LEYDSGHE
COURANT.
1858.
WOENSDAG 31 MAART.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uil Zaturdag Avond.
m 1
1 'cr
iT s,
■V
■G
J i ft
- .-n'
De Prijs der Courant is 12 in het jaar j
de afzonderlijke Hommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
tag7sjcg,v.ciw
BWNENLAIVDSCIIE RERIGTEN.
LEV DEN, 30 Maart.
De meesten onzer lezers zullen zich de uitspraak herinneren van het prov.
gereglshof var. Noordliollaiid op 14 Jan. 11. in de zaak tusschen de stad
Leyden en den slaat der Nederlandenover den eigendom van hel Haar
lemmermeer. Aan die uitspraak, hoewel voor onze gemeente nadeelig, heb
ben wij thans eene schoone bijdrage te danken lot de kennis onzer taal.
Dezer dagen verscheen bij den boekhandelaar E. J. Brill alhier een werkje
getiteld: de Visscherijen geheeten het Vroon, ten j are 1433 aan de stad
Leiden in erfpacht gegeven. Taalkundig onderzoek door dr. M. de Vries,
hoogleeraar te Leiden. Hel trof de aandacht van den hoogleeraar dat het
hof in zijn arrest verklaarde dat volgens de woorden van den brief van
Filips van Bourgondië van 21 April 1433 (waarop de aanspraak gegrond
was) verpacht was de risscherijen dus niet hel vischwatermaar alleen
het vischregten dat men noodeloos lot eene overdraglelijke opvatting des
woords zijne toevlngt zou moeten nemen om daaraan de beleekenis van
vischwater te geven. Daar deze verklaring tegen zijne overtuiging streed
gevoelde hij zich, alleen in het belang der taal, opgewekt een opzettelijk
onderzoek in te stellen naar de ware beleekenis van hel woord visscherie
in het jaar 1433. Met de hem eigene scherpzinnigheid en bondige betoog
trant levert de hoogleeraar het bewijs, uil stukken van 131G tot 1484, dat
visscherie tot 1491 geene andere beleekenis had dan die van vischwater
tusschen 1491 en 1544 de beleekenis van vischvangst aannam, en na 1599
eerst die van vischregt verkreeg, en dat men tot een tegenovergesteld ge
voelen slechts gekomen is door te veel waarde te hechten aan hel tegen
woordig taalgebruik.
Hoewel de zaakdoor de reglerlijke beslissing thans een fait accompli
is, zal dit taalkundig onderzoek met belangstelling ontvangen worden, en
heeft de hoogleeraar door dezen arbeid den dank verdiend van allen die in
de regie kennis onzer taal belang stellen.
Wij vernemen dat gisteren een 18-jarig jongeling, hier ter stede in
eene fabriek werkzaam, het ongeluk heeft gehad op eene ernstige wijze
tn:t de altlaar geplaatste machinerie in aanraking te komen, waardoor hem
de armen deerlijk werden verminkt. Een daarvan moest terstond worden
afgezet.
Uit Rotterdam wordt gemeld dat de heer G. 11. Betz, door de kies-
vereeniging Orde aldaar lot kandidaat verkozen, voor het lidmaatschap der
tweede kamer, voor die eer heeft bedankt. Uit Utrecht kan men nog niets
met zekerheid omtrent de candidatuur zeggen; er worden aanbevolen mr. E.
van Voorlhuyzen, lid der eerste kamer, en mr. B. G. A. Pabsl, advocaat
en lid der prov. staten.
Te Hendrik Ido Ambacht zijn gisteren 6 woningen door brand vernield.
Te Grouw (Friesland) is op den 22"™ dezer overleden de heer Eeltje
Iliddes Halbertsma, vroeger med. doet. aldaar. Zijne vrienden en talrijke
vereerders betreuren in hem een voortreffelijk dichter cn volksschrijver, die
met zijnen broeder, d®. J. H. Halbertsma te Deventer, door de uitgave van
de Lapekoer fen Gahe Scroar en vele andere geschriften, een belangrijken
invloed heeft uitgeoefend op de nieuwe Frieselie letterkunde, en haar uit
haren vroegeren verachterdeu toestand doen herleven. Zijn laatste geschrift,
de Jonker-boerzal, naar men verneemt, eerlang met zijne levensschets
worden uitgegeven.
Te Zwolle werden Zaturdag II. twee vrachten eijeren aangebragt, een
getal uitmakende van 30 millioen stuks. Zij waren voor Amsterdam bestemd.
De landhuishoudkundige school te Groningen verkeert, blijkens het
verslag over 1857 in eenen bloeijenden toestand. In het bestuur is eeltige
wijziging gebragt, daar hel houden der boerderij en liet onderwijs in de
praktijk thans is gescheiden van de betrekking van onder-directeur. Verder
zijn- tot bouwmeester de heer E. Lcettders en lot onder-directeur de lieer
C. J. 51. Jongkindt Coninck benoemd.
- Gedep. Stalen van Zeeland hebben op den 25"™ dezer in het locaal
•der sociëteit St. Joris te Middelburg den afgetreden commissaris des konings,
jhr. mr. van Tets van Goudriaan een afscheids diner aangebodenalge
meen wordt het vertrek van dien man aldaar zeer betreurd. Door den heer
van Tets is eene circulaire aan de gemeente besturen in Zeeland gerigt,
waarin hij van hen afscheid neemt.
's GRAVEN H AGE 30 Blaart.
