Ticeede Hamer der Sf alen-Generaal.
Zitting van Donderdag 9 October.
In deze zitting is verslag uitgebragt omtrent een aantal adressen. Over
de adressen van de HH. Enthoven c. s. en van Vlissingcn, over de O. 1.
duitenplaatjes, heeft cene uitvoerige beraadslaging plaats gehad, ten gevolge
waarvan besloten is die adressen ter griffie neder te leggen. Ten slotte
heeft de lieer van Mceusscn verlof gevraagd tot het doen cener interpellatie
aan den Minister van Justitie, betrekkelijk het houden van openbare gods
dienstoefening builen gebouwen en openbare plaatsen.
Aan de leden is cene wijziging medegedeeld van Hoofdst. VIII Marine
der Begrooling1857, van wege den aanleg van een droog dok op 's Rijks
werf te Willemsoorddal op ƒ938,000 wordt geraamd en waarvoor thans
ƒ305,000 wordt uitgetrokken.
BUITENLANDSCIIE BEIUGTEN.
BELGIË.
BRUSSEL, 8 October.
Maandag 11. heeft de plegtigc heropening van de lessen aan de Ilooge-
school alhier plaats gehad. Gelijk te verwachten was, had deze plegtigheid
eene groote schare ter bijwoning uitgelokt. Iedereen gevoelde dat het on
mogelijk was de beschuldigingen der hoogc Geestelijkheid'daarbij onaange
roerd te laten. Die verwachting is niet te leur gesteld. De Heer Ycrhaegen,
Inspecteur-Administrateur, heeft in eene uitgebreide rede de hoogeschool
verdedigd en daarbij de geestelijkheid niet gespaard. Tot eene proeve daar
van moge het volgende uittreksel strekken
De booze geest der onverdraagzaamheid en der afgunst is tegen ons opge
staan; met smaad op de lippen en haat in den boezem beschuldigt hij ons
van het opzet om, zoo mogelijk, den voortgang der godsdienst te stuiten,
voor de jeugd eene bron van onberekenbare rampen te openenhet vergif
in de jeugdige harten te stortenonder de vlag van het ongeloof te strijden
en het uitvloeisel te zijn van een geheimin het duister werkend genoot
schap. Hij verbiedt aan de huisvadersons hunne kinderen toe te vertrou
wen stookt verdeeldheid in de huisgezinnen en bedreigt de rust des lands.
Zes en twintig jaren geleden meenden wij de onverdraagzaamheid bevre
digd te hebben. Destijds drukte de geestelijkheid ons de hand, en zcidc
met ons: gcene verdeeldheid meer! het geweten, de drukpers en het onder
wijs zullen vrij zijn! Wal waren toen die betuigingen van vertrouwen en
van vrijheidszin? Het waren de waarborgen cener wederkcerige verdraag
zaamheid; de belofte van een heilzamen wedstrijd tusschen de mannen der
wetenschap en de mannen des geloofs; eene erkenning dat licht het eenige
noodige behoedmiddel tegen buitensporigheid is. Weldra hechtte de grond
wet van 1831 het zegel aan de verheven beginselen welke de geestelijkheid,
met ons vereenigd, verkondigd had. Een ieder vleide zich met eene toe
komst, waarin de godsdienst en de wetenschap te zamen aan het geluk der
mcnschheid zouden arbeiden.
Bedriegelijkc hoop! Er was naauwlijks een jaar vervlogen, of het hoofd
van het Katholicismus, een vreemdeling, onbekend met ons land, onze ze
den en onze beschaving, wierp zich als politiek censor op, en zond den
altoos belreureuswaardigen rondgaanden brief van 1832 tegen de Belgische
grondwet in de wereld, die de geestelijkheid veroordeelde om het gebouw,
dat zij met ons had opgetrokken, weder af te breken.... De geestelijk
heid, zoo trolscli en zoo gelukkig van aan de onverdraagzaamheid van het
vorige bewind ontsnapt te zijn had slechts de keus tusschen de politieke
wet van haar land en de politieke wet van Rome. De keus der Bisschoppen
kon niet twijfelachtig wezen, zij bielden op Belgen te zijn, en hadden van
toen af geen ander doel dan in ons midden de onbegrijpelijke hersenschim
cener reactie te verwezenlijken, die, zoo zij slaagde, ons het zoo benijdens
waardige geluk van den Kerkdijken Staat zou verschaffen.
