt men gebruik van de tegenwoordige om
standigheden om versterkingen uit den weg te ruimen, die aangelegd zijn
met het doel om de sleden in bedwang te houden. Zoo is bepaald dat de
vier torens van Brescello, behalve de twee schansen aan den Po, dadelijk
zullen worden ontwapend; zij zullen vervolgens worden geslecht door middel
van mijnen; en dat het gedeelte der vestingwerken van Reggio, waardoor
de stad wordt bedreigddadelijk zal worden afgebroken.
Uit Napels meldt men dat aldaar op 27 Aug. een hevige brand heeft
gewoed, llij ontstond ten huize van een kleedermaker, in eene der leven
digste wijken der stad. Bij het uitbreken van den brand kwamen de
brandspuitgasten slechts langzaam op en konden de spuiten eerst een paar
uren later, toen het huis reeds groolendeels was afgebrand en zich de brand
reeds aan de belendende huizen had medegedeeld, in werking gebragt wor
den; en toen bleek nog wel, dat de emmers ontbraken, de slangen ge
barsten en de ladders van geene haken voorzien waren. Toen zes pompen
en een 1000-tal personen twee dagen achtereen aanhoudend hadden gewerkt
was de brand nog niet gebluscht en daar te Napels, wegens de zeldzaam
voorkomende gevallen van brand, weinig huizen verzekerd zijn, is de daar
uit voortgevloeide schade voor velen onherstelbaar. De Napelsche brand
spuitgasten hebben zich evenwel moedig gedragen; zij hebben o. a. vier
vrouwen uit hel midden der vlammen gered. Ook wordt met zeer veel
roem gesproken van drie Zwitsers, die, om eenige personen te hulp te ko
men, zich onderscheidene malen aan hel grootste gevaar hebben blootge
steld; ongelukkig is een hunner bij zijne menschlievende poging omgekomen.
De Mont-Blanc is dezer dager, door twee Engelsche geleerden beklom
men, die gedurende een geheelen nacht op den top van dezen reus dei-
Alpen hebben doorgebragt. Zij hebben gedurende de 20 uren, die zij op
dien berg vertoefden, een groot aantal waarnemingen gedaan, die waar
schijnlijk openbaar zullen gemaakt worden.
PRUIS SEN.
BERLIJN, 6 September.
De nieuwe brug over den Rijn bij Keulen komt op circa 4 millioen tb.
te staan, zijnde ruim 1 millioen meer dan de oorspronkelijke berekening.
De alhier gevestigde broodfabriek heeft gedurende het loopende jaar
reeds voor eene waarde van 300,000 tli. van zijn fabrikaat verkocht.
De hoogleeraar in de pathologie en kliniek bij de hoogeschool te Er
langen, dr. Frans v. Dittrich, is in 44-jarigen ouderdom te Nixdorf, aan de
Boheemsch-Saksische grenzenoverleden.
Uit Mannheim wordt gemeld, dat de tabakshandelaren en sigaren
fabriekanten sedert eenige dagen in eene niet geringe opgewondenheid ver-
keerenten gevolge van het geruchtdat professor Liebig een middel heeft
ontdekt, waardoor aan den Pallser-iabak volkomen de smaak der echte
Havanna kan worden gegeven, en die noch door de bearbeiding, noch door
het lang liggen weder verloren gaat. Voor deze bewering hebben reeds
eerste kenners, die bereids fabrickaten van op deze wijze toebereiden tabak
gezien en gerookt moeten hebbenweddenschappen aangeboden. Men voegt
er bij, dat Liebig zijne uitvinding, voor eene zeer aanzienlijke som, aan de
Fransche regie heeft verkocht.
Een dagblad van Bern berigt dat de voormalige kapelmeester van Sul
tan Abdul Medjid, een Bohemer, te Genève is aangekomen. Ilij had vroe
ger den Islam omhelsd en was thans gehuwd met eene der schoonste en
meest begunstigde vrouwen van den Sultan, die uit den harem was ontvlugt,
en hem thans vergezelde.
OOSTENRIJK.
WEENEN, 6 September.
De beraadslagingen over de noodzakelijkste hervormingen worden door de
ministers ijverig voortgezet.
In Zuid-Duilschland ziet men thans, behalve de zoo veel schade aan
brengende sprinkhanenontzaggelijke zwermen gevleugelde mierendie zich
vereenigd als rookkolommen in de lucht verloonen.
Men meldt uit Athene, dat het eiland Imbros, op 14 mijlen van Tene-
dos gelegenop 21 Aug. door drie hevige aardschokken zwaar is geteisterd.
IVicr dorpen met 1400 huizen zijn geheel vernield, heuvelen gezonken cn
spleten in de aardkorst gescheurd, waaruit slroomen water zijn opgeweld.
TURKTE.
Te Konstanlinopel is eene deputatie aangekomen uit Circassië, om de
tusschenkomst der Porte te verzoeken in den strijd tegen Rusland. De
deputatie is aan de gezanten van Frankrijk, Engeland, Oostenrijk en de
Vereenigde Stalen voorgesteld.
Op Candia hebben op nieuw onlusten plaats gehad. De Grieken heb
ben eenige ontvangers gedoodmaar de hoofdschuldigen aan die misdaad
zijn terstond gevat, zoodat de Porte, die versterking van troepen derwaarts
wilde zendenvan dit voornemen heeft afgezien.
Vereenigingen van werklieden.
II.