Z. M. de koning heeft de kolonel Löbensels ingevolge verzoek op non-
activiteit gestelden hem benoemd tot generaal-majoor en buitengewoon
adjudant des konings. Voorts zijn nog eenige kolonels tol gcneraal-majoors
benoemd,, o. a, de kolonels Coenegracht, Engelberls en de kolonel op non-
activiteit Delprat.
Men verneemt dat Z. M. de koning zjjn gewoon bezoek aan de hoofd
stad na Paschen dit jaar niet zal afleggenmaar dat hel voornemen zou
bestaan om dit te doen plaats hebben in de maand September bij gelegen
heid van de meerderjarigverklaring van Z. IC. II. den prins van Oranje.
Tot ontvanger te lloogezand c. a. is benoemd de heer R. II. Burgh-
gracf, thans in die betrekking te Wddervank.
Heden had er bij den minister van koloniën, den heer Rochussen,
groot diner plaats, tot welks bijwoning dc leden van het corps diploma
tiek waren uitgenoodigd.
De commissarissen des konings in Overijssel en Limburg, de bh. m".
Bakker cn van der Does de Willebois, bevinden zich thans in de residentie.
In de laatste helft der maand April wordt de behandeling van de
bekende zaak der Maleijers bij den hoogen raad der Nederlanden, verwacht.
Bij liet prov. gereglshof in ZuidhoHand is in behandeling gekomen de
zaak van de wed Uilenbroek c. s. te Haarlem tegen de algemeene commissie,
belast met de liquidatie der zaken van de voormalige wees- en momboirka-
mers, lot teruggave van de onder haar berustende nalatenschap van J. J.
van Gent. De commissie wilde daarmede nog 5 jaren w achtenomdat het
twijfelachtig was of er nog andere geregtigden aanwezig waren. Dc arrohd.
reglbank deed in deze zaak uitspraak ten voordeele der eischers, waartegen
de commissie in liooger beroep kwam. De procureur-generaal van het prov.
hof heeft thans lot de bevestiging van het vonnis geconcludeerd. Volgens
hem is hel doel der wet, spoedige afdoening der zaken, waarmede het
stelsel der commissie niet is overeen te brengen. Het hof zal den 21"™
Mei in deze zaak uitspraak doen. Mogt het hof zich met het gevoelen van
den proc.-gen. vereenigen cn de commissie in die uitspraak berusten, dan
zal voortaan de afgifte van aangevraagde boedels aan daarop aanspraakma
kenden, na in orde bevinding hunner stukken (en dus zonder te wachten,
of er zich binnen 5 jaren nog andere personen als reglhebbenden aanmel
den) dadelijk kunnen plaats hebben.
AMSTERDAM30 Maart.
Zaturdag II. hield de wis- en natuurk. afdeeling van de kon. akade-
mie van wetenschappen eene gewone vergadering. Tegenwoordig waren de
hh. Simons. YV. Vrolikvan Rees, Matlhes, van der Boon Mesch, Lobatto,
Elias, van der Hoeven, Staring, Delprat, van Kerkwijk, van Hasselt, van
der Willigen, Storm Buysing, van Oordt, Conrad, Schroeder van der Kolk,
van Breda, van Geuns, Voorhelm Sclnieevoogt, Stamkart, Donders en
Bierens de Haan.
Dc Secretaris deelde o. a. de ontvangst mede eener missive van den minis
ter van finantiën, in antwoord op het rapport der afdeeling over de accijns-
wet op het gedisteleerd. Deze correspondentie loopt over het wetenschap
pelijk onderzoek der afdeeling, omtrent de gebruikte vochtvvegers door dc
ambtenaren, ten gevolge van bezwaarschriften, door sommige branders des
wege in der tijd ingediend.
Be heer Stamkart leverde daarop, ter vervulling zijner spreekbeurt, eene
bijdrage over de reeks van Taylor, waarin nieuwe denkbeelden werden
ontwikkeld.
Na hem sprak de heer van Hasselt over de geneeskundige staatsregeling
en den openbaren gezondheidstoestand. Hij stelde voor om bij de regering
aan te dringen op de regeling van alle bepalingen welke voorgesteld zijn
geworden ten opzigle van de openbare gezondheidstoestandwaartoe levens
zoude behooren het uitvaardigen van scherper bepalingen op de verval-
selling der eetwaren. Wijders vroeg hij of het niet noodzakelijk mogt
geacht worden, dat algemeene bepalingen werden voorgeschreven op de
prostitntie en vaccinatie, als zijnde dit van zoo hoog gewigt te beschou
wen dat daaromtrent de noodige wettelijke verordeningen van regerings
wege werden voorgeschreven. De spreker beweerdedat Nederland in beide
opziglen niet op de hoogte staat van andere en naburige staten.
Deze stukken worden in handen gesteld van de lib. Sclnieevoogt en van
der Boon Mcschten einde daarover met den heer van Hasselt te raadple
gen cn over de indiening rapport uit te brengen.
De heer Donders vervolgde de mededeeling zijner gezigtkundige opmer
kingen en sprak over het accommodatie-vermogen der oogen en verschillende
accommodatie-ziekten.
De heer Staring bood de eerste aflevering aan van opstellen over 's lands
grondgesteldheid en het eerste blad der geologische kaart.
Ten slotte deed de heer Bierens de Haan eene mededeeling over de
vroeger door hem aangeboden tafels van integralen, waarna de vergadering
werd gesloten.
UTRECHT, 27 Blaart.
Gisteren is de dies natalis der hoogeschool met de gewone pleglighedcn
gevierd. Ten 12 ure heeft de hoogleeraar van Goudoever in het groot audi
torium het rectoraat aan professor Harting overgedragen, met het houden
eener redevoering: de difficullatibusquibus premitur tumorum diagnosis,