Om denkbeelden te onderdrukken ruimde men voorheen de denkenden
zclvcn uil den weg, en de geschiedenis leert hoe ijverig Innocenlius III,
Philips II en Karei IX in dat schrikkelijke maar vrome werk waren; thans
hebben de wijsbegeerte en het door haar in spijt van Pausen en Koningen
voorgelichte geweten der mcnschen die misdadige middelen in onbruik ge-
bragt, en de reactie heeft slechts twee bondgenooten meer, den tijd die
maait, en het onderwijs dal zaait.
De lijd heeft reeds menig sieraad van de Belgische vrijzinnigheid wegge
maaid. Het onderwijs heeft reeds veel gezaaid en vele vijanden aan de zaak
der vrijheid en der verlichting berokkend. Het is vooral dezen bondgenoot,
dien de Bisschoppen te hulp geroepen hebbenen hij heeft hun maar al te
goed gediend.
Naauwlijks was de algemcene verbazing over den rondgaanden brief van
1832 bedaard, of al de Bisschoppen des lands verstonden zich met elkan
der, om eerst te Mechelcn en vervolgens te Leuven eene groote hoogeschool
te slichtenwaaraan dadelijk de naam van Katholieke hoogeschool gegeven
werd. Zij maakten gebruik van een regt, hetwelk de grondwet hun waar
borgde. Op die school konden zij Iccren, dal de vrijheid van geweten en
van godsdienst een valschc en ongerijmde regel is (gelijk de brief verkon-
digdigd had); dat de vrijheid der drukpers iets noodlottigs en vrceselijks,
de vrijheid van vcreeniging eene bron van droefenis voor den Heiligen Stoel
is: dal was hun regt. Zij konden er naar welgevallen de geschiedenis ver-
valsehen en de gedachtenis van Philips II cn Alba weder in cere brengen;
zij konden in alles het geloof boven liet onderzoekde openbaring boven
de wetenschappelijke waarheid stellen: in dal alles oefenden zij een regt
uit. Maar ook wij hadden ons regt; en de vrijzinnigen, te regt verontrust
over de toekomst welke hel land bij zoodanig onderwijs te gemoet ging,
stichtten de hoogeschool te Brussel. Zij deden dit, niet om het geloof on
zer vaderen en de leer der Katholieke Kerk aan te randenmaar om te
beletten dat de wetenschap, de vrijheid en de beschaving verslikt wierden
onder de pogingen van een rcactionnair onderwijshetwelk de Pauselijke
brieven boven de grondwet en de Kerk boven den Staal wil stellen.
De Kerk wil thans ook op het gebied van anderen inbreuk maken; zij
hekelt de instellingen die naast de hare slaan; zij werpt zich als in oude
tijden op als schcidsrcgtcr van wat goed en slecht is. De reden daarvan
is, dat de Roomschc Kerk niet enkel cene godsdienst is, maar cene poli
tieke partij, eene partij die zich het omverwerpen van den Staat ten doel
stelt en die in het theocratische absolulismus van Rome het ideaal der
menschclijkc maatschappij ziet. Zij vordert de vrijheid als een regt voor
allen, wanneer zij zelve onderdrukt wordt; maar naauwlijks geniet zij de
vrijheid, of zij verlangt die als een uitsluitend voorregt voor zich zelve. Of
verkondigen hare woordvoerders niet opentlijkdat er geen onschendbaar en
onveranderlijk natuurlijk regt beslaat; dat de openbare vrijheden slechts de
gewrochten der omstandigheden zijnen dat de grondwet niet meer ver
bindend is voor hen die ze gemaakt hebben, omdat dezen onder den drang
der omstandigheden handelden.
De politieke geloofsbelijdenis, die het Pausdom in 1832 aflegde, is door
gecne opvolgende akte vernietigd; zij is uitgegaan van een gezag dat als
onfeilbaar wordt beschouwd; zij is door de Belgische geestelijkheid aange
nomen, gelijk uit de herderlijke brieven der Bisschoppen van Gent en van
Brugge blijkt. Wie ziet niet in, dat de Belgische Bisschoppen en hunne
geestelijkheid een verbond tegen onze staatswet gesloten hebben, dat zij
onze inwendige rust cn onze onafhankelijkheid naar builen bedreigen? Want
waar de ullramontaan kiezen moet tusschen den eerbied voor het kerkelijk
gezag cn den eerbied voor heL wereldlijk gezag, is het niet twijfelachtig dat
hij de grondwet aan zijn geloof zal opofferen.
De Heer Verhaegcn besloot deze rede met eene opwekking aan de Stu
denten, om met kalmte hunne studiën voort te zetten, cn zonder aan dc
inblazingen van anderen of aan eigen opgewondenheid gehoor te geven.