Art. 240 der gemeentewet verleent aan de gemeentebesturen de bevoegd
heid, om reglcn, gelden of loonen te heffen voor het gebruik of genot van
door of van wege het gemeentebestuur verstrekte diensten. Die diensten
worden verstrekt in het algemeen belang, en betreffen de huishouding der
gemeente, terwijl zij geregeld worden bij plaatselijke verordeningen, door
den gemeenteraad vast te stellen. Even als voor het gebruik van de ge-
meenlewaag van wege de gemeente verstrekt worden diensten door daartoe
aangestelde waagwerkersen bij het opdoen van turf van wege het gemeen
tebestuur gezorgd wordt voor turfmelers, tellers, tonners en dragers, zoo
ook kan en mag het gemeentebestuur personen aanstellen, die als sjouwers,
kaailoopers, korendragers, en wat dies meer zij, diensten verstrekken aan
de ingezetenendie daarvan willen gebruik maken. Niets verhindert dus
het vormen van vereenigingen van werklieden. Maar daaraan is de voor
waarde verbonden, dat de loonen, voor die diensten te berekenen, worden
geregeld bij een tarief, dat niet wordt ingevoerd, dan nadat daarop, even
als voor plaatselijke belastingende koninklijke goedkeuring is verkregen.
Daaruit vloeit voort, dat ook de invordering van die loonen geschiedt door
of van wege het plaatselijk gezag en hel werk of de diensten or.der toczigt
en regeling van daartoe aangestelde gemeente ambtenaren. Die omslagtig-
heid om het doel te bereiken, wordt dubbel beloond en de opoffering, die
vau de gemeentekas mogt gevorderd wordenzal aan de andere zijde vruch
ten dragen.
Eene vereeniging var. werklieden, waarbij orde en lucht gehandhaafd
wordt, verdient en ondervindt de voorkeur boven die losse arbeiders, zede
loos en ongemanierd, waarvan we vroeger spraken. Misschien is het loon
tijdelijk geringer dan bij een plaatselijk tarief, maar er is geen waarborg
tegen onbetamelijke eischen en tegen geheime oneerlijkheden. Een goed
georganiseerd personeel zal steeds meer werk en op den duur een voldoend
middel van bestaan vinden. Maar dan zal het openbaar gezag ook moeten
zorgen, dat ten allen tijde en waar het in den regel noodig is, een geschikt
en voldoend personeel beschikbaar zij en iedereen die hulp behoeft, bekend
worde gemaakt waar zij te verkrijgen is. Eenigen lijd geledenheeft men
binnen Leyden pogingen aangewend om zulk eene vereeniging te stichten
maar zij hebben gefaald, omdat de bijzondere krachten ontbraken of ontoe
reikende waren. Men zal wel slagenwanneer de vereeniging slaat onder
toezigt van uit de gemeentekas bezoldigde ambtenarendie het bestuur voe
ren en het werk regelen maar daartoe eene zekere mate van gezag behoeven.
't Is hoofdzakelijk dat gezag, 't welk wij onmisbaar achten en dat ook
in vele andere opzigten rijke vruchten dragen zal. Zulke bezoldigde ambte
naren belmoren het radikaal van politiebeambten te bezitten, eensdeels,
omdat zij hunne taak steeds op de openbare straat vervullen, en anderdeels,
uithoofde zij tot handhaving van hun toezigt, aan dat gezag behoefte heb
ben. In eene der grootste steden van ons vaderland heeft men den uitmun
tend werkenden maatregel ingevoerd, om de brug- en boomwachlers levens
tot beambten van politie aan te stellenwaardoor zij in staat cn bevoegd
zijn, om op alle overtredingen der plaatselijke strafverordeningen een waak
zaam oog te houden en daarvan proces-verbaal op te maken. Dezelfde maat
regel kan worden toegepast op alle overliedenopzieners en commissarissen
van plaatselijke vereenigingen van werklieden, die op deze wijze dubbel
dienst verrigten, en al was het ook uitsluitend door de gemeente bezol-
j digdkrachtig hunne medewerking vcrlecnen lot bevordering der openbare
orde en veiligheid in het belang der ingezetenen. Er is toch geen het min
ste bezwaar, om de opbrengst der loonen gelieel en al te bestemmen voor
de werklieden, 't zij gedeeltelijk voor hun dagelijkse!) onderhoud en voor
een gering deel tot het aanleggen van eene spaarkas, ten einde daaruit te
ondersteunen hendie door ziekte of ouderdom voor het werk ongeschikt
zijn. 't Zal den invloed en het gezag sterken van lien, die met het toczigt
en de regeling van het werk van wege de gemeente worden belast, wan
neer zij hunne bezoldiging regtstreeks uit de gemeentekas en niet als een
deel der opbrengst van hel loondoor de werklieden verdiend genieten.
De gemeente zal voor die opoffering rijke vergoeding ontvangen in hetgeen
men ziet en hetgeen men niet ziet. De zedelijkheid en de openbare orde
zullen er door bevorderdal wat eenigermate lot misbruiken aanleiding gaf,
doeltreffend geweerd worden. Waarin die misbruiken bestaan, is vroeger
door ons aangestipt, maar zoo er nog iets aan ontbrak, om overtuigd te
worden van het nut, dat op plaatselijk gezag gevestigde vereenigingen van
werklieden kunnen stichten, dan gevoelen wij ons in staat een afdoend be
wijs te leveren van de ondeugden waaraan zij zich schuldig makendie
langs de straat of op hoeken van stegen cn grachten worden aangetroffen
nu eens wachtende op werk, in ledigheid levende, dan eens na ruime ver
diensten dronken en zat zich aan dierlijkheid en straatrumoer overgevende,
altijd in het bezit van geld, voor sterken drank; spaarzaam cn ka
rig in het onderhoud van hun gezin, tot alle ongebondenheid geneigd, en
tot elk misdrijf gereed of gevormd om zich zelf te bevoordeelen en hun
naaste of de gemeente heimelijk en bedekt te bcrooven van wat hun eigen-
I dom is. Overgenomen uit de Gemeentestem van 5 Sept. 1859.]
