LEYDSCHE
COURANT.
MAANDAG 23 MEI.
N". 01.
De Courant wordt Maandag T Woensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag Avond.
De Prijs der Courant is ƒ12 in liet jaar
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
■■«■Jumujjij.■■■in.imumtmummumrwm
m deze Courant behoort Bijblad IV0. 12. I
BINNKNLANDSGHK BKKIGTKiY
LEYDEN21 Mei.
Gisteren is de verjaardag van II. K. II. prinses Hendrik op de gewone
wijze gevierd.
De diensturen op het telegraafkantoor der Ifoll. ijzeren spoorwegmaat
schappij alhier zijn gedurende de zomerdienst bepaald als volgt: van 7 ure
30 min. des voormiddags tot 10 ore des avonds.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze weck dagelijks van 81 tol 98 personen.
Dezer dagen zijn aan de lierv. kerk in de gemeente Haarlemmermeer
twee gedenkslcencn op zijde van den hoofdingang aangebragt. Op den
eenen staat: De hervormde gemeente Haarlemmermeer heeft, onder den
zegen des Heeren, deze kerk en predikantswoning te danker, aan de Ncder-
landsche weldadigheid en aan de zorgen der commissiebeslaande uit de
heeren J. Prins, praeses, G. A. van Limburg Brouwer, J. P. Hasebroek
secretaris, P. R. Hugenholtz, predikanten te Amsterdam, T. Klippink,
M. N. J. Moltzer, predikanten te Haarlem, B. Gewin, thesaurier, pred. te
Heemstede, J. Kooy, pred. te Lisse, J. Post, pred. te Houtrijk en Pola-
ncn, 22 Oct. 1855 2 Mei 1858..' Op den anderen steen staal: »Tot
blijvend aandenken aan Bernard Gewin, predikant te Heemslede. De dank
bare gemeente, 4 J ui ij 1858." AC
Tot opheldering van hel berigt omtrent den matroos, die te ter Heyde
met cenc sloep was geland, wordt nog gemeld dat het volstrekt niet uitge
maakt is, dat desertie aanleiding tot deze zonderlinge stranding gaf, en hier
veel meer aan een ongeval ten gevolge van beschonken toestand te denken is.
Men verneemt dat de vice-admiraai Bouricins, gewezen kommandant
van de marine in Nederl. Oosl-lndiëop zijne terugreis naar het vaderland
aan boord Tan het fregat de Ruyter is overleden. Genoemd fregat is gis
teren ter reede van Vlissingen aangekomen.
Voor eenige dagen viel te Wierden (Overijssel) in cene herberg eerrc
vechtpartij voor, over het verlaten der herberg na 10 uur, tnssehen de
veldwachters van voormelde gemeente en de bezoekers, ten gevolge waar
van de eersten van hunne wapenen gebruik maakten en een molenaar uit
de gemeente Hellendoorn zwaar aan het hoofd werd gewond. Thans ver
neemt men dat deze ten gevolge dier verwonding is overleden.
Uit Luxemburg meldt men dat de minister van staat, president der
regering, bij besluit van den groothertog gemagligd is om de miliciens der
ligtiug van 1859 onder de wapenen te roepen.
Tot hiertoe zijn bij de tweede kamer der staten-gcneraal nog niet ont
vangen de antwoorden van de regering op de voorloopige verslagen dier ka
mer, ten aanzien van de ontwerpen wegens hel onder de wapenen roepen
en het te zamen blijven van de ligtingen der nationale militie van 1856 en
1857. Men ziet die antwoorden met veel belangstelling te gemoet, omdat,
nu de overgroote meerderheid van de kamer zich tegen dien maatregel ver
klaard heeft, het de vraag is, welk besluit de regering nopens die voordrag
ten nemen zal? Zoo de regering ze onveranderd aan de beraadslaging en
stemming onderwerpt, dan houdt men eene afstemming voor zeker, en dat
dan de minister van oorlog en vvelligt andere ministers (zoo als die van bin
nen- en buitenlandsche zaken, die bij deze ontwerpen betrokken zijn) in dat
geval htm ontslag zouden nemenvoor zeer mogelijk. Daarom acht men de
beslissing over die voordragten, die met den staatkundigen toestand en met
de neutraliteit en het defensiewezen van ons land in naauw verband slaan
van dubbel gewigt. Dat gevaar van afstemming kan echter worden afge
wend, wanneer de regering zieh mogt vereenigen met het denkbeeld in de
afdeelingen der kamer ontwikkeld, om al de miliciens zonder onderscheid,
achtervolgensligtingsgewijze, onder de wapenen te roepen, ten einde de
manschappen gedurende zes weken in den wapenhandel te oefenenwaartoe
art. 183 der grondwet den koning het regt geeft. Men verwacht spoedig
bet antwoord der regering. Dan zal haar besluit kenbaar wordenennaar
aanleiding daarvan zullen de beraadslagingendie over bedoelde ontwerpen
zullen gehouden worden, korter of langer duren.
Maandag aanst. zal de discussie worden geopend over het wets ontwerp
nopens de rcgterlijke organisatie. Men ziet daarover nog al uitgebreide alge-
meene beraadslagingen te gemoet, zoo er ten minste geene incidenten mog-
teu voorvallen. En wat zal er het lot van zijn? De regterlijke organisatie
was steeds een groot struikelblok voor de ministers van justitie. Sommige
ontwerpen kwamen vroeger zelfs niet tot de eer van eene discussie; anderen
werden ingetrokken op het oogenblik dat zij zouden behandeld wordenom
dat de betrokken minister aftrad. Ook nu houdt men het daarvoor, dat
bet aanhangige ontwerp gelyk lot beschoren is, namelijk: vrij langdurige
algemecne beraadslaging; behandeling van art. 1, afstemming van dal artikel,
intrekking van het ontwerp. Zoo deze vrij algemeen opgevatte verwach
ting zich mogt verwezenlijken, dan zal de invoering van eene nieuwe reg
terlijke organisatie nog lang tot de pia vota blijven behooren.