De Moniteur heeft het programma van de lessen aan de Hoogeschool
te Gent openbaar gemaakt. Het verschilt in niets bij dat van het vorige
jaar, maar het is vergezeld van een schrijven van den Minister van Binnenl.
Zaken, waarin aan dc Ilooglecraren de grootste behoedzaamheid in het
onderwijzen wordt aanbevolenvooral als zij in den loop hunner lessen
genoodzaakt zullen zijn eenig leerstuk van de godsdienst te bespreken.
Uit Charleroi wordt gemeld dat de commiezen te Erquelinnes een
Russisch echtpaar hebben aangehouden, dal voor cene waarde van 10,000fr.
aan kant wilde binnen smokkelen. De man had er zijne paletot, mantel
cn broek en de vrouw hare japon mede gevoerd.
ENGELAN®.
LONDEN, 7 October.
Dc bank heeft haar disconto verhoogd, namelijk lot 6 pCt, voor wissels
die op minder dan 60 dagen loopenen 7 pCt. voor die welker vervaltijd
langer is.
Het alhier gevestigde genootschapHet Protestanlsche Verbondheeft
zich tot den Minister van Builenl. Zaken gewend, ten einde zijne tusschen-
komst te verzoeken in de zaak van den Heer de Mora, die zoo als men
weet zich te Madrid in hechtenis bevindt en aan de vierschaar voor geloofs
zaken is overgeleverd, wegens de verspreiding van den Bijbel.
Genoemde de Mora was tot hiertoe Leeraar in de Wijsbegeerte aan de
Hoogeschool te Madrid, en heeft reeds een groot gedeelte eener Geschiedenis
der Jesuiten uitgegeven. Hij deelde in de achting van Espartero cn het is
hieraan toe te schrijven dat hij nu eerst is in hechtenis genomen. Op eene
wandeling in het Prado werd hij omsingeld en op den grond geworpen
cn daarna geboeid voor den Gouverneur van Madrid gebragt, die hem aan
den Vicaris-Generaal overleverde. Hij heeft thans, op voorspraak, zijne
vochtige en donkere gevangenis voor een cenigzins beter verblijf verwisseld.
De oorlogschepen Colossus en Coquette hebben bevel ontvangen naar
de Middellandsche zee te vertrekken.
De stoomboot Tartar heeft te Ilavannah het bevel overgebragt om het
grootst mogelijk aantal oorlogsvaartuigen te vereenigenwelke zich onver
wijld naar de Mexicaanschc kust begeven moetenom de betaling der som
men te verwervenwelke men zegt dat de Republiek aan Engelsche onder
danen verschuldigd is; bijaldien aan die eischen niet voldaan wierd, zal
cene der voornaamste havens van Mexico geblokkeerd worden.
Voor liet eiland Gothland strandde voor eenige dagen het oudste koop
vaardijschip van Engelandde Liberty and Propertydal reeds sedert 1750
zee bouwde.
Volgens opgemaakte staten heeft het getal der bekende schipbreuken
over de geheele wereld in de 9 afgeloopen maanden van dit jaar 1256
bedragen.
Het stoomschip Tayvan de West-Indische maatschappij, van 1858
tonnen en 440 paardenkrachten, is verongelukt. Dc passagiers en dc beman
ning is gered.
Uit Siam wordt eerlang een olifant van bijzonder zeldzaam fraaije
kleur verwacht, bestemd als een geschenk van den Koning van Siam aan
onze Koningin.
FRANKRIJK.
PARIJS, 7 October.
Prins Napoleon is van zijne reis naar het Noorden teruggekeerden heeft
reeds een bezoek bij den Keizer cn de Keizerin afgelegd.
De Moniteur maakt een verslag van den Minister van Finanliën aan
den Keizer openbaar, waarin gezegd wordt, dal de tegenwoordige toestand
slechts aan voorbijgaande oorzaken is toe te schrijven. De slaat der schat
kist is voldoende. De twee eerste leeningen zijn gesloten en de laatste ter
mijnen die gestort zullen worden zijn voldoende om de oorlogskosten te
dekken. De inkomsten nemen op eene ongewone wijze toe en de belastin
gen worden regelmatig ontvangen. Na betaling van het laatste halfjaar
blijven er nog 110 millioen over.
De vrees voor duurzame wcgvloeijing van het edel metaal en gemunt geld
uit Frankrijk, wordt als ongegrond beschouwd, dewijl er daarvan sedert