Naar men wil zal de heer van Rosse, gerugsteund door de meerderheid
I der tweede kamer die zijn tarief aannamen met het oog op het algemeen
belang, andermaal het weis-ontwerp met eenige wijziging aan de vertegen
woordiging indienen.
Blijkens het voorloopig verslag over het wets ontwerp tot zamenblij-
ving der miliciens van het Limburgsch bondscontingenlzijn in de afdeelin
gen der tweede kamer tegen dit ontwerp mede vele bezwaren geopperd.
Algemeen werd geklaagd dat de regering wets-ontwerpen als deze had in
gezonden zonder eenige toelichting van hetgeen daarin hoofdzaak was
■j namelijk de betrekkingen van het hertogdom Limburg tol hel Duitsche
verbonden vooral van de verpligtingen van militairen aard. Ook wenschlc
men iets te welen omtrent de tegenwoordige oorlogsinrigting van den Duit-
schen bond. Men geloofde dat de levering van een regiment van 870 paarden
niet overeenkwam met hetgeen Limburg naar de bevolking moest leveren
en het verwekte dus bevreemding dat de regering dat regiment tot eene
sterkte van 1074 man wilde opvoeren. Ook rees de vraag op of men zich
aan het voorschrift had gehouden om de vrijwilligers bij liet Limburgsch
contingent zooveel mogelijk uit Limburgers te doen bestaanen daarbij
geene andere miliciens op te nemen dan die uit Limburg, met uilzonde
ring van Maastricht en Venlo, afkomstig zijn. Men betwijfelde dit zeer en
meende dat hel regiment voor verre het grootste deel uit niet-Limburgsche
Nederlanders bestaat.
Uittreksel uit hel regerings-verslag omtrent den staat der hooge-,
middelbare en lagere scholen over 1857/1858. Vervolg en Slot).
II. Middelbare scholen. Het geheele aantal latijnsche scholen en gym-
nasiën bedroeg 63; deze inrigtingeu telden op 15 Jan. 1858 252 onderwij
zers en 1806 leerlingen. De 33 latijnsche scholen telden 76 docenten en 478
leerlingen (14 minder dan in 1857). De 7 voorloopig erkende gymnasiëu
lelden 23 onderwijzers en 189 leerlingen (17 meer dan in 1857). Op de 23
erkende gymnasiën werd onderwijs gegeven door 153 docenten aan 1139 leerlin
gen (54 minder dan in 1857). De vermindering van het getal leerlingen komt
nagenoeg geheel ten laste van de gymnasiën, en wel bepaaldelijk ten nadeele
der eerste afdeeling, daar integendeel de bevolking der tweede afdeeling eene
niet onaanzienlijke vermeerdering heeft ondergaan. Het is opmerkelijk, dat
de vermindering juist die soort van inrigtingeu getroffen heeft, waar de
beste gelegenheid lol het ontvangen van een volledig onderwijs gegeven
wordt. Op de latijnsche scholen toch laat, op eenige gunstige uilzonderin
gen na, hel onderwijs wat volledigheid aangaat te wenschen over; daar be
droeg echter de vermindering der eerste afdeeling slechts 13dat is 3 ten
honderd. Op de gymnasiën daarentegenzoowel op de voorloopig als op de
definitief erkende, waar het onderwijs zieh doorgaans verder uitstrekt en
waar een talrijker personeel daarmede belast is, bedroeg de vermindering
der eerste afdeeling 82, dat is bijna 11 ten honderd. Het komt der rege
ring niet onwaarschijnlijk voor, dat de mindere begeerte, om van de op
uitgebreider schaal georganiseerde instellingen gebruik te maken, gedeeltelijk
moet worden toegeschreven aan de geringere gestrengheid, die aan sommige
hoogescholen schijnt te worden in acht genomen bij het afnemen van het
toelatings-examen. Aan den anderen kant, wanneer men de vermindering
van hel getal leerlingen der latijnsche scholen en der eerste afdeelingen der
gymnasiën in verhand brengt met de hierboven aangetoonde vermindering
van het getal studenten aan de hoogescholen, dan schijnt daaruit te volgen,
dat inderdaad het getal van hendie door akademisehe studiën zich later
een bestaan wenschen te verschaffen, vermindert, en dat velen liever trach
ten door de beoefening van eenen tak van nijverheid of op eenige andere
wijze iri de maatschappij vooruit te komen.
De vermindering van de eerste afdeeling heeft alle gymnasiën in deze pro
vincie getroffen, het meest echter dat te Leyden, hetwelk evenwel onder de
beste iuriglingcn van dien aard, althans voor zooverre de eerste afdeeling
betreft, mag gerekend worden. Dit schijnt hoofdzakelijk daaraan te moe
ten worden toegeschreven, dat telkens leerlingen, die den cursus nog niet
hebhen ten einde gebragt, de school verlaten en, na het examen, voorge
schreven bij het kon. besluit van 4 Aug. 1853 Staatsblad n«. 31) te heb
ben afgelegdtot de hoogeschool worden toegelaten. Te Leyden telde de
zesde of hoogste klasse der eerste afdeeling dit jaar geene leerlingende
vijf jongelieden, die de vijfde klasse bezochten, hebben zich allen tot het
examen aan de hoogeschool aangemeld en zijn toegelaten, niettegenstaande
J vier hunner om onvoldoende vorderingen door de curatoren op voordragt
der docenten niet lot de hoogste klasse waren bevorderd; deze klasse blijft
dus ook het volgend jaar weder onbezet.
